หน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช

หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

เรอง กลองจลทรรศน เลมท

1

โรงเรยนพรหมครพทยาคม

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

ภรมโรจน เพชรโกมล

เอกสารประกอบการเรยนรายวชาวทยาศาสตร 1 รหสวชา ว 21101

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ก

ค ำน ำ

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 ไดก าหนดใหมการจดการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนส าคญ และก าหนดใหสถานศกษาสงเสรมการพฒนากระบวนการเรยนร มประสทธภาพ ดงนนการจดการเรยนรจงเปนหนาทของครผสอนทจะตองพฒนากระบวน การเรยนการสอน เพอใหนกเรยนเปนคนมคณภาพตามทสงคมตองการโดยใชวธการพฒนา อยางหลากหลาย

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน เปนสวนหนงของการพฒนาการศกษา เพอใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอแกปญหาการจดการเรยนการสอน ใหผเรยนรวมกจกรรมการเรยนรอยางมความสข มความกระตอรอรน และสนใจเรยนมากขน ดงนน ขาพเจาจงจดท าเอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวย ของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ซงมเนอหาเกยวกบสวนประกอบ ของกลองจลทรรศน การใชกลองจลทรรศนอยางมประสทธภาพและปลอดภย

ขาพเจาหวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการเรยน เรองหนวยของสงมชวตและการด ารง ชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน จะอ านวยประโยชนในการด าเนนการพฒนาการเรยนการสอน รายวชาวทยาศาสตร 1 และเปนประโยชนตอผมสวนเกยวของรวมทงผสนใจอน ๆ ตามสมควร ภรมโรจน เพชรโกมล

ผจดท า

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ข

สำรบญ

หนา ค าน า------------------------------------------------------------------------------------------------------- ก สารบญ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ข สารบญภาพ----------------------------------------------------------------------------------------------- ง ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน----------------------------------------------------------- จ ผงมโนทศนเอกสารประกอบการเรยน---------------------------------------------------------------- ฉ เอกสารประกอบการเรยน เรองหนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน---------------------------------------------------------------------------------

1

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง กลองจลทรรศน-------------------------------------------------------- 2 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด---------------------------------------------------------------------------- 5 จดประสงคการเรยนร----------------------------------------------------------------------------------- 6 แนวคดหลก----------------------------------------------------------------------------------------------- 7 สาระการเรยนร------------------------------------------------------------------------------------------- 8 1. สวนประกอบของกลองจลทรรศน----------------------------------------------------------------- 8 1.1 สวนทเปนตวกลอง------------------------------------------------------------------------------- 8 1.2 สวนทท าหนาทรบแสง-------------------------------------------------------------------------- 8 1.3 สวนทท าหนาทปรบภาพ------------------------------------------------------------------------ 9 1.4 สวนทท าหนาทขยาย----------------------------------------------------------------------------- 9 2. การใชกลองจลทรรศนอยางมประสทธภาพและปลอดภย--------------------------------------- 11 2.1 ล าดบขนตอนการใชกลองจลทรรศน---------------------------------------------------------- 11 2.2 วธค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศน------------------------------------------------- 16 2.3 การระวงรกษากลองจลทรรศน----------------------------------------------------------------- 18 บทสรป---------------------------------------------------------------------------------------------------- 19

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ค

สำรบญ

หนา กจกรรม---------------------------------------------------------------------------------------------------- 20 กจกรรมท 1.1 เรอง สวนประกอบของกลองจลทรรศน--------------------------------------------- 21 กจกรรมท 1.2 เรอง การใชกลองจลทรรศน----------------------------------------------------------- 27 แบบฝกหด เรอง กลองจลทรรศน---------------------------------------------------------------------- 37 แหลงเรยนรเพมเตม-------------------------------------------------------------------------------------- 39 เรยนรค าศพททควรรจก เรอง กลองจลทรรศน------------------------------------------------------- 41 ผงมโนทศน/ผงความคด เรอง กลองจลทรรศน------------------------------------------------------- 42 แบบทดสอบหลงเรยน เรอง กลองจลทรรศน-------------------------------------------------------- 43 บรรณานกรม--------------------------------------------------------------------------------------------- 46 เฉลยกจกรรม--------------------------------------------------------------------------------------------- 48 เฉลยกจกรรมท 1.1 เรอง สวนประกอบของกลองจลทรรศน--------------------------------------- 49 เฉลยกจกรรมท 1.2 เรอง การใชกลองจลทรรศน----------------------------------------------------- 54 เฉลยแบบฝกหด เรอง กลองจลทรรศน---------------------------------------------------------------- 63

(ตอ)

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ง

สำรบญภำพ

หนา ภาพท 1.1 สวนประกอบของกลองจลทรรศนแบบใชแสง------------------------------------------ 10 ภาพท 1.2 การวางกลองจลทรรศนบนพนราบ------------------------------------------------------- 11 ภาพท 1.3 การหาสนามภาพ---------------------------------------------------------------------------- 12 ภาพท 1.4 การหยดน าบนสไลด------------------------------------------------------------------------ 13 ภาพท 1.5 การใชเขมเขยรองรบสไลด----------------------------------------------------------------- 13 ภาพท 1.6 การวางสไลด-------------------------------------------------------------------------------- 14 ภาพท 1.7 การหมนปมปรบภาพหยาบจนเลนสใกลวตถเลอนลงต าทสด------------------------- 14 ภาพท 1.8 การหาภาพโดยใชปมปรบภาพหยาบ----------------------------------------------------- 15 ภาพท 1.9 การปรบภาพใหคมชดโดยใชปมปรบภาพละเอยด-------------------------------------- 15 ภาพท 1.10 การเคลอนยายกลองจลทรรศน----------------------------------------------------------- 18 ภาพท 1.11 การชบงสวนประกอบของกลองจลทรรศน--------------------------------------------- 23

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน จ

ค ำแนะน ำกำรใชเอกสำรประกอบกำรเรยน

ในการน าเอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ใชประกอบกจกรรมการเรยนร นกเรยนควรปฏบตดงน

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน เรอง กลองจลทรรศน จ านวน 10 ขอ เพอประเมนความร พนฐานของนกเรยน

2. ศกษามาตรฐานการเรยนร/ตวชวด จดประสงคการเรยนร พรอมศกษาค าแนะน า ในการใชเอกสารประกอบการเรยนใหเขาใจชดเจน

3. ศกษาแนวคดหลก เพอใหนกเรยนเขาใจและเกดความคดรวบยอดเกยวกบ กลองจลทรรศน

4. แตละกลมศกษาสาระการเรยนร/เนอหาจากเอกสารประกอบการเรยนอยางละเอยด และศกษาค าชแจงของกจกรรมแตละกจกรรมใหเขาใจชดเจนและท ากจกรรมจนครบ ทกขนตอน ของทกกจกรรม พรอมมเฉลย ใหแลกเปลยนกนตรวจกบเพอน ประธานกลมรวมคะแนนของ สมาชก หาคาเฉลยเปนคะแนนของกลม และน าสงครเพอบนทกคะแนนและตรวจสอบความ ถกตองเปนรายบคคลอกครง

5. การท ากจกรรม นกเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง ไมเปดดเฉลยกอนเพราะ จะท าใหนกเรยนมความรทไมแทจรง

6. นกเรยนจบคกบเพอนในกลมท าแบบฝกหด เรอง กลองจลทรรศน เพอขยายความร และทบทวนบทเรยนกอนสอบหลงเรยน พรอมมเฉลย ใหแลกเปลยนกนตรวจกบเพอน

7. นกเรยนศกษาหาความรเพมเตมโดยการสบคนขอมลจากแหลงเรยนรเพมเตม หนา 40 8. นกเรยนจบคกบเพอนในกลมรวมกนเรยนรค าศพททควรรจกเพอเพมพนความร

ค าศพทวทยาศาสตร/ค าศพทภาษาองกฤษเกยวกบกลองจลทรรศน 9. แตละกลมรวมกนอภปรายเพอสรปองคความรเกยวกบกลองจลทรรศนในรปแบบ

ของผงมโนทศน/ผงความคด แลวจดท าเปนผลงานกลมและรายบคคลตามรายละเอยดของกจกรรม 10. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน เรอง กลองจลทรรศน จ านวน 10 ขอ เพอประเมน

การพฒนาของนกเรยนเปนรายบคคลในสาระส าคญของเลมท 1 กลองจลทรรศน

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน ฉ

ผงมโนทศนเอกสารประกอบการเรยน

เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช รายวชาวทยาศาสตร1 รหสวชา ว21101 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

เลมท 1 กลองจลทรรศน

เลมท 2 เซลลของสงมชวต

เลมท 4 กำรล ำเลยงในพช

เลมท 5 กำรสงเครำะหดวยแสง

เลมท 6 กำรสบพนธและ เทคโนโลยชวภำพ ทเกยวกบพช

เลมท 7 กำรเจรญเตบโตและ กำรตอบสนองของพช

หนวยของสงมชวตและการด ารงชวต

ของพช

เลมท 3 กระบวนกำร สำรผำนเซลล

เอกสารประกอบการเรยน เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช เลมท 1 กลองจลทรรศน 1

เอกสารประกอบการเรยน เรองหนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช

รายวชาวทยาศาสตร1 รหสวชา ว21101 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

เลมท 1 กลองจลทรรศน


แบบทดสอบกอนเรยน

ค าชแจง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมาย x ในกระดาษค าตอบ 1. การใชกลองจลทรรศนตองวางกลองไวในพนทแบบใด

ก. พนเอยงทแหงและสะอาด ข. พนเรยบทแหงและสะอาด ค. พนขรขระทแหงและสะอาด ง. พนแบบใดกได

2. การดภาพครงแรกตองเลอกใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายเทาไร ก. 4x ข. 10x ค. 40x ง. 100x

3. ถาแสงผานเขาล ากลองไมพอ นกเรยนตองท าอยางไร ก. ปรบทปมปรบภาพ ข. ปรบทปมไดอะแฟรม ค. ยกตวกลองไปทมแสงมากพอ ง. เปลยนก าลงขยายของเลนสใหสงขน

4. ถาตองการเหนภาพทมขนาดใหญขนตองท าอยางไร ก. ปรบทปมไดอะแฟรม ข. เพมก าลงขยายของเลนส ค. ปรบทปมปรบภาพหยาบ ง. ปรบทปมปรบภาพละเอยด

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง กลองจลทรรศน


5. การใชและดแลรกษากลองจลทรรศน ขอใดกลาวไมถกตอง

ก. สไลดและกระจกปดสไลดตองไมเปยก ข. การยกกลอง ใชมอหนงจบทแขน อกมอหนงรองรบทฐาน ค. การหาภาพตองเรมตนดวยเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสด ง. เมอเพมก าลงขยายของเลนสใกลวตถใหปรบทปมปรบภาพหยาบ

6. ก าลงขยายของกลองจลทรรศน ค านวณไดจากขอใด

ก. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ข. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ค. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ง. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา

7. ถานกเรยนจะศกษารายละเอยดของเซลล นกเรยนจะเลอกใชอปกรณในขอใด ก. แวนขยาย ข. กลองถายรป ค. กลองจลทรรศน ง. กลองโทรทรรศน

8. ถาใชเลนสใกลวตถขนาด 40x และเลนสใกลตา 10x เราจะเหนภาพของวตถทศกษา ขนาดเปนกเทา ก. 10 เทา ข. 40 เทา ค. 50 เทา ง. 400 เทา


9. ล าดบขนตอนในการใชกลองจลทรรศนเปนไปตามขอใด

S = ใชเลนสใกลวตถก าลงขยายต า T = จดแสงใหเขาล ากลอง A = วางสไลดบนแทนวางวตถ P = ใชเลนสใกลวตถก าลงขยายสง U = ใชปมปรบภาพละเอยด N = ใชปมปรบภาพหยาบ D = ตามองผานเลนสใกลตา

ก. S T A N D N U P U ข. S T A N D N U P N ค. T S D A N U P N U ง. N T S D N U P U N

10.

