Embed Size (px)
Citation preview
Business Research Method
100-009
วิธีการวิจัยทางธุรกิจ
[อ.นิธินพ ทองวาสนาสง]
ตัวแปรและสมมุติฐานในการวิจัย
หัวขอสําคัญในบท
2
• ความหมายของตัวแปร (Variables)
• ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
• รูปแบบหรือทิศทางของความสัมพนัธ
• ความหมาย ของ สมมุติฐาน (Hypothesis)
• แหลงที่มาของสมมุติฐาน
• ประโยชนของสมมุติฐาน
• ประเภทของสมมุติฐาน
• สัญลักษณในการต้ังสมมุติฐาน
• ลักษณะของสมมุติฐานที่ดี
• ขอแนะนําในการต้ังสมมุติฐาน
• คุณสมบัติหรือคุณลักษณะของสิ่งตาง ๆ ทั้งที่ เปน
สิ่งมีชีวิตและไมมีชีวิต เชน เพศ อายุ อาชีพ รายได
ฯลฯ
ความหมายของตัวแปร(Variables)
3
A. ตัวแปรตน (Independent Variable)
B. ตัวแปรตาม (Dependent Variable)
C. ตัวแปรแทรกซอน (Extraneous Variable)
ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
4
• เปนตัวแปรที่เกิดข้ึนกอน เปนเหตุที่กอใหเกิดผลหรือเกิด
การผันแปรของปรากฎการณ
• ผูวิจัยมักเปนผูกําหนดเพื่อศึกษาผลที่เกิดข้ึน
• แทนดวยสัญลักษณ X
ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
5
A. ตัวแปรตน (Independent Variable)
• ตัวแปรที่เปนผลจากการเปลี่ยนแปลงคาของตัวแปรตน
• นํามาวิเคราะหเพื่อตอบคําถามของการวิจัย
• แทนดวยสัญลักษณ Y
ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
6
B. ตัวแปรตาม(Dependent Variable)
• เปนตัวแปรที่ไมไดมุงศึกษาโดยตรง แตอาจมีผลกระทบ
ตอตัวแปรตามได
• ตัวแปรแทรกซอนอาจเกิดไดจากแหลงตาง ๆ เชน กลุม
ตัวอยาง สิ่งแวดลอม วิธีดําเนินการวิจัย
ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
7
C. ตัวแปรแทรกซอน(Extraneous Variable)
เรื่อง : การเปรยีบเทยีบผลการทํางานโดยใชพนักงานชายกับพนักงานหญิง
• ตัวแปรตน คือ เพศ
• ตัวแปรตาม คือ ผลการทํางาน
• ตัวแปรแทรกซอน คือ ระดับการศกึษา อายุ ประสบการณ
ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
8
ตัวอยาง ตัวแปรบทบาทตาง ๆ
แบบสมมาตร ไมสามารถบอกไดวาเปนตัวแปรใด แตมีความสัมพันธกัน
เชน คนไทยกินขาว
แบบตอบโต มีความสัมพันธกันแตไม มีตัวแปรใดเปนตัวแปรตน
ตลอดไป เชน ความนิยมพรรคฯกับการติดตามขาวสารพรรคฯ
แบบอสมมาตร มีความสัมพันธที่ตัวแปรตนมีผลตอตัวแปรตาม เชน
ระดับการศึกษามีผลตอการบริโภคสนิคา
ชนิดของตัวแปร แบงตามบทบาท
9
ความสัมพันธระหวางตัวแปร มี 3 ชนิด
• ทิศทางเดียวกัน (ทางบวก) เชน ประสบการณในการทํางานที่มากขึ้น
สงผลใหผลผลิตมากขึ้น (เขียนกราฟ)
• ทิศทางตรงขาม (ทางลบ) เชน ตนทุนการผลิตที่สูงขึ้นสงผลใหกําไรของ
