ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ

ΔΡΩΜΕΝΑ ΑΠΟ

ΟΛΗ ΤΗΝ

ΕΛΛΑΔΑ

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΤΟΣ: 2012-13

14ο Δ. ΣΧ.ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΤΑΞΗ:Ε2΄

ΔΑΣΚΑΛΑ: ΓΚΟΤΑ ΕΥΘΥΜΙΑ

ΑΠΟΚΡΙΕΣ

Η λέξη αποκριά προέρχεται από το Βυζαντινό "απόκρεω", που σημαίνει αποχή από

το κρέας. Δηλώνει ολόκληρο το χρονικό διάστημα των τριών εβδομάδων του

Τριωδίου, πριν αρχίσει η περίοδος νηστείας που οδηγεί στη Μεγάλη Εβδομάδα και το

Πάσχα.

Όταν λέμε "ανοίγει το τριώδιο", εννοούμε ότι αρχίζουν οι αποκριές.

Ξεκινά την πρώτη Κυριακή, που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του

«Τελώνη και Φαρισαίου».

Τη δεύτερη Κυριακή, που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο

του «Ασώτου Υιού».

Η τρίτη είναι της «Απόκρεω».

Η τελευταία Κυριακή της αποκριάς είναι η «Τυρινή»

(τυροφάγου).

Το τέλος της αποκριάς είναι την αυγή της επόμενης μέρας:

η πρώτη μέρα της Σαρακοστής, που ονομάζεται Καθαρά ∆ευτέρα.

Η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελεί την προετοιμασία των

πιστών για τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού από την

οποία και προσδιορίζεται κατ' έτος ως κινητή περίοδος.

Διαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και

την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου, οπότε

ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων και η Μεγάλη Εβδομάδα.

Η δε Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία ημέρα της

περιόδου αυτής.

Είναι η περίοδος προετοιμασίας του ανθρώπου, ψυχικής και σωματικής,

για να βιώσει το Θείο Πάθος και την ανάσταση του Σωτήρα Χριστού.

Οι απόκριες προέρχονται από την λατρεία του Θεού του κρασιού και του κεφιού,

αλλά της ζωής και της αναπαραγωγής, Διόνυσου.

Ο Διόνυσος είχε μαζί του τους Σάτυρους και τους

Σελινούς, οι οποίοι έβαζαν στα κεφάλια τους στεφάνι από

κισσό, φόραγαν μάσκες και ντύνονταν με δέρματα ζώων.

Οι λάτρεις του Διόνυσου ζαλισμένοι από το κρασί του

Βάκχου χυδαιολογούσαν, θορυβούσαν και χόρευαν.

(Η κωμωδία και η σάτιρα αναπτύχθηκαν σταδιακά κατά

τις Διονυσιακές αυτές τελετές).

Οι Διονυσιακές και Βακχικές αυτές γιορτές, είχαν σχέση

με το τέλος του χειμώνα, και τον ερχομό της άνοιξης,

συμβόλιζαν δε την εποχή που η γη "ξυπνά" από την

χειμερία νάρκη και αναγεννιέται. Για τους αρχαίους

λαούς ο κύκλος αυτός της αναγέννησης της φύσης είχε

σχέση και με τις ανθρώπινες ψυχές και συμβολίζονταν με

το φόρεμα της μάσκας.

Ο γιορτασμός των Διονυσίων καθώς και του Χθόνιου

Ερμή στην Αρχαία Αθήνα τελούνταν την 11η ως και την 13η του

μηνός Ανθεστηριώνος.

Η πρώτη μέρα των Ανθεστηρίων ονομαζόταν «πιθοίγια». Ονομάστηκε έτσι από το

γεγονός ότι την ημέρα αυτή ανοίγονταν και δοκιμάζονταν για πρώτη φορά οι πίθοι με

τον οίνο της χρονιάς.

Η δεύτερη μέρα των Ανθεστηρίων λεγόταν «Χόες», από το ομώνυμο οινοδοχείο.

Η τρίτη μέρα των Ανθεστηρίων ονομάζονταν «Χύτροι», επειδή την ημέρα

προσφέρονταν αγγεία με άνθη, μαγειρεμένα λαχανικά και πανσπερμία σιτηρών.