ก. , ซายมอ ข. , ขวามอ

ค. , ซายมอ ง. , ขวามอ

สงมชวตเซลลเดยวชนดหนง บนสไลดของนกเรยนตองเปนอยางไร จงจะมองเหนไดดงรป และนกเรยนตองเลอนสไลดไปทางใด สงมชวตเซลลเดยวดงกลาว จงจะมาอยทต าแหนง X

เปนอยางไรบางคะ ท าแบบทดสอบกนไดหรอเปลาเอย ถาท าคะแนนไดนอย ไมตองคดมากนะคะ ลองศกษาจากเอกสารประกอบการเรยน แลวกลบมาท ากนใหมในแบบทดสอบหลงเรยนนะคะ

.X


มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร ในการสบเสาะ หาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขน สวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด ว 8.1 1. ม.1/1 ตงค าถามทก าหนดประเดนหรอตวแปรทส าคญในการส ารวจ ตรวจสอบ หรอ

ศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได 2. ม.1/2 สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบไดและวางแผนการส ารวจตรวจสอบ

หลาย ๆ วธ 3. ม.1/3 เลอกเทคนควธการส ารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพไดผล

เทยงตรงและปลอดภย โดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม 4. ม.1/4 รวบรวมขอมล จดกระท าขอมลเชงปรมาณและคณภาพ 5. ม.1/8 บนทกและอธบายผลการสงเกต การส ารวจ ตรวจสอบ คนควา เพมเตมจาก

แหลงความรตาง ๆ ใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบ การเปลยนแปลงความรทคนพบ เมอมขอมล และประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด


จดประสงคการเรยนร

1. อธบายสวนประกอบ วธการใชและการระวงรกษากลองจลทรรศนได

2. ใชกลองจลทรรศนในการศกษาวตถและบนทกสงทสงเกตเหนได



กลองจลทรรศน (microscope) เปนอปกรณทสามารถใชศกษารายละเอยดของสงมชวต

ทมองไมเหนดวยตาเปลา กลองจลทรรศน มสวนประกอบตาง ๆ ทท าหนาทแตกตางกน ไดแก ฐาน แขน แทนวางวตถ ทหนบสไลด ล ากลอง เลนสใกลตา เลนสใกลวตถ แหลงก าเนดแสง ปมปรบภาพหยาบ ปมปรบภาพละเอยด ไดอะแฟรม กลองจลทรรศนเปนอปกรณทมราคาสง และ มความซบซอนในการใชงาน ผใชตองใชและระวงรกษาอยางถกวธ การปรบภาพใหเหนชดเจนสามารถท าไดโดยการปรบระยะหางระหวางเลนสใกลวตถและวตถ โดยภาพทเหนจะเปนภาพเสมอนหวกลบกบวตถ กลบซายเปนขวา และกลบขวาเปนซาย มขนาดขยาย ดงนน ถาตองการใหภาพเลอนไปในทศทางใด จะตองเลอนสไลดไปในทศทางตรงกนขามเสมอ ก าลงขยายของ เลนสใกลตาและเลนสใกลวตถเปนตวก าหนดก าลงขยายของกลองจลทรรศน

แนวคดหลก


สาระการเรยนร

มนษยมขอบเขตจ ากดในการมองเหนวตถตาง ๆ ดงนน มนษยจงตองใชกลองจลทรรศนใน

การศกษาวตถหรอโครงสรางของเซลลของสงมชวต ซงมขนาดเลกมากจนไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา กลองจลทรรศนทใชอยม 2 ประเภท คอ กลองจลทรรศนแบบใชแสง และกลองจลทรรศนอเลกตรอน แตทใชในหองปฏบตการทางวทยาศาสตร สวนใหญเปนกลองจลทรรศนแบบใชแสง (light microscope) ซงมสวนประกอบและการท างาน ดงน

1.1 สวนทเปนตวกลอง

1.1.1 ฐาน (base) เปนสวนทใชวางบนโตะ และรองรบน าหนกของตวกลอง 1.1.2 แขน (arm) เปนสวนทเชอมระหวางตวกลองกบฐาน 1.1.3 แทนวางวตถ (stage) เปนแทนสาหรบวางวตถหรอสไลด มชองกลมอยตรงกลาง

เพอใหแสงจากดานลางสองผานขนมาได 1.1.4 ทหนบสไลด (stage clip) ท าหนาทหนบสไลดใหอยกบทบนแทนวางวตถ 1.1.5 ล ากลอง (body tube) เปนทอเชอมระหวางเลนสใกลตากบเลนสใกลวตถ

ท าหนาทปองกนการรบกวนของแสงจากภายนอก

1.2 สวนทท าหนาทรบแสง 1.2.1 แหลงก าเนดแสง (light) ซงอาจจะเปนกระจกเงา หรอหลอดไฟ ท าหนาท

สะทอนแสงใหสองไปทวตถ 1.2.2 ไดอะแฟรม (iris diaphragm) เปนสวนประกอบของกลองทอยใตแทนวางวตถ

ใชปด-เปดเพอควบคมปรมาณแสงใหพอเหมาะ 1.2.3 คอนเดนเซอร(condenser) เปนเลนสท าหนาทรวมแสงใหสองผานวตถ

1.1 สวนทเปนตวกลอง

1. สวนประกอบของกลองจลทรรศน

1.2 สวนทท าหนาทรบแสง


1.3 สวนทท าหนาทปรบภาพ

1.3.1 ปมปรบภาพหยาบ (coarse adjustment) เปนปมขนาดใหญใชส าหรบหมน หาภาพของวตถอยางหยาบกอนใชปมปรบภาพละเอยด

1.3.2 ปมปรบภาพละเอยด (fine adjustment ) เปนปมขนาดเลกใชส าหรบหมน ปรบภาพของวตถใหเหนชดเจนยงขน

1.4 สวนทท าหนาทขยาย

1.4.1 เลนสใกลตา (eye piece) เปนเลนสนน ท าหนาทขยายภาพทเกดจากเลนสใกลวตถ เปนภาพจรงหวกลบ ท าใหภาพสดทายเปนภาพเสมอนหวกลบ เลนสใกลตาก าลงขยายตาง ๆ

เชน 5x, 10x, 15x และ 20x ซงสามารถถอดเปลยนก าลงขยายได 1.4.2 เลนสใกลวตถ (objective lens) เปนเลนสนน ท าหนาทขยายภาพของวตถให

เลนสใกลตา เมอแสงผานเลนสใกลวตถ และท าใหเกดภาพจรงหวกลบ โดยทวไปเลนสใกลวตถ มก าลงขยายใหเลอกได 3 ขนาด ไดแก ก าลงขยายต า ไดแก 4x ปานกลาง ไดแก 10x, 20x และก าลงขยายสง ไดแก 40x, 60x และ 100x

1.3 สวนทท าหนาทปรบภาพ

1.4 สวนทท าหนาทขยาย

เพอน ๆ รไหมวา นอกจากกลองจลทรรศนแบบใชแสงแลว ยงมกลองจลทรรศนอเลกตรอนทชวยใหสามารถมองเหน วตถขนาดเลกจนถงระดบนาโนเมตรได 1,000,000,000 nm = 1,000,000 µm = 1,000 mm = 1 m 1 พนลานนาโนเมตร เทากบ 1 ลานไมโครเมตร เทากบ 1,000 มลลเมตร เทากบ 1 เมตร


ภาพท 1.1 สวนประกอบของกลองจลทรรศนแบบใชแสง ก. เลนสใกลตา ระบบตาเดยว

ข.เลนสใกลตา ระบบ 2 ตา ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)

1.1.2

1.3.1

1.3.2

1.2.1

1.1.1 1.2.2

1.1.4

1.4.2

1.4.1

1.1.5

1.1.3 1.2.1

1.3.2

1.3.1

1.1.2

1.1.1

ก. ข.

เพอน ๆ รจกสวนประกอบและหนาท การท างานของกลองจลทรรศนแลว คราวนเชญเพอน ๆ มาท าความเขาใจกบการใชกลองจลทรรศนอยางมประสทธภาพและปลอดภยกนตอนะครบ


กลองจลทรรศนเปนเครองมอทจ าเปนส าหรบการศกษาลกษณะของเซลล หรอสงทม

ขนาดเลกซงตาเปลาอาจมองไมเหน และเนองจากเปนเครองมอทมสวนประกอบและการใชงาน ทซบซอน ดงนนจงจ าเปนตองเรยนรล าดบขนตอนการใชและฝกฝนเพอใหเกดทกษะทถกตองดงน

2.1.1 วางกลองใหฐานอยบนพนราบทมความแขงแรงหางจากขอบโตะ และมแสง สวางเพยงพอโดยใหล ากลองตงตรง

ภาพท 1.2 การวางกลองจลทรรศนบนพนราบ ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)

2. การใชกลองจลทรรศนอยางมประสทธภาพและปลอดภย

2.1 ล าดบขนตอนการใชกลองจลทรรศน


2.1.2 หมนเลนสใกลวตถอนทมก าลงขยายต าสดอยตรงกบแนวล ากลอง

2.1.3 หาสนามภาพ หรอวงกลมสขาวทมความสวางอาจท าไดโดยปรบกระจกเงา ใตแทนวางวตถแตอยาปรบกระจกใหรบแสงจากดวงอาทตยโดยตรง หรอเปดสวตชไฟใหแสงสองผานเขาสล ากลองไดเตมทแลวแตชนดของกลอง โดยมองผานเลนสใกลตาซงตองลมตา ทงสองขาง เพอปองกนไมใหเกดการเกรงของกลามเนอใบหนา กลามเนอตา ไมเชนนนแลว จะปวดเมอยลกนยนตา จะเหนสนามภาพสวางขน

อยาเชยวนะ! อยาปรบกระจกกลองจลทรรศน ใหรบแสงจากดวงอาทตยโดยตรง

ภาพท 1.3 การหมนเลนสใกลวตถก าลงขยายต าสดอยตรงแนวล ากลอง ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2556 : ภาพถาย)

ภาพท 1.3 การหาสนามภาพ ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2555 : ภาพถาย)


