Upload
tuul-tuul
View
329
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Лекц 13,14
Индекс гэдэг нь заалт, үзүүлэлт гэсэн утгатай латин
гаралтай үг.
Нийгэм эдийн засгийн үзэгдлийн шууд харьцуулж
боломгүй тоо баримтуудыг харьцуулагдахуйц
байдалд оруулаад тэдгээрийн орон зай, цаг
хугацааны доторхи өөрчлөлтийг илэрхийлсэн
харьцангуй хэмжигдхүүнийг индекс гэнэ.
Эдийн засгийн судалгааны практикт индексийн аргынтусламжтайгаар дараах судалгааг явуулна.
Аливаа үзэгдлийн цаг хугацааны өөрчлөлтийгтодорхойлон, өсөлт хөгжилтийнх нь шинж чанарыгилрүүлэх
Өөр өөр бүс нутгийн ижил төрлийн үзэгдлүүдийгхооронд нь харьцуулан судлах
Төлөвлөгөөт зорилт, норм, нормативын биелэлтийгдүгнэх
Аливаа нийлмэл үзэгдлийн хөгжил хөдөлгөөн, байрбайдалд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн нөлөөллийгтодорхойлох
Индекс нь эдийн засгийн тодорхой утга агуулгыг
илэрхийлсэн үндсэн элемент, хэвшин тогтсон тусгай
тэмдэглэгээтэй байдаг.
Индексийн аргыг хэрэглэхдээ ямар үзүүлэлт судалж
байгаагаас шалтгаалан статистикийн ном зохиолд
тусгай үсгээр тэмдэглэл хийнэ.
р -Нэг бүрийн үнэ
q-Ямар нэг бараа бүтээгдэхүүний биет хэмжээ
z-Нэгж бүтээгдэхүүний өртөг
t-Нэгж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд зарцуулсан хугацаа
w-Нэг ажилчны (эсвэл нэгж хугацаанд) үйлдвэрлэн
гаргасан бүтээгдэхүүн өртгөөр (хөдөлмөрийн
бүтээмж)
v-Нэг ажилчны эсвэл нэгж хугацаанд үйлдвэрлэн
гаргасан бүтээгдэхүүн биет хэмжээгээр (хөдөлмөрийн
бүтээмж)
Т-Нийт зарцуулагдсан хөдөлмөр эсвэл ажилчдын тоо
рq-Борлуулалт
zq-Үйлдвэрлэлийн зардал
s-Тариалсан талбай
y-Га-гаас авсан ургац гэх мэт тэмдэглэнэ.
Судалж буй үе хугацаагаар нь
-тайлант үеийнхийг р1, q1
-суурь үеийнхийг р0, q0
Тайлант ба суурь үеийн борлуулалтыг ∑р1q1, ∑р0q0 гэжиндексийн хэлбэрт оруулан бичнэ.
Статистикт ерөнхий индексийг I,
хувийн индексийг i үсгээр тэмдэглэнэ
мөн индекс болохыг нь зааж өгдөг
Iр - үнийн ерөнхий индекс
Iq - тоо хэмжээний хувийн индекс
Ipq - борлуулалтын индекс
Индексийн аргыг хэрэглэхдээ тухайн үзэгдлийг
бүрдүүлж буй хэсгүүдээс өөрчлөлтийг нь сонирхон
судалж байгаагаа хувьсахаар, бусдыг нь тогтмолоор
авч үзнэ. Энэхүү судалж буй элементийг
индекслэгдэж байгаа хэмжигдэхүүн гэнэ. Харин
тогтмолоор авсныг нь индексын жин гэнэ.
Жишээ - борлуулсан барааны тоо хэмжээний индекс
q буюу барааны тоо хэмжээ нь индекслэгдэж
байгаа хэмжигдэхүүн
р буюу үнэ нь индексийн жин
00
10
qp
qpI
q
Үзэгдлийг хамрах хүрээгээр
Жингээр нь индексийг
Байгуулагдсан хэлбэрээр нь индексийг
Харьцуулагдаж буй сууриар нь
Судалж буй юмс үзэгдлийн бүтэц, бүрэлдэхүүний талаас нь
Индексийг тооцоолж буй хугацаагаар нь
Ерөнхий индекс - шууд нэмж болохгүй олон янзын
элементээс бүрдсэн нийлмэл үзэгдэл хэрхэн
өөрчлөгдөж буйг харуулна
Хувийн индекс - судалж буй үзэгдлийг бүрдүүлэгч
тодорхой элементүүдийн өөрчлөлтийг илэрхийлнэ
дундаж хэмжигдэхүүний индекс
- ийг судалгаа шинжилгээнд
ашиглан дундаж хэмжигдхүүнээр илэрхийлэгдсэн
үзүүлэлт (өөрийн өртгийн дундаж, дундаж цалин,
дундаж ургац, сүүний дундаж гарц, г.м) -ийн динамик
өсөлтийг тодорхойлно.
