Ерөнхий ойлголт

Үндсэн ухагдахуунууд

Загварын динамикууд

Хадгаламжийн хүүгийн өөрчлөлтийн нөлөөлөл

Тоо хэмжээний утга санаа

Солоугийн загвар ба өсөлтийн онолын үндсэн асуудал

Туршлагын дүн шинжилгээ

www.zaluu.com www.zaluu.com

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com1. Ерөнхий ойлголт

○ Сонгодог өсөлтийн загвар

○ Эдийн засгийн өсөлтийн ач холбогдол

- Амьдарлын баталгаат түвшинг шийдвэрлэдэг хамгийн чухал үндсэн

элемент юм

Энгийнээр нэг хүнд ноогдох бодот ДНБ-ийн өсөлтийн хувиар⇒

тодорхойлогдоно

○ Rule of 70

- Бодот орлого жил тутамд g% -р өсөх тохиолдолд бодит орлого 2

дахин их болоход 70/g жил.

1960 онд Бангладеш ба Солонгос улс нь адилхан 1000ам.д бодит⇒

орлоготой байсан.

Бангладеш ба Солонгос улсын жилийн дундаж өсөлт нь 2% ба 7% байсан⇒

Солонгос улс нь 10 жил (ө.х 70/7) тутамд бодот орлого 2 дахин өснө.

Бангладеш нь 35 жил (=70/2) тутамд 2 дахин өснө. 30 жилийн дараа 1990⇒

онд Солонгосын бодот орлого нь $1,000*23=$8,000 болж Бангладешийн

бодот орлогын түвшин $2,000.

○ Асуулт

- Эдийн засгийн өсөлтийг шийдвэрлэдэг хүчин зүйлст юу вэ?

- Яагаад эдийн засгийн өндөр өсөлттэй аливаа улс нь бусад улсын

эдийн засагт нөлөөлдөг вэ?

2. Үндсэн ухагдахуунууд

○ Орц ба гарц

- Олон төрлийн орц ба нэг төрлийн гарц

○ Үйлдвэрлэлийн функц

- Пүүс нь өгөгдсөн үйлдвэрлэлийн технологид тулгуурлан

үйлдвэрлэлийн элементүүд болох хөдөлмөр ба капиталын оновчтой

хослолыг ашиглан биет бүтээгдэхүүнийг бий болгодог.

[Type text]

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com- Үйлдвэрлэлийн функц

Үйлдвэрлэлийн элементүүд ба бэлэн бүтээгдэхүүний хоорондын⇒

хамаарлыг математик тооцооллын тусламжтайгаар дүрслэн

гаргана.

Y = F K,AL

- AL: Технологиор тооцсон хөдөлмөрийн үр дүн.

Хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлдэг үйлдвэрлэлийн технологи.⇒

Оновчтой хөдөлмөрийн нийлүүлэлтэд харгалзсан өндөр технологи:⇒

-чанартай бүтээгдэхүүн.

○ Үйлдвэрлэлийн функцыг өргөтгөх

- Цаг хугацаагаар өргөтгөх

Y t = F K t ,A t L t

- Чухалчлал

Constant return to scale.⇒

Үйлдвэрлэлийн функц бүхэлдээ c дахин өсөхөд бүтээгдэхүүний⇒

хэмжээ мөн с дахин өснө

F сK,сAL = cY c ≥ 0

- Үйлдвэрлэлийн функц нь 0 эрэмбийн функц байна

Бүх орц с дахин өсөхөд бүтээгдэхүүний хэмжээ ч с дахин өснө.⇒

Y = F K,AL эндээс гаргалгаа хийвэл:

c =

AL 1

→ F

AL K

,1 =

AL Y

.

k =

AL K

Y AL

y = F k,1 → y = f(k) болно.

[Type text]

; y =

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.comk : нэгж хөдөлмөрийн бүтээмжинд ноогдох капиталын орцын хэмжээ

y : нэгж хөдөлмөрийн бүтээмжинд ноогдох капиталын гарцын хэмжээ

Жишээ: Кобб-Дугласын үйлдвэрлэлийн функц дараах байдлаар өгөгдөв

Y = Kα AL 1−α , 0 < α < 1

cK α cAL 1−α = cαc1−αKα AL 1−α

= cKα AL 1−α = cY тэг эрэмбийн функц

Капиталын ахиу бүтээгдэхүүнийг тооцвол:

∂Y ∂K

[Type text]

= αKα−1 AL 1−α = α

K AL

α−1

= αkα

Нэгж хөдөлмөрийн бүтээмжинд ноогдох капиталын ахиу бүтээгдэхүүнийг

тооцвол:

Y

α

AL AL

AL

−α

α =

= kα

mpk =

=

K AL

K AL

dy dk

= αkα−1,

dmpk dk

d2y dk2

= α α − 1 kα−2 < 0

y = f k ,

=

dy dk

= f′ k <0 ,

d2y dk2

= f′′ k < 0

Графикаар үзүүлбэл:

y

mpk

f k

0

k

0

k

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com::: ЛЕКЦ - 2 :::

○ Хугацаанаас хамаарсан өөрчлөлт

- Тэмдэглэгээ: Y t ,K t ,A t ,L t

Хугацаанaaс хамаарсан хөдөлмөрийн орцын өөрчлөлт:⇒

L t =

dL dt t

байх ба

Өсөлтийн хувь нь:⇒

dL L [Type text] t t

/dt

=

L L t t

болно.