2.1.4 เตรยมสไลด ซงท าไดดงน

1) เชดท าความสะอาดสไลดและกระจกปดสไลดใหสะอาด 2) หยดน า หรอสารละลายทตองการเพยง 1 หยดลงตรงกลางของสไลด

ภาพท 1.4 การหยดน าบนสไลด

ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)

3) วางเนอเยอหรอสงทจะด(ลกษณะบาง ๆ เพอใหแสงสองผานได)ลงบน กระจกสไลด

4) น ากระจกปดสไลดวางปดทบหยดน า โดยวางกระจกปดสไลดเอยงท ามม 45 องศากบสไลดดานหนง แลวเลอนกระจกปดสไลดไปสมผสกบขอบดานนอกของหยดน า ใชเขมเขยหรอเขมหมด รองรบกระจกปดสไลดไว แลวคอย ๆ ลดเขมเขยลงจนกระจกปดสไลด ปดลงบนสไลดจนสนท เทคนคนจะชวยไมใหเกดฟองอากาศในสไลด

ภาพท 1.5 การใชเขมเขยรองรบสไลด ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2553 : 67)


5) ถายงมฟองอากาศอยใหใชหลอดหยดดดน า แลวบบน าจากหลอดหยดใหเขา

ไปในกระจกปดสไลด 6) ใชกระดาษเยอแตะขาง ๆ กระจกปดสไลดเพอซบน าหรอของเหลวสวนเกน

ออก 2.1.5 น าสไลดทจะศกษาวางบนแทนวางวตถ จดวตถใหอยตรงต าแหนงทมแสงสอง

ผานได แลวใชทหนบสไลดยดใหแนน

ภาพท 1.6 การวางสไลด ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย) 2.1.6 มองดานขางของแทนวางสไลดในแนวราบ แลวคอย ๆ หมนปมปรบภาพหยาบ

ใหล ากลองเลอนลงมาอยใกลวตถมากทสดโดยระวงอยาใหเลนสใกลวตถสมผสกระจกปดสไลด

ภาพท 1.7 การหมนปมปรบภาพหยาบจนเลนสใกลวตถเลอนลงมาต าทสด ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)


2.1.7 มองผานเลนสใกลตาลงตามล ากลองพรอมกบหมนปมปรบภาพหยาบชา ๆ ใหเลนสใกลวตถขยบออกหางจากวตถทละนอย จนมองเหนภาพของวตถทศกษา

ภาพท 1.8 การหาภาพโดยใชปมปรบภาพหยาบ ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)

2.1.8 หมนปมปรบภาพละเอยด เพอปรบภาพใหคมชด ขณะนอาจเลอนสไลด

จนกระทงมองเหนภาพของวตถในต าแหนงทเราสนใจอยตรงกลางพอด

ภาพท 1.9 การปรบภาพใหคมชดโดยใชปมปรบภาพละเอยด ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)


2.1.9 ถาตองการขยายภาพใหมขนาดใหญขน ใหหมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยาย สงขนเขามาในแนวล ากลองแทนโดยไมตองขยบสไลดอก แลวใหหมนปมปรบภาพละเอยด เพอปรบภาพใหชดเจนมากขน ขณะน ลองเลอนสไลดไปทางซาย ทางขวา ทางดานบนและทางดานลาง ในการเลอนสไลดแตละครงใหสงเกตดวยวา ภาพจะเคลอนไปในทศทางใด และเลอนสไลดจนกระทงมองเหนภาพของวตถในต าแหนงทเราสนใจอยตรงกลางพอด

2.1.10 เมอตองการปรบความเขมของแสงใหเขาสล ากลองใหมากหรอนอย ใหหมน ปมปรบไดอะแฟรมปรบแสงตามตองการ

2.1.11 บนทกภาพทเหนภายใตกลองจลทรรศน และระบก าลงขยายทใช

วธค านวณหาก าลงขยาย

ก าลงขยายของกลองจลทรรศน ค านวณไดจากผลคณของก าลงขยายของเลนสใกลวตถ กบก าลงขยายของเลนสใกลตา ดงน

ตวอยางท 1 เมอสองวตถดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสใกลตาทมก าลงขยาย 10 เทา(10x) และเลนสใกลวตถทมก าลงขยาย 4 เทา(4x) ก าลงขยายของกลองมคาเทาใด

สตร ก าลงขยายของกลอง ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ

ก าลงขยายของกลอง 10 4 ก าลงขยายของกลอง 40 เทา (หมายความวา ภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนมขนาดใหญกวาวตถจรง 40 เทา)

จากตวอยางท 1 จะเหนไดวา ก าลงขยายของกลองจลทรรศน กคอ ก าลงขยายของ ภาพนนเอง

2.2 วธค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศน

ก าลงขยายของกลอง ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ หรอ ก าลงขยายของภาพ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ

ก าลงขยายของกลอง ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ หรอ ก าลงขยายของภาพ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ


ตวอยางท 2 เมอสองวตถดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสใกลตาทมก าลงขยาย 10 เทา

(10x) และเลนสใกลวตถทมก าลงขยาย 40 เทา(40x) ภาพทไดจะมก าลงขยายเทาใด

สตร ก าลงขยายของภาพ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ

ก าลงขยายของภาพ 10 40 ก าลงขยายของภาพ 400 เทา ตวอยางท 3 ถาตองการภาพทมขนาดใหญกวาวตถจรง 400 เทา โดยใชกลองจลทรรศนซง

มก าลงขยายของเลนสใกลตา 10 เทา(10x) และจะตองใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายเทาใด

สตร ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของภาพ

ก าลงขยายของเลนสใกลตา

ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ 600

15

ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ 40 เทา

อยาลม! นะคะ ก าลงขยายของกลองจลทรรศนบอกเราวา กลองจลทรรศนสามารถขยายภาพของวตถไดกเทา ก าลงขยายของกลอง ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ

หรอ ก าลงขยายของภาพ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ


กลองจลทรรศนเปนเครองมอทมราคาสงและมความซบซอนในการใชงาน ผใชจงตองใชอยางระมดระวงและรกษาความสะอาดอยเสมอ เพอไมใหเกดความเสยหายและสามารถน าไปใชงานไดอยางมประสทธภาพ ขอควรระวงมดงน

2.3.1 การยกกลองเพอเคลอนยาย ใหใชมอหนงจบทแขนของกลอง อกมอหนงใชรอง ทใตฐาน ปรบใหตรงและยกกลองในลกษณะตงตรง เพอปองกนการเลอนหลดของเลนสใกลตา

ภาพท 1.10 การเคลอนยายกลองจลทรรศน ทมา : ภรมโรจน เพชรโกมล (2553 : ภาพถาย)

2.3.2 สไลดและกระจกปดสไลดตองไมเปยก เพราะอาจท าใหแทนวางวตถเปนสนม และท าใหเลนสใกลวตถชน อาจเกดราทเลนสได

2.3.3 ขณะทหมนปรบภาพหยาบเพอเลอนเลนสใกลวตถลงใกลแผนสไลด ใหคอย มองดานขางของเลนสใกลวตถไมใหชนแผนสไลด

2.3.4 อยาปรบกระจกของกลองจลทรรศนใหรบแสงจากดวงอาทตยโดยตรง 2.3.5 การมองภาพในกลองจลทรรศนควรลมตาทง 2 ขาง 2.3.6 การหาภาพตองเรมตนดวยเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดกอนเสมอ

2.3 การระวงรกษากลองจลทรรศน


2.3.7 เมอใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสง การปรบภาพใหชดเจนจะตองหมน

ปมปรบภาพละเอยดเทานน 2.3.8 หามใชมอแตะเลนส การท าความสะอาดเลนสใหใชกระดาษเชดเลนสเทานน 2.3.9 การเกบกลองจลทรรศนเมอใชงานเสรจแลว ควรปฏบตดงน

1) น าวตถทศกษาออกจากแทนวางวตถ 2) ใชผานมทแหงและสะอาดท าความสะอาดสวนทเปนโลหะ สวนเลนสและ

กระจกใชกระดาษเชดเลนสเทานน 3) เลอนทหนบสไลดใหขนานกน 4) ปรบกระจกเงาใหอยในแนวดงตงฉากกบตวกลอง เพอไมใหฝ นเกาะ 5) หมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดใหตรงกบล ากลอง และเลอนใหอย

ในระดบต าสด 6) เกบเลนสใกลตาเขากลอง แลวปดกระบอกเลนสใกลตาเพอกนฝ นเขา 7) ใชผาคลมไวเมอเลกใชงาน หรอเกบใสกลองหรอตใหเรยบรอย 9) อยาเกบกลองจลทรรศนไวในทชน เพราะจะท าใหเลนสขนรา

กลองจลทรรศน เปนอปกรณทสามารถใชศกษารายละเอยดของสงมชวตทมอง

ไมเหนดวยตาเปลา มสวนประกอบตาง ๆ ทท าหนาทแตกตางกน กลองจลทรรศนเปนอปกรณทมราคาสง และมความซบซอนในการใชงาน ผใชตองใชและระวงรกษาอยางถกวธเพอไมใหเกดความเสยหายและสามารถน าไปใชงานไดอยางมประสทธภาพ

บทสรป


เมอนกเรยนไดศกษาเนอหาสาระการเรยนร เรอง กลองจลทรรศนแลว

ใหนกเรยนท ากจกรรมตอไปน 1. กจกรรมท 1.1 เรอง สวนประกอบของกลองจลทรรศน 2. กจกรรมท 1.2 เรอง การใชกลองจลทรรศน 3. แบบฝกหด เรอง กลองจลทรรศน 4. ผงมโนทศน/ผงความคด เรอง กลองจลทรรศน 5. แบบทดสอบหลงเรยน เรอง กลองจลทรรศน

กจกรรม


ชอ.....................................................................ชน ม.1/........... เลขท.....................กลมท................

1. ก าหนดปญหาของกจกรรมทศกษาได 2. ตงสมมตฐานจากปญหาทก าหนดได 3. อธบายสวนประกอบส าคญของกลองจลทรรศนได

ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตดงน 1. อานวธท ากจกรรมใหเขาใจ และสงตวแทนกลมมารบอปกรณทคณคร 2. ตอบค าถามกอนท ากจกรรมเพอก าหนดปญหาและตงสมมตฐาน 3. ท ากจกรรมและบนทกผล 4. ตอบค าถามหลงท ากจกรรมเพอการวเคราะหและสรปผล 5. น าเสนอหนาชนเรยน ประธานกลมรวบรวมใบกจกรรมท 1.1 ของสมาชกสงคณคร เพอตรวจ

รวมคะแนนและเฉลยเปนคะแนนของกลม

กจกรรมท 1.1 เรอง สวนประกอบของกลองจลทรรศน


ค าชแจง


รายการ จ านวนตอกลม

กลองจลทรรศน 1 ตว

1. ปญหาของการศกษากจกรรมน คออะไร

........................................................................................................................................

