4 organizacja jako obiekt badań stud

Organizacja jako obiekt badań

Organizacja jako obiekt badań

1. Pojęcie i istota organizacji2. Uniwersalne cechy organizacji3. Funkcje, procesy i operacje w organizacji4. Modele cyklu życia organizacji5. Typologie organizacji

1. Pojęcie i istota organizacji

Trzy znaczenia pojęcia organizacji: - czynnościowe- atrybutowe,- rzeczowe.

Organizacja w znaczeniu czynnościowym to tworzenie lub przekształcanie zorganizowanych całości.


Cykl działania zorganizowanego w ujęciu H. Le Chateliera powinno obejmować następujące po sobie etapy: Sformułowanie celu; zbadanie środków i warunków przygotowanie środków i warunków; realizacja; kontrola.


Atrybutowe znaczenie organizacji (J. Zieleniewski) to „pewien szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złożonej z nich całości; stosunek ten polega na tym, iż części współprzyczyniają się do powodzenia całości”

Organizacja w znaczeniu rzeczowym należy rozumieć jako „pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej własnych elementów, mianowicie taka całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości” (Kotarbiński).


W szkole prakseologicznej definicja organizacji ma charakter celowościowy.

Cechą charakterystyczną szkoły prakseologicznej jest niewystarczające zajmowanie się innymi aspektami zarządzania niż organizowanie.


W nurcie systemowym organizacje traktowane są jako pewna klasa systemów.

System to zestaw składników, między którymi zachodzą wzajemne stosunki, a każdy składnik jest bezpośrednio lub pośrednio połączony z każdym innym (Ackoff ).


Rodzaje systemów:- Konkretne i abstrakcyjne- Otwarte i zamknięte- według kryterium stopnia złożoności oraz ze

względu na ich sposób zachowania się rozróżnia się systemy proste, złożone i szczególnie złożone.


1. Charakterystyczna cecha systemu - wyodrębnienie z otoczenia. WEJŚCIE TRANSFORMACJA WYJŚCIE


2. Charakterystyczna cecha systemu – uporządkowanie elementów (struktura systemu).

Entropia.Entropia negatywnaHomeostaza.EkwifinalnośćZjawisko synergii lub efekt synergetyczny, inaczej

organizacyjny


Organizacja w ujęciu systemowym to konkretny otwarty system społeczno-techniczny ukierunkowany na uświadomione i sformułowane cele działania oraz mający określony sposób uporządkowania.


Podejście sytuacyjne zaprezentowane w koncepcji F.E. Kasta i J.E. Rosenzweiga, określa iż organizacja jest systemem złożonym z podsystemów i oddzielonym dającymi się zidentyfikować granicami od otoczenia.


Organizację tworzą także fizyczne elementy wzajemnie ze sobą powiązane, nazywane strukturą fizyczną organizacji.

Strukturę fizyczną organizacji tworzą:- lokalizacja, - rozkład przestrzenny, - architektura i wystrój.


Rys. Struktura fizyczna organizacji i jej powiązania

Rozkład przestrzenny

Architektura i wystrój

KomunikacjaNabór do pracyTransport

InterakcjaKoordynacjaKonfliktKontrola

StatusWizerunekTożsamość

Lokalizacje


W otoczeniu zewnętrznym organizacji wyodrębnia się dwie warstwy:

-otoczenie ogólne. - otoczenie zadaniowe.


Organizacja to złożona całość zdolna realizować swoje cele dzięki współdziałaniu w samej organizacji oraz z elementami jej otoczenia.

2. Uniwersalne cechy organizacji

Szczególne cechy organizacji (Krzyżanowski): Utworzenie przez ludzi lub przez członków–

założycieli, Połączenie ludzi jako podstawowego czynnika

twórczego z materialno-technicznymi lub rzeczowymi środkami działania.

Celowe zorientowanie. Posiadanie wewnętrznej struktury Posiadanie wspólnego członu kierowniczego –

zarządu, Rozmyślne zachowanie się


Ekwifinalność Zdolność do utrwalania wzorców działań i do

powtarzalnej, a czasami ciągłej realizacji celów, czyli do tworzenia warunków sprzyjających instytucjonalizacji

Współdziałanie z otoczeniem Zdolność do samoorganizacji


Najpopularniejsze modele organizacji:- czteroczłonowy model organizacji H.J. Leavitta- pięcioczłonowy model organizacji

zaproponowany przez F. Kasta i J.E. Rosenzweiga.


Ogólny model organizacji H.J. Leavitta

wartości postawykwalifikacjeumiejętnościpredyspozycjemotywacjestosunki między-ludzkie

hierarchiaschemat organizacyjnyzakres czynnościinstrukcje

misjawiązka celów

drzewo celów

zadania

know-howwytwarzanie

przetwarzanie danych

LUDZIE•jednostki •grupy

STRUKTURAFORMALNA

CELE I ZADANIA

URZĄDZENIA I

TECHNOLOGIA

2. Uniwersalne cechy organizacji Model organizacji 5 elementowy

3. Funkcje, procesy i operacje w organizacji Od celu do elementarnego działania

3. Funkcje, procesy i operacje w organizacji Funkcja to zbiór powtarzalnych, typowych i

proceduralnie sformalizowanych działań, wydzielonych ze względu na rodzaj tych działań.

Zasadnicze rodzaje funkcji:- funkcje wykonawcze- funkcje zarządcze.

3. Funkcje, procesy i operacje w organizacji

Funkcje realizowane w organizacji: - funkcje podstawowe, - funkcje regulacyjne, - funkcje pomocnicze.

3. Funkcje, procesy i operacje w organizacji Sekwencja celowa procesów w organizacji

3. Funkcje, procesy i operacje w organizacjiSystem operacyjny to układ materialny, energetyczny i informacyjny

wykorzystywany przez człowieka służący wytwarzaniu produktów w celu zaspokajania potrzeb konsumentów.

Elementy procesu wytwórczego:- proces technologiczny- proces transportu- proces magazynowania. W strukturze procesu wytwórczego wyodrębnia się m.in.

następujące elementy: operacje; fazy; czynności.

4. Modele cyklu życia organizacji

Sekwencja faz lub stadiów rozwoju, przez które przechodzi większość organizacji nazywana jest cyklem życia organizacji

Fazy cyklu życia organizacji: narodziny organizacji; jej młodość; wiek średni; dojrzałość organizacji;


Etapy sumarycznego modelu życia organizacji:I etap – przedsiębiorczość.II etap – zespołowość. III etap – formalizacja i kontrola, sprawność,

reguły i procedury sprzyjające stabilizacji i kontroli.

IV etap – dopracowane struktury, zbieranie informacji o otoczeniu, dążenie do samoodnowy lub rozszerzenia swojej dziedziny oraz do równowagi pomiędzy zróżnicowaniem a integracją.

4. Modele cyklu życia organizacji Sumaryczny model cyklu życia organizacji

Etapy Charakterystyka

1. Przedsiębiorczość Porządkuje zasoby.Jest dużo pomysłów.Podejmuje się działania przedsiębiorcze.Potrzeba niewiele planowania i koordynacji.Znajduje się własne miejsce.Władzę ma „sprężyna sprawcza”.

2. Zespołowość Struktura i komunikacja mają charakter nieformalnyIstnieje poczucie kolektywu jako całościPracownicy pracują przez wiele godzinPracownicy mają poczucie misjiTrwa innowacjaPracownicy są mocno zintegrowani

3. Formalizacja i kontrola Formalizowanie regułStruktura jest stabilnaKładzie się nacisk na sprawność i utrzymanieOrganizacja staje się bardziej konserwatywnaInstytucjonalizuje się procedury

4. Dopracowanie struktury Skrystalizowana strukturaNastępuje decentralizacjaRozszerza się domenę działalnościNastępują dostosowaniaOrganizacja odnawia się

4. Modele cyklu życia organizacji Cykl życia organizacji wg L. Greiner’a


Główne stany systemów społecznych

Wyniki (Udział w

rynku)

CzasPowstanie i wzrost Stabilizacja

i dynamiczna równowaga

Zmiana lub upadeki rozwiązanie

5. Typologie organizacji

Ogólna typologia organizacji wg funkcji genotypowej (M. Bielski):

Organizacje gospodarcze, Organizacje służące zaspokajaniu niematerialnych

potrzeb społeczeństwa. Organizacje administracyjne ogólnopaństwowe i

lokalne, militarne i policyjne. Organizacje społeczne Organizacje religijne.


Typologia organizacji wg funkcji genotypowej D. Katza i R.L. Kahna:

Organizacje produkcyjne, czyli gospodarcze. Organizacje scalające. Organizacje adaptacyjne. Organizacje polityczne.

Typologia organizacji A. Etzioniego kryterium - typ relacji między uczestnikami organizacji a nią samą:

Organizacje przymusowe, Organizacje utylitarne, Organizacje normatywne.


Trzyelementowa typologia według charakteru zaspokajania potrzeb oraz motywu podejmowania zorganizowanego działania:

komercyjne, publiczne, społeczne.

Cele organizacji komercyjnej:- maksymalizacja zysku, - maksymalizacja wartości, - maksymalizacja sprzedaży, - minimalizacja kosztów.


Istota organizacji publicznych według rodzajów świadczonych przez nie usług:

świadczenie usług dla obywateli; dostarczanie użyteczności gospodarstwom

domowym w zakresie sfer życia społeczno-gospodarczego najważniejszych z punktu widzenia państwa i jego obywateli;

świadczenie usług tworzących warunki do właściwego funkcjonowania wszystkich sektorów.


Organizacje społeczne to najczęściej organizacje prywatne, strukturalnie niezależne od państwa, formalnie zorganizowane, nie posiadające zysku do podziału, samorządne, działające dla dobra wspólnego, korzystające z ochotniczego, społecznego uczestnictwa.

Education

4 organizacja jako obiekt badań stud