0
00
1
11
:q
qz
q
qzI
z
Дэс дараалсан хэд хэдэн үеийн үзүүлэлтүүдийн
өөрчлөлтийг судлахдаа жингий нь аль нэг үеэр авбал
тогтмол жинтэй индекс гэнэ
Харин үе тус бүрд жин нь өөрчлөгдөж байвал хувьсах
жинтэй индекс гэнэ.
10
0
10
20
00
10
;...;;n
n
qp
qp
qp
qp
qp
qp
11n
1
11
21
00
10
;...;;n
nn
qp
qp
qp
qp
qp
qp
агрегат индекс - ерөнхий индексийн түгээмэл хэлбэр
дундаж индекс арифметик ба гармоник дундаж
индекс
Аливаа үзүүлэлтийн ерөнхий индексийг тооцоолох
үед индекслэгдэж буй хэмжигдэхүүн, индексийн жин
хоѐул мэдэгдэж байх ѐстой. Зарим тохиолдолд
индекслэгдэж байгаа хэмжигдэхүүн мэдэгдэхгүй байж
болно. Энэ тохиолдолд арифметик буюу гармоник
дундаж индекст шилжүүлж тооцоолно.
Жишээ - үнийн хувийн индексээс агрегат индексийн
хүртвэрт орлуулга хийвэл арифметик, хуваарьт
орлуулга хийвэл гармоник дундаж индекс болдог.
ip - үнийн хувийн индекс
;11
11
10
11
p
p
i
qp
qp
qp
qpI
00
00
00
01
qp
qpi
qp
qpI
p
p
0
1
p
pi
p
Барааны нэр Тайпант улирлын
борлуулалт
(мян.төг)
Үнийн хувийн
индекс
Телевиз 950.0 0.975 974.36
Угаалгын
машин
620.0 1.000 620.00
Хөргөгч 1500.0 1.060 1415.10
Тоос сорогч 744.0 1.032 720.93
Дүн 3814.0 - 3730.39
pi
qp11
Бүтээгдэхүүний биет хэмжээний арифметик дундаж
индексийг
Академич Струмилийн гаргасан хөдөлмөрийн
бүтээмжийн дундаж индексийг судалгаанд өргөн
хэрэглэдэг. Струмилийн индекс нь судалж буй
нийдмийн бүх нэгжүүдийн хувьд хөдөлмөрийн
бүтээмж дунджаар хэдэн хувиар өссөн /буурсан/-г
харуулдаг.
1
0
0
1
1 :
T
T
q
T
q
I
00
00
qp
qpiI
q
q
0
1
q
qi
q
Бүтээгдэхүүний нэгжийн өртгийн гармоник дундаж
индексийг
z
z
i
qz
qzI
11
11
Доу-Жонсын индекс. Нью-Йоркийн хөрөнгийн бирж дээрххувьцааны ханшийн арифметик дундаж индекс юм. Угиндекс өдөр бүр бирж хаагдах үед мэдээлэгддэг бөгөөдхагас цаг тутамд ерөнхий бас гурван бүлгээр байнгатооцоологддог. Ерөнхий индекс нь 65 компаниар, бүлгийниндексүүд нь аж үйлдвэрийн 30, тээврийн 20,үйлчилгээний салбарын 15 компанийн үнэт цаасныханшаар тус тус тодорхойлогддог.
Стэндард –Пурын индекс. Нью-Йоркийн хөрөнгийн бирждээрх 500 томоохон компанийн гаргасан хувьцаанытоогоор жинлэгдсэн байдлаар тооцдог дундаж индекс юм.Үнэт цаасны ханшийг нь судалдаг аж үйлдвэрийн 400,санхүүгийн 40, тээврийн 20, үйлчилгээний салбарын 40корпораци хамрагддаг байна.
Динамик ба нутаг дэвсгэрийн гэж ангилна.