....................................................................................................................................... 2. นกเรยนรจกสวนประกอบของกลองจลทรรศนอะไรบาง

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................ 3. สวนประกอบแตละอยางของกลองจลทรรศน มท าหนาทตางกนหรอไม อยางไร

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

อปกรณ

ค าถามกอนท ากจกรรม


1. แตละกลมรวมกนศกษาหวขอท 1. สวนประกอบของกลองจลทรรศนจากเอกสาร

ประกอบการเรยน หนา 8-10 และเปรยบเทยบกบกลองจลทรรศนทใชจรงในชนเรยน 2. จงน าปายบงชสวนประกอบตาง ๆ ของกลองจลทรรศนมาตดใหสมพนธกบหมายเลขบงช

ของภาพกลองจลทรรศน

ภาพท 1.11 การชบงสวนประกอบของกลองจลทรรศน ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2544 : 175)

วธท ากจกรรม

1.

2.

แทนวางวตถ

3.

กระจกเงา ฐาน

คอนเดนเซอร

6.

แขน

ปมปรบภาพละเอยด

5.

4.

เลนสใกลตา

ไดอะแฟรม ล ากลอง เลนสใกลวตถ

ปมปรบภาพหยาบ ทหนบสไลด


3. จงน าตวอกษรหนาขอความทเกยวกบสวนประกอบของกลองจลทรรศนทางขวามอมาเตมลงใน หนาขอความเกยวกบหนาทของสวนประกอบของกลองจลทรรศนทางซายมอใหถกตองสมพนธกน

หมายเหต เมอน าตวอกษรทางขวามอมาเตมในขอทางซายมอ ถกตอง ครบทกขอแลว น าตวอกษรดงกลาวมาเรยงกน จะอานไดวา...............................................................................

1. เปนสวนทรองรบน าหนกของกลอง 2. รบแสงและสะทอนเขาสล ากลอง 3. ปมเลอนหาภาพ 4. ปรบภาพใหคมชด 5. ทส าหรบวางแผนสไลด 6. เลนสทใชหาภาพของวตถ ท าหนาท

ขยายวตถ 7. ตวรวมแสงใหผานวตถ 8. ปองกนแผนสไลดเลอน 9. ใชปด-เปดเพอปรบแสงใหเขาส

ล ากลองใหพอเหมาะ 10. ยดกลองและฐาน เปนทจบ

ขณะเคลอนยาย

.

A ไดอะแฟรม C ทหนบสไลด E แทนวางวตถ I ฐาน L กระจกเงา M เลนสใกลวตถ O ปมปรบภาพหยาบ T แขน V ปมปรบภาพละเอยด Y คอนเดนเซอร


1. สวนประกอบทส าคญของกลองจลทรรศนมอะไรบาง ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

2. กลองจลทรรศนมเลนสกประเภท อะไรบาง ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

3. ตวเลขทเขยนก ากบไวทเลนสใกลตา และเลนสใกลวตถ คอเลขอะไร หมายความวาอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

4. สวนประกอบใดของกลองจลทรรศนทท าใหเราเหนภาพขยายใหญขน ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

5. สวนประกอบใดของกลองจลทรรศนทท าหนาทเกยวของในการน าแสงเขาสล ากลอง แตละอยางท าหนาทอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

6. การใชกลองจลทรรศนดสงตาง ๆ แตกตางจากการดดวยตาเปลาอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

7. ท าไมเราตองศกษาสวนประกอบของกลองจลทรรศน ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

ค าถามเพอการวเคราะหและสรปผล


........................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................. .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการท ากจกรรม


ชอ..............................................................ชน ม.1/........... เลขท.....................กลมท................

1. ก าหนดปญหาของกจกรรมทศกษาได 2. ตงสมมตฐานจากปญหาทก าหนดได 3. อธบายวธการใชกลองจลทรรศนไดถกตอง 4. ค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศนได 5. อธบายการระวงรกษากลองจลทรรศนได 6. ใชกลองจลทรรศนในการศกษาวตถและบนทกสงทสงเกตเหนได 7. เกบกลองจลทรรศนหลงใชงานไดถกตอง

ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตดงน 1. อานวธท ากจกรรมใหเขาใจ และสงตวแทนกลมมารบอปกรณทคณคร 2. ตอบค าถามกอนท ากจกรรมเพอก าหนดปญหาและตงสมมตฐาน 3. ท ากจกรรมและบนทกผล 4. ตอบค าถามหลงท ากจกรรมเพอการวเคราะหและสรปผล 6. น าเสนอหนาชนเรยน ประธานกลมรวบรวมกจกรรม 1.2 ของสมาชกสงคณคร เพอตรวจ

รวมคะแนนและเฉลยเปนคะแนนของกลม

กจกรรมท 1.2 เรอง การใชกลองจลทรรศน

ค าชแจง



รายการ จ านวนตอกลม

1. กลองจลทรรศน 2. สไลดและกระจกปดสไลด 3. แผนพลาสตกเขยนตวอกษร F (ขนาดเทากบกระจกปดสไลด) 4. หลอดหยด 5. เขมเขย/เขมหมด 6. กระดาษเยอ 7. น า

1 ตว 1 ชด

1 แผน 1 อน 1 อน

1 มวน(ตอหอง) 100 cm3 (ตอหอง)

1. นกเรยนคดวา ภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนมลกษณะแตกตางจากภาพ ทมองเหนดวยตาเปลาในลกษณะใด ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

2. นกเรยนคดวา การน าตวอกษร F มาสองดดวยกลองจลทรรศน ภาพทมองเหนจาก กลองจลทรรศนจะมลกษณะเปนอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

3. การใชกลองจลทรรศนควรเรมตนทก าลงขยายเทาใดกอน ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

4. การดภาพภายใตกลองจลทรรศน ควรมองอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

วสดอปกรณ/สารเคม

ค าถามกอนท ากจกรรม


5. เพราะเหตใดจงตองท าใหสไลดและกระจกปดสไลดแหง กอนน าไปศกษาภายใต

กลองจลทรรศน ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

6. การหาภาพภายใตกลองจลทรรศนจะตองหมนปมปรบภาพชนดใด ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

7. ในการปรบภาพใน ขอ 6. ใหคมชดยงขน นกเรยนจะตองหมนปมปรบภาพชนดใด ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

8. ในการดภาพภายใตกลองจลทรรศน ขณะมการเปลยนเลนสใกลวตถจากอนทม ก าลงขยาย 4x เปน10x หรอจาก 10x เปน 40x นกเรยนจะตองหมนปมปรบภาพชนดใด ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

9. ในการดภาพภายใตกลองจลทรรศน ถานกเรยนใชเลนสใกลตาทมก าลงขยาย 10x คงท ตลอดการทดลอง แตเปลยนก าลงขยายของเลนสใกลวตถ จาก4x เปน 10x และจาก10x เปน 40x นกเรยนคดวา ก าลงขยายของกลองจลทรรศนและลกษณะของภาพ จะเปลยนไป อยางไร จงตงสมมตฐานและระบตวแปรทเกยวของ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................


ค าชแจง : จงน าวธการใชกลองจลทรรศนทก าหนดใหตอไปนมาเรยงล าดบใหถกตอง หมายเหต เมอน ากลองขอความมาเรยงล าดบไดถกตอง อกษรหนาขอความเรยงกน อานไดวา...........................................................................................................................

วธท ากจกรรม

E หมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดมาอยตรงกบแนวล ากลอง

D ใหปรบไดอะแฟรม เมอตองการปรบความเขมของแสงทเขาสล ากลอง

A ปรบกระจกเงาใตแทนวางวตถใหแสงสะทอนเขาล ากลองเตมท

U น าสไลดทจะศกษาวางบนแทนวางวตถ ใหวตถอยกลางบรเวณทแสงผาน

I ถาตองการขยายภาพใหใหญขน ใหหมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสงขนเขามาแทนท เลนสใกลวตถอนเดมโดยไมตองขยบสไลด แลวหมนปมปรบภาพละเอยดเพยงอยางเดยว

K หมนปมปรบภาพละเอยด เพอปรบภาพใหชดเจนยงขน

B วางกลองใหฐานอยบนพนรองรบทราบเรยบสม าเสมอ และมแสงสวางเพยงพอ

T มองดานขางของแทนวางวตถในแนวระดบ หมนปมปรบภาพหยาบ ใหเลนสใกลวตถ เขาหาวตถใหมากทสด แตระวงอยาใหเลนสสมผสกบกระจกปดสไลด

Y มองผานเลนสใกลตา พรอมกบหมนปมปรบภาพหยาบชา ๆ ใหเลนสใกลวตถเลอนขนขยบออกหางจากวตถทละนอย จนมองเหนวตถทจะศกษา

S บนทกภาพทเหนภายใตกลองจลทรรศน และระบก าลงขยายทใช

ตอนท 1 : ล าดบขนตอนการใชกลองจลทรรศน


ค าชแจง : ใหนกเรยนค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศนจากโจทยทก าหนดให 1. เมอสองวตถดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสใกลตาก าลงขยาย 10 เทา(10x) และเลนสใกลวตถ

ก าลงขยาย 10 เทา(10x) ภาพทไดจะมก าลงขยายเทาใด


ก าลงขยายของภาพ 10 ........ ก าลงขยายของภาพ ................ เทา ตอบ ก าลงขยายของภาพ.......................เทา

2. เมอสองวตถดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสใกลตาทมก าลงขยาย 15 เทา(15x) และเลนสใกลวตถทมก าลงขยาย 40 เทา(40x) ภาพทไดจะมก าลงขยายเทาใด


ก าลงขยายของภาพ ............. ............. ก าลงขยายของภาพ ............. เทา ตอบ ก าลงขยายของภาพ ................ เทา

3. ถาตองการภาพทมขนาดใหญกวาวตถจรง 600 เทา โดยใชกลองจลทรรศนซงมก าลงขยายของเลนสใกลตา 10 เทา(10x) และจะตองใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายเทาใด

สตร ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของภาพ

ก าลงขยายของเลนสใกลตา

ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ

………

………

ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ .............. เทา ตอบ ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ...................... เทา

ตอนท 2 : วธค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศน


ค าชแจง : จงเขยนเครองหมาย หนาขอความทกลาวถก และเขยนเครองหมาย หนาขอความทกลาวผดเกยวกบขอควรระวงในการใชกลองจลทรรศน

1. การยกหรอเคลอนยายกลองจลทรรศน ควรใชมอทถนดรองรบทฐาน อกมอหนง ใหจบทแขนของกลอง

2. ไมควรปรบกระจกของกลองจลทรรศน ใหรบแสงจากดวงอาทตยโดยตรง 3. การมองภาพภายใตกลองจลทรรศน ควรลมตาทงสองขาง 4. ขณะทหมนปมปรบภาพหยาบเพอเลอนเลนสใกลวตถลงใกลแผนสไลด ควรมอง

ดานขางของเลนสใกลวตถไมใหชนแผนสไลด 5. การท าความสะอาดเลนส ถาไมมกระดาษเชดเลนส ใหใชกระดาษเยอแทน 6. การท าความสะอาดตวกลอง ควรใชผาทสะอาดชบน าเชดท าความสะอาด 7. กอนท าความสะอาดกลองจลทรรศนหลงใชงานเสรจ ตองน าวตถออกจากแทนวาง

วตถเสยกอน 8. ในการเกบกลองจลทรรศน หลงใชงานเสรจแลว ควรปรบกระจกเงาใหอยในแนวดง

ตงฉากกบพน 9. ในการเกบกลองจลทรรศน หลงใชงานเสรจแลว ใหหมนเลนสใกลวตถอนทม

ก าลงขยายสงสดใหอยในแนวล ากลองแลวเลอนใหอยในระดบต าสด 10. อยาเกบกลองจลทรรศนไวในทชน เพราะจะท าใหเลนสขนรา

.......

