1

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Źródło: http://pl.fotolia.com/id/36587560

KURS Zasady pielęgnacji włosów

MODUŁ Stanowisko pracy fryzjera

2

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

4 Stanowisko pracy fryzjera

4.1 Środowisko zawodowe fryzjera

4.1.1 Wymogi sanitarne

Miejsce świadczenia różnorodnych usług fryzjerskich do niedawna powszechnie nazywano zakładem fryzjerskim. Dziś używa się przeważnie określenia salon fryzjerski. Jest to miejsce (środowisko), w którym fryzjer świadczy zabiegi fryzjerskie.

Przestrzeganie zasad higieny jest podstawowym zadaniem dbałości fryzjera o czystość w otoczeniu, w jakim wykonuje pracę. Przestrzegając zasad, można utrzymać schludność w salonie i zapewnić ochronę przed przenoszeniem infekcji czy ograniczyć ich powstawanie.

4.1.2 Ergonomia

Na warunki pracy mają wpływ:

elementy rzeczowe – sprzęt fryzjerski stosowany podczas pracy, wyposażenie czy warunki lokalowe;

elementy chemiczne – substancje chemiczne używane w preparatach fryzjerskich;

elementy fizyczne – promieniowanie ultrafioletowe i jonizujące, oświetlenie oraz hałas;

elementy społeczne – warunki międzyludzkie panujące w pracy;

elementy biologiczne – różne infekcje przenoszone w skupiskach ludzi.

Zapoznaj się z materiałem audiocast „Środowisko zawodowe fryzjera”.

4.1.3 Organizacja miejsca pracy

Recepcja

Jest to bardzo ważne miejsce w zakładzie. Powinno znajdować się blisko wejścia. W tym miejscu następuje kontakt z klientem, można też w nim prowadzić sprzedaż produktów kosmetycznych umieszczonych na specjalnych regałach. Powierzchnia mebli powinna być łatwa w czyszczeniu.

Pomieszczenia gospodarcze, magazyn

Są to pomieszczenia, w których przechowuje się preparaty fryzjerskie, środki i sprzęt do zachowania czystości w salonie. Do tych miejsc powinien być łatwy i bezpieczny dostęp, powinna tam panować odpowiednia temperatura, należy też zapewnić odpowiednie oświwetlenie. Ze względu na ograniczoną trwałość preparatów, wszystkie powinny mieć etykiety informacyjne.

3

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Umywalnia lub myjnia

Jest to miejsce, w którym myje się włosy. Umywalki mają zaokrąglone brzegi, a ich optymalna wysokość to 1–1,20 m. Ściany w umywalni powinny być pokryte materiałem łatwo zmywalnym oraz odpornym na działanie wilgoci i środków dezynfekcyjnych.

Stanowisko fryzjerskie

Jest to miejsce pracy fryzjera. Składa się z konsoli z lustrem, fotela dla klienta, stołka fryzjerskiego (hoker) i pomocnika wykonanego z odpowiedniego materiału łatwego do czyszczenia i dezynfekcji. Powierzchnia stanowiska fryzjera to 2 m2 powierzchni podłogi. W przypadku stanowisk wolnostojących odległość między stanowiskami wynosi co najmniej 0,75 m, a gdy konsola jest jednym długim blatem, to odległość wynosi 1,5 m.

Instalacja elektryczna

Powinna być tak zaprojektowana, aby nie miała kontaktu z wodą i aby była zabezpieczona przed spięciem elektrycznym. Należy przestrzegać ustalonych procedur i bezwzględnie się do nich stosować. Żadne urządzenia elektryczne nie mogą znajdować się blisko wody – odległość minimalna wynosi 60 cm. Każdy obwód powinien być zaopatrzony w bezpiecznik, aby w chwili awarii można było odciąć dopływ prądu i zapobiec powstaniu pożaru.

