4. ÜNİTE: ÇAĞDAŞ TÜRKİYE YOLUNDA ADIMLAR

KONULAR SALTANATTAN MİLLİ EGEMENLİĞE ÇAĞDAŞ

ÜNİVERSİTE ZAFERİN VE BAĞIMSIZLIĞIN TESCİLİ MODERN

TARIM MİLLİ SINIRLARDAN MİLLİ EKONOMİYE SANAT VE

SPOR BAŞKENT ANKARA

SOYADI KANUNU YAŞASIN CUMHURİYET DEVLET

VE TOPLUM ELELE

ÇAĞDAŞ DEVLETE DOĞRU ÇOK PARTİLİ DEMOKRASİ DENEMELERİ ÇAĞDAŞ UYGARLIĞA DOĞRU ADIMLAR HUKUK VE AİLE REJİM KARŞITI BİR İSYAN KABOTAJ BAYRAMI ATATÜRK’E SUİKAST GİRİŞİMİ UTUK HARF İNKILABI MİLLET MEKTEPLERİ MİLLİ KÜLTÜR AYDINLANIYOR KUBİLAY OLAYI

SALTANATTAN MİLLİ EGEMENLİĞESaltanat’ın Kaldırılmasının NedenleriAnkara’da 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla yeni

bir Türk Devleti’nin kurulmakta olması• TBMM ilk anayasasını 20 Ocak 1921’de yürürlüğe

koydu.Bu anayasanın ilk maddesinde ‘’Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir.’’ maddesinin yer alması

• Bunun sonucu olarak egemenlik padişahtan alınıyor, doğrudan doğruya halka veriliyordu.Yasama ve yürütme yetkisinin ise milletin gerçek temsilcisi olan TBMM’de toplanması

• İstanbul Hükümeti’nin de Lozan’a davet edilmesi• TBMM,1Kasım 1922’de kabul ettiği bir yasayla saltanat ve

halifeliği birbirinden ayırdı ve saltanatı kaldırdı.Böylece ülke yönetimindeki ikilik ortadan kaldırılmış oldu.

Saltanatın Kaldırılmasının Önemi ve Sonuçları

Osmanlı devleti resmen ortadan kaldırılmış oldu.

Padişah Vahdettin’in elinde yalnızca halifelik yetkisi kaldı.

Vahdettin 17 Kasım 1922’de İngilizlere sığındı ve İstanbul’dan ayrıldı. Bunun üzerine TBMM toplanarak Osmanlı ailesinden Abdülmecit Efendi’yi halife olarak görevlendirdi.

Saltanatın kaldırılmasıyla Cumhuriyet’e giden yolun önündeki en önemli engel ortadan kaldırılmış oldu.

Lozan da Türk halkını TBMM temsil etti.

ÖrnekAşağıdakilerden hangisi saltanatın kaldırılmasının nedenlerinden biri olamaz? A) Saltanat sisteminin ulusal egemenlik anlayışına ters olması B) İstanbul Hükümetinin de Lozan görüşmelerine davet edilmesi C) Cumhuriyet ilan edilerek, yeni rejimin belirlenmiş olması D) Padişahın, Kurtuluş Savaşı sırasında ulusal direnişe karşı olması

ZAFERİN VE BAĞIMSIZLIĞIN TESCİLİ : LOZAN ANTLAŞMASI20 Kasım1922-24Temmuz 1923

Lozan Öncesi Sorunlar ve Çözümü A)Konferansın Yeri: Türkiye, İzmir de yapılmasını istemiş

ancak İsviçre de yapılmasına karar verilmiştir. B)Davetiye Krizi :Hem İstanbul Hükümetini hem TBMM’yi

çağırmışlardır. (Saltanatın kaldırılmasına ortam hazırladı.) temsilen Rauf Bey gitmek istemiştir. TBMM Mudanya da ki

başarılarından dolayı İsmet Paşa’yı seçmiştir. Yardımcıları Rıza Nur ve Hasan Saka olmuştur.

Ruime sarayı Uşi şatosu

İsviçre-Lozan

Lozan’da görüşmelerin yapıldığı yerler

İsmet Paşa Dışişleri Bakanı

Hasan Saka

Lozan’da Türkiye Temsilcileri

Lozan’a katılan Türk Heyeti

Lozan’da İsmet Paşa ve İsviçre Cumhurbaşkanı

Lozan’da Taviz Verilmemesi İstenen KonularErmenilere Anadolu’dan toprak verilmemesi Kapitülasyonların kaldırılmasıTürk Ordusunun sınırlandırılması Lozan Konferansı’na Katılan Devletler

TBMM İtilaf Devletleri ve Taraftarları

Boğazlarla İlgili Konular

Gözlemci

İsmet İnönü İngiltere(Musul ve Boğazlar)

Sovyetler Birliği ABD

Rıza Nur Fransa (Yabancı okullar ve borçlar)

Bulgaristan

Hasan Saka İtalya (Ticari Konular)Japonya

YunanistanRomanya

Yugoslavya

Lozan’da İsmet Paşa ve İngiliz Lord Curzon

Lozan Antlaşması’nın Birinci Evresinde En Çok Tartışılan Konular Boğazlar , Musul, Dış Borçlar, Kapitülasyonlar, Görüşmelerin Kesintiye Uğrama Nedeni (4 şubat 1923) Türk heyetine kapitülasyonların devamını da içeren barış taslağının sunulmasıLozan I. Bölüm görüşmelerinde Çözümlenen Konular: Türk Yunan sorunlarıdır: Sınır,Nüfus mübadelesi ve ege adaları sorunları çözüldü.Lozan’ın Kesintiye Uğradığı Dönemde İç gelişmeler Mecliste sert tartışmaların yaşanması Seçimlerin yapılması II.TBMM Döneminin başlaması İzmir İktisat Kongresi’nin yapılması(17 Şubat 1923) II.Dönem Lozan Görüşmelerinin başlaması(23 Nisan 1923)Lozan Antlaşmasının İmzalanması (24 Temmuz 1923 )

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI SURİYE SINIRI 1921 Ankara Anlaşması esas alındı.

(Hatay kaybedildi)YUNANİSTAN SINIRI Meriç Nehri sınır kabul edildi.

(Karaağaç savaş tazminatı olarak Türkiye’ye verildi)BULGARİSTAN SINIRI 1913 İstanbul Anlaşması esas

alındı. Meriç nehri sınır oldu.IRAK SINIRI Osmanlı ile İngiltere arasında bu konu

Lozan’da çözülemedi. Musul (Irak sınırı) Lozan’dan sonra iki devletin 9 ay içinde konuyu çözmeleri şartıyla ertelendi.

ADALARKıbrıs İngiltere’ye,12 Ada İtalya’ya, Gökçeada (İmroz)

ve Bozcaada hariç Ege adaları Yunanistan’a verildi. Adalar silahsızlandırıldı.

BOĞAZLAR Boğazların yönetimi başkanı Türk olan Milletler Cemiyeti’ne bağlı boğazlar komisyonuna bırakıldı.

KAPİTÜLASYONLAR Kapitülasyonlar kaldırıldı. Ekonomik bağımsızlık için önemli bir adım atıldı. PATRİKHANE Yunanistan ile aramızda bu konu sorun oldu. Biz Patrikhaneyi göndermek istesek de başarılı olamadık. İdari ve adli yetkileri alındı.AZINLIKLAR Bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı. NÜFUS MÜBADELESİ Yunanistan ile yapılan anlaşma gereği İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada’daki Rumlar ve Batı Trakya’daki Türkler hariç, tüm Türk ve Rumların karşılıklı değiştirilmesi kararlaştırılmıştır. SAVAŞ TAZMİNATI Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı bize verdi. DIŞ BORÇLAR ve Duyunu Umumiye Osmanlı’dan 1854’ten sonra ayrılarak kurulan devletler arasında paylaştırıldı. Duyunu Umumiye kaldırıldı. YABANCI OKULLAR Fransa ile sorun oldu. Bütün okullar Türk kanunlarına uyacaktır.

LOZAN ANTLAŞMASI’NIN ÖNEMİ Diplomatik bir başarıdır. Kurtuluş savaşı bitmiş ve Türk devletinin varlığı

dünyaca resmen tescil edilmiştir. Sömürge altında yaşayan diğer milletlere örnek olmuştur. Sevr Anlaşması uygulanmadan yok olmuştur. Günümüzde geçerliliğini korumaktadır.Uluslararası eşitlik, siyasi bağımsızlık ve ekonomik

bağımsızlık belgesidir.Cumhuriyetin ilanına ve devrimlere ortam

hazırlamıştır.DİKKAT: Lozan 2.TBMM tarafından onaylanmıştır.***Türkiye’nin sınırlarını belirleyen en önemli

antlaşmadır.

LOZAN’DA ALEYHİMİZE ÇÖZÜLEN SORUNLAR Suriye sınırı (Hatay) 1939 yılında anavatana

katılacaktır Boğazlar, 1936 Montrö Sözleşmesiyle sorun

çözülecektir Patrikhane, 1926’da Medeni Kanunla kesin

çözülecektir.LOZANDA ÇÖZÜLEMEYEN ve ERTELENEN KONU Musul – Irak konusu Lozan’da çözülememiş ve

çözümü sonraya ertelenmiştir. 1926 yılında imzalanacak olan Ankara Anlaşması ile Musul, İngiltere denetimindeki Irak’a verilerek bu konu da Misak-ı Milliye aykırı olarak sonuçlandırılacaktır.

SEVR ANTLAŞMASI1. Tüm devletlerin gemileri Boğazlardan geçebilecektir.

Ayrıca Boğazlarla ilgili her türlü işlem, içinde Türk delegesinin yer almadığı uluslararası Boğazlar Komisyonu tarafından yürütülecektir.

2. İzmir ile birlikte Ege Bölgesi’nin büyük bir bölümü ve Doğu Trakya Yunanistan’a verilecektir. .

3. Kapitülasyonlardan müttefik devletler yararlanabilecektir.

4. Türk ordusundaki asker sayısı ile savaş teçhizatı sınırlandırılacaktır.

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI1.Boğazlardan geçişleri Türkiye başkanlığında kurulacak

uluslararası bir “Boğazlar Komisyonu” düzenleyecektir.2. Türkiye ile Yunanistan arasındaki sınır, Meriç Nehri kabul

edilecektir. Yunanistan savaş tazminatı olarak Meriç Nehri’nin batısındaki Karaağaç’ı Türkiye’ye verecektir.

3. Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılacaktır.4. Boğazların her iki yakası askerden arındırılacaktır. Bunun

dışında orduyla ilgili hiçbir sınırlama getirilmeyecektir.

Sevr ve Lozan Barış antlaşmalarının tablodaki maddeleri karşılaştırıldığında Lozan Barış Antlaşması ile; I- toprak II- egemenlikIII- bağımsızlıkIV- haberleşmealanlarından hangilerinde kazanım elde edildiği söylenebilir? A) Yalnız II B) I – III C) I - III - IV D) I - II - I

Örnek sbs 2009

Örnek sbs 2009 İtilaf Devletleri, Lozan Barış Konferansı’na 11. TBMM Hükûmeti ile birlikte Osmanlı Hükûmetini de çağırdılar. Böylece Türk tarafını ikiye bölerek zayıf düşürmek ve kendi çıkarlarını daha kolay elde etmek düşüncesinde idiler. İtilaf Devletleri’nin bu tutumu, Osmanlı Hükûmetinin de konferansa katılmaya istekli oluşu TBMM Hükûmetini harekete geçirdi. İtilaf Devletleri’nin oyununa gelmemek için TBMM Hükûmeti 1 Kasım 1922’de saltanatı kaldırdı. Aşağıdakilerden hangisi TBMM Hükûmeti’nin İtilaf Devletleri’ne karşı izlediği bu politikanın sonucu olamaz?A)Din ve devlet işleri tek bir makamın elinde toplanmıştır.B)Ülkede iki ayrı yönetimin bulunmasına son verilmiştir.C)Ulusal egemenliğin sağlanması yolunda önemli bir adım

atılmıştır. D)İtilaf Devletleri’nin ikilik çıkarma planları sonuçsuz kalmıştır.