.......

.......

.....

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

ตอนท 3 : การระวงรกษากลองจลทรรศน


1. ศกษาสวนประกอบ วธการใชกลองจลทรรศนและขอควรระวงในการใชอยางละเอยด 2. ฝกเตรยมสไลด โดยหยดน าลงตรงกลางสไลด 1 หยด น าแผนพลาสตกทมตวอกษร F (ใช

แทนเซลลหรอเนอเยอของสงมชวต) วางบนหยดน าบนสไลด วางกระจกปดสไลดท ามม 45 องศากบสไลดดานหนง แลวเลอนกระจกปดสไลดไปสมผสกบขอบดานนอกของหยดน า ใชเขมเขยรองรบกระจกปดสไลดไว แลวคอย ๆ ลดเขมเขยลง จนกระจกปดสไลดปดลงบนสไลดสนทด ใชกระดาษเยอแตะขาง ๆ กระจกปดสไลด เพอซบของเหลวสวนเกนออก

3. น าสไลดไปสองดภายใตกลองจลทรรศน โดยใชเลนสใกลตาก าลงขยาย 10× คงทตลอด การทดลอง และเลนสใกลวตถก าลงขยาย 4× 10× และ 40× ตามล าดบ

4. สงเกต บนทกภาพภายใตกลองจลทรรศน และบนทกก าลงขยายของภาพ 5. เกบกลองจลทรรศนหลงจากใชงานเสรจอยางถกวธตามขนตอน หนา 14

ก าลงขยาย

ของเลนสใกลตา ก าลงขยาย

ของเลนสใกลวตถ ก าลงขยาย ของภาพ

ลกษณะภาพทปรากฏ จากกลองจลทรรศน

10x

4x

10x

10x

10x

40x

ตอนท 4 : ปฏบตการใชกลองจลทรรศน

บนทกผลการท ากจกรรม


1. การเคลอนยายกลองจลทรรศน ตองปฏบตอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

2. ในการหาภาพของตวอกษร “ F ” เมอวางสไลดบนแทนวางวตถแลว ตองปฏบตอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

3. จากขอ 2. ถาตองการปรบภาพใหคมชดยงขน ตองปฏบตอยางไร ........................................................................................................................................

4. ถาตองการขยายภาพในขอ 3. ใหใหญขน ตองปฏบตอยางไร ........................................................................................................................................

5. นกเรยนสามารถค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศนไดอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

6. ในการหาภาพของตวอกษร “ F ” ถาตองการให “ F ” อยตรงกลางสนามภาพ นกเรยน ตองเลอนสไลดอยางไร ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

×

F

สนามภาพ

ค าถามเพอการวเคราะหและสรปผล


7. ในการดภาพของตวอกษร “ F ” ภายใตกลองจลทรรศน ขณะมการเปลยนเลนสใกลวตถจาก

อนทมก าลงขยาย 4x เปน10x หรอจาก 10x เปน 40x ลกษณะภาพทปรากฏเปนอยางไร.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

8. การใชกลองจลทรรศนดสงตาง ๆ ผลทไดแตกตางจากการดดวยตาเปลาอยางไร .............................................................................................................................................

9. กลองจลทรรศนมประโยชนอยางไร ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

10. การเกบรกษากลองจลทรรศน หลงจากทใชงานเสรจแลว ท าไดอยางไร ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................


........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการท ากจกรรม


ชอ.......................................................................................ชน ม.1/........... เลขท..................... ครวมคดชอ.........................................................................ชน ม.1/........... เลขท..................... ค าชแจง : จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. การเตรยมสไลด เซลลหรอเนอเยอทจะท าเปนสไลดตองมลกษณะบาง เพอ................................

...................................................................................................................................................... 2. กอนน าสไลด ไปศกษาภายใตกลองจลทรรศน ตองปดกระจกปดสไลดและเชดสไลดใหแหง

กอน ทงนเพอ................................................................................................................................ 3. การท าใหสนามภาพของกลองจลทรรศนสวาง กอนน าสไลดทตองการศกษาไปวางบนแทนวาง

วตถ ตองปฏบตตามขนตอน ดงน 3.1 หมนเลนส............................ทมก าลงขยาย...........................ใหอยตรงกลางกบแนวล ากลอง 3.2 ตามองผาน............................................................................................................................. 3.3 เปด......................................และปรบ..............................................ใหแสงเขาล ากลองเตมท

4. การหาภาพจากกลองจลทรรศนจะตองหมน..........................................................................และการปรบภาพใหคมชดยงขนตองหมน.......................................................................................

5. เมอเปลยนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสงเขาแทนทเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต า จะตอง ปรบภาพใหคมชดโดยหมน................................................................................................และขนาดของภาพทเหนจะมลกษณะ................................................................................................

6. ในการดเซลลของพชชนดหนงภายใตกลองจลทรรศนซงมก าลงขยายของเลนสใกลตา 15x และมก าลงขยายของเลนสใกลวตถ 10x ภาพของเซลลพชทมองเหนจะมก าลงขยาย..........................

7. ถาตองการดเซลล D ใหอยตรงกลางสนามภาพ นกเรยนควรเลอนสไลด ดงน............................ .....................................................................................................................................................

แบบฝกหด เรอง กลองจลทรรศน

× เซลล D

สนามภาพ


8. ถานกเรยนน าตวอกษร P ไปดดวยกลองจลทรรศน ภาพทนกเรยนเหน คอ................................. 9.

ล าดบขนตอนการใชกลองจลทรรศน เปนดงน

10. จากขอ 9. เมอน ากลองขอความมาเรยงล าดบไดถกตองแลว ตวอกษรหนาขอความเรยงกน

(ตวอกษรทซ าใหน ามาเรยงตวเดยว) อานไดวา.................................................................

P คลมกลองดวยผาหรอถงคลม หากเลกใชเกบเขากลองใหเรยบรอย

G เตรยมสไลด และวางสไลดบนแทนวางวตถ

T หมนเลนสใกลวตถก าลงขยายต าสดอยตรงกบแนวล ากลอง

A หาสนามภาพโดยเปดไดอะแฟรมและปรบกระจกเงาหรอใชแสงจากหลอดไฟ

C ปรบภาพใหคมชดโดยหมนปมปรบภาพละเอยด

S วางกลองใหฐานอยบนพนรองรบทราบเรยบ และแขงแรงเพอใหล ากลองตงตรง

I ท าความสะอาดตวกลองและเลนส

E หาภาพโดยตามองทเลนสใกลตา หมนปมปรบภาพหยาบชา ๆ จนเหนภาพ

S A G

P

L ขยายภาพใหใหญขนโดยเปลยนเลนสใกลวตถก าลงขยายทสงขน

L


แหลงเรยนรเพมเตม

หนงสอ/คมอ และเวปไซตทมเนอหาเพมเตมเกยวกบกลองจลทรรศน - หนงสอเรยน รายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 2 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ผแตง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ โรงพมพสกสค. ลาดพราว ปทพมพ 2553

- หนงสอเรยน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ผแตง ประดบ นาคแกว ส านกพมพ แมค ปทพมพ 2553

- สอการเรยนร รายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชดสมฤทธมาตรฐาน หลกสตรแกนกลางฯ วทยาศาสตร ม.1 เลม 1 ผแตง ถนด ศรบญเรอง และคณะ ส านกพมพ บรษท อกษรเจรญทศน อจท. ไมปรากฏปทพมพ

- หนงสอเรยนรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน วทยาศาสตร ม.1 เลม 1 ผแตง บญชา แสนทว และคณะ

ส านกพมพ วฒนาพานช ไมปรากฏปทพมพ - หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ม.1 ผแตง พมพนธ เดชะคปต และคณะ ส านกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) ปทพมพ 2552

- คมอวทยาศาสตร ม.1 เลม 2 ผแตง เสยง เชษฐศรพงศ ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด ไมปรากฏปทพมพ - หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา เลม 1 ชนมธยมศกษาปท 4 ผแตง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย โรงพมพครสภาลาดพราว ปทพมพ 2547

- หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน ชววทยาพนฐาน ชน ม.4-6 ผแตง ประดษฐ เหลาเนตร และคณะ ส านกพมพแมค ไมปรากฏปทพมพ

- http://www.youtube.com/watch?v=taawPkif5IE - http://www.learners.in.th/blogs/posts/325228

http://www.youtube.com/watch?v=taawPkif5IE

http://www.learners.in.th/blogs/posts/325228


- http://th.wikipedia.org/wiki - http://teacherchao.wordpress.com - http://www.yimwhan.com/board/show.php?user=dalmat&topic=3&Cate=1 - http://www.microscopy.in.th - http://student.nu.ac.th/krukornbiology/edu.html - https://sites.google.com/site/carefullpattara/hnwy-thi-2/2-5-thasnupkrn - http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=08c4466d059e693e

http://th.wikipedia.org/wiki

http://teacherchao.wordpress.com/2012/07/22/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C-%E0%B8%A0%E0%B8%B2/

http://www.yimwhan.com/board/show.php?user=dalmat&topic=3&Cate=1

http://www.microscopy.in.th/551/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C-microscope.html

http://student.nu.ac.th/krukornbiology/edu.html

https://sites.google.com/site/carefullpattara/hnwy-thi-2/2-5-thasnupkrn

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=08c4466d059e693e


เรยนรค าศพททควรรจก เรอง กลองจลทรรศน

ค าชแจง : จงน าบตรค าทก าหนดใหมาวางในตารางใหสอดคลองกน

ล าดบท ค าศพท ความหมาย 1 microscope

2 ปมปรบภาพหยาบ 3 stage 4 ทหนบสไลด

5 eye piece 6 iris diaphragm

Stage clip

coarse adjustment

เลนสใกลตา แทนวางวตถ

กลองจลทรรศน ไดอะแฟรม

ฝกไว....นะคะ เราจะเขาสประชาคมอาเซยนแลว


จดประสงคการเรยนร สรปองคความรเกยวกบกลองจลทรรศนในรปแบบผงมโนทศนหรอผงความคดได

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปราย เพอสรปองคความรเกยวกบกลองจลทรรศน ในรปแบบผงมโนทศน(concept map) หรอผงความคด(mind map หรอ mind mapping) อยางใดอยางหนง แลวจดท าผลงานเปนกลมและรายบคคลในกระดาษ A4 ทครแจกให โดยใหครอบคลมหวขอตอไปน

1. สวนประกอบของกลองจลทรรศน 2. ล าดบขนตอนการใชกลองจลทรรศน 3. การระวงรกษากลองจลทรรศน