Επίσης, την τρίτη και τελευταία ημέρα εορτάζονταν τα Υδροφόρια προς τιμήν όσων

χάθηκαν στον Κατακλυσμό του Δευκαλίωνα.

Σε αρχαία αγγεία συναντάμε

παράσταση του Διονύσου που κάθεται

πάνω σε ένα πλοίο.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η λέξη

Καρναβάλι προέρχεται από τις λατινικές

λέξεις «carrus navalis», που σημαίνει

ναυτικό αμαξίδιο.

Αττική ερυθρόμορφη οινοχόη που

χρησιμοποιούνταν στα Ανθεστήρια

ΘΡΑΚΗ

ΞΑΝΘΗ Το κάψιμο του Τζάρου στην Ξάνθη

Ο Τζάρος ή Τζάρους, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ήταν ένα κατασκευασμένο

ανθρώπινο ομοίωμα τοποθετημένο πάνω σε ένα σωρό από πουρνάρια.

Την τελευταία Κυριακή της

Αποκριάς καιγόταν σε κέντρο

αλάνας, πλατείας ή σε

υψώματα για να μην έχουν το

καλοκαίρι ψύλλους.

Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο που δημιουργούσε η καύση

του θάμνου «τζ,τζ,τζ…». Μετά την ολοκλήρωση του εθίμου, ακολουθεί ένα

φαντασμαγορικό θέαμα με πυροτεχνήματα.

ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ «Ο Μπέης»

Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει

διονυσιακά στοιχεία και έχει σατιρικό

χαρακτήρα.

Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με

μουστάκι, ντυμένος με «γούνα»,

βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια,

φέσι, μπότες και κρατά ένα ραβδί,

πιστόλια και ναργιλέ.

Φυσικά δεν είναι μόνος του, έχει και τη

συνοδεία. Μπροστά πηγαίνει ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο

Μπέης, οι αυλικοί και οι γεωργοί.

Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών

και στον αυτοσχεδιασμό.

Αφού τελειώσει η «γύρα» του Μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών

(όργωμα, θερισμός) από τους γεωργούς.

Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής

πάλης, ο κόσμος πίνει και διασκεδάζει.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Οι Μπουμπούνες της Καστοριάς

Ένα προχριστιανικό έθιμο αναβιώνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, στις

πλατείες της Καστοριάς και στα χωριά.

Οι κάτοικοι ανάβουν μεγάλες φωτιές, τις

Μπουμπούνες, για να διώξουν τα κακά

πνεύματα και να ξεκινήσει η Σαρακοστή

χωρίς αυτά.

Γύρω από την αναμμένη μπουμπούνα όλοι

τρώνε, πίνουν και γλεντούν μέχρι να σβήσει η

μπουμπούνα.

Το έθιμο του “Χάσκαρη”.

Μετά το βραδινό φαγητό όλοι διασκεδάζουν με το

“Χάσκαρη”.

Στην άκρη ενός πλάστη δένεται μία κλωστή και στην

άκρη της κλωστής ένα βρασμένο αβγό.

Ο αρχηγός της οικογένειας κρατά τον πλάστη και τον

κατευθύνει στα στόματα των μελών, οι οποίοι

προσπαθούν να το "χάψουν".

Ο συμβολισμός του χάσκαρη έχει να κάνει με τη

σαρακοστή.

Με αυγό κλείνει το στόμα για την νηστεία, με αυγό ανοίγει ξανά το βράδυ της

ανάστασης.

ΚΟΖΑΝΗ Ο “Φανός” της Κοζάνης

«Οι Φανοί» είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις γειτονιές της Κοζάνης.

Οι ντόπιοι τραγουδούν αποκριάτικα

τραγούδια (στο τοπικό ιδίωμα), που

σατιρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα.

Κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, κάθε μέρα

μια γειτονιά ανάβει τον δικό της «Φανό»,

ενώ το βράδυ της Κυριακής (της Μεγάλης

Αποκριάς) ανάβουν όλοι οι «Φανοί» σ’ όλες

τις γειτονιές και η πόλη ζει ένα ξέφρενο

παραδοσιακό γλέντι ως το πρωί.