Динамик индекс нь судалж буй юмс үзэгдлийн цаг
хугацааны өөрчлөлтийг харуулдаг. Жишээ нь
2009оны хэрэглээний үнийн индексийг 2010оны
хэрэглээний үнийн индекстэй харьцуулах. Динамик
индексийг нэг суурьт ба хэлхээ гэсэн хоѐр байдлаар
тооцоолдог.
Тогтмол бүтэцтэй, хувьсах бүтэцтэй индекс гэж
ангилна. Индексийн энэ ангилал нь хэмжигдэхүүний
динамик судалгаанд өргөн ашиглагдана.
жилийн, улирлын, сарын гэх мэтээр ангилна.
Ерөнхий индекс нь шууд харьцуулагдаж болохгүй
нийлмэл үзэгдлийг харьцуулах байдалд оруулаад
түүний орон зай, цаг хугацааны өөрчлөлтийг нэгтгэн
харуулсан өвөрмөц харьцангуй хэмжигдэхүүн юм.
Индексийн аргыг эдийн засагт хэрэглэхдээ тухайн
үзэгдлийг бүрдүүлэгч зарим хүчин зүйлийг
тогтмолоор авч, сонирхон судалж байгаа хүчин
зүйлийн өөрчлөлтийг олдог.
Үнийн ерөнхий индексийг тодорхойлохдоо жинг нь
тайлант үеийнхээр эсвэл суурь үеийнхээр авч болно.
Германы статистикч А.Ласпейрес (1864 он) үнийн
ерөнхий индексийн жинг суурь үеийн
бүтээгдэхүүнээр,
Г.Пааше (1874 он) тайлант үеийнхээр тооцно гэж
үзэж байсан.
Ласпейресын ерөнхий индекс
Паашегийн ерөнхий индекс
Lqp
qpI
p
00
01
Pqp
qpI
p
10
11
Фишерийн индекс - Паашегийн болон Ласпейресын
индексын геометрийн дундаж юм.
Худалдсан бүтээгдэхүүний тоо хэмжээний индексийн
жин нь ямагт суурь үеийнхээр байдаг онцлогтой.
PLF
00
10
qp
qpI
q
Борлуулалтын индексийг тодорхойлохдоо тайлант
үеийн борлуулалтыг суурь үеийн борлуулалтад
харьцуулан
00
11
qp
qpI
pq
Жишээ – ХАА-н бүтээгдэхүүн борлуулдаг дэлгүүрийн
эрхлэгч сүүлийн 2 жилийн гол нэр төрлийн барааны
үнэ, худалдсан тоо хэмжээний талаарх мэдээллийг
ашиглан борлуулалт болон үнийн индексийг
тодорхойлох түүнчлэн борлуулалтын өөрчлөлтөнд
нөлөөлсөн үнийн болон тоо хэмжээний нөлөөллийг
шинжлэх дүгнэлт хийхийг хүсчээ.
Барааны
нэр
Хэмжих
нэгж
Суурь онд Тайлант онд
Худалдсан
тоо хэмжээ
Үнэ төг Худалдсан
тоо хэмжээ
Үнэ төг
Сүү мян.л 28.3 200 30.1 220
Мах тн 20.1 650 19.8 700
Төмс тн 5.0 120 6.8 150
Барааны
нэр
Суурь оны
борлуулалт
Тайпант оны
борлуулалт
Суурь онд
худалдсан
бутээгдэхүүн
тэйлант оны
үнээр
Тайлант онд
худалдсан
бүтээгдэхүү
н суурь оны
үнээр
Сүү 5660 6622 6226 6020
Мах 13065 13860 14070 12870
Төмс 600 1020 750 816
Дүн 19325 21502 21046 19706
Борлуулалтын индекс
Үнийн индекс
Паашегийн индекс
Ласпейрсийн индекс
Худалдсан бүтээгдэхүүний тоо хэмжээний ерөнхий
индекс
113.119325
21502
00
11
qp
qpI
pq
089.119325
21046
00
01
qp
qpI
p
02.119325
19706
00
10
qp
qpI
q
091.119706
21502
10
11
qp
qpI
p
Үр дүнгийн үзүүлэлтэнд нөлөөлсөн хүчин зүйлсийн
нөлөөллийг судалж дүгнэлт гаргахад индексийн аргыг
өргөн ашигладаг. Учир нь эдийн засгийн
үзүүлэлтүүдийн хоорондын хамаарал, тэдгээрийн
индексийн хувьд нэгэн адил хадгалагдана.