ค าชแจง

ผงมโนทศน/ผงความคด เรอง กลองจลทรรศน


ค าชแจง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมาย x ในกระดาษค าตอบ

1. ถานกเรยนจะศกษารายละเอยดของเซลล นกเรยนจะเลอกใชอปกรณในขอใด

ก. แวนขยาย ข. กลองถายรป ค. กลองจลทรรศน ง. กลองโทรทรรศน

2. การใชกลองจลทรรศนตองวางกลองไวในพนทแบบใด ก. พนเอยงทแหงและสะอาด ข. พนเรยบทแหงและสะอาด ค. พนขรขระทแหงและสะอาด ง. พนแบบใดกได

3. การดภาพครงแรกตองเลอกใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายเทาไร ก. 4x ข. 10x ค. 40x ง. 100x

4. ถาแสงผานเขาล ากลองไมพอ นกเรยนตองท าอยางไร ก. ปรบทปมปรบภาพ ข. ปรบทปมไดอะแฟรม ค. ยกตวกลองไปทมแสงมากพอ ง. เปลยนก าลงขยายของเลนสใหสงขน

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง กลองจลทรรศน


5. ถาตองการเหนภาพทมขนาดใหญขนตองท าอยางไร ก. ปรบทปมไดอะแฟรม ข. เพมก าลงขยายของเลนส ค. ปรบทปมปรบภาพหยาบ ง. ปรบทปมปรบภาพละเอยด

6. ล าดบขนตอนในการใชกลองจลทรรศนเปนไปตามขอใด S = ใชเลนสใกลวตถก าลงขยายต า T = จดแสงใหเขาล ากลอง A = วางสไลดบนแทนวางวตถ P = ใชเลนสใกลวตถก าลงขยายสง U = ใชปมปรบภาพละเอยด N = ใชปมปรบภาพหยาบ D = ตามองผานเลนสใกลตา

ก. S T A N D N U P U ข. S T A N D N U P N ค. T S D A N U P N U ง. N T S D N U P U N

7.

ก. , ซายมอ ข. , ขวามอ

ค. , ซายมอ ง. , ขวามอ

.X

สงมชวตเซลลเดยวชนดหนง บนสไลดของนกเรยนตองเปนอยางไร จงจะมองเหนไดดงรป และนกเรยนตองเลอนสไลดไปทางใด สงมชวตเซลลเดยวดงกลาว จงจะมาอยทต าแหนง X (ความเขาใจ)


8. ก าลงขยายของกลองจลทรรศน ค านวณไดจากขอใด (ความเขาใจ)

ก. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ข. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ค. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา ง. ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของเลนสใกลตา

9. ถาใชเลนสใกลวตถ 60x และเลนสใกลตา 15x เราจะเหนภาพของวตถทศกษามขนาดเปนกเทา ก. 15 เทา ข. 60 เทา ค. 75 เทา ง. 900 เทา

10. การใชและดแลรกษากลองจลทรรศนขอใดกลาวไมถกตอง ก. สไลดและกระจกปดสไลดตองไมเปยก ข. การยกกลอง ใชมอหนงจบทแขน อกมอหนงรองรบทฐาน ค. การหาภาพตองเรมตนดวยเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสด ง. เมอเพมก าลงขยายของเลนสใกลวตถใหปรบทปมปรบภาพหยาบกอน

ถาท าเสรจแลว เราไปตรวจค าตอบพรอม ๆ กนเลยนะครบเพอน ๆ


บรรณานกรม

ถนด ศรบญเรอง และคณะ. (ม.ป.ป.). สอการเรยนร รายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ชดสมฤทธมาตรฐาน หลกสตรแกนกลางฯ วทยาศาสตร ม.1 เลม 1. กรงเทพฯ : บรษท อกษรเจรญทศน อจท.

บญชา แสนทว และคณะ. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ม.1 เลม 1

กรงเทพฯ : วฒนาพานช.

ประดบ นาคแกว. (2552). หนงสอเรยนวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพฯ : แมค.

พมพนธ เดชะคปต. (2548). วธวทยาการสอนวทยาศาสตรทวไป. กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.). _____ . และคณะ. (2552). หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.).

ยพา วรยศ และคณะ. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ม.1 เลม 1 กรงเทพฯ : บรษท อกษรเจรญทศน อจท.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). ศพทวทยาศาสตร องกฤษ – ไทย ไทย – องกฤษ ฉบบ ราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 5 (แกไขเพมเตม). กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน.

วรรณทพา รอดแรงคา และพมพนธ เดชะคปต. กจกรรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ส าหรบคร. กรงเทพฯ : เดอะมาสเตอรกร ปแมเนจเมนท, ม.ป.ป.

วชาการ, กรม. (ม.ป.ป.). แนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษา ตอนตน (เลมท 2). กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา.

ศรลกษณ ผลวฒนะ. (2552). สอการเรยนรและเสรมสรางทกษะตามมาตรฐานและตวชวดชนป กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1. กรงเทพฯ : นยมวทยา.

ศกษาธการ, กระทรวง. (ม.ป.ป.). สานฝน...ดวยการคด. กรงเทพฯ : เสมาธรรม. _____ . (2551). หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพฯ :

กระทรวงศกษาธการ.


ศนยพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตรโรงเรยนในฝน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

โรงเรยนพรหมครพทยาคม สพท.นศ. เขต 4. (2550). เอกสารประกอบการอบรม ครวทยาศาสตรโรงเรยนในฝน เรอง เทคนคการสอนวทยาศาสตรเชงรก (ATLAS).

นครศรฯ : ศนยพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตรโรงเรยนในฝนฯ. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรแลเทคโนโลย, สถาบน. (2553) คมอคร รายวชาวทยาศาสตร 2

ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลาดพราว. _____ . คมอวดผลประเมนผลวทยาศาสตร. (ม.ป.ป). กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. _____ . ( 2553). หนงสอเรยน รายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 2 ชนมธยมศกษาปท 1

เลม 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลาดพราว. _____ . (2548). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตกบ

กระบวนการด ารงชวต กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.

_____ . (2554.) เอกสารส าหรบผรบการอบรม การอบรมครดวยระบบทางไกล สาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษา หลกสตรมาตรฐานการอบรมครปท 1 (ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลาดพราว.

สมบต การจนารกพงค. (2549). คมอการประเมนผลทกษะการคด. กรงเทพฯ : ธารอกษร. _____ . (2549.) เทคนคการจดกจกรรมการเรยนรแบบ5Eทเนนทกษะการคดขนสง :

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ธารอกษร. _____ . (2545) นวตกรรมทางการศกษาชด 29 เทคนคการจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย :

การเรยนแบบรวมมอ. กรงเทพฯ : ธารอกษร. _____ . 2545. เทคนคการสอนใหผเรยนเกดทกษะการคด. กรงเทพฯ : ธารอกษร.

สวทย มลค า. (2547) กลยทธการสอนคดเชงมโนทศน. กรงเทพฯ : ภาพพมพ.


เฉลยกจกรรม


1. ปญหาของการศกษากจกรรมน คออะไร (กลองจลทรรศนมสวนประกอบอะไรบาง และสวนประกอบแตละอยางท าหนาทอยางไร)

2. นกเรยนรจกสวนประกอบของกลองจลทรรศนอะไรบาง (สวนประกอบของกลองจลทรรศน ไดแก ฐาน แขน แทนวางวตถ ทหนบสไลด ล ากลอง เลนสใกลตา เลนสใกลวตถ แหลงก าเนดแสง ปมปรบภาพหยาบ ปมปรบภาพละเอยด ไดอะแฟรม)

3. สวนประกอบแตละอยางของกลองจลทรรศน ท าหนาทตางกนหรอไม อยางไร(สวนประกอบแตละอยางของกลองจลทรรศน ท าหนาทตางกน นนคอ บางสวนท าหนาทเกยวกบการขยายภาพใหใหญขน คอ เลนสใกลวตถ และเลนสใกลตา บางสวนท าหนาทเกยวกบการน าแสง เขาสล ากลอง คอ กระจกเงา เลนสรวมแสง และไดอะแฟรม)

เฉลยกจกรรมท 1.1 เรอง สวนประกอบของกลองจลทรรศน

ค ำถำมกอนท ำกจกรรม


1. แตละกลมรวมกนศกษาสวนประกอบของกลองจลทรรศนจากเอกสารประกอบการเรยน

และเปรยบเทยบกบกลองจลทรรศนทใชจรงในชนเรยน 2. จงน าปายบงชสวนประกอบตาง ๆ ของกลองจลทรรศนมาตดใหสมพนธกบหมายเลขบงช

ของภาพกลองจลทรรศน

ภาพท 1.11 การชบงสวนประกอบของกลองจลทรรศน ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2544 : 175)

วธท ำกจกรรม

1. ล ากลอง

2. เลนสใกลวตถ

แทนวางวตถ

3. ไดอะแฟรม

กระจกเงา ฐาน

คอนเดนเซอร

6. ทหนบสไลด

แขน

ปมปรบภาพละเอยด

5. ปมปรบภาพหยาบ

4. เลนสใกลตา

เลนสใกลตา

ไดอะแฟรม ล ากลอง เลนสใกลวตถ

ปมปรบภาพหยาบ ทหนบสไลด


3. จงน าตวอกษรหนาขอความทเกยวกบสวนประกอบของกลองจลทรรศนทางขวามอมาเตมลง

ใน หนาขอความเกยวกบหนาทของสวนประกอบของกลองจลทรรศนทางซายมอใหถกตองสมพนธกน

หมำยเหต เมอน าตวอกษรทางขวามอมาเตมในขอทางซายมอ ถกตอง ครบทกขอแลว

น าตวอกษรดงกลาวมาเรยงกน จะอานไดวา (I LOVE MY CAT)

1. เปนสวนทรองรบน าหนกของกลอง 2. รบแสงและสะทอนเขาสล ากลอง 3. ปมเลอนหาภาพ 4. ปรบภาพใหคมชด 5. ทส าหรบวางสไลด 6. เลนสทใชหาภาพของวตถ ท าหนาท

ขยายวตถ 7. ตวรวมแสงใหผานวตถ 8. ปองกนแผนสไลดเลอน 9. ใชปด-เปดเพอปรบแสงใหเขาส

ล ากลองใหพอเหมาะ 10. ยดกลองและฐาน เปนทจบ

ขณะเคลอนยาย

.