Instalacja wodno-kanalizacyjna

Jest odpowiedzialna za przepływ wody w zakładzie fryzjerskim, musi być zabezpieczona odpowiednimi zaworami odcinającymi dopływ wody w razie awarii. Kanalizacja powinna być przyłączona do instalacji wodociągowej oraz kanalizacyjnej albo własnego ujęcia wody. W zakładzie powinna być bieżąca ciepła i zimna woda lub urządzenia służące do jej podgrzewania. Ścieki ze wszystkich urządzeń są odprowadzane do instalacji kanalizacyjnej.

Instalacja wentylacyjna i klimatyzacja

Jest odpowiedzialna za regulację wilgotności oraz oczyszczanie powietrza z niezdrowych substancji lotnych unoszących się podczas zabiegów fryzjerskich. Odpowiednia cyrkulacja powietrza w salonie jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu fryzjera – jest on narażony na wdychanie oparów ze środków chemicznych.

Instalacja przeciwpożarowa

Zakłada się, że w salonie koniecznie musi być gaśnica przeciwpożarowa i czujniki termiczne reagujące na podwyższoną temperaturę, np. spowodowaną pożarem.

Oświetlenie

Powinno być tak umieszczone, aby nie oślepiało i nie odbijało się w lustrze. Dobrze, gdy jest dostępne światło dzienne. Jeśli jednak nie ma go, to należy unikać montowania świetlówek, które męczą oczy i mogą powodować błędną ocenę kolorów.

4

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

4.2 Sprzęt fryzjerski, odzież ochronna i materiały jednorazowe1

Aby fryzjer mógł dobrze wykonywać swój zawód i świadczyć usługi na dobrym poziomie, wymagane są odpowiednie narzędzia, przybory, aparaty fryzjerskie oraz odzież ochronna. Ze względu na kontakt ze skórą, narzędzia fryzjerskie czy przybory powinny być wykonane z dobrych materiałów, odpornych na działanie preparatów do dezynfekcji. Aparaty fryzjerskie powinny odpowiadać normom bezpieczeństwa i powinny być sprawne.

Do sprzętu fryzjerskiego zalicza się narzędzia używane do wykonywania określonych czynności. Należą do nich nożyczki, brzytwy, narzędzia brzytwopodobne i grzebienie.

4.2.1 Nożyczki fryzjerskie

To podstawowe narzędzie fryzjera przeznaczone do strzyżenia włosów. Do ich produkcji stosuje się wysokogatunkową, polerowaną stal szlachetną o najwyższej twardości. Ergonomiczny i klasyczny kształt zapewnia swobodę ruchu.

Na rynku dostępne są różne rozmiary nożyczek od 4,5 cala do7 cali. Wybór odpowiedniego rozmiaru zależy od dłoni i palców fryzjera – nożyczki trzeba dopasować. Zbudowane są z ostrza, ramienia, uchwytów oraz złączki – nakrętki. Ostrza nożyczek mogą mieć różną budowę: mikroząbkowanie albo ząbkowane, miękki szlif lub wklęsły przekrój poprzeczny i specjalny profil, mogą być wyposażone w system autooczyszczania. Ramię powinno być dobrane do wielkości i kształtu nożyczek – zakończone uchwytem pierścieniowym umożliwia dobre utrzymanie nożyczek w czasie strzyżenia. Do regulacji ewentualnych luzów czy docisku służy nakrętka (śruba łącząca).

1 Albinus I., Silke D., Nowe fryzjerstwo, REA, Warszawa 2012.

5

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Źródło: http://www.swiatczarnegoteriera.republika.pl/a-pielegnacja_nozyczki.html

Rodzaje nożyczek ze względu na budowę ostrza:

nożyczki fryzjerskie o pełnym ostrzu;

Rysunek 4.2. Nożyczki klasyczne

Źródło: http://www.hairextensioncanada.com/fotos/yasaka_s500_5.0.jpg

degażówki jedno- i dwustronnie ząbkowane – redukują objętość włosów, przerzedzając je na długości; mają różne rozstawy ząbków, od ich rozmieszczenia zależy efekt strzyżenia: im gęściej rozmieszczone są zęby, tym dokładniejszy jest efekt przerzedzenia; stosuje się je do włosów gęstych, grubych na długości pasma od nasady po końce w technikach teksturowania i przy korygowaniu strzyżenia;

Rysunek 4.1. Budowa nożyczek

6

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Rysunek 4.3. Degażówki jednostronne i dwustronne.