Судалж буй зүйлийн шинж чанараас хамаарч түүнд
хэдэн ч хүчин зүйл нөлөөлж болно. Иймд индекс нь
хоѐр буюу олон хүчин зүйлийн нөлөөллийг
илэрхийлж чадна.
Тухайлбал борлуулалтын дүн бүтээгдэхүүн тус
бүрийн худалдсан тоо, нэгжийн үнээс хамаарна.
Борлуулалт = Үнэ х Тоо хэмжээ
Тэгвэл индексийн хувьд гэсэн чанар
адил хадгалагдана. Энэ чанар нь зөвхөн Паашегийн
индексийн хувьд хүчин төгөлдөр байдаг.
Индексүүдийн дээрх тэнцэтгэлийг цувруулан
орлуулах чанар ѐсоор дэлгэрэнгүй томъѐолон бичвэл
qppqIII
00
10
10
11
00
11
qp
qp
qp
qp
qp
qp
Ерөнхий индексийг бүрдүүлж буй элементийг тоон,
чанарын гэж ангилж авч үздэг. Тухайлбал: нэг бүрийн
үнэ, нэгжийн өртөг, нэг га-гаас авсан ургац гэх мэт
үзүүлэлтүүдийг чанарын гэсэн ангилалд хамруулна.
Эдгээр чанарын үзүүлэлтийг динамик судалгаа
хийхдээ индекслэгдэж буй үзүүлэлтийн дундажийн
өөрчлөлтийг тодорхойлох хэрэгтэй болдог.
Индекслэгдэж буй дунджид хоѐр хүчин зүйл нөлөөлнө.
Тодорхой нэгж, бүлгийн индекслэгдэж буй
хэмжигдэхүүний жинхэнэ өөрчлөлт
Тухайн судалж буй юмс үзэгдлийн бүтцийн өөрчлөлт
Юмс үзэгдлийн бүтцийн өөрчлөлт гэдэг нь нийдмийн
нийт дүнд тодорхой бүлэг, нэгжүүдийн эзлэх хувийн
жингүүдийн өөрчлөлт юм.
Жишээ - үйлдвэрийн ажилчдын дундаж цалингийн
өсөлт нь
• ажилчдын цалин хөлсний хэмжээ нэмэгдсэнтэй
холбоотой
• харьцангуй өндөр цалинтай ажилчдын хувийн жин
(тоо) өссөн
Хоѐр хүчин зүйлийн тус бүрийн нөлөөллийг тооцоолох
шаардлага бий болно.
Үүнийг хувьсах ба тогтмол бүтэцтэй индекс, бүтцийн
өөрчлөлтийн индексүүдийг тооцоолох замаар
шинжилнэ.
Судалж буй юмс үзэгдлийн дундаж түвшингийн
харьцаа өөр өөр цаг үед хамаарч байвал ийм
индексийг хувьсах бүтэцтэй гэнэ.
Жишээ - нэг төрлийн бүтээгдэхүүний нэгжийн дундаж
өртгийн индексийг дараах байдлаар бичнэ.
Хувьсах бүтэцтэй индекс нь индекслэгдэж буй
хэмжигдэхүүний өөрчлөлтийг харуулахын зэрэгцээ
бүтцийн өөрчлөлтийн нөлөөллийг давхар агуулж
байдаг.
0
00
1
11
0
1 :q
qz
q
qz
z
zI
xb
Тогтмол бүтэцтэй индексийн жин нь аль нэг
үеийнхээр байх бөгөөд зөвхөн индекслэгдэж буй
хэмжигдэхүүний өөрчлөлтийг харуулна.
Жишээ - нэг төрлийн бүтээгдэхүүний нэгжийн дундаж
өртгийн тогтмол бүтэцтэй индекс нь
10
11
1
10
1
11
:qz
qz
q
qz
q
qzI
tb
Судалж буй юмс үзэгдлийн бүтцийн өөрчлөлт энэхүү
үзэгдлийн дундаж хэмжигдэхүүний динамикт хэрхэн
нөлөөлж буйг харуулсан индексийг бүтцийн
өөрчлөлтийн индекс гэнэ.