ΣΟΧΟΣ

Οι «Κουδουνοφόροι Τράγοι»

Ομάδες μεταμφιεσμένων με μαύρες γιδοπροβιές, ζωσμένοι με τέσσερα ογκώδη

σιδερένια κουδούνια, παρουσιάζονται από παντού, χοροπηδούν και κουνούν τα

κουδούνια τους ενώ τραγουδούν με γοερή φωνή.

ΔΡΑΜΑ Ο Καλόγερος στο Καλαμπάκι Δράμας

Το έθιμο έχει τις ρίζες του σε πανάρχαιες τελετές, όπου οι άνθρωποι ζητούσαν από

τις ανώτερες δυνάμεις να

βλαστήσουν και να

γονιμοποιήσουν τη γη.

Στις μέρες μας το έθιμο

δηλώνει την εξάρτηση του

ανθρώπου από τη φύση.

Ο Καλόγερος φορά δέρματα

ζώων και μεταμφιέζεται σε

ζώο δένοντας στη μέση του

κουδούνια, ένα εκ των οποίων

είναι σύμβολο γονιμότητας

και επισκέπτεται μαζί με

άλλους μεταμφιεσμένους όλα

τα σπίτια του χωριού.

Μετά τις επισκέψεις, ο «Καλόγερος» συνεχίζει με το μιμητικό όργωμα και τη σπορά

των χωραφιών του χωριού, ενώ το αποκριάτικο δρώμενο ολοκληρώνεται με τον

εικονικό θάνατο και την ανάστασή του.

ΣΕΡΡΕΣ Το ίδιο έθιμο μ’ αυτό του Καλόγερου της Δράμας συναντάμε και στο χωριό Αγία

Ελένη των Σερρών τη Δευτέρα της Τυρινής. Τη γιορτή αυτή αρχίζουν οι

Αναστενάρηδες με απόκρυφη μυσταγωγία και συμμετέχουν και οι μίμοι, οι οποίοι

συγκροτούν το θίασο: ο Βασιλιάς, το Βασιλόπουλο, ο καπιστράς, ο καλόγερος, η

νύφη, η μπάμπω και το εφταμηνίτικο, οι γύφτοι με την αρκούδα και, τέλος, οι

Κουρούτζηδες (φύλακες).

Μόλις τελειώσει το δρώμενο με τον Καλόγερο, ο θίασος αρχίζει κυκλικό χορό γύρω

από το συμβολικά σπαρμένο χωράφι, με τον Βασιλιά Σπορέα στην κορυφή του

χορού. Μετά το χορό ο Αναστενάρης δίνει τις ευχές του και το πλήθος, ευχόμενο

«κι από του χρόνου», διαλύεται.

«Ο Μπαμπόγερος»

Ο Μπαμπόγερος συμβολίζει το καλό και την υγεία.

Η εμφάνισή του είναι ξεχωριστή και παράλληλα

τρομακτική. Είναι ντυμένος με μαύρα ή καφέ

δέρματα αιγοπροβάτων και από τη μέση του

κρέμονται διαφορετικού μήκους κουδούνια.

Στο κεφάλι του φοράει ένα μαύρο, τεράστιο μυτερό

καπέλο, στολισμένο με χάντρες, κορδέλες και

μαντήλια και διακρίνονται μόνο τα μάτια του.

Νωρίς το πρωί, ο Μπαμπόγερος, αφού πάρει την

ευλογία της μάνας του, κατευθύνεται στην

εκκλησία κι από κει επισκέπτεται κάθε σπίτι του

χωριού με σκοπό να σκορπίσει το κακό και να

φέρει τύχη και υγεία.

Το έθιμο του Μπαμπόγερου ολοκληρώνεται την Καθαρά Δευτέρα με ένα μεγάλο

γλέντι, που στήνεται στην πλατεία του χωριού.

ΗΜΑΘΙΑ

«Μπούλες»

Παλαιότατο αποκριάτικο έθιμο της Νάουσας Ημαθίας.

Είναι χορευτικό δρώμενο, γιατί η δράση των ανθρώπων που

συμμετέχουν στην τέλεσή του είναι δράση χορευτική.

Οι τελεστές ήταν και είναι πάντα νέοι άνδρες και τη νύφη-

μπούλα, τη γυναικεία μορφή, την υποδύεται πάντα άνδρας.

Η ένδυση, η μεταμφίεση και η συμπεριφορά των τελεστών

διέπονται από πατροπαράδοτους κανόνες.

