Το Στ2 παρουσιάζει

αποκριάτικα έθιµα

της Ελλάδας

Γιάννενα- «Τζαµάλες» Οι τζαµάλες, είναι µεγάλες

φωτιές που ανάβουν οι κάτοικοι

στις γειτονιές της πόλης πάνω

στις οποίες µαγειρεύονται

νοστιµιές. Ο κόσµος σε κύκλο

γύρω από τη φωτιά χορεύει

ασταµάτητα. Οι δρόµοι της πόλης είναι γεµάτοι από κόσµο που

περνά από τις τζαµάλες για να πιει και να χορέψει, η ξέφρενη

διάθεση είναι διάχυτη παντού και τα κάθε είδους αστεία και

πειράγµατα «δίνουν και παίρνουν».

Μεθώνη - «Του Κουτρούλη ο Γάµος»

Το γεγονός είναι πραγµατικό και σύµφωνα µε ιστορικές πηγές

συνέβη τον 14ο αιώνα. Πρωταγωνιστής της απίθανης αυτής

ιστορίας ήταν ο ιππότης Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος, τρελά

ερωτευµένος µε συµπατριώτισσά του, δε

µπορούσε να τη νυµφευθεί γιατί ήταν ήδη

παντρεµένη. Η όµορφη Μεθωναία, της οποίας

το όνοµα δεν έχει σωθεί και την οποία οι

µεταγενέστεροι ονόµασαν Αρσάννα, δεν

µπορούσε να πάρει διαζύγιο γιατί δεν το επέτρεπε ο Χριστιανός

Επίσκοπος της πόλης Νήφων. (Μεθώνη)

Τελικά µετά από 17 χρόνια οι δύο

ερωτευµένοι, καταφεύγοντας στον ίδιο

τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως,

πήραν την άδεια και παντρεύτηκαν.

Προϋπόθεση βέβαια που έθεσε ο

Πατριάρχης ήταν οι δύο Μεθωναίοι να µην είχαν ήδη συνάψει

σχέσεις, όπως και διαπιστώθηκε.

ΓΑΛΑΞΙ∆Ι - «ΑΛΕΥΡΟΜΟΥΤΖΟΥΡΩΜΑΤΑ»

Η αρχική µορφή του εθίµου του αλευροµουτζουρώµατος

περιελάµβανε χορό µε άντρες και γυναίκες που φορούσαν

µάσκες ή είχαν τα πρόσωπά τους µουτζουρωµένα, σε δυο

διαφορετικούς κύκλους. Αργότερα, όταν καθιερώθηκε το

έθιµο, οι παρέες αποτελούνταν µόνο από άντρες που

κατέβαιναν στην προκυµαία µε δυο σακούλες, η µια µε αλεύρι

και η άλλη µε χαρτοπόλεµο. Τα πολεµοφόδια συµπληρώνονταν

µε λουλάκι ή βερνίκι παπουτσιών, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση

για να συµµετέχει κάποιος στον ¨πόλεµο¨ ήταν να φοράει

παλιά ρούχα.

ΣΚΥΡΟΣ – «ΓΕΡΟΣ ΚΑΙ ΚΟΡΕΛΑ»

Ο «γέρος» παριστάνει τσοπάνη ζωσµένο µε κουδούνια. Από τη

µέση και κάτω φοράει άσπρο µάλλινο κοντοβράκι (κοντοβράτσι)

των τσοπάνηδων, άσπρες υφαντές κάλτσες χωρίς πέλµα

(τροχαδόκαλτσες) και πέτσινα

σανδάλια (τροχάδια). Στο πάνω

µέρος του σώµατος, µέχρι τη µέση,

φοράει την τσοπάνικη κάπα

(καπότο), µαύρου χρώµατος, η

οποία στερεώνεται µε τη µακριά

υφαντή και κεντηµένη ζώνη των

βοσκών (ζουνάρι), που πέφτει

µπροστά στο στήθος. Στη ράχη παραχώνει κουρέλια ή µαξιλάρι για

να σχηµατιστεί καµπούρα. Το

πρόσωπο το κρύβει µε µάσκα

(µτσούνα) από προβιά νεογέννητου

γιδιού µε δύο τρύπες για τα µάτια.

Στη µέση ζώνεται καµιά

πενηνταριά τσοπάνικα κουδούνια

που στερεώνονται από τους ώµους.

∆ράµα – «Καλόγερος»

Ο «Καλόγερος» στο Καλαµπάκι ∆ράµας αναβιώνει την

Καθαρά ∆ευτέρα, µε στόχο την ευφορία της γης. Ο «Καλόγερος»

φορά δέρµατα ζώων, ενώ στη µέση έχει δεµένα κουδούνια.

Επισκέπτεται µαζί µε άλλους µεταµφιεσµένους όλα τα σπίτια του

χωριού. Χτυπά επιδεικτικά το κουδούνι του, εύχεται καλοχρονιά

και σχηµατίζει το σηµείο του σταυρού στην αυλή µε µια σφούγγια.