กิจการลดลง
• เปนเสนโคง เชน 6 ชม.การทํางาน/วันเปนเวลาทํางานที่มีประสิทธิภาพ
มากที่สุด จะเปนเสนโคงควํ่า แสดงถึงจุดสูงสุด ผลผลิต 200 ช้ิน/วันเปน
ผลใหตนทุนตอหนวยตํ่าสุด จะเปนเสนโคงหงาย แสดงถึงจุดตํ่าสุด
รูปแบบหรือทิศทางของความสัมพันธ
10
• คําตอบที่คาดการณไวลวงหนาอยางสมเหตุสมผลตอปญหาที่จะศึกษา
• เขียนในลักษณะที่ขอความกลาวถึงความสัมพันธของตัวแปรต้ังแต 2 ตัว
แปรขึ้นไป
• ตัวอยางสมมุติฐาน เชน สตรีที่อยูในเมืองทํางานนอกบานมากกวาสตรีที่
อยูในชนบท
• เด็กที่ถูกเลี้ยงดูแบบเขมงวดมีวินัยมากกวาเด็กที่เลี้ยงดูแบบปลอยปละ
ละเลย
ความหมาย ของ สมมุติฐาน(Hypothesis)
11
• ความรูและประสบการณของผูวิจัย
• การใชหลักเหตุผลวิเคราะหแยกแยะวาอะไรสัมพันธกับอะไร
• การเปรียบเทียบกับสิ่งท่ีเปนธรรมชาติหรือความจริงท่ีพบใน
สาขาอ่ืน
• ความเชื่อและปรัชญา
• ผลการวิจัยของผูอ่ืน
• ทฤษฎีและหลักการ
แหลงท่ีมาของสมมุติฐาน
12
• สามารถเลือกตัวแปรท่ีจะศึกษาวามีตัวแปรอะไรบาง
• เลือกขอมูลท่ีจะศึกษาไดตรงประเด็น
• ชวยใหทราบวาจะใชการวิจัยแบบใด
• ชวยใหทราบวาจะใชกลุมตัวอยางแบบใด เก็บขอมูลอยางไร ใช
เครื่องมืออะไรในการทดสอบสมมุติฐาน
ประโยชนของสมมุติฐาน
13
1. สมมุติฐานการวิจัย
- มีทิศทาง หญิงมีความสนใจทางการเมืองนอยกวาชาย
- ไมมีทิศทาง หญิงกับชายมีความสนใจทางการเมืองตางกัน
2. สมมุติฐานทางสถิติ
- หลัก แทนดวยสัญลักษณ Ho อธิบายคุณลักษณะที่ไมแตกตางกัน
- ทางเลือก แทนดวยสัญลักษณ H1 อธิบายถึงความสัมพันธวามีความสัมพันธกันไปในทางใด
ประเภทของสมมุติฐาน มี 2 ประเภท
14
สมมุติฐานหลัก • เปนสมมุติฐานที่กลาวถึงลักษณะของประชากร หรือ
เ รี ยกว า สมมุ ติ ฐ าน ไร นั ยสํ า คัญ สมมุ ติ ฐ านว า ง
สมมุติฐานสูญ สมมุติฐานแรก แทนดวย H0
• คาเฉลี่ยของประชากรชายเทากับ 50
H0 : µ = 50
สัญลักษณ µ (มิว) แทนคาเฉลี่ยของประชากร
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
15
ความแปรปรวนของคะแนนของประชากรหนึ่งเปน 40
H0 :σ2 = 40
สัญลักษณ σ2 (ซิกมากําลังสอง เปนสัญลักษณแทนความแปรปรวนของประชากร)
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
16
สมมุติฐานท่ีกลาววาไมมีความสัมพันธหรือไมมีความแตกตาง
• คาสหสัมพัทธในประชากรจะเปนศูนย
H0 : ρ = 0
สัญลักษณ ρ แทนคาสหสัมพัทธที่คิดมาจากขอมูลของประชากร
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
17
• คาเฉล่ียของประชากรกลุม ก และกลุม ข ไม
แตกตางกัน
H0 : µก ≠ µข
*สมมุติฐานหลักคือสมมุติฐานที่จะใชทดสอบทาง
สถิต ิ
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
18
สมมุติฐานรอง • คือสมมุติฐานตรงขามกับสมมุติฐานหลัก เขียนแทนดวย
สัญลักษณ
HA หรือ H1 โดยท่ัวไปสมมุติฐานในการวิจัยจะเปนสมมุติฐานประเภทนี้
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
19
• การทดสอบสมมุติฐานไมสามารถทดสอบสมมุติฐานรองไดแตจะอาศัย
การทดสอบสมมุติฐานหลักแทน เพราะถาหากสมมุติฐานหลักไมจริง
แสดงวาตองยอมรับสมมุติฐานรอง
• ปฏิเสธ H0 ยอมรับ HA
• ปฏิเสธ HA ยอมรับ H0
สมมุติฐานรอง มี 2 แบบ คือ
• แบบที่มีทิศทาง (Directional alternative H)
• แบบที่ไมมีทิศทาง (Non-directional alternative
Hypothesis)
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
20
HA : µ > 50
HA : µ < 50
HA : µก > µข
HA : µก < µข
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
21
แบบไมมีทิศทาง • คาเฉลี่ยของประชากรไมเทากับ 50
HA : µ ≠ 50
• คาเฉลี่ยของประชากรกลุม ก ไมเทากับกลุม ข
HA : µก ≠ µข
สัญลักษณในการตั้งสมมุติฐาน
22
1. ตองสอดคลองกับจุดมุงหมาย
2. แตละขอตองใชตอบคําถามเพียงประเด็นเดียว
3. สอดคลองกับสภาพท่ีเปนจริงและยอมรับกันท่ัวไป
4. สมเหตุสมผลตามทฤษฎ ี
5. เขียนดวยถอยคําท่ีอานเขาใจงาย
6. มีขอบเขตพอเหมาะไมแคบหรือกวางเกินไป
ลักษณะของสมมุติฐานท่ีดี
23
• ควรทําหลังจากท่ีไดศึกษาและทบทวนเอกสารท่ีเก่ียวของแลว
• ควรเขียนในรูปของประโยคบอกเลามากกวาประโยคคําถาม
• งานวิจัยท่ีทําควรมีเรื่องประเด็นท่ีจะศึกษามากพอท่ีจะตั้ง
สมมุติฐาน
• คําหรือกลุมคําท่ีใชในประโยคสมมุติฐานตองชัดเจน
ขอแนะนําในการตั้งสมมุติฐาน
24
ตัวอยางสมมุติฐานตอไปนี้ใหนักศึกษาระบุตัวแปรตนและตัวแปรตาม
1. นักเรียนชายสนใจขาวกีฬามากกวานักเรียนหญิง
2. คนจีนมีความสามารถทางการคามากกวาคนไทย
3. เด็กที่รับการอบรมเลีย้งดูตางกันมีการปรบัตัวแตกตางกัน
4. ระดับการศึกษากับประสทิธิภาพในการทํางานมีความสัมพนัธกัน
ทางบวก
คําถามและอภิปราย
25
ตัวอยางตอไปนี้ใหนักศึกษาระบุวาเปนสมมุติฐานการวิจัยประเภทใด
1. ความคิดสรางสรรคกับผลสมัฤทธิ์ทางการเรียนมีความสัมพนัธกัน
2. การสูบบุหรี่กับความสามารถในการดูดซับออกซิเจนของปอดมีความสัมพันธกันทางลบ
3. นักเรียนชายสนใจขาวกีฬามากกวานักเรียนหญิง
4. คนจีนมีความสามารถทางการคามากกวาคนไทย
5. เด็กที่รับการอบรมเลีย้งดูตางกันมีการปรบัตัวแตกตางกัน
6. ระดับการศึกษากับประสทิธิภาพในการทํางานมีความสัมพนัธกันทางบวก
คําถามและอภิปราย
26
• ใหนักศึกษาเขียนสมมุติฐานจากหัวขอการวิจัยท่ีไดตั้งไวจาก
สัปดาหกอน
คําถามและอภิปราย
27