Τα μουσικά όργανα, οι χοροί, το δρομολόγιο, είναι προκαθορισμένα από το

τελετουργικό, που ακολουθείται αναλλοίωτο στο πέρασμα των χρόνων.

Ο νέος, που υποδύεται τη νύφη-μπούλα οδηγούμενος

από ανύπαντρους άντρες της φυλής, θα μυηθεί με τη

σειρά του στα μυστικά της, θα αποβάλλει τη

γυναικεία ενδυμασία και θα μεταμορφωθεί σε άνδρα.

ΗΠΕΙΡΟΣ

ΙΩΑΝΝΙΝΑ Οι «Τζαμάλες»

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στα Γιάννενα

γιορτάζονται οι «Τζαμάλες».

Οι Τζαμάλες είναι μεγάλες φωτιές, όπου οι

μεταμφιεσμένοι χορεύουν σε διπλές και τριπλές σειρές

γύρω τους.

Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην

κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, όπου στήνεται και το

περίφημο γαϊτανάκι.

ΠΡΕΒΕΖΑ - ΑΡΤΑ

«Καρναβάλι των γυναικών»

Κάθε χρόνο πραγματοποιείται το λεγόμενο «Καρναβάλι των γυναικών» σ’ αυτές τις

δυο περιοχές. Συμμετέχουν αποκλειστικά μεταμφιεσμένες γυναίκες, οι οποίες

περιφέρονται στους δρόμους με την συνοδεία αρμάτων

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Το “Μπουρανί” του Τύρναβου

Απομεινάρι των βακχικών εορτασμών είναι

και το “Μπουρανί”.

Την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοι πίνουν,

τραγουδούν, χορεύουν και τρώνε το

“Μπουρανί”.

Το μπουρανί είναι μια αλάδωτη

χορτόσουπα από τσουκνίδες και σπανάκι,

την οποία φτιάχνουν οι άντρες στο δρόμο

και την καταναλώνουν με συνοδεία

άσεμνων τραγουδιών και τολμηρών

χειρονομιών.

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΜΦΙΣΣΑ «Το στοιχειό της Χάρμαινας»

Οι θρύλοι για τα «στοιχειά» έχουν μεγάλη διάδοση στην

περιοχή. Λέγεται πως τα «στοιχειά» αποτελούν ψυχές

σκοτωμένων ανθρώπων ή ζώων που τριγυρίζουν στην

περιοχή.

Το σπουδαιότερο στοιχειό που είναι συνδεδεμένο με την

παράδοση είναι το στοιχειό της «Χάρμαινας».

Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς από τη

συνοικία Χάρμαινα, όπου βρίσκονται τα παλιά Ταμπάκικα,

και τα σκαλιά του Αϊ Νικόλα κατεβαίνει το «στοιχειό» και

μαζί ακολουθούν νεράιδες, ξωτικά, σκιάχτρα και άλλα

αλλόκοτα πλάσματα.

ΓΑΛΑΞΙΔΙ «Αλευροπόλεμος».

Στο Γαλαξίδι, την Καθαρή Δευτέρα παίζουν

«αλευροπόλεμο».

Αυτό το έθιμο διατηρείται από το 1801.

Εκείνα τα χρόνια, παρόλο που το Γαλαξίδι

τελούσε υπό την τουρκική κατοχή, όλοι οι

κάτοικοι περίμεναν τις Αποκριές για να

διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους.

Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους

άντρες.

Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν τα

πρόσωπά τους με κάρβουνο.

Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η

ώχρα. Στο μουντζούρωμα συμμετέχουν άτομα όλων των ηλικιών.

ΘΗΒΑ Ο “βλάχικος γάμος” της Θήβας

Κάθε Καθαρή Δευτέρα γίνεται

αναπαράσταση του Βλάχικου Γάμου.

Είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες περίπου

στο 1830, μετά την απελευθέρωση των

ορεινών περιοχών.

Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από τη

Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και

τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη

γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος

νοτιότερα.

Η γιορτή ξεκινά την Τσικνοπέμπτη, συνεχίζεται την Κυριακή το απόγευμα με το χορό

των συμπεθέρων και το προξενιό στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Την επόμενη γίνονται τα αρραβωνιάσματα του ζευγαριού, η παράδοση των προικιών,

το ξύρισμα γαμπρού και το στόλισμα της νύφης.

