การวิเคราะห์และการกำหนดความต้องการสารสนเทศ

สพมล วฒนานกล วท.บ. (สถต), ศศ.ม. (สารสนเทศศาสตร)รองผอ านวยการส านกหอสมด ฝายโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศ

[email protected] มถนายน 2554

Course: HUM121, Chapter 3: การวเคราะหและการก าหนดความตองการสารสนเทศ

mailto:[email protected]

ความตองการสารสนเทศ หมายถง ภาวะทบคคลเกดปญหา และตระหนกวา ขาดความรหรอความรทมอยไมเพยงพอทจะแกไขปญหาได จงตองการแสวงหาสารสนเทศเพอทจะน ามาแกไขปญหานนความตองการสารสนเทศเกดขนเมอบคคลอยในสถานการณทตองตดสนใจ หรอตองการหาค าตอบขอเทจจรง เพอแกปญหาหรอท าความเขาใจเรองใดเรองหนง เพอตอบสนองความตองการตามวตถประสงคตางๆ


ความตองการสารสนเทศ เกดขนและเปลยนแปลงอยตลอดเวลา และความตองการสารสนเทศของแตละบคคลยอมแตกตางกนไปโดยทวไปความตองการสารสนเทศของบคคลเกดขนเพอสนองตอบความตองการทมวตถประสงคเฉพาะในดานตางๆ ดงตอไปน

1. ความตองการพนฐานทางดานรางกาย จตใจ (อารมณ) สตปญญาและลกษณะเฉพาะตว ภมหลง ประสบการณ การศกษา รวมทงตองการสนองความอยากรอยากเหน จรรโลงใจและการสรางสรรคสงใหมๆ2. ความตองการดานหนาทการงาน3. ความตองการดานสภาพแวดลอมทางสงคม



เปนกระบวนการหรอขนตอนการปฏบตเพอใหไดมาซงสารสนเทศทตรงตามความตองการ

1. ขนตอนวเคราะหและก าหนดความตองการสารสนเทศพจารณาจากวตถประสงคของเรองทมความตองการสารสนเทศวาควรประกอบดวยแนวคด/ประเดนใดทส าคญหรอจ าเปน โดยก าหนดเปนหวขอ ในแตละหวขออาจประกอบดวยหวขอรองและหวขอยอย เปนการแตกยอยแนวคด/ประเดนใหมความชดเจนมากยงขนก าหนดความตองการสารสนเทศของแตละแนวคด/ประเดน

2. ขนตอนก าหนดคณลกษณะของสารเทศทตองการก าหนดคณลกษณะของความตองการสารสนเทศทไดจากขอ 1 เพอใหมแนวทางในการคนหาสารสนเทศ โดยพจารณาจากเกณฑตางๆ ไดแก ขอบเขตของขอมล (ความแคบหรอความกวางของเนอหา) ลกษณะหรอธรรมชาตของขอมล ปรมาณของขอมล ประเภทของทรพยากรสารสนเทศ อายของขอมล คณภาพของขอมล และภาษาของขอมล

อานเพมเตมท http://www.slideshare.net/supimon1956/ss-8431352

การเรยนการสอนในระดบอดมศกษามงใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองในสภาพสงคมแหงการเรยนรทมสารสนเทศเผยแพรอยเปนจ านวนมาก โดยมผสอนท าหนาทในการประสานงานหรอใหค าแนะน าปรกษาเมอมปญหาเกดขนในระหวางการเรยนรการศกษาคนควาในระดบอดมศกษาเปนกระบวนการส าหรบการเสรมสรางใหผเรยนมทกษะการรสารสนเทศ (Information Literacy Skills) เพอใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง อนจะน าไปสการผลตผลงานขนเพอประกอบการเรยนในรายวชาตางๆ


การศกษาคนควา หมายถง วธหรอกระบวนการทผเรยนใชในการศกษาหาความรดวยตนเองตามความสนใจ ความตองการในการคนหาขอมลสารสนเทศ ซงสามารถปฏบตไดอยางมประสทธภาพ เปนขนตอนอยางถกตอง วตถประสงคของการศกษาคนควา

1. เพอใหตนเองเปนผมความรทกวางขวาง ทนสมย ทนตอเหตการณตลอดเวลา

2. เพอใหเกดการพฒนาทกษะทางภาษาในการอาน การเขยน การพด การฟง

3. สงเสรมใหรจกการคด วเคราะห สงเคราะหขอมลไดอยางมเหตผล


การศกษาคนควาเพอท ารายงานมขนตอนทส าคญดงน 1. การเลอกเรองทจะศกษาคนควา 2. การศกษาวรรณกรรมทเกยวของ3. การก าหนดวตถประสงคของเรองทศกษา4. การวางโครงเรอง


การเลอกเรองทจะศกษาคนควา ไมวาผสอนจะเปนคนก าหนดหรอผเรยนก าหนดเอง มขอควรพจารณาดงน

เปนเรองทชวยเสรมความรในการเรยนวชาใดวชาหนงขอบเขตของเรองไมกวางหรอแคบจนเกนไป มความเหมาะสมกบเวลาทก าหนดเปนเรองทผเรยนมความสนใจและมพนฐานความรอยพอสมควร อนจะเปนประโยชนในการเลอกสารสนเทศทเหมาะสม ตรงตามความตองการ และผเรยนมความเขาใจเนอหาไดด มแหลงสารสนเทศทผเรยนสามารถคนหาสารสนเทศไดเพยงพอทจะใชเปนหลกฐานอางอง ซงแหลงทผเรยนใชในการคนหาสารสนเทศอาจเปนหองสมด อนเทอรเนต และแหลงสารสนเทศอนๆ