Źródło: http://www.fryzomania.pl/nozyczki-cerena-solingen-inox-degazowki-jednostronne-rozmiar-6-0.html

nożyczki efilacyjne (odmiana degażówek) – mają nierównomiernie rozmieszczone ząbki na jednym ostrzu;

nożyczki punktujące – mają równomiernie rozmieszczone ząbki z dużymi odstępami, stosuje się je do zaznaczania efektów strukturalnych we fryzurze, np.: końcówek włosów w celu złagodzenia linii grzywki;

nożyczki z wygiętymi ostrzami – ich budowa jest taka sama jak nożyczek tradycyjnych, jedynie końce ostrzy tnących są delikatnie wygięte; używa się ich w strzyżeniu ślizgiem i w technikach zwiększających objętość, wygięte ostrze powoduje, że kąt rozwarcia nożyczek jest zawsze taki sam.

4.2.2 Brzytwy i narzędzia brzytwopodobne

brzytwa – jest narzędziem tnącym, składającym się z jednego ostrza; używa się jej do podgalania porostu i w strzyżeniu włosów; dla bezpieczeństwa stosuje się ząbkowaną nasadkę i wymienne ostrza;

Rysunek 4.4.Brzytwa

Źródło: http://brzytwy.com.pl/galeria/?brzytwa-fryzjerska-toni-guy-na-zyletke

nóż chiński – technika strzyżenia nożem chińskim nieco przypomina strzyżenie brzytwą; ostrze jest mniejsze, osłonięte, z nieruchomym ramieniem; stosuje się go do cieniowania włosów, w strzyżeniu warstwowym i efilacji;

7

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

pazury fryzjerskie – wyglądem przypominają pazury drapieżnika; usuwają niewielkie ilości włosów, dając delikatne efekty strzyżenia, stosowane do wykończenia strzyżenia;

tempera – narzędzie służące do wystrzępiania włosów, rodzaj brzytwy.

Rysunek 4.5.Tempera

Źródło: http://uradka.pl/item/brzytwa-tempera.html

4.2.3 Grzebienie fryzjerskie

Są wykonywane z kauczuku, silikonów, tworzyw sztucznych lub włókna węglowego. Grzebienie powinny być elastyczne i mieć gładką, wypolerowaną powierzchnię.

8

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Rodzaje grzebieni:

Tabela 4.1. Rodzaje grzebieni

Źródła: Sumirska Z. (red.), Nowoczesne fryzjerstwo, wyd. 2, SUZI, Warszawa 2010

grzebień do rozczesywania włosów – powinien mieć stosunkowo szeroko rozstawione zęby i dużą wytrzymałość;

9

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

grzebień używany podczas strzyżenia – powinien pozwalać na wykonywanie cieniowania, może być wyprodukowany z zębami grubości: 1/20 mm, 1/10 mm, 1/5 mm, 1 mm i 3 mm;

szpikulec – z plastikowym czy metalowym trzonkiem – przeznaczony do dzielenia włosów przy ondulacji i koloryzacji, używany do wyczesywania i układania włosów;

grzebień do wyczesywania fal – ma specyficznie wygięty kształt;

grzebienie do tapirowania z widelcem.

Należy pamiętać, że po obsłużeniu każdego klienta grzebień musi być zdezynfekowany.

4.2.4 Przybory fryzjerskie

Przybory są to wszystkie przedmioty, które wspomagają wykonywanie usług fryzjerskich. Najczęściej stosowane są:

szczotki do włosów – używane do suszenia, modelowania włosów oraz czesania fryzur, mogą być wykonane z włosia naturalnego czy z tworzywa sztucznego, mogą mieć okrągły, półokrągły lub płaski kształt;

karkówka – szczotka do oczyszczania klienta po strzyżeniu;

wałki do włosów – nadają włosom odpowiedni stopień skręcenia i puszystości;

wałki do ondulacji wodnej – wałki siatkowe;

wałki do ondulacji trwałej – z tworzyw sztucznych;

wsuwki i szpilki;

klipsy sekcyjne, klipsy do fal, wałków i pierścionków oraz klamry;

czepki – ze szydełkami stosuje się do wykonywania pasemek; silikonowe, plastikowe, nylonowe, termoizolacyjne oraz jednorazowe stosowane są przy trwałej ondulacji;

siatki do włosów – zabezpieczają włosy nawinięte na wałki albo ułożone w fale czy pierścionki podczas suszenia;

wypełniacze do koków – mogą być okrągłe lub podłużne, o różnych kolorach, są przeznaczone do budowania objętości w upięciach i kokach;

zestaw do farbowania i rozjaśniania;

rozpylacze do wody – stosowane do dodatkowego nawilżenia włosów w czasie wykonywania usługi;

aparaty i komputery we fryzjerstwie – aparaty są to urządzenia, których źródłem energii jest prąd elektryczny; można je podzielić na proste, które mają

10

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

tylko jedną funkcję działania (np. suszarki ręczne) oraz złożone, które sterowane są komputerowo i mają wiele funkcji (np.: nawilżacze czy aparaty kompaktowe).

Aparaty stosuje się do2:

strzyżenia – nożyczki termiczne, maszynki do strzyżenia;

zabiegów chemicznych – promienniki do zabiegów trwałej ondulacji, farbowania, rozjaśniania, suszenia i pielęgnacji włosów;

suszenia i modelowania;

pielęgnacji – wytwarzana para wodna i temperatura w aparacie zwiększa chłonność włosów, co ułatwia osadzanie się substancji pielęgnacyjnych we włosach;

diagnozowania włosów – oceny stanu włosów i skóry głowy, np. mikrokamera, która pozwala na określenie fazy wzrostu włosów, grubości i stopnia ich uszkodzenia.

4.2.5 Bielizna fryzjerska i jednorazowa

Bielizna fryzjerska jest to odzież ochronna, robocza. Zaliczamy do niej: fartuchy, podwłośniki, peleryny długie i krótkie – wielokrotnego lub jednorazowego użytku, przeznaczone do ochrony odzieży klienta i fryzjera przed zniszczeniem.

Ze względów higienicznych dąży się do stosowania bielizny jednorazowego użytku. Jest to najbezpieczniejszy sposób uniknięcia zakażeń w zakładach fryzjerskich. Bielizna przeznaczona do obsługi klientów musi być świeża i czysta, przeznaczona tylko dla jednego klienta, wykonana z materiałów odpornych na wysoką temperaturę i środki dezynfekcyjne.

Szatnie dla pracowników powinny być wyposażone w odpowiednio oznakowane szafki, w których przechowywana będzie oddzielnie odzież robocza i własna. Brudną bieliznę oraz odzież roboczą składuje się w pomieszczeniu do tego przeznaczonym, w odpowiednio oznakowanych pojemnikach. Pranie brudnej bielizny i odzieży roboczej może odbywać się w przeznaczonym do tego pomieszczeniu, a w sytuacji jego braku – poza zakładem.

4.3 Dezynfekcja i sterylizacja w salonie fryzjerskim

Zabiegi fryzjerskie są ściśle związane z dezynfekcją i sterylizacją, ponieważ są to czynności zapewniające higienę. Dezynfekcja jest czynnością higieniczną przeprowadzaną w salonie fryzjerskim, polegającą na odkażaniu narzędzi, przyborów i powierzchni pracy; zabezpiecza przed ryzykiem zakażenia wirusami HBV, HCV czy HIV, a także przed zakażeniem bakteriami, grzybami czy prątkami gruźlicy.