ΛΕΙΒΑΔΙΑ

Το Γαϊτανάκι

Στη Λειβαδιά, την τελευταία Κυριακή της

Αποκριάς, οργανώνεται το περίφημο

«Γαϊτανάκι».

Σύμφωνα με την παράδοση, στις συνοικίες της

πόλης, οι γείτονες αναμεταξύ τους, ετοιμάζουν

το «Γαϊτανάκι» τους.

Στη συνέχεια, συνοδεία αρμάτων, καταφθάνει

στην κεντρική πλατεία σωρεία «Γαϊτανακίων»,

τα οποία αναμειγνύονται δημιουργώντας ένα

θέαμα μοναδικό.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

ΜΕΘΩΝΗ «Του Κουτρούλη ο γάμος»

Πρόκειται για έναν πραγματικό γάμο που έγινε

στην πόλη πριν από αιώνες.

Γαμπρός ήταν ο ιππότης Ιωάννης Κουτρούλης,

ο οποίος περίμενε υπομονετικά πολλά χρόνια

να παντρευτεί τη γυναίκα, που αγαπούσε.

Ο γάμος μεταβλήθηκε σε χαρούμενο πανηγύρι

και πραγματικά έμεινε παροιμιώδης.

Στις μέρες μας, το ζευγάρι των νεόνυμφων είναι

δύο άντρες. Μαζί με τους συγγενείς τους

πηγαίνουν στην πλατεία κι ο γάμος γίνεται με

παπά και με κουμπάρο. Διαβάζεται το

προικοσύμφωνο και ακολουθεί τρικούβερτο

γλέντι.

ΜΕΣΣΗΝΗ «Κρεμάλα»

Φημολογείται ότι όταν στρατοπέδευσε ο Ιμπραήμ στη Μεσσήνη είδε ένα κακό όνειρο

και ζήτησε κάποιος να του το εξηγήσει.

Μια γερόντισσα της Μεσσήνης, η γριά Συκού, εξηγώντας το όνειρο του είπε ότι η

εκστρατεία του κι ο ίδιος θα είχαν οικτρό τέλος από την

αντίδραση και το σθένος των επαναστατημένων

Ελλήνων.

Ο Ιμπραήμ θύμωσε από τα λόγια της γριάς Συκούς και

ζήτησε να την κρεμάσουν.

Στη Μεσσήνη το πρωί της Καθαρής Δευτέρας στη θέση

«Κρεμάλα» γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης της

γριάς Συκούς.

Μετά την αναπαράσταση, μπορεί κάθε επισκέπτης να

«κρεμαστεί» από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας.

Μπορούν όμως να δωροδοκήσουν τους δήμιους και να

τους κατεβάσουν από την

κρεμάλα, αν τους δώσουν λίγα χρήματα για να

εξασφαλίσουν το κρασί τους.

ΠΑΤΡΑ

«Πατρινό καρναβάλι»

Το καρναβάλι της Πάτρας, αποτελεί το πιο γνωστή εκδήλωση της χώρας μας.

Στην Πάτρα πραγματοποιούνται

κάθε χρόνο, διάφορες εορταστικές

εκδηλώσεις στην περίοδο των

Αποκριών.

Την τελευταία εβδομάδα των

Αποκριών έχουμε και τον

τερματισμό των καρναβαλικών

εκδηλώσεων με τις δύο μεγάλες

παρελάσεις των αποκριάτικων

αρμάτων. Το Πατρινό Καρναβάλι

άλλωστε, μετρά γύρω στα 180

χρόνια ιστορίας.

Τις παρελάσεις απαρτίζουν μεγάλα αποκριάτικα άρματα που συνήθως σατιρίζουν

καταστάσεις και πρόσωπα των ημερών μας, αλλά και πλήθος μασκαράδων, τόσο με

Πατρινούς όσο και άλλους απ’ όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.

« Τα Μπουρμπούλια»

Ένα γνωστό και άκρως πατρινό έθιμο είναι και τα λεγόμενα «Μπουρμπούλια».