Örnek soruLozan Antlaşması’ndan önce kapitülasyonlarınkaldırılmasını kabul eden ülke aşağıdakilerdenhangisidir? A) Sovyet Rusya B) İngiltere

C) Almanya D) Fransa

Örnek24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan BarışAntlaşması’nda Türkiye'yi temsil eden delegasyondayer alan kişiler aşağıdakilerden hangisinde birlikteverilmiştir?A) Kâzım Karabekir Paşa, Refet Bey, İsmet PaşaB) Fevzi Paşa, Rauf Bey, Rıza Nur BeyC) İsmet Paşa, Rıza Nur Bey, Hasan BeyD)Rıza Nur Bey, Bekir Sami Bey, Yusuf Hikmet

Bey

BOĞAZLARIN DURUMU İLE İLGİLİ KRONOLOJİ 1) Wilson İlkeleri ile ticarete açmak şartıyla Osmanlıya verilmişti. 2) Mondros Ateşkes Anlaşması ile İtilaf devletlerine verilmişti. 3) Misak-ı Milli’de boğazlar bizim olduğu söylendi, güvenliği sağlanınca ticarete açılacağı belirtildi. 4) Sevr Anlaşmasında içinde hiçbir Türkün yer almadığı uluslar arası bir komisyona bırakılmıştı. 5) Mudanya Ateşkesi ile savaş yapılmadan TBMM’ye verilmişti. 6) Lozan Barış Anlaşmasında başkanı Türk olan uluslar arası bir komisyona bırakılmıştır. 7) 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile boğazların yönetimi günümüzdeki halini aldı. Yani tamamen bizim kontrolümüze geçti.

BAŞKENT ANKARA (13 Ekim 1923)• 27 Aralık 1919 yılında Temsil Heyetinin Ankara’ya gelmesi ile bu şehir

çok önem kazanmıştır. TBMM’nin burada açılması ve Kurtuluş Savaşı’nın buradan yönetilmesi ile Ankara yeni Türk Devleti’nin merkezi olmuştu. İstanbul işgalden kurtarıldıktan sonra, başkent konusu gündeme geldi.

• Askeri ve coğrafi özellikleri nedeniyle Ankara’nın başkent olması için TBMM’ye bir yasa teklifi sunuldu. Bu yasanın 13 Ekim 1923’te kabul edilmesiyle Ankara resmen başkent oldu.

Yeni Türk Devleti’nde,I. Ankara’nın başkent ilan edilmesi,II. halifeliğin kaldırılması,III. saltanatın kaldırılması,gelişmelerinin kronolojik sıralaması aşağıdakilerinhangisinde verilmiştir?A) I - II - IIIB) I - III - IIC) II - III - ID) III - I - II

Aşağıdaki cümlelerde verilen noktalı yerleri verilen sözcüklerden uygun olanı ile doldurunuz.Saltanat Kapitülasyonlar Ermeniler

1 Kasım 1922İsmet İnönü Milli Egemenlik

Cumhuriyet Batı SınırıMübadele SSCB1.I.TBMM’nin yaptığı tek devrim…………………….kaldırılmasıdır.

2.TBMM Lozan’da …………………………. ve ……………………….. Konularında taviz verilmemesini istemiştir.3.Saltanat…………………………….…tarihinde kaldırılmıştır.4.Lozan’a dış işleri bakanı olarak…………………….gönderilmiştir.5…………….…konusu Lozanda Yunanistan’la gündeme gelmiştir.6.Boğazlar konusunda…………………….ülkesi Lozan’a katılmıştır.7.Lozan’da………………….Yunanistan ve Bulgaristanda çizilmiştir.8.Saltanat’ın kaldırılması…………….yolunda atılmış bir adımdır.

Aşağıdaki soruları sağda yer alan sözcüklerle ortada yer alan sütunda eşleştiriniz. Örnek:1:a

1.Bütün çabalara rağmen İstanbul’da kalmıştır.2.En çok Fransa ile gündeme gelen konudur.3.Devrimlerin yapılmasına ortam hazırlamıştır.4.Lozan’da İngiltere ile sorun olmuştur.5.Lozan’a gözlemci olarak katılmıştır.6.Lozan Görüşmeleri’nin kesildiği dönemde olmuştur.7.Lozan da aleyhimize çözülen konudur.8.İzmir İktisad Kongresi’nde alınmıştır.9.Yunanistan savaş tazminatı olarak Türkiye’ye vermiştir.10.Lozan da Türk vatandaşı sayılmışlardır.

a.Patrikhane

b.Lozan Antlaşması

c.Musul

d.ABD

e.Yabancı okullar

f.İzmir İktisad Kongresi

g.Boğazlar

h.Misakı İktisadi

I.Karaağaç

k.Azınlıklar

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

DEVRİMLERDevrim:Köklü değişim demektir.Nedenleri:Sosyal,siyasal ve ekonomik dengelerin

bozulmasıTürk devriminin Özellikleri:Bağımsızlık savaşıyla başlamıştır.Zamanlamaya önem verilmiştir.Çağdaş bir toplum ve devlet kurmayı amaçlamıştır. Devrimlerin Yapıldığı AlanlarSİYASAL

HUKUK

TOPLUMSAL

EĞİTİM-KÜLTÜR

EKONO-Mİ

KONULARINA GÖRE İNKILÂPLAR Siyasal alanda yapılan İnkılâplar1-Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922)2- Cumhuriyetin İlanı ( 29 Ekim 1923)3- Halifeliğin kaldırılması ( 3 Mart 1924)4- Çok Partili Rejim denemeleri5- Türkiye’nin yeniden idari yapılanması ve Ankara’nın başkent ilan edilmesi(13.10.1923) Hukuk alanında yapılan İnkılâplar1- Teşkilatı Esasiye kanunun kabulü (1921 anayasası)- 20 Ocak 19212- 1924 Anayasasının kabulü- 20 Nisan3- Türk Medeni Kanunun kabulü- 04.02.1926** Borçlar kanunu: İsviçre’den, Ticaret Kanunu Almanya’dan, Ceza kanunu, İtalya’dan alınmıştır.(1926)Devletin dini İslamdır Maddesinin anayasadan çıkarılması (1928) 

Eğitim-Kültür alanında yapılan İnkılâplarTevhid-i Tedrisat Kanunun kabulü (3 Mart 1924)Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)Millet Mekteplerinin Açılması (1929)Halk Evlerinin Açılması (1932)Türk Tarih Kurumu’nun kurulması( 15 Nisan

1931)Türk Dil Kurumu’nun kurulması( 2 Temmuz

1932)İstanbul Üniversitesinin kurulması (1933)Dil-tarih ve Coğrafya Fakültesinin açılması

(1935)

Sosyal(toplumsal) alanda yapılan İnkılâplar

Tekke, Zaviye ve Türbelerin kapatılması(1925)

Kılık kıyafet değişikliği ve Şapka kanunu (1925)

Medeni Kanun (1926)Takvim, saat ve Ölçülerde değişiklik

(1926-1931)Soyadı kanununun kabulü(21 Haziran

1934)Kadınlara seçme seçilme haklarının

tanınması(1930-1934)Çeşitli sağlık kuruluşlarının ve sosyal

yardımlaşma kuruluşlarının kurulması.

Ekonomik alanda yapılan İnkılâplar 1923 İzmir İktisat Kongresinin toplanması ve

Misak-ı İktisadi (iktisadi ant)’nin kabulü1924- İş bankası1925- Sanayi ve Maadin Bankası 1925 Aşar vergisi kaldırıldı 1 Temmuz 1926 Kabotaj kanunun Kabulü1927- Teşviki Sanayi Kanunu 1930- Merkez Bankası 1933-Sümerbank 1935- Etibank 1935- Denizbank kuruldu.

SİYASAL ALAN DEVRİMLERİAmaçlar:Ulusal egemenliğe dayalı, laik ,eşitlikçi

devlet kurmak.YAŞASIN CUMHURİYETCumhuriyet’in İlanı’nı Gerektiren Nedenler ve

GelişmelerSaltanatın kaldırılmasından sonra devlet

başkanının olmamasıDevletin adının olmamasıRejimin belirsizliğiMeclis hükümetinin yol açtığı sorunlarHükümet bunalımının yaşanması (Cumhuriyetin

ilanını hızlandırmıştır.)

Cumhuriyet’in İlanı’nın SonuçlarıDevletin adı belirlenmiştir.Rejimin adı konulmuştur.Devlet Başkanlığı sorunu çözümlenmiştir.

İlk Cumhurbaşkanı Atatürk, ilk başbakan İsmet İnönü, ilk meclis başkanı Fethi Okyar olmuştur.

Kabine sistemine geçilerek hükümet krizi önlenmiştir.

Örnek soruAşağıdakilerden hangisi, cumhuriyetin ilanınındoğurduğu sonuçlardan biri değildir?A) Hükûmet kurmanın yeni yönteme bağlanmasıB) Devletin rejiminin adının konmasıC) İstiklal Marşı’nın kabul edilmesiD) Devletin başkanının belirlenmesi

Örnek29 Ekim'in Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanması aşağıdaki yılların hangisinde yasalaşmıştır?A) 1923 B) 1924 C) 1925 D) 1926

3 MART 1924 KARARLARIA)HALİFELİĞİN KALDIRILMASINedenleri:Cumhuriyet yönetimi ile bağdaşmamasıHalife Abdülmecid’in devlet başkanı gibi hareket

etmesiDevrim karşıtlarının halifeye sığınmasıLaikliğin önünde engel olmasıSonuçları:İki başlı yönetim görüntüsüne son verilmiştir.Laikliğin önündeki engel kalkmıştır. Devrimler hız

kazanmıştır.B)ŞERİYE VE EVKAF VEKALETİNİN KALDIRILMASIKanunların dine uygunluğuna son verildi.Yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel

Müdürlüğü kuruldu.

C) ERKANI HARBİYE VEKALETİNİN KALDIRILMASIGenelkurmay Başkanlığı kuruldu. Ordu siyasetten

ayrıldı.D)TEVHİDİ TEDRİSAT KANUNUBütün okullar Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmıştır.