Do dezynfekcji używa się preparatów o szerokim zakresie działania na bakterie, grzyby i wirusy. Wykonuje się ją po każdym zabiegu fryzjerskim przez zanurzenie,

2 Fiest B., Kulikowska-Jakubik T., Richter M., Fryzjerstwo. Podstawy, WSiP, Warszawa 2011.

11

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

spryskanie preparatem w aerozolu lub użycie chusteczek nasączonych preparatem dezynfekcyjnym. Dezynfekcja jest obowiązkowa.

Rodzaje dezynfekcji: dezynfekcja termiczna, chemiczna i komorowa. We fryzjerstwie największe zastosowane ma dezynfekcja chemiczna. Używa się środków chemicznych w postaci proszku do przygotowania preparatów lub gotowych preparatów w płynie lub aerozolu. Preparaty do dezynfekcji muszą być dopuszczone do obrotu przez PZH i nadzór sanitarno-epidemiologiczny.

Pojemnikiem, w którym wykonuje się te czynności, jest wanienka dezynfekcyjna z przygotowanym roztworem środka dezynfekującego, do którego wrzucane są wszystkie narzędzia i przybory mające kontakt ze skórą lub włosami klienta. Czas trwania i sposób wykonywania dezynfekcji zależy od rodzaju preparatu.

Kolejność czynności: właściwy zabieg dezynfekcji, opłukanie, osuszenie, konserwacja. Do konserwacji przeznaczone są specjalne preparaty zawierające substancje konserwujące. Sterylizacja w salonie polega na całkowitym wyjałowieniu przyborów i narzędzi. Przeprowadza się ją w specjalnych urządzeniach, takich jak:

sanityzator – sterylizacja promieniami ultrafioletowymi (UV);

aparat kulkowy – do sterylizacji tylko metalowych narzędzi wysoką temperaturą (240°C) – nie spełnia norm polskich, proponuję zapoznać się z informacjami na stronie Ministerstwa Zdrowia;

sterylizator – do sterylizowania wielu kompletów narzędzi odpornych na działanie wysokiej temperatury.

Aseptyka i antyseptyka

Aseptyka jest to dążenie do jałowości pomieszczeń, narzędzi, materiałów stosowanych do wykonywania usług i przedmiotów usytuowanych w miejscu pracy fryzjera; to zapobieganie przedostaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych do środowiska pracy; do tych działań zalicza się też dokładne mycie i dezynfekowanie rąk przed i po usłudze. W salonie fryzjerskim stosuje się procedury zawarte w przepisach BHP.

Antyseptyka w salonie fryzjerskim nie jest związana z odkażaniem przedmiotów; celem jest niszczenie drobnoustrojów na powierzchni skóry, błonach śluzowych czy ranach. W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.

4.4 Literatura

4.4.1 Literatura obowiązkowa

Albinus I., Silke D., Nowe fryzjerstwo, REA, Warszawa 2012;

Fiest B., Kulikowska-Jakubik T., Richter M., Fryzjerstwo. Podstawy, WSiP, Warszawa 2011;

Sumirska Z. (red.), Nowoczesna stylizacja, wyd. 2, SUZI, Warszawa 2011;

Sumirska Z. (red.), Nowoczesne fryzjerstwo – wyd. 2, SUZI, Warszawa 2010.