Σύμφωνα μ’ αυτό το έθιμο, γυναίκες

μεταμφιέζονται σε ντόμινο, κρύβοντας τόσο το

πρόσωπό τους, όσο και το σώμα τους, ώστε να

έχουν εκείνες την αποκλειστική επιλογή του

καβαλιέρου τους και συμμετέχουν σε

απογευματινούς χορούς.

ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΡΗΤΗ «Οι Λεράδες» Ένα από τα κρητικά αποκριάτικα έθιμα, είναι και οι «Λεράδες».

Οι «Λεράδες» είναι μασκαράδες, οι οποίοι φορούν γύρω από την μέση και τα χέρια

μεγάλες κουδούνες και αποτελούν την συνηθέστερη μεταμφίεση των

Κρητικών. Χαρακτηριστική δε μάσκα των Κρητικών,

είναι η «Σιβιανή μάσκα».

Αυτή είναι κατασκευασμένη από την ρίζα του φυτού

«Αθάνατος».

Ομάδα ανθρώπων φορά την μάσκα αυτή και

περιφέρεται στα σπίτια του νησιού!

ΚΑΡΠΑΘΟΣ

«Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων»

Στο νησί της Καρπάθου έχουν ένα ξεχωριστό έθιμο, στο οποίο διακωμωδούν τις

δίκες των Δικαστηρίων.

Την Καθαρά Δευτέρα λειτουργεί το λεγόμενο

«Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων».

Οι «Τζαφιέδες», που είναι χωροφύλακες,

δικάζουν εκείνους τους ανθρώπους που έχουν

κάνει άσεμνες πράξεις και χειρονομίες σε

κάποιους άλλους.

Η δίκη εξελίσσεται σε γέλια και πειράγματα και

καταλήγει σε ένα μεγάλο αποκριάτικο γλέντι.

ΚΩΣ – ΛΕΡΟΣ – ΣΥΜΗ «Οι καμουζέλες»

Οι «καμουζέλες» ή ελαφάκια, στα παλιά τα χρόνια, ήταν μασκαράδες βαμμένοι με

κάρβουνα, σκεπασμένοι με «χράμια»

(πολύχρωμες υφαντές κουβέρτες) και

κουβαλώντας την «κοκάλα» γύρναγαν

στους δρόμους του χωριού πειράζοντας

και διασκεδάζοντας τους κατοίκους.

Σήμερα το ρόλο αυτό ανέλαβαν

«ποιητές». Με μπόλικη φαντασία και

σαρκαστική διάθεση σκαρώνουν

περιπαικτικά στιχάκια, ενώ μικρά παιδιά

ντυμένα καλογεράκια πηγαίνουν από

σπίτι σε σπίτι και τα απαγγέλουν.

Το έθιμο επίσης περιλαμβάνει πλούσια παραδοσιακή μουσική, ευτράπελα, άφθονο

ούζο, κρασί και παραδοσιακούς μεζέδες, ενώ αργά το βράδυ γίνεται το κάψιμο του

στοιχειού.

ΝΑΞΟΣ « Οι Κουδουνάτοι»

Αποκριάτικο έθιμο αυτού του νησιού είναι και οι «Κουδουνάτοι».

Αυτοί είναι άνθρωποι με κάπα και κουκούλα, οι οποίοι περιφέρονται στους δρόμους

του νησιού κάνοντας πολύ θόρυβο και

προκαλώντας τους υπολοίπους με

άσεμνες χειρονομίες.

Μαζί με τους «Κουδουνάτους»

κυκλοφορούν επίσης και ο «Γέρος», η

«Γριά» και η «Αρκούδα».

Στις πλατείες πολλών χωριών του νησιού

στήνεται γλέντι με άφθονο κρασί και

φαγητό, το οποίο και πλαισιώνεται από

οργανοπαίκτες και παραδοσιακά

αποκριάτικα τραγούδια.

ΑΜΟΡΓΟΣ

«Ο Kαπετάνιος»

Την Kυριακή της Tυρινής ο πρεσβύτερος του χωριού

διαλέγει τον πιο άξιο και ικανό νέο για «Kαπετάνιο».

O αρχηγός της πομπής, ο «μπαϊρακτάρης», ετοιμάζει το

«μπαϊράκι», ένα κοντάρι που στην κορυφή του καρφώνουν ένα

μεγάλο κομμάτι μπακαλιάρο, ένα καρβέλι ψωμί κι ένα μικρό

κεφάλι τυρί. Όλοι οι νέοι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές

τραγουδώντας συναντούν τις κοπέλες, οι οποίες τους

περιμένουν ντυμένες παραδοσιακά.