Жишээ: L t = entL 0

L t =

dL dt t

= nentL 0 = nL t

lnL t = nt + lnL 0

dlnL t dt

= n

Хөдөлмөрийн өсөлтийн хувь ∶

L t = n t , n =

dL t

dt L t

dlnL t dt

Технологийн дэвшил:

A t = gA t , g =

=

dA t /dt

A t

dlnA t dt

○ Капиталын үнэлгээний өөрчлөлт

- Үндэсний орлогын тэнцэл : Y = C + I (G = 0)

s = хадгаламжийн хүү S = sY, C = Y − sY⇒ ∶

C = (1 − s)Y⇒

- Y = 1 − s Y + I

=

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com- I = sY санхүүгийн зах зээлийн тэнцвэрт нөхцөл∶

- Капиталын үнэлгээний өөрчлөлт

- K t = sY t − δK t

3. Загварын динамик

○ Нэгж хөдөлмөрийн бүтээмжийн хэмжээн дэх капиталын хуримтлалын

өөрчлөлт:

k t = A K t [Type text] t L t

;

→ k t =

dK(t) dt

dA t L(t) dt A t L(t) 2

k t =

dk dt t

=

A t L t −

dK dt

t

=

dK dt

t

A t L t −

dA dt

t

L t +

dL dt t A t A t L t 2

K t

=

dK t

1

dA dt

t

K t

dL dt t

dt

A t L t

A t

A t L t

L t

K t A t L t

=

−

−

dK t dt

A t 1

L t

− nk t − gk t

K t =

dK dt

t

= sY t − δK t Үүнийг дээрх гаргалгаанд орлуулбал:

k t = s

A Y t t

L t

− δ

A K t t

L t

− nk t − gk t

= sf k t − δ + n + g k t болно.

○ Steady state: Тэнцвэржсэн өсөлт, Урт хугацааны өсөлт

- S.S : Макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд тэнцүү хувиар өснө

- k (t) = sf k t − δ + n + g k t

- S. S k t =∶

A K t t

L t

= constant

- k t = 0

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com- sf k t = δ + n + g k t

sf k = i → идэвхитэй хөрөнгө оруулалтын түвшин

δ + n + g k t → хөрөнгө оруулалт зогсох түвшин

S.S : Нэгж хөдөлмөрийн бүтээмжийн хэмжээн дэх капиталын⇒

хуримтлалын түвшний өнөөгийн нөхцөл байдал

δ Капитал хуримтлалын элэгдлийн хэмжээ∶

n + g Хөдөлмөрийн бүтээмжийн өсөлтийн хэсэг∶

i

δ + n + g k t

sf k

0

k

2

→ k∗

← k

1

- k > k → sf k < δ + n + g k → k t > 0 → k ↓ - k < k → идэвхитэй хөрөнгө оруулалт <∗ ∗

хөрөнгө оруулалт зогсолт → k t < 0 → k ↑

- k (t) = sf k t − δ + n + g k t

[Type text]

k

k

0

k k Фэйсийн диаграмм∗

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com○ Тэнцвэржсэн өсөлтийн зам: Өсөлтийн элемент бүр тогтмол хувьтай ---

S. S k t = k → k t = 0∶ ∗

L t = n, A t = g Дотогшоо чиглэсэн хувьсагч⇒

Y t =?, k t =?⇒

k t = 0 → A [Type text] K t t

L t

= тогтмол

K t ийн өсөлтийн хувь = A t L t ийн өсөлтийн хувь

K t K t

= n + g

y =

A Y t t

L t

→

Y Y t t

= n + g

- Нэг хүнд ноогдох нь?

Y t L t

= g хувиар өснө. Мөн

K L t t

= g хувиар өснө

- Солоугийн загвар:

Нэг хүнд ноогдох гарцын өсөлтийн хувь

Нэг хүнд ноогдох капиталын өгөөжийн өсөлтийн хувь

g: Технологийн өсөлтийн хувь

4. Хадгаламжийн хүүгийн өөрчлөлтийн нөлөөлөл

○ Солоугийн өсөлтийн загвар дахь S.S нөхцөл

- k (t) = sf k t − δ + n + g k t

sf k t = I(t)⇒

- Шийдвэрлэгч хувьсагч буюу хадгаламжийн хүүгийн хувь: s

n,g,δ өгөгдсөн⇒

○ Хадгаламжийн тогтвортой өсөлт

i

δ + n + g k t

s

2

s

1

f k

f k

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com- Гарцанд үзүүлэх иөлөөлө нь:

sf k = i → s ↑ → i ↑ → k ↑ → y ↑⇒

- Нэг ажилтанд ноогдох гарцын хэмжээ

⇒

Y L

= Af k → k constant →

Y L

grows at g

k increase → Grow⇒

Y L

> g

At S. S GN⇒

Y L

= g

Level effect, but no growth effect⇒

s

Growt𝑕

[Type text]

t

o

t k

t k

Y

t

L

t

www.zaluu.com [Type text] www.zaluu.com::: ЛЕКЦ - 3 :::

Жишээ: Кобб-Дугласын үйлдвэрлэлийн функцын хувьд:

y = kα S.S: skα = n + δ + g k

k =∗

[Type text]

1 1−α

dk ds∗

s n + δ + g

1

s

1 1−α

−1 s 1 − α

n + δ + g

n + δ + g

> 0

○ Хэрэглээнд үзүүлэх нөлөөлөл

- Хэрэглээний чухалчлал

Чинээлэг эдийн засаг дахь хэрэглээ⇒

c = 1 − s f k⇒ ∗ ∗

= f k − sf k = f k − δ + n + g k∗ ∗ ∗ ∗

k Нөлөөллийн параметер⇒ ∗ ∶

k = k (s,n,g,δ)∗ ∗

⇒

=

dc

∗

ds

=

df dk k∗

∗

dk ds

∗

− n + δ + g

dk

∗

ds

= f′(k ) − n + δ + g∗

dk ds∗

⇒

dk

∗

ds

> 0