การตงชอเรองเปนงานทผสมผสานอยในขนตอนของการเลอกเรองทจะศกษา ชอเรองทดควรมลกษณะดงน

ครอบคลมสาระส าคญทงหมดของเรอง บงบอกขอบเขตของเรองซงไมกวางหรอแคบจนเกนไปใชภาษาสละสลวย กะทดรด สอความหมายไดดและดงดดความสนใจ


เปนการศกษาคนควาหาขอมลทเกยวของกบเรองทศกษาคนควาจากแหลงสารสนเทศประเภทตางๆ เชน สารานกรม หนงสอหรอต ารา วารสาร อนเทอรเนต เปนตน การศกษาวรรณกรรมทเกยวของจะชวยใหผเรยนไดศกษาแนวคด ทฤษฏทเกยวกบเรองทศกษาคนควา รวมทงความคดเหนของนกวชาการและผเกยวของทมตอประเดนตางๆของเรองนนหลงจากศกษาวรรณกรรมทเกยวของแลวและผเรยนตองการน าแนวคด ทฤษฎ และประเดนตางๆทคนพบในวรรณกรรมเหลานนมาประกอบและอางองเพอเรยบเรยงเปนเนอหาในรายงาน ผเรยนควรบนทกขอมลของวรรณกรรมดงกลาวไว


การบนทกขอมลของวรรณกรรมทเกยวของ ควรประกอบดวยหวขอของเนอหาทบนทก เลขเรยกหนงสอ รายการบรรณานกรม และประเดนส าคญทไดจากเนอหา ดงตวอยางขางลาง


ความตองการสารสนเทศZ699 อารย ชนวฒนา. (2546). ผใชระบบคนคนสารสนเทศ ใน ประมวล 025.04 สาระชดวชาการจดเกบและการคนคนสารสนเทศ. หนา 95-96 STOU1307GT กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

- ค าจ ากดความของความตองการสารสนเทศ - ปญหาของความตองการสารสนเทศ - ประเภทของความตองการสารสนเทศ..

เปนการก าหนดประเดนหลก ปญหาหรอขอสงสยทตองการค าตอบในเรองทศกษาคนควาเปนแนวทางในการศกษาคนควาและรวบรวมขอมลเพอใหบรรลวตถประสงคของการศกษาคนความความส าคญตอการก าหนดขอบเขตของเรองในขนตอนของการเขยนโครงเรอง


ตวอยางของการก าหนดวตถประสงคของเรองทศกษาชอเรอง

สมารตโฟน: โทรศพทมอถออจฉรยะวตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาความเปนมาและความสามารถของสมารตโฟน2. เพอศกษาคณและโทษของการใชสมารตโฟนในชวตประจ าวน


เปนการก าหนดกรอบแนวคดและขอบเขตของเรองทศกษาคนควา เพอใชเปนแนวทางในการเรยบเรยงรายงานมวตถประสงคเพอจดล าดบหวขอหรอประเดนทจะน าเสนอใหมความสมพนธและตอเนองกนเปนประโยชนในการก าหนดขนาดของเรองและสดสวนของเนอหาของเรอง


ชอเรอง 1. บทน า2. หวขอใหญ

2.1 หวขอรอง 2.1.1 หวขอยอย 2.1.2 ........... 2.2 หวขอรอง 2.2.1 หวขอยอย

2.2.2 ........... 3. หวขอใหญ 3.1 หวขอรอง 3.2 หวขอรอง4. บทสรป


ชอเรอง 1. บทน า2. หวขอใหญ

ก. หวขอรอง 1) หวขอยอย 2) ........... ข. หวขอรอง 1) หวขอยอย 2) ........... 3. หวขอใหญ ก. หวขอรอง ข. หวขอรอง4. บทสรป


ชอเรอง

สมารตโฟน: โทรศพทมอถออจฉรยะ

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาความเปนมาและความสามารถของสมารตโฟน 2. เพอศกษาคณและโทษของการใชสมารตโฟนในชวตประจ าวน

โครงเรองสมารตโฟน: โทรศทพมอถออจฉรยะ

1. บทน า2. ความเปนมาของสมารตโฟน

2.1 ววฒนาการของโทรศพทมอถอ 2.2 ววฒนาการของสมารตโฟน

3. ประเภทและความสามารถของสมารตโฟน4. สมารตโฟนกบการใชชวตประจ าวน

4.1 สมารตโฟนกบชวตสวนตว 4.2 สมารตโฟนกบการเรยนร 4.3 สมารตโฟนกบการท างาน

5. คณและโทษของการใชสมารตโฟน6. บทสรป


เทอดศกด ไมเทาทอง. (2548). การก าหนดเรองเพอศกษาคนควา ใน ทกษะการรสารสนเทศ. หนา 31-40. กรงเทพฯ: คณาจารยภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.อารย ชนวฒนา. (2546). ผใชระบบคนคนสารสนเทศ ใน ประมวลสาระชดวชาการจดเกบและการคนคนสารสนเทศ. หนา 94-96. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช บณฑตศกษา สาขาวชาศลปศาสตร. http://www.chainat.go.th/sub1/ktc/research/sirima/Ls_03study.pdf.Retrieved 20 June, 2011.

http://www.rianruu.ob.tc/Laening3-2.html. Retrieved 24 June, 2011


Education

การวิเคราะห์และการกำหนดความต้องการสารสนเทศ