Θα μπουν κι αυτές στην πομπή, πίσω από τον Καπετάνιο και θα

ξεκινήσει η πορεία μέσα από τα χωριά. Tα σπίτια και τα μαγαζιά

κερνούν την πομπή και τελικά αυτή καταλήγει στην πλατεία

πάλι, όπου τώρα είναι η ώρα για να διαλέξει ο Καπετάνιος την

Kαπετάνισσά του.

Tα όργανα παίρνουν θέση τη μέση της πλατείας και

ο Kαπετάνιος χορεύει τον πρώτο χορό με τους φίλους του. Oι κοπελιές περιμένουν καρτερικά

να τελειώσει ο χορός για να γίνει η επιλογή. H επιλογή της Kαπετάνισσας γίνεται από

τον Kαπετάνιο πετώντας της το μαντήλι. Aκολουθεί φαγοπότι, χορός και τραγούδι .

ΣΚΥΡΟΣ

«Ο γέρος» και η «κορέλα»

Στο νησί της Σκύρου κλασικό αποκριάτικο έθιμο είναι ο «γέρος» και η «κορέλα».

Ο «γέρος» φοράει χοντρή μαύρη κάπα, άσπρη

υφαντή βράκα και έχει στη μέση του

2 – 3 σειρές κουδούνια. Το πρόσωπό του

καλύπτεται από προβιά μικρού κατσικιού και

περπατώντας με χορευτικό ρυθμό καταφέρνει να

ηχούν μελωδικά τα κουδούνια που φοράει.

Η «κορέλα», η ντάμα του γέρου, είναι ντυμένη με

παραδοσιακά σκυριανά ρούχα με κυρίαρχο χρώμα

το άσπρο και καλυμμένο το πρόσωπό της. Το

δίδυμο αυτής της σκυριανής Αποκριάς συνοδεύει

πολλές φορές και ο «φράγκος».

Είναι ντυμένος με παραδοσιακά ρούχα του νησιού αλλά και παντελόνι, σατιρίζει

εκείνους τους Σκυριανούς που έβγαλαν τις βράκες και φόρεσαν παντελόνια

(φράγκικα).

ΚΕΡΚΥΡΑ

«Ο Σιορ Καρνάβαλος»

Στην Κέρκυρα, σαλπιγκτές και

τυμπανιστές περιφέρονται στους δρόμους

του νησιού, προκειμένου να αναγγείλουν

τον ερχομό του «Σιορ Καρνάβαλου».

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς,

γίνεται η μεγάλη παρέλαση του «Σιορ

Καρνάβαλου», η οποία και τερματίζει

στην Κάτω Πλατεία όπου και θα γίνει το

κάψιμό του.

ΖΑΚΥΝΘΟΣ

Ένας παραδοσιακός ντελάλης γυρίζει το νησί και διαλαλεί το πρόγραμμα του

καρναβαλιού.

Σ’ όλη τη διάρκεια της Αποκριάς διοργανώνονται χοροί, παρελάσεις και άλλα

δρώμενα.

Γίνεται η περιφορά του Καρνάβαλου με τη συνοδεία αρμάτων από όλες τις περιοχές

του νησιού.

Οι εκδηλώσεις κλείνουν με την πολύ

διασκεδαστική «Κηδεία της Μάσκας».

Πρόκειται για μια αναπαράσταση – παρωδία

κηδείας με πολύ γέλιο, όπου τη θέση του

νεκρού παίρνει ο Καρνάβαλος, ενώ

ακολουθούν οι θλιμμένοι συγγενείς με

απερίγραπτη εξέλιξη.

Το καρναβάλι δεν περιορίζεται μόνο στην

πόλη, αλλά μεταφέρεται και σ’ όλα τα χωριά

του νησιού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ: http://el.wikipedia.org/wiki/

http://www.saint.gr/268/saint.aspx

http://www.naxos-news.gr

http://candia.wordpress.com/culture/cretan-traditions/apokries/

http://www.tovima.gr/travel/article/?aid=499680

http://www.faltaits.gr/news/apokria.htm