0
1
00
10
0
00
1
10
::q
q
qz
qz
q
qz
q
qzI
bo
Дээрх гурван индекс нь тодорхой холбоотой бөгөөд
Хувьсах бүтэцтэй индекс = Тогтмол бүтэцтэй индекс х
бүтцийн өөрчлөлтийн индекс
ºbtbxbIII
Жишээ - нэгэн төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг
гурван үйлдвэрийн дараах мэдээлэл өгөгдөв.
Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн Нэгжийн
өртөг
/мян.төг/
Нэгжийн
өртгийн
хувийн
индекс
Үйлдвэрлэлийн
зардал сая.төгТоо ширхэг Дүнд эзлэх
хувь
Суурь
үед q0
Тайлант
үед q1
Суурь
үед
Тайла
нт үед
Суурь
үед z0
Тайлан
т үед
z1
Суурь
үед
z0q0
Тайлант
үед z1q1
z0q1
А 1 2 3 4 5 6 7=6:5 8=5*1 9=6*2 10=5*
2
1 1680 1500 70 50 20 20.3 1.015 33.6 30.45 30.00
2 480 600 20 20 18 18.4 1.022 8.64 11.04 10.8
3 240 900 10 30 15 15.5 1.033 3.6 13.95 13.5
2400 3000 100 100 19.1 18.48 45.84 55.44 54.3
Хувьсах бүтэцтэй индекс
10.192400
458400
z
48.183000
554401
z
9675.010.19
48.18
xbI
Тогтмол бүтэцтэй индексийг тооцвол
021.130.54
44.55
tbI
Нэгжийн дундаж өртгийн өөрчлөлтөд нөлөөлсөн
бүтцийн нөлөө
9476.02400
3000:
84.45
30.54º
b
I
Индексийн аргыг макро түвшний эдийн засгийн гол
үзүүлэлтүүдийг зэрэгцүүлэх үнээр үнэлэхэд
ашиглана.
Бусад оны (үеийн) өртгийн үзүүлэлтийг үнэлэхээр
суурь болгон сонгож авсан ямар нэг оны (үеийн)
үнийг зэрэгцүүлэх үнэ гэнэ.
Өртгийн үзүүлэлтийг зэрэгцүүлэх үнээр үнэлэхдээ дараахгурван аргыг хэрэглэдэг.
Тайлант үеийн бараа бүтээгдэхүүний биет хэмжээг (тоо,ш, тн, л, кг, г.м) суурь болгон сонгож авсан оны үнээрүржүүлж зэрэгцүүлэх үнэд шилжүүлдэг дахин үнэлгээнийарга.
Суурь үеийн өртгийн үзүүлэлтийг биет хэмжээнийиндексээр үржүүлж зэрэгцүүлэх үнэд шилжүүлдэгэкстраполяцийн арга.
Тайлант оны өртгийн үзүүлэлтийг үнийн индекст хуваадагдефляторын арга
00
10
0010
qp
qpqpqp
qIqpqp 0010
pI
qpqp
11
10
10
11
1110
:qp
qpqpqp
Үүнээс үзэхэд дефляторын аргын суурь ньПаашегийн үнийн индекс болж байна.
Үндэсний тооцооны системийн гол голүзүүлэлтүүдийг /үндэсний орлого, дотоодын нийтбүтээгдэхүүн г.м/ зэрэгцүүлэх үнэд шилжүүлэхдээтусгай индекс-дефлятор ашигладаг байна.
Дефлятор гэдэг нь тайлангийн үеийн өртгийнүзүүлэлтийг суурь үеийн үнэд шилжүүлдэг тусгайкоэффицент юм. Статистикийн практикт дефляторыгулсын хэмжээнд төдийгүй эдийн засгийн зарим муж,бүс нутаг, бараа бүтээгдэхүүний тодорхой бүлгээр,эдийн засгийн салбараар тооцоолдог.
Улс үндэсний эдийн засгийн ерөнхий төлөв байдлыг
үнэлэхэд индексийн аргыг ялангуяа хэрэглээний
үнийн индексийг ерөнхий үзүүлэлт болгон ашигладаг.
Хэрэглээний үнийн индекс нь цалин тэтгэвэр,
хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг нэмэгдүүлэх,
засгийн газрын нийгмийн бодлогыг зохицуулахад
зайлшгүй анхаарч үзэх нэг үндэс болохоос гадна
мөнгөний худалдан авах чадварыг тодорхойлоход
чухал ач холбогдолтой.