Kültür çatışmaları önlenmiştir.Laik,çağdaş,milli eğitimin temelleri atılmıştır.Örnek soruŞer’iye Vekâletinin kaldırılmasının, I. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun kabul edilmesi, II. din işlerinin devlet işlerinden ayrılması, III. medreselerin kapatılması gelişmelerinin hangilerine katkısı olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D)I ve II

Son halife Abdülmecid

ÖrneklerHalifeliğin kaldırılmasında aşağıdakilerden hangisininetkili olduğu savunulamaz?A)Laik devlet anlayışının pekiştirilmesiB)Çok partili hayata geçişin sağlanmasıC)Siyasal otoritede bölünmenin önlenmesiD)Millî egemenlik ilkesinin güçlendirilmesi ve dış politikada daha serbest hareket olanağının sağlanması

I. HilafetII. Şeriye ve Evkâf BakanlığıIII. Erkânı Harbiye Bakanlığı1924 yılında, yukarıdakilerden hangilerinin yönetimbirliğini güçlendirmek amacıyla kaldırıldığısavunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II

Aşağıda verilen cümlelerin sorunu doğru ise D,yanlış ise Y yazınız.1.Ankara Cumhuriyet’in ilanından önce Başkent yapılmıştır.2.Ankara da en geç büyük elçilik açan devletlerden biri İngiltere’dir.3.Cumhuriyet’in ilanı ile Meclis Hükümeti Sistemine geçilmiştir.4.Cumhuriyetin ilanı ile Saltanat kaldırılmıştır.5.Hükümet krizi Cumhuriyet’in ilanını hızlandırmıştır.6.Cumhuriyet’in ilanı 1921 Anayasasın da yapılan değişiklikle olmuştur.7.Saltanat kaldırıldığı gün Halifelikte kaldırılmıştır.8.Halifeliğin kaldırılması Laiklik yolunda atılmış önemli bir adımdır.9.Halifeliğin kaldırıldığı gün Şeriye ve Efkaf Bakanlığı da kaldırılmıştır.10.Saltanat’ın kaldırılmasıyla Osmanlı aileside sürgün edilmiştir.

Aşağıdaki cümleleri verilmiş olan sözcüklerden uygun olanıyla eşleştiriniz.İsmet İnönü Kabine Sistemi Halifelik İş Bankası

Tevhidi Tedrisat Diyanet İşleri Başkanlığı Erkanı Harbiye Abdülmecid 1924 Anayasası Rauf

Orbay

1.Cumhuriyet’in ilanından sonra ilk başbakandır.2.Cumhuriyet’in ilanıyla geçilmiştir.3.Kaldırılmasıyla yönetimde iki başlılık sona ermiştir.4.İlk özel bankadır.5.Laik ve çağdaş eğitimin temelleri atılmıştır.6.Şeriye ve Efkaf vekaletinin yerine kurulmuştur.7.Kaldırılmasıyla ordu siyasetten ayrılmıştır.8.Son halifedir.9.Anayasasında yapılan değişiklikle milletvekili yemini 1928 de değişmiştir.10.Lozan’a gitmek istemiştir.

Çok Partili Rejim Denemeleri ve İç Siyaset Gelişmeleri

Demokrasi, toplum yaşamında değişik görüşlere varlığını kabul eder. Herkesin düşüncesine saygı gösterilir. Farklı görüşler birlikte tartışılarak çözüm yolları aranır. Böylece doğrunun bulunması kolaylaşır.

Siyasi partiler ise aynı görüş ve düşünceleri paylaşan insanların oluşturduğu örgütlerdir. Bu nedenle demokratik mücadele ancak partilerle yürütülebilir. Siyasi partiler,demokratik rejimlerde siyasi hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.

Bu nedenlerden dolayı Mustafa Kemal Paşa,çok partili siyasi yaşama geçmek için çaba göstermiş,ilk siyasi partiyi kendisi kurarak buna öncülük etmiştir.

1. Halk Fırkası (9 Eylül 1923)Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk

Cemiyeti’nin partiye dönüşmesidir.Kurucusu Atatürk’tür.Amacı devrimleri gerçekleştirmektir.Cumhuriyetin ilanından sonra isminin

başına Cumhuriyet eklenmiştir.Ekonomide önceleri liberal 1929’dan

itibaren devletçidir.Laiklik ve Cumhuriyetçilik ilkelerini temel

almıştır.Mustafa Kemal Büyük Nutku’nu(Söylev),

Cumhuriyet Halk Fırkası’nın ikinci büyük kongresinde okudu(15-20 Ekim 1927).

2.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası 17 Kasım 1924

Cumhuriyet Döneminin ilk muhalefet partisidir.

Kurucuları, Kazım Karabekir,Rauf Orbay,Refet Bele,Ali Fuat Cebesoy’dur.

Atatürk ile temel görüş ayrılığı laiklik konusundadır.

Laiklik konusunda evrimci düşünceyi savunur.

Halifeliğin kaldırılmasına tepkilidir.Ekonomide liberaldir.Tüzüğünde parti dine saygılıdır denir.Şeyh Sait İsyanının çıkmasında etkili

olduğu için kapatılmıştır.

İlk muhalefet partisi: TCF

Şeyh Sait Ayaklanması 13 Şubat 1925

NedenleriTerakkiperver Cumhuriyet Fırkasının

kurulmasından sonra,saltanat ve halifeliğin kaldırılmasını onaylamayan bazı kişilerin halkı kışkırtması.

Musul sorununun görüşüldüğü sırada, Türk devletini zayıf düşürmek isteyen İngiltere’nin bu konuda etkili olması.

GelişimiŞeyh Sait,’’din elden gidiyor’’diyerek

hükümete karşı 13 şubat 1925’te ayaklandı.Ergani’nin Piran Köyü’nde başlayan

isyan,Elazığ ve Diyarbakır ‘a kadar yayıldı. Takrir-i Sükun Kanunu çıkarıldı. Hükümete

geniş yetki verildi.Hükümet, isyanı bastırabilmek için bazı

bölgelerde seferberlik ilan etti.İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

İSTİKLAL MAHKEMELERİ : ÜÇ ALİLER

İstiklal Mahkemeleri 1,Kurtuluşş savaşı yıllarında Asker kaçakları ve Tekalifi Milliye için,2.Şeyh Sait İsyanı 3.İzmir Suikastında kurulmuştur.

• Sonuçları• Gerekli kararların alınabilmesi için hükümete

geniş olanak veren Takrir-i Sükun Kanunu çıkarıldı.İstiklal mahkemeleri kuruldu.

• İsyan bastırılarak ele başılar İstiklal Mahkemelerinde yargılandı.Suçlu bulunanlar cezalandırıldı.

• Bu ayaklanma, Cumhuriyetin ilanından sonra rejime karşı girişilen ilk ciddi ayaklanmadır.

• Bu olay, Musul’un Irak’a verilmesinde etkili oldu.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı.

Mustafa Kemal’e Suikast Girişimi(16 haziran 1926 )

NedenleriMustafa Kemal’i çekemeyen bazı kişiler, cumhuriyete karşı olanlar, saltanat ve hilafet

yandaşlarının kendi aralarında işbirliği yapması. Amaçları cumhuriyeti yıkarak rejime kendi çıkarları

doğrultusunda yön vermekti. Engel olarak Mustafa Kemal Paşayı görüyorlardı.

Paşayı İzmir’e yapacağı gezi sırasında öldürmeyi planladılar. Gezi planında olan bir günlük gecikme, bu planı açığa çıkardı(14 Haziran 1926). Suikastçılar silahlarıyla birlikte yakalandı. İstiklal Mahkemesinde yargılandılar. Suçlu bulunanlar gerekli cezaya çarptırıldı. İttihatçılar tasfiye edildi.

3.Serbest Cumhuriyet Fırkası (12 Ağustos 1930)

1927’ yapılan genel seçimleri, Cumhuriyet Halk Fırkasının adayları tam liste halinde kazandılar. Fakat, hükümetin ekonomik karar ve uygulamaları bazı millet vekilleri tarafında eleştirilerek yeni görüşler ortaya atılıyordu.

Kurulma nedenleri:hükümetin denetlenebilmesi, 1929 ekonomik

krizinin atlatılması ve demokrasiye geçilmek istenmesi

Kurucusu :Fethi OkyarMustafa Kemal yakın arkadaşı Fethi Beyi

cesaretlendirdi. Bazı millet vekillerini bu partiye girmeye özendirdi. Fakat onlardan cumhuriyete ve laiklik ilkesine bağlı kalmalarını istedi.

Programı :Ekonomide liberaldir. (CHP’den tek farkı)

Laikliği, Cumhuriyetçiliği ,kadın haklarını ve tek dereceli seçimi savunur.

Kapatılma nedenleri:

İzmir olaylarının çıkması

Cumhuriyete ve inkılaplara karşı olanların bu partiye girerek amaçlarına ulaşmak istemeleri

Partinin kısa sürede amacından saptırılması.

Tehlikeli olmaya başlayan bu parti 17 Kasım 1930

yılında kurucuları tarafından kapatıldı.

Menemen Olayı 23 Aralık 1930

Nedeni :laik devrimlerin yapılması Nakşibendi tarikatı mensuplarından Derviş

Mehmet’in, bazı cahil kişilerin başında Menemen’e gelerek Şeriat isteriz!’’ haykırışlarıyla ayaklanma başlatması.

Özelliği: Bu olay cumhuriyete ve inkılaplara karşı olanların, dini istismar ederek çıkardıkları olaylardan biridir.

Ayaklanmayı bastırmak isteyen öğretmen Asteğmen Kubilay’ı isyancılar öldürdü. Ayaklanma askeri birlikler tarafından bastırıldı. Asiler askeri mahkemede yargılanarak cezalandırıldılar.

Sonucu:Menemen olayından sonra Mustafa Kemal, çok partili yaşama geçmek için ortamın şimdilik elverişli olmadığını anladı. Bu alandaki çalışmalara ara verildi. Türkiye’de çok partili yaşama ancak 1946’da Demokrat Parti’nin kurulması ile geçilebildi.

Halifeliğin kaldırılmasıyla şeriata aykırı olduğu yolunda fetva vermeye kalkışan fetva makamının ortadan kaldırılması Siyasal amaçlarla sömürülebilecek olan

TerakkiperverCumhuriyet Partisinin kapatılmasıYukarıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden

hangisineortam hazırladığı savunulabilir?A) Cumhuriyetin ilan edilmesi ve cumhurbaşkanının seçilmesiB) Anayasadan laikliğe aykırı hükümlerin çıkarılmasıC) Ulus egemenliğine dayalı yeni bir anayasa yapılmasıD) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması

ÖrnekI. Ekonomide liberalizmi savunması II. Terakkiperver Cumhuriyet Partisinden sonra kurulması III. Başkanlığını Kâzım Karabekir’in yapması Yukarıdakilerden hangileri, Serbest Cumhuriyet Partisiyle ilgilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D)I,II ve III

ÖrnekI. Cumhuriyet Halk PartisiII. Terakkiperver Cumhuriyet PartisiIII. Serbest Cumhuriyet PartisiYukarıdakilerden hangilerinin kuruluşundaAtatürk'ün rolü ve katkısı vardır?A) Yalnız I B)Yalnız II C) I ve II D)I ve III

ÖrnekTürkiye Cumhuriyeti’nde, I. Cumhuriyet Halk Partisinin kurulması, II. kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkının verilmesi, III. kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının verilmesi gelişmelerinin kronolojik sırası aşağıdakilerden hangisidir? A) I, II, III B) II, I, III C) II, III, I D) III, I, II

Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerleri verilen sözcüklerden uygun olanıyla doldurunuz.

1.Şeyh Sait İsyanı’nın bastırılması için 4 Mart 1925’te ……………………….. Kanunu çıkarıldı.2.Şeyh Sait İsyanı………………’un elimizden çıkmasında etkili oldu.3.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ekonomide………………………..dir.4.Şeyh Sait İsyanı sırasında ………………………….kurulmuştur.5.İnkılaplara karşı olanlar ile hilafet ve saltanat yanlıları Mustafa Kemal’e…………………………..gezisi sırasında suikast düzenlemek istediler.