Μετά τις επισκέψεις, µαζεύονται όλοι στη πλατεία και αρχίζει η

κύρια φάση του δρωµένου. Ζεύονται σαν δαµαλάκια νέοι του

χωριού και αρχίζουν όργωµα. Ακολουθεί σπορά από τον Καλόγερο.

Μετά την αροτρίαση και τη σπορά δίνουν φαγητό στον Καλόγερο.

Στη συνέχεια ο Καλόγερος πεθαίνει, του ρίχνουν νερό και

επανέρχεται στη ζωή. Το θάνατο διαδέχεται η ζωή. Η καλοχρονιά

και η καρποφορία είναι σίγουρη. Το έθιµο τελειώνει µε κυκλικό

χορό πάνω στην οργωµένη και σπαρµένη γη.

Καστοριά – «Μπουµπούνες»

Ένα από τα πιο γνωστά

αποκριάτικα έθιµα της

Καστοριάς είναι οι

«Μπουµπούνες», µεγάλες

φωτιές που ανάβουν στις

πλατείες της πόλης την

τελευταία Κυριακή της αποκριάς και γίνονται αφορµή για ένα

µεγάλο παραδοσιακό γλέντι µε χορούς και τοπικά εδέσµατα.

Γύρω από τις φωτιές, το βράδυ µαζεύονται οι παρευρισκόµενοι και

µε τη συνοδεία παραδοσιακής µουσικής από λαϊκές ορχήστρες

συµµετέχουν στο γλέντι που κρατάει µέχρι το σβήσιµο της φλόγας.

Ταυτόχρονα προσφέρονται διάφορα αποκριάτικα εδέσµατα, κρασί,

ρακή, χαλβάς, ελιές και ψητό λουκάνικο.

Οι Μπουµπούνες βρίσκονται σε όλες τις πλατείες της πόλης, µε

µεγαλύτερες αυτές της πλατείας Ντουλτσό, του Απόζαρι και της

πλατείας Οµονοίας.

ΝΑΟΥΣΑ - «ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΙ και ΜΠΟΥΛΕΣ»

Οι «Μπούλες» και οι «Γενίτσαροι» είναι

παλαιότατο αποκριάτικο έθιµο της Νάουσας

Ηµαθίας και άλλων περιοχών της Ελλάδας

Στο έθιµο λαµβάνουν µέρος µόνο νεαροί

άνδρες. Ο Γενίτσαρος είναι φουστανελο-

φόρος, έχει πολλά ασηµικά στο στήθος και

σπαθί ενώ η Μπούλα, άνδρας που υποδύεται

τη γυναίκα, φορά φαρδιά φουστάνια και έχει

"πρόσωπο" στολισµένο µε τούλια και

λουλούδια. Τα παιδιά που προπορεύονται του µπουλουκιού

αποτελούν αναπόσπαστο κοµµάτι του δρώµενου. Στο τέλος της

ποµπής, η µουσική, ο ζουρνάς και το νταούλι.

Το µπουλούκι φτάνει στο ∆ηµαρχείο. Εδώ θα γίνει το προσκύνηµα,

θα πάρει δηλαδή ο αρχηγός την άδεια από το δήµαρχο να τελεστεί

το έθιµο και όλοι θα γυρίζουν χορεύοντας τους δρόµους της

πόλης.

ΘΗΒΑ - «ΒΛΑΧΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ»

Ο λεγόµενος πανελλήνια βλάχικος γάµος αποτελεί σήµερα από τις

πλέον γνωστές λαογραφικές γιορτές αναπαράστασης

παραδοσιακού γάµου, ανήκει στα

έθιµα της Καθαρής ∆ευτέρας .

Η γιορτή αυτή στην οποία τη νύφη

υποδύεται άντρας και

περιλαµβάνει διάφορα επιµέρους

στάδια όπως ξύρισµα του γαµπρού, στόλισµα της νύφης, το

παντρολόγηµα κ.λπ., καταλήγοντας σε χορό και γλέντι των

παρευρισκοµένων, τελούνταν από παλαιότερα πλην όµως στη

διάρκεια της κατοχής είχε διακοπεί. Η γιορτή του βλάχικου γάµου

τελείται σήµερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Πατρινό καρναβάλι-“Βασιλιάς Καρνάβαλος” Το Πατρινό καρναβάλι είναι η

µεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση

στην Ελλάδα. Μετρά 180 χρόνια

ιστορίας. Το καρναβάλι της Πάτρας

δεν είναι µόνο µια συγκεκριµένη

εκδήλωση αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που περιλαµβάνουν

χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυµµένου θησαυρού, καρναβάλι των

µικρών κ.ά. Κορυφώνεται το

τελευταίο Σαββατοκύριακο της

Αποκριάς µε τη νυχτερινή ποδαράτη

παρέλαση των πληρωµάτων του

Σαββάτου, τη φαντασµαγορική

µεγάλη Παρέλαση αρµάτων και

πληρωµάτων της Κυριακής και τέλος

το τελετουργικό κάψιµο του βασιλιά καρνάβαλου στο µώλο της

Αγίου Νικολάου στο λιµάνι της Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές

του είναι ο αυθορµητισµός, ο αυτοσχεδιασµός, η πηγαία έµπνευση

και ο εθελοντισµός.