A ไดอะแฟรม C ทหนบสไลด E แทนวางวตถ I ฐาน L กระจกเงา M เลนสใกลวตถ O ปมปรบภาพหยาบ T แขน V ปมปรบภาพละเอยด Y คอนเดนเซอร

L O V E M

Y C

A

T

I


1. สวนประกอบทส าคญของกลองจลทรรศนมอะไรบาง (สวนประกอบทส าคญของ กลองจลทรรศนไดแก ฐาน แขน แทนวางวตถ ทหนบสไลด ล ากลอง เลนสใกลตา เลนสใกลวตถ แหลงก าเนดแสง ปมปรบภาพหยาบ ปมปรบภาพละเอยด ไดอะแฟรม)

2. กลองจลทรรศนมเลนสกประเภท อะไรบาง (กลองจลทรรศนมเลนส 2 ประเภท คอ เลนสใกลตา และเลนสใกลวตถ)

3. ตวเลขทเขยนก ากบไวทเลนสใกลตา และเลนสใกลวตถ คอเลขอะไร หมายความวาอยางไร (ตวเลขทเขยนไวทเลนสใกลตา คอ เลข 10 หมายความวา มก าลงขยาย 10 เทา ตวเลขทเขยนไวทเลนสใกลวตถ ม 4 ขนาด คอ เลข 4 เลข 10 เลข 40 และเลข 100 หมายความวา มก าลงขยาย 4 เทา 10 เทา 40 เทา และ 100 เทา ตามล าดบ)

4. สวนประกอบใดของกลองจลทรรศนทท าใหเราเหนภาพขยายใหญขน (สวนประกอบของกลองจลทรรศนทท าใหเราเหนภาพขยายใหญขน คอ 1. เลนสใกลวตถ ขยายวตถใหใหญขนแตหวกลบ 2. เลนสใกลตา จะขยายภาพทเหนจากวตถใหขยายใหญขน)

5. สวนประกอบใดของกลองจลทรรศนทท าหนาทเกยวของในการน าแสงเขาสล ากลอง แตละอยางท าหนาทอยางไร (สวนประกอบของกลองจลทรรศนทท าหนาทเกยวของกบ การน าแสงเขาสล ากลอง คอ 1. กระจกเงา ท าหนาทสะทอนแสงใหสองผานวตถ 2. เลนสรวมแสง ท าหนาทรวมแสงใหสองผานไปยงวตถใหมความเขมมากพอ 3. ไดอะแฟรม ท าหนาทปรบใหแสงเขาสล ากลองมากหรอนอย)

6. การใชกลองจลทรรศนดสงตาง ๆ แตกตางจากการดดวยตาเปลาอยางไร (การใชกลองจลทรรศนดสงตาง ๆ ทตาเปลามองไมเหนจะชวยใหเหนมขนาดใหญขน เหนรายละเอยดมากขน แตภาพทเหนเปนภาพเสมอนหวกลบกบวตถ)

7. ท าไมเราตองศกษาสวนประกอบของกลองจลทรรศน (เพราะการทจะใชกลองจลทรรศนอยางถกวธ เรากตองทราบกอนวาสวนประกอบของ กลองจลทรรศนมอะไรบาง แตละอยางอยต าแหนงไหนและท าหนาทอยางไร เพอเราจะไดใชกลองจลทรรศนอยางถกวธ)

ค ำถำมเพอกำรวเครำะหและสรปผล


กลองจลทรรศน เปนอปกรณทใชดวตถทมขนาดเลกมากไมสามารถมองเหน

รายละเอยดดวยตาเปลา กลองจลทรรศนมสวนประกอบส าคญ ไดแก สวนทเปนตวกลอง ประกอบดวย ล ากลอง ทหนบสไลด แทนวางวตถ แขน และฐาน สวนทท าหนาทรบแสง ประกอบดวย กระจกเงา คอนเดนเซอรหรอเลนสรวมแสง สวนทท าหนาทขยาย ประกอบดวย เลนสใกลตา และเลนสใกลวตถ และ สวนทท าหนาทปรบภาพ ประกอบดวย ปมปรบภาพหยาบ และปมปรบภาพละเอยด

สรปผลกำรท ำกจกรรม


1. นกเรยนคดวา ภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนมลกษณะแตกตางจากภาพ ทมองเหนดวยตาเปลาในลกษณะใด (ภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนจะมขนาดใหญกวา และเหนรายละเอยดไดมากกวา ภาพทมองเหนดวยตาเปลา ภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนเปนภาพเสมอนหวกลบกบวตถ)

2. นกเรยนคดวา การน าตวอกษร F มาสองดดวยกลองจลทรรศน ภาพทมองเหนจาก กลองจลทรรศนจะมลกษณะเปนอยางไร (ภาพนาจะขยายใหญขนและมรปราง )

3. การใชกลองจลทรรศนควรเรมตนทก าลงขยายเทาใดกอน (การใชกลองจลทรรศนควรเรมตนทก าลงขยายต ากอน คอ 4x)

4. การดภาพภายใตกลองจลทรรศน ควรมองอยางไร (การดภาพจากกลองจลทรรศน ควรลมตาทง 2 ขาง)

5. เพราะเหตใดจงตองท าใหสไลดและกระจกปดสไลดแหง กอนน าไปศกษาภายใต กลองจลทรรศน (เพราะความชนไปสมผสกบกลองและเลนส ท าใหกลองเปนสนมและเลนสเปนฝา ขนราไดงาย)

เฉลยกจกรรมท 1.2 เรอง กำรใชกลองจลทรรศน

ค ำถำมกอนท ำกจกรรม


6. การหาภาพภายใตกลองจลทรรศนจะตองหมนปมปรบภาพชนดใด (การหาภาพภายใตกลองจลทรรศนจะตองหมนปมปรบภาพหยาบ)

7. ในการปรบภาพใน ขอ 7. ใหคมชดยงขน นกเรยนจะตองหมนปมปรบภาพชนดใด (ในการปรบภาพใหคมชดยงขน นกเรยนจะตองหมนปมปรบภาพละเอยด)

8. ในการดภาพภายใตกลองจลทรรศน ขณะมการเปลยนเลนสใกลวตถจากอนทม ก าลงขยาย 4x เปน10x หรอจาก 10x เปน 40x นกเรยนจะตองหมนปมปรบภาพชนดใด (ในการดภาพภายใตกลองจลทรรศน ขณะมการเปลยนเลนสใกลวตถจากอนทม ก าลงขยาย 4x เปน10x หรอจาก 10x เปน 40x จะตองหมนปมปรบภาพละเอยด)

9. ในการดภาพภายใตกลองจลทรรศน ถานกเรยนใชเลนสใกลตาทมก าลงขยาย 10x คงท ตลอดการทดลอง แตเปลยนก าลงขยายของเลนสใกลวตถ จาก 4x เปน 10x และจาก 10x เปน 40x นกเรยนคดวา ก าลงขยายของกลองจลทรรศนและลกษณะของภาพ จะเปลยนไป อยางไร จงตงสมมตฐานและระบตวแปรทเกยวของ (สมมตฐาน คอ ถาขนาดของก าลงขยายของเลนสใกลวตถมผลตอก าลงขยายของกลองจลทรรศน ดงนน เมอเพมก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก าลงขยายของกลองจลทรรศนกจะเพมขนดวย ตวแปรตน คอ ขนาดของก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ตวแปรตาม คอ ก าลงขยายของกลองจลทรรศน ตวแปรควบคม คอ ขนาดของก าลงขยายของเลนสใกลตา


ค ำชแจง : จงน ำวธกำรใชกลองจลทรรศนทก ำหนดใหตอไปนมำเรยงล ำดบใหถกตอง หมำยเหต เมอน ากลองขอความมาเรยงล าดบไดถกตอง อกษรหนาขอความเรยงกน อานไดวา (BEAUTY KIDS)

วธท ำกจกรรม

E หมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดมาอยตรงกบแนวล ากลอง

D ใหปรบไดอะแฟรม เมอตองการปรบความเขมของแสงทเขาสล ากลอง

A ปรบกระจกเงาใตแทนวางวตถใหแสงสะทอนเขาล ากลองเตมท

U น าสไลดทจะศกษาวางบนแทนวางวตถ ใหวตถอยกลางบรเวณทแสงผาน

I ถาตองการขยายภาพใหใหญขน ใหหมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสงขนเขามาแทนท เลนสใกลวตถอนเดมโดยไมตองขยบสไลด แลวหมนปมปรบภาพละเอยดเพยงอยางเดยว

K หมนปมปรบภาพละเอยด เพอปรบภาพใหชดเจนยงขน

B วางกลองใหฐานอยบนพนรองรบทราบเรยบสม าเสมอ และมแสงสวางเพยงพอ

T มองดานขางของแทนวางวตถในแนวระดบ หมนปมปรบภาพหยาบ ใหเลนสใกลวตถ เขาหาวตถใหมากทสด แตระวงอยาใหเลนสสมผสกบกระจกปดสไลด

Y มองผานเลนสใกลตา พรอมกบหมนปมปรบภาพหยาบชา ๆ ใหเลนสใกลวตถเลอนขนขยบออกหางจากวตถทละนอย จนมองเหนวตถทจะศกษา

S บนทกภาพทเหนภายใตกลองจลทรรศน และระบก าลงขยายทใช

ตอนท 1 : ล ำดบขนตอนกำรใชกลองจลทรรศน


ค ำชแจง : ใหนกเรยนค ำนวณหำก ำลงขยำยของกลองจลทรรศนจำกโจทยทก ำหนดให 1. เมอสองวตถดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสใกลตาก าลงขยาย 10 เทา(10x) และเลนสใกลวตถ

ก าลงขยาย 10 เทา(10x) ภาพทไดจะมก าลงขยายเทาใด


ก าลงขยายของภาพ 10 (10) ก าลงขยายของภาพ (100) เทา ตอบ ก าลงขยายของภาพ (100) เทา

2. เมอสองวตถดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสใกลตาทมก าลงขยาย 15 เทา(15x) และเลนสใกลวตถทมก าลงขยาย 40 เทา(40x) ภาพทไดจะมก าลงขยายเทาใด


ก าลงขยายของภาพ (15) (40) ก าลงขยายของภาพ (600) เทา ตอบ ก าลงขยายของภาพ (600) เทา

3. ถาตองการภาพทมขนาดใหญกวาวตถจรง 600 เทา โดยใชกลองจลทรรศนซงมก าลงขยายของเลนสใกลตา 10 เทา(10x) และจะตองใชเลนสใกลวตถทมก าลงขยายเทาใด

สตร ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ก ำลงขยำยของภำพ

ก ำลงขยำยของเลนสใกลตำ

ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ (600)

(10)

ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ (60) เทา ตอบ ก าลงขยายของเลนสใกลวตถ (60) เทา

ตอนท 2 : วธค ำนวณหำก ำลงขยำยของกลองจลทรรศน


ค ำชแจง : จงเขยนเค รองหมำย หนำขอควำมทก ลำวถก และเขยนเค รองหมำย หนำขอควำมทกลำวผดเกยวกบขอควรระวงในกำรใชกลองจลทรรศน 1. การยกหรอเคลอนยายกลองจลทรรศน ควรใชมอทถนดรองรบทฐาน อกมอหนง ใหจบทแขนของกลอง

2. ไมควรปรบกระจกของกลองจลทรรศน ใหรบแสงจากดวงอาทตยโดยตรง

3. การมองภาพภายใตกลองจลทรรศน ควรลมตาทงสองขาง

4. ขณะทหมนปมปรบภาพหยาบเพอเลอนเลนสใกลวตถลงใกลสไลด ควรมองดานขางของเลนสใกลวตถไมใหชนสไลด