ХҮИ-ийг тооцоолох аргачлалыг боловсруулахдаадараах зарчмыг баримтална.
Хэрэглээний сагсанд орох бараа бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний жагсаалт гарган үнийн бүртгэл явуулна.Уг жагсаалтанд ард түмний аж амьдралд зайлшгүйшаардлагатай материаллаг, соѐлын болон оюуныхэрэгцээг хангах бараа үйлчилгээг оруулдаг.
Тодорхой бараа үйлчилгээний бүлгээр нийтхэрэглээнд эзлэх хувь буюу бүтцийг тодорхойлно.Үүнийг өмнө явуулсан өрхийн төсвийн судалгаа,хэрэглээний зардлын бүтцийн мэдээлэлд тулгуурлантогтоодог.
Он Нарийн бичгийн
даргын 7 хоногийн
цалин /$/
Хэрэглээний
үнийн индекс
Бодит цалин
1973 114,75 100
1979 145,5 123
1989 472,98 200
75.114100
10075.114
29.118123
1005.145
44.236200
10098.472
Индексийн аргыг судалгаанд хэрэглэх явцад хэд хэдэн
практик асуудлууд гардаг.
Нэг суурьт шилжүүлэх асуудал
Индексүүдийг холбох асуудал
Гинжин буюу цуваа индекс үүсгэх асуудал
Хоѐр болон түүнээс дээш үзэгдлийн хэд хэдэн
жилийн индексийг зэрэгцүүлэн судалж дүгнэлт гаргах
үед ийм асуудал гарч болдог.
Жишээ. А болон В барааны хувьд үнийн индексийн
суурь онууд нь 1991, 1992 онууд.
Барааны
нэр
1992 1993 1994 1995 1996 1997
А 136 139 152 188 206 210
В 100 106 121 140 146 157
А барааны үнийн суурь он 1991 он болно. Эдгээр
барааны үнийн индексүүдийг зэрэгцүүлэн
шинжлэхийн тулд А барааны үнийн суурь индексийг
1992 онд шилжүүлнэ.
гэх мэтчилэн шилжүүлнэ
100100136
136100
1992
1992 i
i2.102100
136
139100
1992
1993 i
i
8.111100136
152100
1992
1994 i
i
Барааны
нэр
1992 1993 1994 1995 1996 1997
А 100 102.2 111.8 138.2 151.5 154.4
В 100 106 121 140 146 157
Аливаа үзэгдлийн өөрчлөлтийн индексийг олон
жилийн хугацаагаар судлах үед ийм асуудал гардаг.
Жишээ - С барааны үнийн өөрчлөлтийг 1984 оноос
хойшхи жилүүдэд судалжээ.
1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1997
ip 100 109 112 128
ip 100 133 157 180 195
С барааны үнийн индексүүдийг холбохын тулд
пропорцын аргыгашиглан 1992, 1994, 1996, 1998
онуудын индексийг 1984 онтой харьцуулсан
байдлаар тодорхойлж болно.
гэх мэтчилэн тодорхойлно.100
128
133
x
2.170100
128133
x
Он 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998
ip 100 109 112 128 170.2 300.9 230.9 249.6
Жишээ. А барааны нэг суурьт үнийн индексүүдийг
гинжин (хэлхээ) хэлбэрт оруул
1992 1993 1994 1995 1996 1997
100 102.2 111.8 138.2 151.5 154.4
Нэг суурьт индексээс өмнөх онтой нь харьцуулсан
хэлхээ индекс үүсгэхийн тулд дараах тооцооллыг
хийнэ.
гэх мэтчилэн хэлхээ өсөлтийн хурд тооцоолох
аргачлалаар гинжин индекс үүсгэж болно.
2.102100100
2.102100
1992
1993 i
i 4.1091002.102
8.111100
1993
1994 i
i
Суурь
он
Т а й л а н т о н
1992 1993 1994 1995 1996 1997
1992 100 102.2
1993 109.4
1994 123.6
1995 109.6
1996 101.9
Бизнесийн байгууллагын үйл ажиллагааны үр
дүнгийн үзүүлэлтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн
нөлөөллийн тоон хэмжээг тодорхойлох, макро эдийн
засгийн түвшинд ард түмний амжиргааны байдал
бодит цалингийн өсөлт, хэрэглээний үнийн индексийг
тодорхойлох зэрэгт индексийн аргыг судалгаанд
өргөн ашигладаг