İstiklal Mahkemeleri Liberalizmİzmir Musul

Takrir-i Sükun

Aşağıdaki cümleleri verilmiş olan sözcüklerden uygun olanıyla eşleştiriniz.

1.Musul’u Türkiye’den almak isteyen İngilizlerin desteklediği isyan2.Şeyh Sait İsyanı bu partinin kapatılmasında etkili oldu.3.Terakkiperver Fırka laiklik konusunda savunur.4.Terakkiperver Fırka’nın genel başkanıdır.5..Şeyh Sait İsyanı’nın başladığı ilçedir.6.Serbest Cumhuriyet Fırka’nın kurucusudur.

a)Şeyh Sait b) Ergani c)Evrimci Düşünce d)Kazım Karabekir

e)Terakkiperver Cumhuriyetf)Ali Fethi Okyar

Aşağıda verilen cümlelerin başına doğru ise D,yanlış ise Y yazınız.

1.İngilizler,Samsun’u elimizden almak için Şeyh Sait İsyanı’nı desteklemiştir.

2.Kabotaj Bayramı dini bir bayramdır.3.Taktir-i Sükun Kanunu,Menemen Olayı’nı bastırmak için

çıkarılmıştır.4.Kabotaj Kanunu ile limanlarımız arasındaki gemi işletme

hakkı Türk vatandaşlarına verilmiştir.5.Şeyh Sait İsyanı,’’Laik Cumhuriyet’’ düzenini yıkmaya

yönelik bir isyandır.

HUKUK ALANI DEVRİMLERİ Amaç Hukuk alanında birliği sağlamaktır.İçeriği laiktir.Medeni Kanun’un Kabulü (17 Şubat 1926)Medeni Kanun ‘’aile Kanunu’’ anlamında kullanılır. Hem hukuk hem

toplumsal alanı etkiler. Kadınların siyasal haklarını kapsamaz. İsviçre’den alınma nedenleri:Avrupa’da hazırlanan en son ve en pratik kanun olmasıDemokratik olması, yargıçlara geniş yetkiler vermesidir.Medeni Kanun’un kadınlara Sağladığı Faydalar:Resmi nikah zorunluluğuKadın erkek eşitliğiTek eşle evlilikMiras,tanıklık, evlenme boşanmada ve meslek edinmede kadın-erkek

eşitliği .

Türk Kadınının Toplumdaki Yeri veTürk Kadınının Hakları

Cumhuriyet dönemimde, aileye de büyük önem verilirdi. Aile, toplumsal yaşamın temeli ve milletin gücü olan temel bir kurumdur. Aile yaşamındaki ilişkiler ne kadar uyumlu ise devletin işleyişi de o kadar uyumlu olur.

Toplumsal yaşamda kadın erkek eşitliği Medeni Kanun kabul edilerek sağlandı. Atatürk’ün çabalarıyla Türk kadını siyasi haklara kavuştu.

Türk kadınları 1930 yılında belediye, 1933 yılında muhtar seçimlerine katılma haklarını kazandı.1934 yılında ise millet vekili seçme ve seçilme hakkını kazandı. Bu haklar sonucu Türk kadını birçok Avrupa ülkesi kadınlarından daha önce siyasi hakları kazanmış oldu.

KADINLARA SİYASAL HAKLARININ VERİLMESİ1930’da Belediye seçimlerine katılma hakkı verildi.1933’te Muhtarlık seçimlerine katılma hakkı verildi.1934’te Milletvekili seçimlerine Katılma hakkı

verildi.

Kadınların katıldığı ilk genel seçimler, 8 Şubat 1935 yılında yapılan TBMM 5. dönem seçimleridir. Bu seçimlerde 17 kadın milletvekili TBMM’ye girdi. 1936 yılı başında boşalan milletvekillikleri için yapılan ara seçimde emekli öğretmen Hatice Özgenel’in Çankırı milletvekili olarak seçilmesiyle meclisteki kadın milletvekili sayısı 18’e  çıktı.

İlk Kadın milletvekilleri

Türkiye Cumhuriyeti’nde azınlıkların özel hukuk

alanına ilişkin farklı konum ve durumlarını sonaerdiren yasal düzenleme aşağıdakilerdenhangisidir?A)Tevhid-i Tedrisat KanunuB) Takrir-i Sükûn KanunuC)Türk Medeni KanunuD)Türk Ceza Kanunu

TOPLUMSAL ALAN DEVRİMLERİAmaç:Çağdaş,ayrıcalıksız,eşitlikçi,laik toplum

oluşturmaktır.Kıyafet DeğişikliğiAmaç: Modern görünüm sağlamak ve eskiyi hatırlatan

sembolleri ortadan kaldırmakA) Şapka Kanunu 25 Kasım 1925Devlet memurları için zorunludur. Halk başını örtecekse

bu şapka olmalıdır. Fes, sarık külah yasaklandı.Bazı Kisvelerin Giyilmeyeceğine Dair Kanun 1934Hangi din veya mezhebe bağlı olursa olsun din

adamlarının ibadethaneler dışında dini kıyafetle gezmesi yasaklandı.

İstisna: Diyanet İşleri Başkanı ve ruhani liderler giyebilir.

Atatürk Kastamonu gezisinde

Tekke,Zaviye ve Türbelerin Kapatılması 30 Kasım 1925.Osmanlı Devletinin en yaygın sivil toplum örgütleri tekke

ve zaviyelerdi. .Zamanla toplumun gelişmesinin önündeki engele

dönüşmüştür..Tekkeler için önemli bir gelir kaynağı olan türbelerde

kapatılmıştır. Kapatılmaları ulusal kültürün gelişimini hızlandırmıştır.

.Fatih, Kanuni ve Mevlana gibi kişilerin türbeleri açık kalmıştır.

.Bu yasa ile şeyhlik ,dervişlik, müritlik,dedelik, falcılık yasaklanmıştır.

Tekke ve Zaviyeler

Fatih Sultan Mehmettürbesi

Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik YapılmasıAmaçlar: Uygulamada birliği sağlamak, Çağdaşlaşmak ve batı

dünyası ile ekonomik ilişkileri kolaylaştırmaktır.Bu amaç için yapılanlar:1 Ocak 1926 da Miladi Takvime geçilmiştir.1928 de uluslar arası rakamlar alınmıştır.1931 de ağırlık ve uzunluk birimleri değiştirilmiştir.(arşın ve

endaze yerine metre okka ve dirhem yerine kilo kabul edildi.)1935’te hafta tatili Cuma gününden pazar gününe alınmıştır.

Nitelik Birim Modern Denkliği

çeki 225,789 kg. kantar 56,449 kg. batman 7,697 kg. okka 1,282 kg. dirhem 0,003207 kg. = 3,207 gr kırat 0,0002004 kg. = 0,2004 gr.1 arşın (zirai)² = 0,57417 m² = 4 ayak²1 dönüm (yeni) = 2500 m²1 ayak² = 144 parmak = 0,14354 m²1 parmak = 0,00099751 m²1 çarşı arşın = 0,46240 m² 1 endâze² = 0,422500 m²

okka

Örnek sbs 2009*Şapka Kanunu’nun çıkarılması*Uluslararası rakamların kabul edilmesi *Ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesi* Miladi takvimin kabul edilmesi Yukarıda verilen yenilikler aşağıdaki

kavramlardan hangisiyle isimlendirilebilir?A) Demokratikleşme B) Millî egemenlikC) Çağdaşlaşma D) Millî bağımsızlık

Soyadı Kanunu 21 Haziran 1934Amaç: Resmi işleri kolaylaştırmak, ayrıcalıklara son

vermektir.Soyadı Kanunu’na göre her Türk, soyadı almak

zorundadır.Soyadları Türkçe olacaktır.Memurluk,rütbe, yabancı ırklar soyadı olarak

kulllanılamaz.Kasım 1934’te çıkarılan bir kanunla Mustafa Kemal’e

Atatürk soyadı verildi.Başka kimse kullanamaz.Ayrıcalık bildiren hacı,hafız,molla,efendi,paşa gibi

unvanlar yasaklandı.

ÖrneklerSoyadı Kanunu’yla tüm vatandaşlara, aile ismi

olaraköz adları yanında soyadı kullanma zorunluluğu

getirilmiştir.Bu zorunluluğun,I. sınıf farklılıklarının isim olarak kullanılması,II. isim benzerliklerinin bazı karışıklıklara nedenolması,III. toplumda azınlık olan Türkiye Cumhuriyeti

vatandaşlarınınbulunmasıdurumlarının hangilerinden kaynaklandığı

savunulabilir?A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve

III

I. Hicri ve Rumi takvim yerine miladi takvimin kabul edilmesi

II. Arşın, endaze ve kulaç gibi uzunluk ölçülerinin yerine metre sisteminin kabul edilmesi

III. İki dereceli seçim sisteminden tek dereceli seçim sistemine geçilmesi

Yukarıdakilerin hangilerinde, Türkiye Cumhuri- yeti’ndeki uygulamalarda birlik sağlama amacı olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II

Aşağıdakilerden hangisinin, • dinî duyguların kötüye kullanılmasının

engellenmesi, • boş inanç ve âdetlerin uygulanmasının

önlenmesi amaçlarına yönelik olduğu

savunulamaz? A) Tekke ve zaviyelerin kapatılması B) Yabancı okullardaki dinî simgelerin kaldırılması C) Soyadı Kanunu’nun çıkarılması D) Halifeliğin kaldırılması

Osmanlı Döneminde XIX. yüzyılın ilk yarısında sarık

ve kavuk yerine fesin giyilmesine, Cumhuriyet Dönemininilk yıllarında ise fesin yerine şapkanın giyilmesinekarşı çıkılmıştır.Bu iki duruma göre,I. Yenilikler anlayış değişikliğinin sonucudur.II. Yenilikler tepkiyle karşılanmıştır.III. Yeniliklerin benimsenmesi belli bir süreci gerektirmiştir.yargılarından hangilerine ulaşılabilir?A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D)I, II ve III

Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerleri verilen sözcüklerden uygun olanıyla doldurunuz.

İsviçreMecelle Evlenme

BoşanmaOkka-Arşın

Seçme Seçilme

Medeni Kanun

1.Osmanlı’da ağırlık birimi olarak…………ve uzunluk birimi olarak………….kullanılırdı.2…………………….ile Kadınlara mirasta ve tanıklıkta eşitlik tanındı.3.Kadınlar medeni kanun ile ………………………. Haklarına kavuştu.4.Osmanlı da uygulanan medeni kanuna …………………… denir5.Medeni kanun ile kadınlara ………………………hakları verilmemiştir.6.Medeni kanun ……………………..ülkesinde alındı.

Aşağı verilen cümlelerin sonu doğru ise yanlış ise Y yazınız.1.Tekke ve zaviyelerin kapatılmasında Şeyh Sait İsyanı etkili olmuştur.2.1 Ocak 1926 da miladi takvime geçilmiştir.3.Kadınlar istediği mesleğe girme hakkını medeni kanunla almıştır.4.Şapka kanunu ile fes,sarık yasaklanmıştır.5.Medeni yasa kadınlara siyasi haklarını tanımıştır.6.Soyadı Kanunu’nun amacı karışıklığı önlemektir.7.Kadınlara oy hakkının verilmesi medeni kanunun kapsamında değildir.8.Avrupa ile ticari ilişkileri kolaylaştırmak için metrik sisteme geçilmiştir.9.Medeni kanun hem hukuk hem toplumsal alanın temel devrimidir.10.1935’te uluslar arası rakamlar alınmıştır.

EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANI DEVRİMLERİAmaç :Milli, laik ve çağdaş eğitim vermek ve

uygulamada birlik sağlamaktır.Tevhid-i Tedrisat Kanunu 3 Mart 1924Türkiye’de bütün bilim ve eğitim kurumları Eğitim

Bakanlığına bağlanmıştır.Bu yasanın doğal sonucu olarak medreseler kapatıldı.Kültür çatışmalarına son verildi.Yabancı okulların denetimi sağlandı.Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun 1926Milli Eğitim Bakanlığı amaca uygun yeniden

teşkilatlandırıldı.Okul açma devlet iznine bağlandı.Bugünkü eğitim sistemimizin temelleri atıldı.

ÖrnekYeni Türk Devleti’nin eğitim ve öğretim politikasınınulusal nitelik kazanmasında öncelikle aşağıdakilerdenhangisi etkili olmuştur? A)Millet Mekteplerinin açılmasıB)Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulüC)Halkevlerinin kurulmasıD)Yeni Türk Alfabesinin kabulü

Yeni Türk Harflerinin Kabul Edilmesi 1 Kasım 1928Gerekçesi:Okuma yazma oranını

artırmaktır.Arap harflerinin Türkçenin yapısına

uymamasıdır.Yeni Türk abecesi 1Kasım 1928‘de TBMM

tarafından oy birliği ile kabul edildi. Harf devrimi, çağdaşlaşma yolunda atılan en önemli adımlardan biridir.

Millet Mektepleri’nin Açılması 1929Amaç okuma yazma oranını artırmaktır.Kurs niteliğindedir.15-45 yaş arası

herkes için zorunludur.

Halk Evlerinin Açılması 1932Amaç şehirdeki halkı çağdaş sanatlarla

eğitmektir.12 alanda eğitim verildi.

(sanat,spor,müzik,dil edebiyat,müzecilik gibi)

Köy Enstitüleri 1940Kırsal bölgelere öğretmen yetiştirmek

amacıyla açılmıştır.Hem pratik hem teorik eğitim

verilmiştir.İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı

döneminde açılmıştır.

Yeni Bir Tarih Anlayışı:Türk Tarih Kurumu 1931

Mustafa Kemal, bir milletin oluşmasında tarih birliğinin çok önemli olduğuna inanıyordu. Türk tarihinin araştırılmasına önem verdi. Türk tarihinin doğru kaynaklara ve belgelere dayanılarak araştırılmasını istedi. Bu konuda bilim adamlarını özendirdi.

AmaçlarEski Türk uygarlıklarını incelemekTürklerin uygarlığa katkılarını ortaya

çıkarmakTürk tarihini ulusalcı anlayışla araştırmakOsmanlı ve İslam öncesi Türk tarihini

öğrenmek

Türk Dil Kurumu 1932AmaçlarTürkçenin yabancı dillerin etkisinden

kurtarılmasıDilimizin sadeleştirilmesi dilimizin zenginliğinin araştırılması ve dilimizin geliştirilmesi Mustafa Kemal 1932 yılında ‘’Türk Dil

Kurumu’’nu kurdurdu. Dil kurultayları düzenletti.

Yapılan bu çalışmalar, yazı ve bilim arasındaki ayrılıkları ortadan kaldırdı. Dil birliğinin oluşmasına büyük katkılar sağladı.

Dil tarih coğ. fakültesi

Üniversite Reformu 1933Atatürk İsviçreli Bilim adamı Malsche’ye

rapor hazırlatarak Modern Üniversite’nin temellerini attı.

Osmanlı’dan kalan Darül Fünun yerine İstanbul Üniversitesi kuruldu.

Dil ,Tarih ve Coğrafya Fakültesi açıldı.Gazi Eğiti Enstitüsü açıldı.Ankara Devlet Konservatuarı açıldı.İstanbul Resim ve Heykel Müzesi açıldı.Not:Üniversite Reformunun

yapılmasında Hitlerden kaçan bilim adamlarının etkisi vardır.

Üniversite Reformunu Hazırlayan İsviçreli Prof. Malsche

Örnek sorular 1923-1928 yılları arasında önemli atılımlar yapıldığı hâlde, harf inkılabı ancak 1928 yılında gerçekleştirilebilmiştir. Bu gecikmede, I. Harf inkılabına çok önem verilmesi ve başarısının rastlantıya bırakılmak istenmemesi, II. Daha önce bu konuda yapılmış olan çalışmaların sonuçsuz kalması, III. Arap alfabesinin harf sayısının sayıca fazla olması durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ,II ve III

Atatürk: “Şimdiye kadar izlenen eğitim ve öğretimyöntemlerinin ulusumuzun geri kalmasında en önemlietken olduğu kanısındayım. Onun için bir ulusal eğitimprogramından söz ederken eski dönemin boşinanlarından ve doğuştan getirdiğimiz niteliklerimizlehiçbir ilişkisi olmayan yabancı düşüncelerden,Doğu’dan ve Batı’dan gelebilen tüm etkilerden uzak,ulusal kimliğimiz ve tarihimizle uyuşan bir kültürü kastediyorum.”demiştir.Atatürk’ün bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisinevurgu yaptığı savunulamaz?A) Ulusal değerleri korumayaB) Eğitim ve öğretimde çağdaşlaşmayaC) Ulusal değerlere uygun eğitim modeli seçmeyeD) Geçmişteki eğitim sistemini devam ettirmeye

Türkiye’de 1928’den sonra kitap sayısının artmasının nedenlerinden biri aşağıdakilerden hangisidir? A)Medreselerin kapatılması B) Tevhid-i Tedrisat KanunuC) Türk dilinden yabancı kelimelerin

çıkarılması D) Harf inkılabının yapılması

I. Azınlık okulları II. Millet mektepleri III. Yabancı okullar Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Döneminde olmayıp Atatürk Döneminde ilk kez açılmıştır?A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III

Atatürk, vasiyetinde Türkiye İş Bankasında kendisine aithisse gelirlerinin bir kısmını Türk Tarih Kurumu ve TürkDil Kurumuna bırakmıştır.Atatürk’ün, bu uygulamayla aşağıdakilerdenhangisini amaçladığı savunulamaz?A)Kurumların maddi bağımsızlığını garanti altına

almayıB)Bilimsel çalışmalar yapılmasına imkân

sağlamayıC)Kurumların, varlıklarını uzun süre

koruyabilmeleriniD)Kurumları siyasi iktidarın bir parçası hâline

getirmeyi

Sağlık HizmetleriYeni Türk devleti çıkardığı kanunlarla sağlık

kuruluşların sayısını artırdı ve sağlık kuruluşlarını yurt genelinde yaygınlaştırdı.

Doktor ve hemşire yetiştirmek için okullar açıldı.

Bulaşıcı hastalıklar çok yaygındı. Bu hastalıklara karşı sistemli bir mücadele başlatıldı.

1928de Refik Saydam Hıfzıs Sıhha Kurumu kuruldu.Koruyucu hizmetler verdi.Serum,aşı üretti.

Behçet Uz’un girişimi ile İzmir Veremle Mücadele Cemiyeti kuruldu.

1924’te İstanbul’da veremle mücadele için Sanatoryum kuruldu.

Refik Saydam

İzmir’de ilk defa 1922’de on yedi arkadaşı ile birlikte Veremle Mücadele Cemiyetini kurmuştur.

Behçet Uz

1928'de Hıfzısıhha Enstitüsünü ve Mektebini kurdu.

Sanat Alanı Hizmetleri1934’te Milli Musiki ve Temsil Akademisi

kuruldu.1937’deAnkara Devlet Konservatuarı açıldı.1937’de Resim ve Heykel Müzesi açıldı.Spor Alanı Hizmetleri1924’te Türkiye İdman Cemiyeti kuruldu.Kadın hakları1935’te İlk Kadın kongresi yapıldı.Not:Kadınlara siyasal hakları Fransa’da

1946da,İsviçre’de 1971de,İtalya’da 1948’de verilmişken Türkiye’de 1930-1934 arasında verilmiştir.

İstanbul Resim ve Heykel Müzesi

Milli Musiki Talebe Cemiyeti

ÖrneklerI. Köylüden ağır vergilerin kaldırılmasıII. Köylünün üretim becerilerinin artırılmasıIII. Köylünün bilgi ve görüşünü artıracak önlemlerinalınmasıIV. Toprağı olmayan köylülere toprak verilmesiKöycülük siyasetinin yukarıdaki esaslarındanhangilerinin, köylerde açılan köy enstitülerininamaçları arasında olduğu savunulabilir?A) I ve II B) II ve IIIC) III ve IV D) I, II ve III

Osmanlı Dönemi’nde açılan Sanayi-i Nefise Mektebi,Atatürk Dönemi’nde aşağıdakilerden hangisine dönüştürülmüştür?A)Güzel Sanatlar AkademisiB) Ankara KonservatuarıC)Millî Musiki ve Temsil AkademisiD)Ankara Musiki Muallim Mektebi

Ekonomi Alanı Devrimleriİzmir İktisat Kongresi 17 Şubat 1923Lozan Barış Görüşmeleri’nin kesintiye uğradığı dönemde

toplandı.Yeni devletin ekonomi politikası belirlendi.Kongre de Milli ekonomi ilkesi(Misakı iktisadi)

benimsendi.Ekonomik bağımsızlık hedeflendi.Benimsenen ekonomik model liberalizmdir.(Özel sektör

ağırlıklı ekonomi)Ancak özel girişimin başaramadığı yatırımlar devlet

tarafından yapılacaktır.

İzmir İktisat Kongresi KararlarıHammaddesi ülke içinde üretilen sanayi dalları kurulmalıFabrikalar kurulmalıKredi kurumları düzenlenmeliUlaştırma sorunu çözülmeliMilli bankalar kurulmalıİşçilerin yaşam şartları düzeltilmeliNot:Kararlar öneri şeklindedir.

1924

Türkiye İş Bankası kuruldu. 1924 Türkiye Tas Kömürü Kurumu

kuruldu. 1925 Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası

kuruldu. 1925 Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu

kabul edildi. 1925 Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava

Kurumu) kuruldu. 1926 Uşak Şeker Fabrikası açıldı. 1926 Kayseri Uçak Fabrikası açıldı. 1927 Teşviki Sanayi Kanunu çıkarıldı. 1928 Kırıkkale Mermi Fabrikası üretime

başladı.

1930Ankara’da Sanayi Kongresi toplandı.1930Gölcük’te modern Türk donanmasının temelleri atıldı.1933Sümerbank kuruldu.1934Birinci Beş Yılık Sanayi Fİanı uygulamaya kondu.1935Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu.1935Etibank kuruldu.1935Gölcük tersanelerinde yapılan ilk Türk gemisi denize indirildi.1936Türkiye’de ilk tank imalatı gerçekleştirildi.1939Karabük Demir ve Çelik Fabrikası açıldı.1939Kırıkkale Barut Fabrikası açıldı.1945Ankara'da Türkiye’nin ilk Uçak Motoru Fabrikası kuruldu. 

Örnek Sbs 200917 Şubat 1923’te İzmir’de toplanan ilk iktisat kongresinde alınan kararlardan bazıları şunlardır:Hammaddesi yurt içinden temin edilen sanayi dalları kurulmalıdır.Yabancıların kurduğu ticaret işletmelerinden kaçınılmalıdır.Yerli malı kullanılması ve tasarruf özendirilmelidir.

Bu kararlarla; I- dışa bağımlılığı önlemek II- yabancı sermayeyi etkili kılmakIII- millî ekonomiyi kurmakIV- ekonomik bağımsızlığı sağlamak

hedeflerinden hangilerine ulaşılması amaçlanmış olabilir?A) Yalnız I B) I - IIC) II - III - IV D) I - III - IV

ÖrneklerTürkiye İktisat Kongresi’nde ulusal ve tam bağımsız birekonomiyi esas alan öneriler ön plana çıkmıştır.İktisat Kongresi’nde yapılan aşağıdaki önerilerdenhangisinin bu doğrultuda olduğu söylenemez?A) Kambiyo merkezleri ile tahvil borsalarının

millîleştirilmesiB) Tarım dışındaki işçiler için günlük çalışma

süresinin 8 saat olmasıC)Yerli sanayiyi koruyucu önlemler alınmasıD)Kendi limanlarımızda bayrağımızı taşıyan

gemilerin ticaret yapması

Aşağıdakilerden hangisiyle Türkiye Cumhuriyeti’nin,ekonomik ve mali bağımsızlığını sınırlandıranengellerden kurtulduğu savunulamaz?A) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının

kurulmasıylaB) Tekâlif-i Milliye Emirlerinin

yayımlanmasıylaC) Kapitülasyonların kaldırılmasıylaD)Düyun-ı Umumiye İdaresinin yetkisinin

borçlarlasınırlandırılmasıyla

Tarım Alanında GelişmelerTarımı geliştirmek için önce köylünün durumunu düzeltmek

gerekiyordu. Bu amaçla yeni önlemler alındı.Aşar vergisi kaldırıldı.(17 Şubat 1925)Ziraat Bankasının çiftçiye verdiği kredi miktarı artırıldı.Tarımın daha bilinçli yapılabilmesini sağlamak için ziraat okulları

kuruldu. Bütün bu çabalar sonucunda Türk tarımında önemli gelişmeler ve

üretim artışları sağlandı. Atatürk Orman Çiftlikleri kuruldu. Amaç uygulamalı eğitim yapmak,

staj yaptırmak, dinlenme alanı oluşturmaktır.Sulama kanalları,barajlar yapıldı.1929 da topraksız çiftçiye toprak verildi.Not:1923-1929 arası en çok tarım gelişti.

Aşar vergisinin kaldırılmasından sonra köylüler rahatlamıştır.

Atatürk Orman Çiftliği

Ticaret Alanında GelişmelerTürk milletini ticaret alanında da söz sahibi yapabilmek ve

ticaretimizi milli çıkarlarımıza uygun olarak geliştirmek için çaba harcandı.

İş Bankası’nın Kurulması 1924İş sahiplerine kredi imkanı sağlamak için ilk özel banka olan İş

Bankası kuruldu.Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 Çıkarılan bu kanunla, Türk

limanları arasında yük ve yolcu taşıma hakkı Türk denizcilerine verildi.(Bağımsızlıkla ilgilidir.)

Merkez Bankası’nın Kurulması 1931Para işlerini düzenlemektedir.Osmanlı Bankası’nın olumsuzluklarına son verilmiştir.

19241931

1926

Sanayi Alanında GelişmelerDevlet büyük sanayi kuruluşlarını kendi kurmaya çalışırken bir

yandan da özel teşebbüsü destekledi. 1927 Teşvik-i Sanayi Kanunu ile sanayi çalışmalarını özendirildi.Fabrika açacaklara kredi verildi.Vergi indirimi yapıldı.Devletçi ekonomiye geçilmesiNedenleri:Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun başarısızlığı ve 1929 Dünya

Ekonomik Krizi’nin Türkiye’yi olumsuz etkilemesi

1929’dan itibaren devlet ekonomi üzerinde etkisini arttırdı.1933’te Sümerbank kuruldu. Fabrikalar kurdu.1933 yılında I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.1934-1938 arası uygulandı.Türkiye en çok bu dönemde kalkındı.Halkın ve ülkenin temel ihtiyaçları için demir, çimento, kömür,

un,şeker ve dokuma alanında sanayileşme yapıldı.1935 yılında yer altı zenginlik kaynaklarımızın araştırılması için

Maden Teknik Arama Genel Müdürlüğü(MTA) kuruldu. 1939 yılında Karabük’te ilk demir çelik fabrikası kuruldu. Onu diğer

fabrikalar ve sanayi kuruluşları izledi.

Örnek : Cumhuriyet Döneminde kalkınmada sanayileşmeye

önem vermek amacıyla Teşviki Sanayi Kanunu çıkarılmıştır.

Bu Kanun’la sanayi kuruluşlarına üreteceklerimalların değerine göre %10 prim verilmiş ve ithalürünlerinden %10 daha pahalı da olsa devlet

kurumlarınabunları kullanma zorunluluğu getirilmiştir.Bu durumun,I. üretimin artırılmak istendiği,II. ithalatın kısıtlanmak istendiği,III. sermaye birikimine devlet desteği sağlandığıdurumlarından hangilerinin göstergesi

olduğusavunulabilir?A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ,II ve III

ÖrnekAşağıdakilerden hangisi, Atatürk Dönemi ekonomikfaaliyetlerinden biri değildir?A)Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kurulmasıB)Varlık Vergisi'nin uygulanmasıC)İzmir’de İktisat Kongresi’nin toplanmasıD)Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması

ÖrnekTürkiye’de, I. sanayi planının yapılması, II. modern anlamda nüfus sayımının yapılması, III. muhalefet partisi olarak Demokrat Parti’nin kurulması gelişmelerinden hangileri Atatürk Dönemi’nde gerçekleşmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II

Ulaşım Alanında GelişmelerDemiryolu yapımına öncelik verildi. 1927'de Kayseri, 1930'da Sivas, 1931'de Malatya

, 1933'de Niğde, 1934 Elazığ, 1935 Diyarbakır, 1939'da Erzurum demiryolu ağına bağlanmıştır.

Karayolu için vergiler konuldu.Kabotaj Kanunu ile gemi işletmeciliği hakkı Türklere

verildi.1926Türk Tayyare Cemiyeti kuruldu.1925

Sabiha Gökçen

10. Yıl MarşıÇıktık açık alınla on yılda her savaştan,On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan;Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;Demir ağlarla ördük Anayurdu dört baştan.Türk’üz, Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi,Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!Bir hızla kötülüğü, geriliği boğarız;Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız.Türk’üz, bütün başlardan üstün olan başlarız;Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız.Türk’üz, Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi,Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!

Örnek Nutuk’ta aşağıdaki olaylardan hangisine değinilmemiştir?A) Harf İnkılabıB) Medeni YasaC) Tevhidi Tedrisat YasasıD) Amasya Genelgesi

BİR DEVRİN ANALİZİ: NUTUKMustafa Kemal, 15 Ekim 1927’de TBMM Büyük Salon’da Cumhuriyet Halk Partisi üyelerine 6 gün süren bir konuşma yapmıştır. Mustafa Kemal bu tarihi konuşmasında 1919-1927 yılları arasındaki gelişmeleri anlatmıştır. Bu konuşma daha sonra NUTUK, BÜYÜK NUTUK, SÖYLEV adı ile basılmıştır. Bu eser Osmanlı Devleti’nin son dönemi, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu konusunda en önemli kaynaktır. Olaylar birinci ağızdan aktarılmıştır.NUTUK, “1919 senesi Mayısının 19.günü Samsun’a çıktım” cümlesiyle başlar ve GEÇLİĞE HİTABE ile sona erer. Türk Milletinin var olma mücadelesini anlatan bu eser aynı zamanda inkılâplara gelen eleştirilere bir cevap niteliğindedir.

siyasal alanda yapılan

İnkılâplar

Hukuk alanında yapılan

İnkılâplar

Eğitim-Kültür alanında yapılan

İnkılâplar

Sosyal(toplumsal) alanda yapılan

İnkılâplar

Ekonomik alanda yapılan

İnkılâplar

İlgili alan inkılaplarını altlarına yazınız.

Soyadı kanunu Menemen Olayı Cumhuriyet Halk Fırkası

Lozan Türk Dil Kurumu Abdülmecit Efendi

İzmir İktisat Kongresi Kabotaj Kanunu Şeyh Sait İsyanı

Nutuk İsviçre Göktürk Alfabesi

Darülfünun Teşvik-i Sanayi Kanunu Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

Yukarıdaki kavramları uygun yerlere yazınız. 1.1900 yılında kurulan ve Osmanlı Devleti’nin Batılı anlamdaki tek

üniversitesi 2.Türk Medeni Kanunu’nun alındığı Avrupa ülkesi 3.M. Kemal’in “Bu antlaşma Türk Milleti aleyhine yüzyıllardan beri

hazırlanmış ve Sevr Antlaşmasıyla tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın

yıkılışını ifade eden bir belgedir.”diyerek önemini belirttiği antlaşma. 4.Cumhuriyet devrinin ilk siyasi partisi 5.Bir tarikat mensubu olan Derviş Mehmet tarafından “Din elden

gidiyor, şeriat isteriz!”haykırışlarıyla başlatılan ayaklanma. 6.Türk denizlerinde yük ve yolcu taşıma hakkının yabancılardan

alınarak Türk vatandaşlarına verilmesi için çıkarılan kanun 7.Türklerin kullandığı ilk alfabe

8.M. Kemal ATATÜRK’ÜN Türk bağımsızlık mücadelesini ve yeni Türk Devleti’nin kuruluşunun belgelere dayanarak anlattığı eseri 9.İsim benzerliği olan insanların birbirinden ayırt edilmelerini ve resmi işlerin sağlıklı bir biçimde yürütülmesini sağlamak için çıkarılan kanun 10.Cumhuriyet rejimine ve laik hukuk düzenine karşı çıkarılan ve

İngilizler tarafından da desteklenen ayaklanma 11.Sanayi alanında etkinlikleri desteklemek ve özel sektörü sanayiye

teşvik etmek için çıkarılan kanun 12.Cumhuriyet devrinin ilk muhalefet partisi 13.Türk yazı dilindeki yabancı kelimelerin ayıklanması, konuşma diliyle yazı dilinin, aydın diliyle halk dilinin kaynaştırılması konularında başarılı hizmetler veren, Atatürk tarafından kurulan kurum. 14.Ekonomik kalkınmayı toplumun bütün kesimlerinin katkısıyla gerçekleştirebilmek için çiftçi, işçi, tüccar ve sanayicilerden seçilen temsilcilerin katıldığı kongre 15.Son Osmanlı halifesi

Aşağıda boş bırakılan yerleri doldurarak cümleleri tamamlayınız. Saltanatın kaldırılmasında …………………… ……………………………………………. hem

İstanbul Hükümetinin hem de TBMM’nin çağırılması etkili olmuştur. Saltanatın 1 Kasım 1922’de kaldırılması ile ………………………………………. anlayışı

güçlenmiştir. Kurtuluş Savaşında zaferimiz ve bağımsızlığımız …………… ……………….

…………………………………. ile tescil edilmiştir. Mudanya Ateşkes Antlaşması ve Lozan Barış Antlaşması’nda Türk heyetine

…………………………………………. başkanlık yapmıştır. Kapitülasyonlar …………………. ……………………………da kesin olarak kaldırılmıştır. ……………………………………….sorunun çözümü Lozan’da ertelenmiştir. Lozan Barış Antlaşması ………………………………. ilkesi doğrultusunda yapılmıştır. ………………… ………………………….. Antlaşması ile birçok kazanım elde edilmiştir. 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında toplanan ……………………. ……………. …………….. Kongresi bağımsız ve ulusal ekonominin kurulması için yapılacak

çalışmaları belirlemek için toplandı.

……………….. ……………….Kongresinde“Misak-ı İktisadi” kararları kabul edilmiştir. Ankara’nın ………………………..tarihinde başkent seçilmesinde Anadolu’nun ortasında yer

alması hem askeri güvenlik hem de siyasi olarak her yere hizmet götürmek için jeopolitik konumumun uygun olması etkili olmuştur.

……………………………………ilan edilmesinde Saltanatın kaldırılması ardından oluşan devlet başkanlığı sorunu, devletin yönetim şeklinin belli olmaması ve hükümet bunalımı etkili olmuştur.

……............................. kaldırılmasında TBMM tarafından halife seçilen Abdülmecid’in çevresinde rejim düşmanlarının toplanması, Halifeliğin cumhuriyet ile bağdaşmaması ve yapılacak yeniliklerin önünde engel oluşturması etkili olmuştur.

3 Mart 1924’te çıkartılan ………………………..Kanunu ile tüm okullar Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmış, eğitim devlet denetimine alınarak eğitim öğretimde birlik sağlanmıştır.

İlk siyasi partimizi Mustafa Kemal tarafından kurulan ……………………….………… Cumhuriyetin ilanın ardından adı ……………………………… Halk Fırkası olmuştur.

Atatürk çok partili hayata geçişi çok önemsiyordu. Bu amaçla …………………… Cumhuriyet Fırkası kurulmuş ama Şeyh Sait İsyanının arkasından hükümet tarafından kapatılmıştır.

Ülkemizin üçüncü partisi Fethi Okyar tarafından kurulan …………………………………………….Fırkasıdır.

Hem Terakkiperver hem de Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılması Türk toplumunun ……… .................. ………….. geçişe hazır olmadığını gösterir.

Kılık kıyafet inkılâbının nedeni Türk toplumunu …………………. görüntüye kavuşturmak, giyim kuşamda birliği sağlamak, milli birlik ve beraberliği güçlendirmekti.

……...... ,………………….. ve ölçülerde değişikliğin amacı ülke içinde birliği ve diğer ülkelerle uyum sağlamaktı.

………….……………. Kanun ile Türk kadınına evlenme, boşanma, miras, velayet, vb. konularında pek çok hak verildi.

………… .............. ………………, Musul’u almak isteyen İngilizlerin desteği ile çıkmıştır ve doğrudan rejime yönelik bir isyandır.

…………………. ……………….. ile Türk denizlerinden yolcu ve yük taşıma hakkı Türk gemilere verilmiştir.

…………………….., 1919-1927 yılları arasını anlatır. Nutuk’un pek çok dile çevrilmesi EVRENSEL bir eser olduğunu gösterir.

1 Kasım 1928’de çıkarılan ……….. ……………….. ile okuma yazma kolaylaşmış ve okuryazar oranı artmıştır.

Harf İnkılâbının arkasından halka okuma yazma öğretmek için …………….. ……………….. açılmıştır.

Milli kültürümüzü aydınlatmak için ……………………….Kurumu ve ……………… Kurumu kurulmuştur.

…………………………….Olayı ve …………………… isyanı rejime yönelik bir isyandır. …………………….’nın imar planı Alman Mimar Hermann Jansen tarafından yapılmıştır. 1933’te yapılan …………… …………………………amacı; araştıran, sorgulayan, tahlil eden,

değerlendiren, bilimsel değerleri rehber edinen, bir üniversite kurmaktı. Cumhuriyetin ilk yıllarından aşı üretmek için Refik Saydam ………………………..Enstitüsü

kurulmuştur. ……………… …………………….. ………………………. kurulma amacı çiftçilere örnek

olmak, ziraat okulu öğrencilerine staj yapacak ortam sağlamaktı.

Aşağıdaki ifadelerden doğru olana ‘’D’’ yanlış olana ‘’Y’’ harfini işaretleyiniz.1.Atatürk’ün Cumhuriyet’in onuncu yılında yaptığı Onuncu Yıl Nutku adlı konuşmasında,

yapılan inkılâplara değinmiş, geleceğe yönelik hedefler göstermiş ve Türk milletinin özelliklerinden bahsetmiştir. ( )

2.Türk Kadınına dünyadaki birçok ülkeden önce siyasi hakları verilmiştir.( ) 1930 Belediye Başkanlığına seçilme, 1933 Muhtarlık seçme ve seçilme ve 1934’te Milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. ( )

3.Soyadı Kanunu’nun amacı Türk Milletine milli kimlik ve beraberlik kazandırmaktır.( ) 4.Takrir-i Sükun Kanunu I.TBMM tarafından çıkarılmıştır. ( )5.Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulmasına Atatürk karşı çıkmıştır.( )6.Atatürk’e İzmir Suikastını İttihatçılar tertiplemiştir. ( )7.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Başkanı Rauf Beydir. ( )8.Musul Lozan Antlaşması ile Irak’a bırakılmıştır ( )9.Atatürk Medeni Kanun dışında tutulmuştur. ( )10.İtilaf Devletleri’nin Lozan Konferansı’na İstanbul Hükümeti’ni de davet

etmesi saltanatın kaldırılmasını hızlandıran bir gelişmedir. ( )

11.Misakımilli kararları ilk kez İzmir İktisat Kongresi’nde kabul edilmiştir.( )12.Cumhuriyet, ikinci dönem TBMM tarafından ilan edilmiştir.( )13.Türk kadınları 1926’da kabul edilen Medeni Kanun ile siyasi haklarını da elde etmiştir.( )

14.Menemen Olayı çıkınca Serbest Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır.( )

15.Türk denizcileri gemi işletme ve deniz ticareti yapma hakkına Kabotaj Kanunu ile kavuşmuştur.( )16.Cumhuriyetin ilanından sonra ilk kurulan siyasi parti Serbest Cumhuriyet Fırkası’dır.( )17.Ulusal egemenlik halkın yönetimde söz sahibi olması ve egemenliği kendi eline almasıdır.( )18.Demokrasinin işleyebilmesi için farklı görüş ve düşüncelerin var olması gerekmemektedir.( )

19.Erkan-ı Harbiye Vekaleti’nin yerine günümüzde Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştur.( )20.Halifelik 3 Mart 1924’te kaldırılarak laik devlet olma yönünde önemli bir adım atılmıştır.( )

Boşlukları doldurma etkinliği1:TBMM ile Osmanlı devletinin Lozan Konferansına birlikte

çağrılması-----------------------kaldırılmasını hızlandırmıştır.2:Toplumdaki kültür çatışmasını ortadan kaldırmak laik,milli ve çağdaş bir eğitim sistemini sağlamak amacıyla--------------------------kanunu kabul edilmiştir.3:Yeni Türk devletinin izleyeceği bağımsız,liberal ve milli ekonomik politikaları belirmek amacıyla---------------------------------kongresi toplanmıştır.4:Cumhuriyet tarihinde rejimi yıkmaya yönelik ilk isyan--------------------------------------‘dır.5:1 Kasım 1922 yılında Saltanatın Kaldırılmasıyla padişahın---------------------------------yetkisi elinden alınmıştır.6:1924 yılında özel sektöre kredi vermek amacıyla Türkiye’nin ilk özel bankası olan ----------------------------------açılmıştır.7:1 Kasım 1922 de saltanat kaldırıldığı halde henüz----------------------------------------------------------nedeniyle halifelik kaldırılmamıştır.8:Şeyh Sait isyanını bastırmak amacıyla TBMM 4 Mart 1925’te ---------------------------------------kanunu çıkarmıştır.9:Şeyh Sait İsyanın dış politikadaki olumsuz etkisi---------------------------------‘un kaybedilmesine zemin hazırlamıştır.10:Cumhuriyetin ilan edilmesiyle--------------------------ve ---------------sorunları çözülmüştür

11:Ülkedeki tarımsal üretimi arttırmak ve çiftçiyi rahatlatmak amacıyla --------------------------vergisi kaldırılmıştır.12:Cumhuriyet döneminde yerli sanayiyi geliştirmek amacıyla ------------------------------------------kanunu ile vergi indirimi uygulamaya konulmuştur.13:Cumhuriyet halk fırkası ekonomide----------------------------------------,Terakkiperver Fırkası ekonomide----------------------------savunmuştur.14:Halifeliğin kaldırılmasıyla padişahın ------------------------yetkisi alınmıştır.15:Türkiye’nin yer altı kaynaklarını araştırmak amacıyla-----------------------kurulmuş,ona kaynak sağlamak amacıyla da--------------------------kurulmuştur.16:Türk dilinin zenginliğini ortaya çıkarmak,Türkçeyi bilim dili haline getirmek amacıyla ----------------------------kurumu kurulmuştur.17:Türk Medeni kanunu-----------------------kanunu örnek alınarak hazırlanmıştır.18:Türk Medeni Kanunu ile kadınlara---------------------haklar verilmemiştir.19:Şeyh Sait ve Menemen İsyanlarının ortak sonucu-------------------------------yıkmaya yöneliktir.20:Şeyh Sait ve Menemen İsyanlarıyla Türkiye’nin henüz--------------------------------------hayata hazır olmadığı anlaşılmıştır

21:Takvim,saat,ölçü ve tartı alanındaki düzenlemelerin temel amaçları ülke içinde ------------------------sağlamak,Uluslar arası ---------------------------------geliştirmektir.22:Arap Alfabesinin Türkçenin ses yapısına uymaması ve ülkedeki okur yazar oranın çok düşük olması nedeniyle TBMM 1 Kasım 1928 de------------------------------------------------kabul etmiştir.23:Türk tarihini gerçekçi bir şekilde araştırmak,ortak tarih bilinci oluşturmak amacıyla ----------------------------------------kurulmuştur.24:Cumhuriyet tarihinde rejimi yıkmaya yönelik ikinci isyan---------------------------------------‘dır.25:Remi işlerdeki karışıkları gidermek,toplumda ayrıcalık ifade eden lakap ve unvanları kaldırmak amacıyla 21 Haziran 1934’te------------------------------------------kabul edilmiştir.26:Topluma yeni harfleri benimsetmek ve ülkedeki okuz-yazar oranını artırmak amacıyla ---------------------------------------açılmıştır.27:Türk kara sularında yük ve yolcu taşımacılığı hakkını Türk gemicilere bırakmak,kapitülasyonların denizlerdeki uzantısından kurtulmak amacıyla-----------------------------------------kabul edilmiştir.28:Ziraat konusunda uygulamalı eğitim yapmak,örnek çiftlikler kurmak,tarımı geliştirmek ve halkın dinlenmesini ve eğlenmesini sağlamak amacıyla --------------------------------------------------------------kurulmuştur.29:Ülkenin aşı ve serum üretimini karşılamak,ilaçların analizlerini yapmak ve salgın hastalıkları önlemek amacıyla-----------------------------------------------kurulmuştur.30:1919-1927 yılları arasındaki olayları konu alan ve bizzat Mustafa Kemal tarafından kaleme alınan eser---------------------‘tur.

31:Halkın dini duygularının sömürülmesini önlemek amacıyla 30 Kasım 1925’te------------------------------------------kapatılmıştır.32:Lozan Barış görüşmelerine TBMM ve Osmanlı Devletini birlikte çağıran itilaf devletlerinin temel amacı---------------------------------çıkarmaya çalışmaktır.33:Türkiye’nin ilk ağır sanayisi 1939 da kurulan---------------------------------------------------------------fabrikasıdır.34:Türkiye’nin para politikasını belirlemek amacıyla 1930 yılında----------------------------------------------kurulmuştur.35:Çok Partili hayat geçilmesinin temel amaçları------------------------------------------------------ve --------------------------------güçlendirmektir.36: 1933 yılında üniversite reformuyla Darülfünun ----------------------------------------üniversitesine dönüştürülmüştür.37:Uzun tedavi gerektiren verem hastalarının tedavileri için 1924 yılında -------------------------------------------açılmıştır.38:Toplumu çağdaş görünüme kazandırmak amacıyla 25 kasım 1925’te---------------------------------------inkılabı yapılmıştır.39:Ülkenin devlet denetimine ekonomik kalkınmasını sağlamak amacıyla 1934 yılında--------------------------------------planı uygulamaya konulmuştur.40:Ülkenin hukuk adamlarını yetiştirmek amacıyla 1925 yılında Türkiye’nin ilk yüksek okulu olan---------------------------------açılmıştır.

41: 1926 yılında Rumi ve Hicri takvimin yerine-----------------------------------kabul edilmiştir.

42:Doğal olaylardan zarar görenlere çadır, battaniye, yiyecek ve içecek dağıtmak, sosyal devletin gereğini yerine getirmek amacıyla--------------------------------------kurulmuştur.43:Türk kadınlarına 1930 ----------------------------------------,1933’te---------------------------------------ve 1934’te---------------------------------seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.44:İkinci beş yıllık kalkınma planı--------------------------------------------------------çıkması nedeniyle uygulamaya konulamamıştır.45:Şeyh Sait isyanını çıkarları doğrultusunda-------------------------------------------desteklemiştir.46: 17 Kasım 1930 tarihinde kurucusu tarafından kapatılan siyasi parti----------------------------------------------------‘dır.47:Lozan antlaşmasında boğazların Türkiye’nin başkanlığında uluslar arası komisyona bırakılması……………………gölge düşürmüştür.48:Lozan Antlaşmasına yalnız boğazlar konusunda katılan ülkeler ………….. Ve ……………….dır.49:Atatürk dönemi mali reformlarının başlangıcı …………….vergisinin Kaldırılmasıdır.50.Kabotaj kanunu ……………………..ile ilgilidir.

Çağdaş Türkiye Yolunda Adımlar Ünitesi Test Soruları1.-Ülkenin rejiminin belirlenmesi -Devlet başkanının belirlenmesi -Ülkenin adı sorununun çözülmesi-Yukarıdaki gelişmeler aşağıdaki hangi olayın sonucudur?a)Saltanatın kaldırılmasınınb)Halifeliğin kaldırılmasınınc)Cumhuriyetin İlanınınd)Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun2-Aşağıdaki eserlerden hangisi Cumhuriyet ‘in ilk yıllları ile

ilgili bilgiler yansıtmaz?a)Tek adam b)Yaban c)Çankaya d)Çalı Kuşu

3. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk’ün kurmuş olduğu Cumhuriyet halk fırkasından başka TBMM’ne farklı görüşleri yansıtabilmek amacıyla Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası gibi partiler kurularak çok partili yaşama geçme girişimleri olmuştur.

Buna göre, bu girişimlerle ulaşılması düşünülen, temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?

a)Kadınlara siyasal haklar vermekb)Dünya barışına katkıda bulunmakc)Demokratik yönetimi gerçekleştirmekd)Siyasi bağımsızlığı tamamlamak4.Atatürk köylünün durumunu düzeltmek için bazı çalışmalar

yapmıştır.  -Aşağıdakilerden hangisi bu çalışmalardan biri değildir?a)Örnek çiftlikler kurmakb)Islah edilmiş tohum ve gübre kullanmakc)Modern tarım aletleri kullanmak d)Teşvik-i sanayi kanunu çıkarmak

5. Medeni Kanun’un Kabulü ile;Mirasta kadın ve erkek çocuklara eşit hak

tanınması.Tek kadınla evliliğin kabul edilmesi.Kadınlara istediği mesleğe girme hakkı verilmesiBu bilgiler göz önüne alındığında, aşağıdaki

yargılardan hangisine ulaşılamaz?a)Kadınlara siyasi haklar tanınmıştır.b)Kadın hakları genişletilmiştir.c)Kadın-Erkek eşitliği sağlanmaya çalışılmıştır.d)Çok eşle evlilik yasaklanmıştır.

6-- Atatürk, inkılaplarını gerçekleştirirken Batılı ülkelerin sahip olduğu kurumları Türkiye’de de oluşturmaya çalışmıştır. Ancak bunu yaparken Batıyı ve Batılı kurumları taklit etmemiş, sadece örnek almıştır. Örnek aldığı kurumların Türk milletine uygun olmasına özen göstermiştir.

Buna göre Atatürk, inkılaplarını yaparken daha çok aşağıdakilerden hangisine önem vermiştir?

A) Akla ve mantığa uygun olmasınaB) Halkın desteğini almış olmasınaC) Millî karaktere uygun olmasınaD) Din ve vicdan özgürlüğünü sağlamasına

7.Beni görmek demek mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi,duygularımı anlıyorsanız,hissediyorsanız bu kâfidir.”

Atatürk bu sözüyle, aşağıdakilerden hangisini vurgulamak istemiştir?

A) Görüşlerine evrensel boyut kazandırılmasınıB) Yaşam biçimine her yönü ile uyulmasınıC) Ülkedeki birlik ve beraberliğin korunmasınıD) İlke ve inkılâplarının yaşatılmasını

8.Cumhuriyet Döneminde gerçekleştirilen;- Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik

yapılması;- Soyadı Kanunu’nun çıkarılması, -Kılık kıyafette değişiklik yapılmasıgibi yeniliklerin ortak amacı

aşağıdakilerdenhangisidir?A) Eğitim ve öğretimde birliği sağlamakB) Millî birlik duygusunu güçlendirmekC) Toplumsal alanda çağdaşlaşmayı sağlamakD) Ekonomiyi millî temeller üzerinde geliştirmek

9. ‘’Büyük ülkümüz en uygar, en zengin bir ulus olarak varlığımızı yükseltmektir. Bu yalnız kurumlarında değil, düşüncelerinde de devrim yapmış olan Türk ulusunun güçlü ülküsüdür. Herhangi bir amaca ulaşmakla yetinmeyeceğiz. Durmadan daha ileriye varmak için çalışacağız’’

Mustafa Kemal’in 10. yıl nutkunda sözünü ettiği bu ülküye ulaşmak için, aşağıdaki ilkelerden hangisini öncelikle benimsemek gerekir?

A) Kararlı ve istekli olmakB) Deneyimlerden ders almakC) Ulusal değerleri korumakD) Dünya devletlerini örnek almak

10.‘’Türk inkılabı yalnız ülkemizi canlandıran değil,aynı zamanda dünyaya yol gösteren bir devrimdir.Bundan sonra Doğulu uluslar Türkiye’nin eserini izleyeceklerdir.Türkiye inkılaplarıyla dünya uygarlığına büyük hizmet etmiş oluyor.’’

-Atatürk’ün bu sözlerinde Türk inkılabının hangi özelliği vurgulanmıştır?

A)Siyasi B)Sosyal C)ekonomik D)Evrensel

11.Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin ekonomik alanda kalkınmasını sağlayacak öncelikli çalışmalara örnek olarak gösterilemez?

A) Ekonomide devlete öncülük veren ilkelerin benimsenmesi

B) Ülke kalkınmasını sağlayacak planların hazırlanmasıC) Yatırım yapacak özel girişimcilerin desteklenmesiD) Ülke savunmasını güçlendirecek önlemler alınması

12.Atatürk Dönemi’nde kurulan ilk muhalefet partisi aşağıdakilerden hangisidir?A) Halk FırkasıB)Terakkiperver Cumhuriyet fırkasıC)Serbest cumhuriyet fırkasıD)Demokrat Parti

13.’’Türk çocuğu atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendisinde kuvvet bulacaktır.’’ -Atatürk, bu düşüncesine uygun olarak aşağıdakilerden hangisini kurmuştur?A) Türk Tarih KurumuB) Hukuk FakültesiC) Anadolu Medeniyetleri MüzesiD) Türk Standartları Enstitüsü

14. ‘’Efendiler!Hepiniz milletvekili olabilirsiniz,bakan olabilirsiniz.Hatta cumhurbaşkanı da olabilirsiniz. Fakat sanatçı olamazsınız’’ Atatürk’ün bu sözünden çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir?

A)Ulusların kalkınmasında güzel sanatların büyük katkısının olduğu

B)Politikacıların mutlaka sanatçılardan seçilmesi gerektiği

C)Ülke sorunlarının çözümünde sanatçıların görüşünün alınması

D)Sanatçı olabilmek için özel bir eğitim ve yeteneğin gerekli olduğu

15.Aşağıdakilerden hangisi cumhuriyetin ilk yıllarında sağlık alanında yaşanan gelişmelerden değildir?

A)Hıfsızsıhha Enstitü’sünün kurulmasıB)Sanatoryum ve dispanserlerin açılmasıC)Musiki Muallim Cemiyetinin açılmasıD)Veremle mücadele derneğinin açılması 

16. 3 MART 1924’te alınan kararlar arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A)Tevhid-i Tedrisat kanunuB)Şer’iye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılmasıC)Halifeliğin kaldırılmasıD)Medreselerin kapatılması17. Aşağıdakilerden hangisi siyasal alanda

kadın-erkek eşitliğini sağlamaya yöneliktir?A)Türk Medeni KanunuB)Kadınlara seçme-seçilme hakkının verilmesiC)Tevhid-i Tedrisat kanunuD)Teşkilat-ı Esasiye kanunu

18.Şeyh Sait İsyanı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şeyh Sait İsyanı, İngilizler tarafından desteklenmiştir.

B) Türk ordusu isyanı bastırırken İngilizlerle savaşmıştır.

C) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır. D)Musul ‘un Ankara Antlaşması ile kaybedilmesine

neden olmuştur.19. Aşağıdakilerden hangisi 1929 da başlayan

dünya ekonomik krizinin sonuçlarından biri değildir?

A)Yaşamsal hammadde ihtiyacının artmasıB)Sömürge edinme yarışının başlamasıC)Para değerlerinin düşmesiD)Halkın alım gücünün azalması

20.Cumhuriyet Döneminde gerçekleştirilen; • Türk dilinin okunup yazılmasını kolaylaştırmak

için Türkçe’nin yapısına uygun olan Latin alfabesinin kabul edilmesi

• Latin harflerinin kabulünden sonra yeni harfleri öğretmek için Millet Mektepleri’nin açılarak okuma yazma seferberliğinin başlatılması

gibi çalışmaların, Türk toplumunda aşağıdakilerden hangisine katkı sağladığı savunulamaz?

A) Eğitimin yaygınlaşmasına B) Okur-yazar oranının artmasına C) Çok partili yaşama geçilmesine D) Bilgi ve kültür düzeyinin yükselmesine