5. การท าความสะอาดเลนส ถาไมมกระดาษเชดเลนส ใหใชกระดาษเยอแทน 6. การท าความสะอาดตวกลอง ควรใชผาทสะอาดชบน าเชดท าความสะอาด 7. กอนท าความสะอาดกลองจลทรรศนหลงใชงานเสรจ ตองน าวตถออกจาก

แทนวางวตถเสยกอน

8. ในการเกบกลองจลทรรศน หลงใชงานเสรจแลว ควรปรบกระจกเงาใหอยในแนวดง ตงฉากกบพน

9. ในการเกบกลองจลทรรศน หลงใชงานเสรจแลว ใหหมนเลนสใกลวตถ อนทมก าลงขยายสงสดใหอยในแนวล ากลองแลวเลอนใหอยในระดบต าสด

10. อยาเกบกลองจลทรรศนไวในทชน เพราะจะท าใหเลนสขนรา

ตอนท 3 : ขอควรระวงในกำรใชกลองจลทรรศน จลทรรศน


ก าลงขยาย ของเลนสใกลตา

ก าลงขยาย ของเลนสใกลวตถ

ก าลงขยาย ของภาพ

ลกษณะภาพทปรากฏ จากกลองจลทรรศน

10x

4x

40x

10x

10x

100x

10x

40x

400x

ตอนท 4 ปฏบตกำรใชกลองจลทรรศน

บนทกผลกำรท ำกจกรรม


1. การเคลอนยายกลองจลทรรศน ตองปฏบตอยางไร (การเคลอนยายกลองจลทรรศนควรปฏบต ดงน ใชมอทถนดจบแขนกลอง อกมอรองรบทฐานใหกระชบ ใหกลองอยใกลหนาอก ปรบใหตรงและยกกลองในลกษณะตงตรงไมแกวงไปมา เพอปองกนการเลอนหลดของเลนสใกลตา)

2. ในการหาภาพของตวอกษร “ F ” เมอวางสไลดบนแทนวางวตถแลว ตองปฏบตอยางไร (มองดานขางของแทนวางสไลดในแนวราบ (ตายงไมมองเลนสใกลตา) แลวคอย ๆ หมนปมปรบภาพหยาบ ใหล ากลองเลอนลงมาอยใกลวตถมากทสดโดยระวง อยาให เลนสใกลวตถสมผสกระจกปดสไลด แลวจงมองผานเลนสใกลตา ลงตามล ากลองพรอมกบ หมนปมปรบภาพหยาบชา ๆ ใหเลนสใกลวตถขยบออกหางจากวตถทละนอย จนมองเหนภาพของวตถทศกษา)

3. จากขอ 2. ถาตองการปรบภาพใหคมชดยงขน ตองปฏบตอยางไร (การปรบภาพใหคมชดยงขนตองหมนปมปรบภาพละเอยด)

4. ถาตองการขยายภาพในขอ 3. ใหใหญขน ตองปฏบตอยางไร (การขยายภาพทปรบจนคมชดแลวใหใหญขน ตองหมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสงขน เขามาในแนวล ากลองแทนโดยไมตองขยบสไลดอก แลวใหหมนปมปรบภาพละเอยด เพอปรบภาพใหชดเจนมากขน)

5. นกเรยนสามารถค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศนไดอยางไร (การค านวณหาก าลงขยายของกลองจลทรรศน ท าไดโดยน าก าลงขยายของเลนสใกลตามาคณกบก าลงขยายของเลนสใกลวตถ)

ค ำถำมเพอกำรวเครำะหและสรปผล


6. ในการหาภาพของตวอกษร “ F ” ถาตองการให “ F ” อยตรงกลางสนามภาพ นกเรยน ตองเลอนสไลดอยางไร

(ตองเลอนสไลดไปทางขวามอ และเลอนสไลดขนไปดานบน) 7. ในการดภาพของตวอกษร “ F ” ภายใตกลองจลทรรศน ขณะมการเปลยนเลนสใกลวตถจาก

อนทมก าลงขยาย 4x เปน10x หรอจาก 10x เปน 40x ลกษณะภาพทปรากฏเปนอยางไร (ภาพเสมอนหวกลบกบวตถ กลบซายเปนขวา กลบขวาเปนซาย ขนาดขยาย ดงน โดยยงเพมก าลงขยายของเลนสใกลวตถ ภาพกยงมขนาดใหญขน)

8. การใชกลองจลทรรศนดสงตาง ๆ ผลทไดแตกตางจากการดดวยตาเปลาอยางไร (ไดภาพเสมอนหวกลบกบวตถ กลบซายเปนขวา กลบขวาเปนซาย ขนาดของภาพขยายใหญ ขน เหนรายละเอยดมากยงขน)

9. กลองจลทรรศนมประโยชนอยางไร (กลองจลทรรศน ใชสองวตถทมขนาดเลกมาก ๆ ซงมองไมเหนดวยตาเปลาใหเหนภาพของวตถนนขยายใหญขน จนสามารถเหนรายละเอยดไดมากขน)

10. การเกบรกษากลองจลทรรศน หลงจากทใชงานเสรจแลว ท าไดอยางไร (การเกบรกษากลองจลทรรศน หลงจากทใชงานเสรจแลว ท าไดดงน น าวตถทศกษาออกจากแทนวางวตถ ใชผานมทแหงและสะอาดท าความสะอาดสวนทเปนโลหะ สวนเลนสและกระจกใชกระดาษเชดเลนสเทานน เลอนทหนบสไลดใหขนานกน ปรบกระจกเงาใหอยในแนวดงตงฉากกบตวกลอง เพอไมใหฝ นเกาะ หมนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต าสดใหตรงกบล ากลอง และเลอนใหอยในระดบต าสด เกบเลนสใกลตาเขากลอง แลวปดกระบอกเลนสใกลตาเพอกนฝ นเขา ใชผาคลมไวเมอเลกใชงาน หรอเกบใสกลองหรอตใหเรยบรอย อยาเกบกลองจลทรรศนไวในทชน เพราะจะท าใหเลนสขนรา)

×

F

สนำมภำพ


กลองจลทรรศนเปนอปกรณทมราคาสง และมความซบซอนในการใชงาน

กลองมสวนประกอบทอาจช ารดเสยหายไดงาย โดยเฉพาะสวนทเปนเลนส ดงนน การรจกวธการใชอยางถกตองและระวงรกษาอยางถกวธ จะท าใหอายการใชงาน ของกลองยาวนานขน การปรบภาพใหเหนชดเจนสามารถท าไดโดยการปรบระยะหางระหวางเลนสใกลวตถและวตถ โดยภาพทเหนจะเปนภาพเสมอนหวกลบกบวตถ กลบซายเปนขวา และกลบขวาเปนซาย มขนาดขยาย ดงนน ถาตองการใหภาพเลอนไปในทศทางใด จะตองเลอนสไลดไปในทศทางตรงกนขามเสมอ ก าลงขยายของเลนส ใกลตาและเลนสใกลวตถเปนตวก าหนดก าลงขยายของกลองจลทรรศน

สรปผลกำรท ำกจกรรม


ค ำชแจง : จงเตมค ำหรอขอควำมลงในชองวำงใหถกตอง 1. ในการเตรยมสไลด เซลลหรอเนอเยอทจะท าเปนสไลดตองมลกษณะบาง เพอ (เมอน าไปศกษา

ภายใตกลองจลทรรศนตองใหแสงสองผานได จงจะสามารถมองเหนภาพ หากเซลลหรอเนอเยอมความหนา จะไมเหนรายละเอยดของภาพ แตจะมองเหนภาพเปนเงามดสด า)

2. กอนน าสไลด ไปศกษาภายใตกลองจลทรรศน ตองปดกระจกปดสไลดและเชดสไลดใหแหงกอน ทงนเพอ (หลกเลยงความชน เพราะถามความชนเกดขน ความชนจะไปสมผสกบกลองและเลนส ท าใหกลองเปนสนมและเลนสเปนฝา ขนราไดงาย)

3. การท าใหสนามภาพของกลองจลทรรศนสวาง กอนน าสไลดทตองการศกษาไปวางบน แทนวางวตถ ตองปฏบตตามขนตอน ดงน 3.1 หมนเลนส (ใกลวตถ) ทมก าลงขยาย (ต าสด คอ 4x) ใหอยตรงกลางกบแนวล ากลอง 3.2 ตามองผาน (เลนสใกลตา) 3.3 เปด (ไดอะแฟรม) และปรบ (กระจกเงา) ใหแสงเขาล ากลองเตมท

4. การหาภาพจากกลองจลทรรศนจะตองหมน (ปมปรบภาพหยาบ) และการปรบภาพใหคมชดยงขนตองหมน (ปมปรบภาพละเอยด)

5. เมอเปลยนเลนสใกลวตถทมก าลงขยายสงเขาแทนทเลนสใกลวตถทมก าลงขยายต า จะตอง ปรบภาพใหคมชดโดยหมน (ปมปรบภาพละเอยด) และขนาดของภาพทเหนจะมลกษณะ (ขยายใหญขน)

6. ในการดเซลลของพชชนดหนงภายใตกลองจลทรรศนซงมก าลงขยายของเลนสใกลตา 15x และมก าลงขยายของเลนสใกลวตถ 10x ภาพของเซลลพชทมองเหนจะมก าลงขยาย (150 เทา)

7. ถานกเรยนน าตวอกษร P ไปดดวยกลองจลทรรศน ภาพทนกเรยนเหน คอ

เฉลยแบบฝกหด เรอง กลองจลทรรศน


8. ถาตองการดเซลล D ใหอยตรงกลางสนามภาพ นกเรยนควรเลอนสไลด ดงน (ตองเลอนสไลด

ไปทางซายมอและเลอนสไลดลงดานลาง)

9.

ล าดบขนตอนการใชกลองจลทรรศน เปนดงน

หมำยเหต เมอน ากลองขอความมาเรยงล าดบไดถกตองแลว ตวอกษรหนาขอความเรยงกน (ตวอกษรทซ าใหน ามาเรยงตวเดยว) อานไดวา (STAGE CLIP)

× เซลล D สนำมภำพ

P คลมกลองดวยผาหรอถงคลม หากเลกใชเกบเขากลองใหเรยบรอย

G เตรยมสไลด และวางสไลดบนแทนวางวตถ

T หมนเลนสใกลวตถก าลงขยายต าสดอยตรงกบแนวล ากลอง

A หาสนามภาพโดยเปดไดอะแฟรมและปรบกระจกเงาหรอใชแสงจากหลอดไฟ

C ปรบภาพใหคมชดโดยหมนปมปรบภาพละเอยด

S วางกลองใหฐานอยบนพนรองรบทราบเรยบ และแขงแรงเพอใหล ากลองตงตรง

I ท าความสะอาดตวกลองและเลนส

E หาภาพโดยตามองทเลนสใกลตา หมนปมปรบภาพหยาบชา ๆ จนเหนภาพ

S (E) (T) A G

(C) (C) (I) P

L ขยายภาพใหใหญขนโดยเปลยนเลนสใกลวตถก าลงขยายทสงขน

L

Education

หน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช