Upload
d-k
View
187
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
33ηη ΠεριφέρειαΠεριφέρεια ΔημοτικήςΔημοτικής ΕκπαίδευσηςΕκπαίδευσης ΝΝ. . ΚαβάλαςΚαβάλας
ΣαατσόγλουΣαατσόγλου ΕλένηΕλένη
ΣχολικήΣχολική ΣύμβουλοςΣύμβουλος
ΠρόγραμμαΠρόγραμμα ΕιδίκευσηςΕιδίκευσης: :
ΣυμβουλευτικήΣυμβουλευτική & & ΠροσανατολισμόςΠροσανατολισμός--ΑΣΠΑΙΤΕΑΣΠΑΙΤΕ ΘΕΣΘΕΣ//ΝΙΚΗΣΝΙΚΗΣ
ΑΓΧΟΣΑΓΧΟΣ –– ΦΟΒΙΕΣΦΟΒΙΕΣ
ΣΤΗΝΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑΗΛΙΚΙΑ
ΟΟ φόβοςφόβος στονστον άνθρωποάνθρωποΠροσαρμοστικόςΠροσαρμοστικός μηχανισμόςμηχανισμός ενεργοποίησηςενεργοποίησης τουτου
οργανισμούοργανισμού
�� ΑνέβασμαΑνέβασμα επιπέδωνεπιπέδων αδρεναλίνηςαδρεναλίνης
�� ΑνακάλυψηΑνακάλυψη καικαι ανάπτυξηανάπτυξη δεξιοτήτωνδεξιοτήτων προςπροςαντιμετώπισηαντιμετώπιση τηςτης δύσκοληςδύσκολης κατάστασηςκατάστασης
�� ΔιαχείρισηΔιαχείριση τωντων αντιξοοτήτωναντιξοοτήτων ήή τωντων κινδύνωνκινδύνων
►►ΆμεσηΆμεση αντίδρασηαντίδραση σεσε απρόσμενεςαπρόσμενες καταστάσειςκαταστάσεις
►►ΔράσηΔράση προςπρος προσαρμογήπροσαρμογή στηστη νέανέα κατάστασηκατάσταση
ΦόβοςΦόβος -- ΆγχοςΆγχος -- ΦοβίαΦοβία
�� ΦόβοςΦόβος ήή άγχοςάγχος ήπιαςήπιας μορφήςμορφής
►►ΔικαιολογημένηΔικαιολογημένη ανησυχίαανησυχία / / ξαφνικέςξαφνικές φοβικέςφοβικέςκαταστάσειςκαταστάσεις ήή φοβικάφοβικά αντικείμενααντικείμενα
►►ΧρήσιμηΧρήσιμη αντίδρασηαντίδραση τουτου οργανισμούοργανισμού / / ένστικτοένστικτο επιβίωσηςεπιβίωσης
�� ΦοβίαΦοβία ήή άγχοςάγχος έντονηςέντονης μορφήςμορφής
►►ΈντονοΈντονο συναίσθημασυναίσθημα ανησυχίαςανησυχίας / / αναμενόμενοςαναμενόμενος κίνδυνοςκίνδυνος-- συνήθωςσυνήθως φανταστικόςφανταστικός
►►ΕπίμονηΕπίμονη ανησυχίαανησυχία δίχωςδίχως πηγήπηγή πραγματικούπραγματικούκινδύνουκινδύνου / / κατάστασηκατάσταση--γεγονόςγεγονός
ΚατηγορίεςΚατηγορίες φοβιώνφοβιών
�� ΑγοραφοβίαΑγοραφοβία
�� ΚοινωνικήΚοινωνική φοβίαφοβία
�� ΕιδικέςΕιδικές φοβίεςφοβίες
((υπερβολικόςυπερβολικός καικαι παράλογοςπαράλογος φόβοςφόβος μεμε τηντην
παρουσίαπαρουσία προσώπουπροσώπου, , ζώουζώου, , αντικειμένουαντικειμένου, ,
φυσικούφυσικού φαινόμενουφαινόμενου ήή κατάστασηςκατάστασης))
ΠαιδικέςΠαιδικές φοβίεςφοβίες ↔↔ υπερβολήυπερβολή τωντων
συνηθισμένωνσυνηθισμένων παιδικώνπαιδικών φόβωνφόβων
ΠαιδικοίΠαιδικοί φόβοιφόβοι
υπάρχουνυπάρχουν -- προστατεύουνπροστατεύουν
ενεργοποιούνενεργοποιούν τοντον ανθρώπινοανθρώπινο οργανισμόοργανισμό
ΠαιδικέςΠαιδικές φοβίεςφοβίες
αναγνωρίζονταιαναγνωρίζονται –– διαχειρίζονταιδιαχειρίζονται
αποβάλλονταιαποβάλλονται
απόαπό τοτο παιδίπαιδί
ΠηγέςΠηγές δημιουργίαςδημιουργίας παιδικήςπαιδικής φοβίαςφοβίας
�� άμεσηάμεση εμπειρίαεμπειρία τουτου παιδιούπαιδιού
�� τοποχρονικήτοποχρονική συνεξάρτησησυνεξάρτηση
�� κοινωνικήκοινωνική μίμησημίμηση ενόςενός άλλουάλλου προτύπουπροτύπου
�� μετατόπισημετατόπιση ενόςενός φόβουφόβου--αποφυγήαποφυγή άμεσηςάμεσηςεπαφήςεπαφής πραγματικήςπραγματικής φοβικήςφοβικής πηγήςπηγής //ουδέτεροουδέτερο ερέθισμαερέθισμα ((FreudFreud))
ΑποτελεσματικήΑποτελεσματική διαχείρισηδιαχείριση φοβίαςφοβίας σημαίνεισημαίνει
►► ανάπτυξηανάπτυξη δεξιοτήτωνδεξιοτήτων ώστεώστε τοτο παιδίπαιδί ναναμπορείμπορεί νανα αντιμετωπίσειαντιμετωπίσει άμεσαάμεσα τυχόντυχόναναμενόμενουςαναμενόμενους φόβουςφόβους
�� φανταστικούςφανταστικούς
�� εξωπραγματικούςεξωπραγματικούς
�� ανύπαρκτουςανύπαρκτους
ΔιαχείρισηΔιαχείριση παιδικώνπαιδικών φοβιώνφοβιών
�� ΑυθεντικήΑυθεντική έκφρασηέκφραση φοβίαςφοβίας
�� ΠροτροπήΠροτροπή συζήτησηςσυζήτησης
�� ΛογοτεχνικάΛογοτεχνικά κείμενακείμενα--ΠαραμύθιαΠαραμύθια--ΠαιχνίδιΠαιχνίδι
((βιωματικήβιωματική προσέγγισηπροσέγγιση φοβικώνφοβικών στοιχείωνστοιχείων ––τρόποιτρόποι εύρεσηςεύρεσης λύσεωνλύσεων))
�� ΕκλογίκευσηΕκλογίκευση τηςτης φοβίαςφοβίας
�� ΕπιβράβευσηΕπιβράβευση--ΑνάπτυξηΑνάπτυξη αυτοπεποίθησηςαυτοπεποίθησης
�� ΣταθερόΣταθερό οικογενειακόοικογενειακό περιβάλλονπεριβάλλον
�� ΥποστηρικτικήΥποστηρικτική στάσηστάση δασκάλουδασκάλου//αςας
�� ΠαύσηΠαύση ψευδαίσθησηςψευδαίσθησης ««ΔεΔε φοβάμαιφοβάμαι»»
�� ΧειραγώγησηΧειραγώγηση τουτου εαυτούεαυτού ««ΔεΔε φοβάμαιφοβάμαι»»
ΣυνηθισμένοιΣυνηθισμένοι παιδικοίπαιδικοί φόβοιφόβοι
((ήπιαήπια άγχηάγχη))
ΈντονεςΈντονες παιδικέςπαιδικές ειδικέςειδικές φοβίεςφοβίες
((έντοναέντονα άγχηάγχη))
■■ τοτο σχολείοσχολείο
■■ τατα ξέναξένα πρόσωπαπρόσωπα
■■ τατα ζώαζώα
■■ τοντον θόρυβοθόρυβο
■■ τοτο σκοτάδισκοτάδι
■■ τοτο ύψοςύψος
■■ τοντον αποχωρισμόαποχωρισμό αγαπημένωναγαπημένων προσώπωνπροσώπων
■■ τατα άλλαάλλα παιδιάπαιδιά
■■ τουςτους κακούςκακούς, , τοντον πόλεμοπόλεμο καικαι άλλαάλλα
ΣωματικάΣωματικά συμπτώματασυμπτώματα
�� ΤαχυπαλμίαΤαχυπαλμία
�� ΠονόκοιλοςΠονόκοιλος
�� ΖαλάδεςΖαλάδες
�� ΠονοκέφαλοιΠονοκέφαλοι
�� ΤάσειςΤάσεις γιαγια λιποθυμίεςλιποθυμίες
�� ΡίγηΡίγη
�� ΓαστρεντερικέςΓαστρεντερικές διαταραχέςδιαταραχές
�� ΕφίδρωσηΕφίδρωση
ΑνεπιθύμητεςΑνεπιθύμητες συμπεριφορέςσυμπεριφορές
εξαιτίαςεξαιτίας παιδικώνπαιδικών φοβιώνφοβιών
�� ΑντίδρασηΑντίδραση σεσε συμμετοχήσυμμετοχή δραστηριοτήτωνδραστηριοτήτων
ήή καταστάσεωνκαταστάσεων -- μηνμην εκτεθούνεκτεθούν
�� ΔυσκολίαΔυσκολία στοστο νανα κοιμηθούνκοιμηθούν μόναμόνα
�� ΕπίμονηΕπίμονη αναζήτησηαναζήτηση παρουσίαςπαρουσίας γονέωνγονέων
�� ΠανικόςΠανικός στηστη μημη ανταπόκρισηανταπόκριση σεσε μιαμια
κατάστασηκατάσταση
�� ΑποφυγήΑποφυγή κοινωνικώνκοινωνικών επαφώνεπαφών
�� ΔυσκολίαΔυσκολία συγκέντρωσηςσυγκέντρωσης
�� ΑποφυγήΑποφυγή τουτου σχολείουσχολείου
ΣχολικήΣχολική ΦοβίαΦοβία
�� ΠίεσηΠίεση απόαπό γονείςγονείς ήή σχολείοσχολείο
�� ΥπερβολικήΥπερβολική εξάρτησηεξάρτηση απόαπό γονείςγονείς
�� ΥπερπροστασίαΥπερπροστασία γονέωνγονέων
�� ΑντανακλαστικόΑντανακλαστικό σχολικόσχολικό άγχοςάγχος απόαπό γονείςγονείς
�� ΔυσάρεσταΔυσάρεστα οικογενειακάοικογενειακά γεγονόταγεγονότα
�� ΜεταβατικήΜεταβατική περίοδοςπερίοδος
((ΑλλαγήΑλλαγή βαθμίδαςβαθμίδας ήή σχολείουσχολείου))
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
�� ΑίσθησηΑίσθηση ανεξαρτησίαςανεξαρτησίας στοστο παιδίπαιδί
�� ΕπαφήΕπαφή μεμε ομάδαομάδα συνομηλίκωνσυνομηλίκων
�� ΠρόνοιαΠρόνοια εγγραφήςεγγραφής σεσε παιδικόπαιδικό σταθμόσταθμό (3(3--4 4 χρονώνχρονών))
�� ΥποστηρικτικήΥποστηρικτική στάσηστάση
�� ΕνθάρρυνσηΕνθάρρυνση συζήτησηςσυζήτησης τωντων φόβωνφόβων καικαιφοβιώνφοβιών
ΦοβίαΦοβία γιαγια τατα ξέναξένα πρόσωπαπρόσωπα
�� ΦόβοςΦόβος αποχωρισμούαποχωρισμού απόαπό τητη μητέραμητέρα((βρέφηβρέφη 7 7 μηνώνμηνών μέχριμέχρι 22--3 3 χρονώνχρονών))
�� ΒρεφονηπιοκόμοςΒρεφονηπιοκόμος ήή παιδικόςπαιδικός σταθμόςσταθμός
�� ΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείο ήή Α΄Α΄ ΔημοτικούΔημοτικού
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΣεβασμόςΣεβασμός τηςτης ανάγκηςανάγκης τουτου παιδιούπαιδιού ναναφοβάταιφοβάται τητη νέανέα αυτήαυτή εμπειρίαεμπειρία
►► ΚατάλληληΚατάλληλη προετοιμασίαπροετοιμασία
►► ΥπομονήΥπομονή στοστο νανα μάθειμάθει νανα διαχειρίζεταιδιαχειρίζεται τοντονφόβοφόβο τουτου
ΦοβίαΦοβία γιαγια τατα ζώαζώα
�� ΦόβοςΦόβος εκδήλωσηςεκδήλωσης επιθετικότηταςεπιθετικότητας
�� ΕνστικτώδηςΕνστικτώδης αντίδρασηαντίδραση τουτου ζώουζώου
�� ΣοκΣοκ απόαπό απρόσμενηαπρόσμενη συμπεριφοράσυμπεριφορά τουτου
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΚαλλιέργειαΚαλλιέργεια φιλικήςφιλικής διάθεσηςδιάθεσης παιδιούπαιδιούπροςπρος ζώαζώα
((οιοι ίδιοιίδιοι ωςως πρότυπαπρότυπα))
►► ΣεβασμόςΣεβασμός τουτου χώρουχώρου τωντων ζώωνζώων
►► ΑποφυγήΑποφυγή αμυντικήςαμυντικής στάσηςστάσης απόαπό πλευράςπλευράςτουτου παιδιούπαιδιού
ΦοβίαΦοβία γιαγια τοντον θόρυβοθόρυβο
�� ΒροντέςΒροντές
�� ΞαφνικοίΞαφνικοί δυνατοίδυνατοί ήχοιήχοι
�� ΣειρήνεςΣειρήνες
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΕπεξήγησηΕπεξήγηση γιαγια τοτο είδοςείδος τουτου θορύβουθορύβου
►► ΑνάπτυξηΑνάπτυξη γνωστικήςγνωστικής ικανότηταςικανότητας –– λογικήλογική
ερμηνείαερμηνεία τουτου κόσμουκόσμου
►► ΑίσθησηςΑίσθησης ασφάλειαςασφάλειας
►► ΚαλλιέργειαΚαλλιέργεια αυτοελέγχουαυτοελέγχου
►► ΕνδυνάμωσηΕνδυνάμωση αυτοπεποίθεσηςαυτοπεποίθεσης
ΦοβίαΦοβία γιαγια τοτο σκοτάδισκοτάδι
�� ΣκοτάδιΣκοτάδι στοστο δωμάτιοδωμάτιο ((ότανόταν πάειπάει γιαγια ύπνούπνο))
�� ΣκοτάδιΣκοτάδι στοστο σπίτισπίτι ((ότανόταν μπαίνειμπαίνει μόνομόνο τουτου))
�� ΣκοτάδιΣκοτάδι στονστον δρόμοδρόμο ((ότανόταν προχωράειπροχωράει))
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΚατανόησηΚατανόηση τηςτης προσπάθειαςπροσπάθειας τουτου παιδιούπαιδιού ναναανεξαρτοποιηθείανεξαρτοποιηθεί καικαι τωντων συνακόλουθωνσυνακόλουθωνπαράπαρά τηντην ανάγκηανάγκη τουτου γιαγια ασφάλειαασφάλεια απόαπό τουςτουςγονείςγονείς
►► ήπιαήπια αντιμετώπισηαντιμετώπιση στηνστην φοβικήφοβική αντίδρασηαντίδρασητουτου
►► ευκαιρίαευκαιρία βαθμιαίαςβαθμιαίας γνωριμίαςγνωριμίας / / κάτωκάτω απόαπόασφαλείςασφαλείς συνθήκεςσυνθήκες
►► εύρεσηεύρεση λύσηςλύσης πουπου τουτου παρέχειπαρέχει ασφάλειαασφάλεια(κλασικάκλασικά παραμύθιαπαραμύθια / / ταύτισηταύτιση μεμε ήρωεςήρωες--αίσιοαίσιο τέλοςτέλος, φωτάκιφωτάκι ήή φακόςφακός
ΦοβίαΦοβία γιαγια τοτο ύψοςύψος
�� ΣτοΣτο μπαλκόνιμπαλκόνι μιαςμιας πολυώροφηςπολυώροφηςπολυκατοικίαςπολυκατοικίας
�� ΣεΣε μιαμια ψηλήψηλή γέφυραγέφυρα
�� ΣτηνΣτην άκρηάκρη τηςτης πλαγιάςπλαγιάς βουνούβουνού
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΣεβασμόςΣεβασμός ανάγκηςανάγκης επιβίωσηςεπιβίωσης τουτου παιδιούπαιδιού
►► ΣυμπαράστασηΣυμπαράσταση στηνστην επίγνωσηεπίγνωση τουτου
κινδύνουκινδύνου
►► ΥποστήριξηΥποστήριξη στοστο νανα ανταπεξέλθειανταπεξέλθει
►► ΑυτονόμησηΑυτονόμηση
ΦοβίαΦοβία γιαγια τοντον αποχωρισμόαποχωρισμό
αγαπημένωναγαπημένων προσώπωνπροσώπων
�� ΑγωνίαΑγωνία γιαγια τοτο ότιότι όλαόλα είναιείναι φθαρτάφθαρτά
�� ΑνησυχίαΑνησυχία γιαγια αποχωρισμόαποχωρισμό γονέωνγονέων
�� ΥποσυνείδητηΥποσυνείδητη αίσθησηαίσθηση παρόμοιουπαρόμοιου βιώματοςβιώματος
γιαγια τοντον εαυτόεαυτό τουτου
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΣυζήτησηΣυζήτηση μεμε τοτο παιδίπαιδί γιαγια τηντην αρχήαρχή καικαι τοτο
τέλοςτέλος τηςτης ζωήςζωής
►► ΚατανόησηΚατανόηση τωντων αντιδράσεωναντιδράσεων τουτου
►► ΈκφρασηΈκφραση μέσαμέσα απόαπό τηντην τέχνητέχνη ((ποίημαποίημα, ,
παραμύθιπαραμύθι καικαι άλλαάλλα))
ΦοβίαΦοβία γιαγια τατα άλλαάλλα παιδιάπαιδιά
�� ΣυστολήΣυστολή
�� ΝτροπήΝτροπή
�� ΑποφυγήΑποφυγή συναναστροφήςσυναναστροφής
ΩςΩς γονείςγονείς καικαι ωςως δάσκαλοιδάσκαλοι σεσε συνεργασίασυνεργασία
►► ΣεβασμόςΣεβασμός σταστα συναισθήματασυναισθήματα τουτου παιδιούπαιδιού
►► ΧρόνοςΧρόνος σταδιακήςσταδιακής εξοικείωσηςεξοικείωσης μεμε παιδιάπαιδιά
►► ΑρχικήΑρχική συναναστροφήσυναναστροφή μεμε 11--2 2 παιδιάπαιδιά καικαι στηστη
συνέχειασυνέχεια μεμε περισσότεραπερισσότερα
►► ΙδανικήΙδανική συναναστροφήσυναναστροφή οιοι συνομήλικοισυνομήλικοι
ΑπαραίτητοςΑπαραίτητος οο παιδοψυχολόγοςπαιδοψυχολόγος
ΌτανΌταν οιοι αντιδράσειςαντιδράσεις τουτου παιδιούπαιδιού::
�� ΕίναιΕίναι υπερβολικέςυπερβολικές καικαι επίμονεςεπίμονες
�� ΠαρουσιάζουνΠαρουσιάζουν μεγάλημεγάλη διάρκειαδιάρκεια καικαι αντοχήαντοχήστοστο χρόνοχρόνο
�� ΕίναιΕίναι δυσανάλογαδυσανάλογα έντονεςέντονες σεσε σχέσησχέση μεμε τοτοερέθισμαερέθισμα ήή τηντην κατάστασηκατάσταση πουπου τιςτιςπροκάλεσεπροκάλεσε
�� ΣυνοδεύονταιΣυνοδεύονται απόαπό σωματικάσωματικά ενοχλήματαενοχλήματα
�� ΦαίνεταιΦαίνεται νανα αποδιοργανώνουναποδιοργανώνουν τοτο παιδίπαιδί καικαινανα εμποδίζουνεμποδίζουν τητη συμμετοχήσυμμετοχή τουτου σεσεκαθημερινέςκαθημερινές δραστηριότητεςδραστηριότητες
ΈγκαιρηΈγκαιρη διάγνωσηδιάγνωση--αντιμετώπισηαντιμετώπιση
τωντων φοβιώνφοβιών
ΟιΟι φοβίεςφοβίες, , σεσε αντίθεσηαντίθεση μεμε τουςτους
φυσιολογικούςφυσιολογικούς φόβουςφόβους έχουνέχουν δυσμενείςδυσμενείς
συνέπειεςσυνέπειες
�� στηνστην καθημερινήκαθημερινή λειτουργικότηταλειτουργικότητα
�� στηνστην συναισθηματικήσυναισθηματική καικαι κοινωνικήκοινωνική ανάπτυξηανάπτυξη
τουτου παιδιούπαιδιού
�� ΜακροπρόθεσμεςΜακροπρόθεσμες επιπτώσειςεπιπτώσεις στηνστην
κοινωνικήκοινωνική / / επαγγελματικήεπαγγελματική ζωήζωή τωντων
ανθρώπωνανθρώπων
ΕυχαριστούμεΕυχαριστούμε γιαγια τηντην προσοχήπροσοχή σαςσας