Οδύσσεια α γυμνασίου , ενότητες 7η και 8η , σχέδιο μαθήματος - φύλλο εργασίας

Μέρος β΄-Νόστος : ενότ. 7η ,ε - 165:Δεύτερο συμβούλιο των θεών - Ο Ερμής στην Ωγυγία, ενότ. 8η, ε 165-251:Διάλογος Καλυψώς-Οδυσσέα

www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 1

Σχέδιο μαθήματος - Φύλλο εργασίας

Ενότητα 7η - στίχοι ε1- 165

Βρισκόμαστε στην 7η ημέρα της Οδύσσειας

Οι σκηνές της ενότητας : α. στ. ε 1-49 →.................................................................................. β. στ. ε 50-54 →......................................................................................................................... γ. στ. ε 57-59 →.......................................................................................................................... δ. στ. ε 64-85 →......................................................................................................................... ε. στ. ε 86-165 →.........................................................................................................................

1.Ποια νέα στοιχεία για την εξέλιξη της υπόθεσης προκύπτουν από το 2ο συμβούλιο των

θεών; Να τα αναφέρετε προφορικά, επισημαίνοντας στο βιβλίο τους σχετικούς στίχους.

2. Να υπογραμμίσετε στο βιβλίο σας τα στοιχεία προοικονομίας των στίχων 1 - 49.

3.α.Να παρουσιάσετε σε μία παράγραφο τα γνωρίσματα του ήθους του Οδυσσέα ως

ηγεμόνα(στίχ. ε 8-15) β. Ποιες αξίες φαίνεται να εκτιμούν οι θεοί με την απόφαση για τον

νόστο του στους στ.8-15 και 16- 18, και πώς αυτές προβάλλουν τον ανθρωποκεντρικό

χαρακτήρα της Οδύσσειας;

4.α. Να καταγράψετε τα τυπικά στοιχεία τόσο στην προετοιμασία του Ερμή,(στ.51-54) όσο

και στη φιλοξενία του από την Καλυψώ (στ.96-107). β. Να βρείτε την ετυμολογία και να

ερμηνεύσετε τη σημασία του ονόματός της.

5. Στους στίχους 50-84 η περιγραφή εναλλάσσεται με την αφήγηση. α. Πώς περιγράφει ο

ποιητής το φυσικό περιβάλλον του νησιού ; Να αναφέρετε εικόνες κάθε είδους : οπτικές,

ακουστικές, οσφρητικές β. Να ζωγραφίσετε μια από τις εικόνες που θα επιλέξετε.

6.Ο παράδεισος της Ωγυγίας δεν επηρεάζει όλα τα πρόσωπα με τον ίδιο τρόπο . Να

συμπληρώσετε με βάση τους στ. 70-95 τον επόμενο πίνακα που εστιάζει στην ψυχική

κατάσταση του κάθε προσώπου, κάνοντας αναφορές στο κείμενο:

ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΨΥΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΕΡΜΗΣ

ΚΑΛΥΨΩ



ΟΔΥΣΣΕΑΣ

7.Ο Ερμής χειρίστηκε ως αγγελιαφόρος την αποστολή του επιτυχημένα, συνδυάζοντας

στον τρόπο ανακοίνωσης της δυσάρεστης εντολής ευγένεια, διακριτικότητα και

λεπτότητα. Συμπληρώστε τα κενά :

● Εξομολογείται την προσωπική του απροθυμία για ένα τέτοιο χωρίς προσωπικό όφελος ταξίδι ● Τονίζει την αναγκαστική του συμμόρφωση στις εντολές του Δία ● Αποφεύγει την αναφορά του ονόματος του Οδυσσέα, καθώς αυτό θα προκαλούσε ..................................................................................................................................................... ● Παρουσιάζει τον Οδυσσέα ως έναν άνθρωπο ........................................................................ αφού ........................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ● Ανακοινώνει , τέλος, την εντολή του Δία, επισημαίνοντας ότι ............................................... .....................................................................................................................................................

8. Να συγκρίνετε το δημοτικό τραγούδι (παράλληλο κείμενο) της σελ.56 του σχ. βιβλίου: Ο

ξενιτεμένος παραγγέλλει στη γυναίκα του με τα χελιδόνια με τους στίχ. ε16-18 και α64-66,

να βρείτε τα κοινά τους σημεία και να τα γράψετε στο τετράδιο της Οδύσσειας.

9.Να επιβεβαιώσετε τον ανθρωπομορφισμό των θεών, συμπληρώνοντας τα κενά με τα

στοιχεία που λείπουν :

● Ο Δίας, ως αρχηγός της κοινωνίας των θεών, δίνει εντολές στα παιδιά-υπηκόους του,

δηλαδή στον ........................ και στην ................................ κι εκείνοι υπακούν, διαφορετικά

....................................................................................................................................................

● Τόσο ο Δίας, όσο και οι υπόλοιποι θεοί, υποτάσσονται στη...................................................

● Ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρθηκε ο Ερμής στην Καλυψώ δείχνει τη φροντίδα του

να...............................................................................................................................................

● Το ρίγος που διαπερνά την Καλυψώ στο άκουσμα της εντολής του Δία και η οργή που

εκδηλώνει αποκαλύπτουν ................................................................................................

● Επισημαίνει τη μειονεκτική θέση των θεών-γυναικών, καθώς αντιμετωπίζουν .................... .....................................................................................................................................................

● Αποδεικνύει, τέλος , την πραγματική αγάπη της για τον Οδυσσέα, όταν............................... .....................................................................................................................................................



Ενότητα 8η - στίχοι ε165-251

Η ραψωδία ε περιλαμβάνει γεγονότα που διαρκούν από την 7η -31η ημέρα της Οδύσσειας. Εδώ ο ποιητής επιλέγει τη συστολή του χρόνου , παρουσιάζοντας συνοπτικά μέσα σε μία ραψωδία γεγονότα που διαρκούν πολλές ημέρες , ενώ, στη ραψωδία α ( όπου όλα συνέβησαν μέσα σε μία και μόνη ημέρα), η αφήγηση είναι διεξοδική και εκτεταμένη, λειτουργεί δηλαδή η διαστολή του χρόνου.

Σκηνές της ενότητας α. στ. ε165-............. →.......................................................................................................... β. στ. ε..................... →.......................................................................................................... Στο κείμενο της ενότητας εναλλάσσονται κυρίως η περιγραφή (στίχοι.......................)και ο διάλογος (στίχοι.........................). 1. α. Με βάση τις πληροφορίες των στίχων ε165-175 να περιγράψετε τη ζωή του Οδυσσέα στο νησί της Καλυψώς. Ποιο βασικό γνώρισμα του ήρωα προβάλλεται; β. Μελετήστε το ποίημα «Μονοτονία» του Κ. Καβάφη που ακολουθεί και αναφέρετε αν θα μπορούσε να εκφράζει τον καθηλωμένο για 7 χρόνια Οδυσσέα στο νησί της Ωγυγίας. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας ,συνδέοντας , αν είναι εφικτό, το α με το β. (στο τετράδιο της Οδύσσειας)

Κωνσταντίνος Καβάφης, «Μονοτονία» Την μια μονότονην ημέραν άλλη μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Θα γίνουν τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι — οι όμοιες στιγμές μάς βρίσκουνε και μάς αφήνουν. Μήνας περνά και φέρνει άλλον μήνα. Aυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει· είναι τα χθεσινά τα βαρετά εκείνα. Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει.

2. Στο δείπνο της θεάς και του ήρωα ο ποιητής αναδεικνύει την τεράστια απόσταση που

τους χωρίζει μέσα από κάποιες αντιθέσεις .Ποιες είναι αυτές ;

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

3. Μετά το δείπνο, η Καλυψώ επιδίδεται στην τελευταία, απελπισμένη προσπάθεια να

κρατήσει κοντά της τον Οδυσσέα. Στον πίνακα που ακολουθεί να καταγράψετε τι

προσφέρει η θεά και τι επιλέγει εκείνος (στίχοι 223-248):



ΚΑΛΥΨΩ ΟΔΥΣΣΕΑΣ

4. Τι πιστεύετε ότι θα έχανε ο Οδυσσέας , αν δεχόταν τις προσφορές της Καλυψώς; Να

απαντήσετε, αφού μελετήσετε και το παράλληλο κείμενο της σελ.61 του βιβλίου σας.

5. Συμπληρώστε τις προτάσεις της στήλης Α με το σωστό από τη στήλη Β :

Α Β

Η Καλυψώ παρουσιάζει στον Οδυσσέα την

απόφαση του Δία για τον νόστο ως δική της,

γιατί (3 σωστές απαντήσεις)

1. πραγματικά τον αγαπά και τον νοιάζεται

Η Καλυψώ παρουσιάζει στον Οδυσσέα τις

δυσκολίες που θα έχει ν’ αντιμετωπίσει,

γιατί

2. ο Οδυσσέας πρέπει ο ίδιος ν’ αποφασίσει

ελεύθερα και υπεύθυνα για τον νόστο του,

ώστε η απόφασή του να έχει ηθική αξία

Η Καλυψώ τονίζει τη δική της ανωτερότητα

σε σχέση με την Πηνελόπη, γιατί

3. θέλει να φανεί γενναιόδωρη

Η Καλυψώ προσφέρει τη βοήθειά της στον

Οδυσσέα, γιατί

4. παγιδεύει τον Οδυσσέα, για να δει αν θα

δώσει τη λάθος απάντηση που θα δείξει

ύβρη και θα επισύρει την τιμωρία του

5. ελπίζει ότι έτσι θα τον πείσει ν’ αποφύγει

το ταξίδι μένοντας κοντά της

6. πρέπει να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της

υπακούοντας στην πικρή για εκείνη

απόφαση των θεών

6. Το ήθος του Οδυσσέα: Συμπληρώστε όσα ταιριάζουν με βάση τους στίχους : στ. 190-198 → Είναι .......................................................................................................,γιατί......................



.....................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................... στ.236 → πολύγνωμος, δηλαδή πολυμήχανος και συγχρόνως συνετός -μετρημένος, γιατί κατάφερε να απορρίψει.................................................................................................... ............................χωρίς να ......................................................................................................... στ. 237-241→ευφυής και διπλωματικός, γιατί.......................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... στ. 242-243→............................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... στ. 244-246→............................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... στ. 247-248→............................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

7.Να ενώσετε κάθε όρο της στήλης Α με εκείνον που ταιριάζει από τη Β (αιτιολογήστε

προφορικά την επιλογή σας):

Α Β

Στ. 168 - έλιωνε η γλυκιά ζωή του απ’ τον καημό του γυρισμού Στ. 175- στο άκαρπο πέλαγος Στ. 181 ψηλά δοκάρια

Στ.200-201 - το χέρι της απλώνει και τον χάιδεψε, μετά μιλώντας είπε «Ω, παραείσαι πονηρός, κι όχι μονάχα ξύπνιος Στ.210-11- δεν κρύβω μες στα στήθη καρδιά από σίδερο, σπλαχνίζομαι κι εγώ Στ.223 - Λαερτιάδη διογέννητε, πολύτροπε

Οδυσσέα

Στ.244-245 - Κι αν, όπως λες, κάποιος θεός θελήσει να με χτυπήσει καταμεσής στο μπλάβο πέλαγος, θα το υπομείνω

α. ανθρωπομορφισμός

β. τυπικό στοιχείο

γ. χαρακτηριστικό επίθετο

δ. προοικονομία

ε. μεταφορά

στ. περιγραφικό επίθετο

9. Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της Οδύσσειας :

Ο Οδυσσέας εν τέλει απορρίπτει την αθανασία και την ευτυχισμένη ζωή στον παράδεισο

της Καλυψώς, έναν κόσμο του ονείρου και του παραμυθιού, στον οποίο όμως εκείνος δεν

ανήκει. Ως θνητός άνθρωπος επιλέγει τη θνητή, γεμάτη βάσανα, αλλά και γεμάτη ομορφιά

ζωή που τον οδηγεί στον πολυπόθητο νόστο, στην πατρίδα και στην οικογένειά του, γιατί η

ζωή αυτή είναι εκείνη που τού ταιριάζει. Η απόφασή του είναι αποτέλεσμα συνειδητής και

ελεύθερης επιλογής, με απόλυτη γνώση των συνεπειών. Για μια ακόμη φορά η εξύψωση

της ανθρώπινης ζωής υπογραμμίζει τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της Οδύσσειας.

Education

Οδύσσεια α γυμνασίου , ενότητες 7η και 8η , σχέδιο μαθήματος - φύλλο εργασίας