12

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

4.4.2 Literatura uzupełniająca

Bezpieczeństwo i zdrowie, a substancje chemiczne w pracy. Poradnik szkoleniowy, Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera, Łódź 1994;

Chemia preparatów fryzjerskich i ich działanie oraz bezpieczeństwo i higiena pracy w zawodzie fryzjer, Z. Sumirska (red.), SUZI, Warszawa 2009;

Chorek Z., Fryzjerstwo, WSiP, Warszawa 1999;

Gacek W., Kompendium pierwszej pomocy, CIOP-PIB, Warszawa 2002;

Hansen A., Bezpieczeństwo i higiena pracy, WSiP, Warszawa 1998;

Mac S., Leowski J., Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych, WSiP, Warszawa 1999;

Marek Z., Fryzjerstwo, WSiP, Warszawa 1999;

Polladino L., Kurs fryzjerstwa podstawowy, ZYSK i S-ka, Poznań 2007;

Rączkowski B., BHP w praktyce, ODDK, Gdańsk 2005;

Roj-Chodacka A., Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia, KOWEZiU, Warszawa 2002;

Sumirska Z., Wach-Mińkowska B., Fryzjerstwo męskie, SUZI, Warszawa 2006;

Technologia fryzjerstwa. Stylizacja. Zeszyt ćwiczeń do nauki przedmiotów dla szkół o profilu fryzjerskim, Z. Sumirska (red.), Wydawnictwo SUZI, Warszawa 2009;

Pielęgnacja włosów. Zeszyty ćwiczeń. Technologie i techniki fryzjerskie, REA, Warszawa 2000.

4.4.3 Netografia

http://artfryz.com.pl/53-nozyczki-degazowki-tepery;

http://brzytwy.com.pl/galeria/?brzytwa-fryzjerska-toni-guy-na-zyletke;

http://portalwiedzy.onet.pl/111013,,,,recepcja,haslo.html;

http://uradka.pl/item/brzytwa-tempera.html;

http://www.fryzjerskie.com/2670,noz-chinski-brzytwa-do-ostrzy-feather.html;

http://www.fryzomania.pl/nozyczki-cerena-solingen-inox-degazowki-jednostronne-rozmiar-6-0.html;

http://www.hairextensioncanada.com/fotos/yasaka_s500_5.0.jpg;

http://www.swiatczarnegoteriera.republika.pl/a-pielegnacja_nozyczki.html.

13

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

4.5 Spis rysunków i tabel

Rysunek 4.1. Budowa nożyczek ................................................................................................................. 5

Rysunek 4.2. Nożyczki klasyczne .............................................................................................................. 5

Rysunek 4.3. Degażówki jednostronne i dwustronne. ...................................................................... 6

Rysunek 4.4.Brzytwa...................................................................................................................................... 6

Rysunek 4.5.Tempera .................................................................................................................................... 7

Tabela 4.1. Rodzaje grzebieni ..................................................................................................................... 8

4.6 Spis treści

4 Stanowisko pracy fryzjera .................................................................................................................. 2

4.1 Środowisko zawodowe fryzjera ................................................................................................................. 2 4.1.1 Wymogi sanitarne ............................................................................................................................................................. 2 4.1.2 Ergonomia ............................................................................................................................................................................ 2 4.1.3 Organizacja miejsca pracy ............................................................................................................................................. 2

4.2 Sprzęt fryzjerski, odzież ochronna i materiały jednorazowe ......................................................... 4 4.2.1 Nożyczki fryzjerskie ......................................................................................................................................................... 4 4.2.2 Brzytwy i narzędzia brzytwopodobne ................................................................................................................. 6 4.2.3 Grzebienie fryzjerskie ..................................................................................................................................................... 7 4.2.4 Przybory fryzjerskie ........................................................................................................................................................ 9 4.2.5 Bielizna fryzjerska i jednorazowa ........................................................................................................................... 10

4.3 Dezynfekcja i sterylizacja w salonie fryzjerskim .............................................................................. 10 4.4 Literatura .......................................................................................................................................................... 11

4.4.1 Literatura obowiązkowa ............................................................................................................................................. 11 4.4.2 Literatura uzupełniająca ............................................................................................................................................. 12 4.4.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 12

4.5 Spis rysunków i tabel ................................................................................................................................... 13