Arkitektura eta pintura erromanikoa:
Aralarko San Migel
Erdi Aroa
Erdi Aroa 476.urtean hasi zen germaniarrek Mendebaldeko
Erromatar Inperioa bereganatzean eta XV. Mendean amaitu zen.
Aro honetan gerrak etengabeak ziren eta erresuma eta inperio
asko egon ziren.
Feudalismoa sortu zen ( gizarte sistema bat ) eta gizartea hiru
estamentutan ( taldetan ) banaturik zegoen.
Arkitekturaren aldetik, eraikin pisutsuak egiten zituzten,
erlijioari lotutakoak, garai hartan erlijioak garrantzia eta indar
ugari zuelako ( kristautasunak gehienbat, europar gehienen erlijioa
hori zelako ).
Bi arte estilo berri hedatu ziren Europatik nagusiki:
Erromanikoa eta Gotikoa.
Erromanikoa
Gotikoa
Leongo katedralaErregeaNobleak eta
klerikoakZaldunak,Abadeak...Nekazariak
Erromanikoa
XI. mendetik aurrera, arte-estilo berria hedatu zen Mendebaldeko
Europa osoan zehar: Erromanikoa. Erromatar artea gogoratzen duelako
izena du horrela.Artistak eskulangiletzat hartzen zituzten
erromanikoaren garaian eta lan gehienak anonimoak ziren ( dira
).Ezaugarri nagusiak:Erlijiozkotasuna da arte erromanikoaren
ezaugarri nagusia; artearen helburu nagusia fededunak
Jainkoarengana hurbiltzea zen ( elizak, katedralak... ).
Beste ezaugarri bat sinboloak dira: gauza orok mezu bat
transmititzen zuen.
Arkitektura:Eraikin erromanikoak harriz eraikitzen
zituzten.Eraikin handiak harriz estaltzeko, arkitektoek
kanoi-gangak eta kupulak ( erromatar elementuak ) erabiltzen
zituzten.Horma oso lodiak zituzten eraikinek ( kontrahormek eutsiak
), bai eta oso leiho txikiak ere. Ondorioz, itxura sendo eta
trinkokoak ziren, eta barruan argi gutxi zuten. Tenpluek latindar
gurutzeko oinplanoa zuten.
Gaur egun, arte-estilo erromanikoko eraikin garrantzitsuetako
bat dugu gugandik gertu:Aralarko San Migel
San Migel 1000 urte baino gehiago dauzkan santutegi bat da.
Aralarreko mendilerroan kokaturik dago, Artxueta menditik gertu.
Donejakue bidean ( Santiagoko bidearen Espainiako zatian )dagoen
santutegietako bat da.Urteetan zehar, santutegi honetan hainbat
berrikuntza egin izan dira ( VIII, XI, XII. eta XVIII. mendeetan ),
baina gaur egun hiru nabez osaturik dago, eta Europan oso preziatua
den erretaula berezi bat dauka bere barnean ( behin lapurtua izan
zena ).Santutegi honek elezahar bat ezkutatzen du, Aralarko
herensugearena.
Aralarko San Migel
Aralarko San Migel
Elezaharra:Teodosiok, gerrara joan zen. Gurutzada bukatutakoan
bere herrira itzuli zen, baina bere etxera iritsi aurretik, erromes
bat aurkitu zuen ( deabrua zen ) eta bere emaztea gizon batekin
bere etxeko ohean zegoela esan zion..Haserre bizian Teodosio etxean
sartu eta ohean bi gorputz zeudela ikusi zuenean biak ezpataz hil
zituen. Beranduago bere gurasoak zirela ohartu zen.Teodosio
konfesatzera joan zen, eta parrokoak Erromara erromes bidali zion;
bertan, Aita Santuak, lepoan eta gerrian loturiko kate batekin
ibiltzea agindu zion katea bakarrik apurtu arte.Mendian zebilen
egun batean, herensuge bat bizi zen kobazuloaren ondoan zegoen eta
herensugea irteten hasi zenez, San Migeli laguntza eskatu zion.
Momentu hartan aingerua zerutik jaitsi zen buruan gurutze batekin
eta herensugea hil zuen Teodosiori kateak apurtuz ondoren.
Aralarko San Migel
Donejakue bidea
San Migelko santutegia
Datozen diapositibetan Aralarko San Migel santutegiko eraikinari
buruzko informazioa agertutzen da, argazkiekin adierazita.
Eraikinaren kanpoaldea
Orokorra
Eskuin aldea
Kontrahormak
Leiho txikiak
Kupula
AbsideaHorma
Sarrera
Santutegian sartzeko lehenengo estalitako atrio bat igaro behar
da, baina ondoren ate nagusia dago.
Kanpoko sarreraAtrio estaliaAte nagusia
Arkiboltak
Erdi-puntuko arkua
Sarrera
Atrioa
Atrioan zehar, urteetan zehar berreskuratzen joan diren erliebe
antzekoak daude ( oraindik batzuk falta dira ).
Barrutik
Bitxikeria:Aspaldian, jaunartzea egin gabe zeukaten pertsonak,
ezin ziren elizaren ekialdean sartu, elizaren mendebaldeko zatian
bakarrik egon zitezkeen.
Hiru nabeak
Oinplanoa:Aralarko santutegiak, originalki, gurutze latindarreko
oinplanoa zuen, baina egin ziren berrikuntzetan, gela berriak
gehitu zitzaizkion.
AbsideaMendebaldeko gelaEkialdeko gela
Barrutik
Nabeetako bat
Nabe nagusia
Beste nabea
Pelikanoa
Aldarea
Erretaula
Absidea
Leiho txikiak
Barrutik
Bitxikeria: Santutegi guztiko zutabeek gurutze formakoak dira,
bat izan ezik.
ZutabeakErdi-puntuko arkuaKanoi-ganga
Gurutze formako zutabea
Barrutik
Gurutzadura eta kupula ez dira gauza bera: gurutzadura
kanoi-ganga guztiak elkartzen diren puntua da eta kupula berriz,
esferaerdi formako estalkia da.
Gurutzaduraedo transeptu
Barrutik
Kupula
Barrutik
Santutegiaren barruan eliza nagusia egoteaz gain, kapila bat
dago nabe nagusian kokatuta.
Barruko kapila
Barruko kapila
Arkitektura
Kapitela dekoraturik
KapitelaKapitelaKapitela
Arkitektura
Iruako katedralean horrelako kapitela dago.
Artelanak
Pintura:Pintura erromanikoak ez zuen naturalismorik: irudiak
forma eskematikoz eta jarrera zurrunez adierazten ziren. Gainera
pertsonaia garrantzitsuenak handiago irudikatzen zituzten.Erlijio
gaiak marrazten ziren, kolore biziak erabiltzen zituzten, irudien
ingerada lerro lodi beltzez inguratzen zituzten eta ez ziren
paisaiak atzealdean marrazten.
Hiru arlo landu zeuden:Horma pintura
Miniaturak
Ohol-pintura ( erretaulak bertan sartzen dira )
IngeradaHorma pinturaKristo ( handiagoa )
Artelanak
Erretaula:Aralarko santutegian oso preziatua den erretaula bat
dago, hasiera batean Iruako katedralerako egina zena.Brontzez eta
afrikar harri bereziz egina dago.Zenbait zati falta zaizkio
1979kourriaren 25eko gauean Erik elbelga k bere taldearekin
lapurtueta zatitan saldu bait zuen.
Artelanak
Mosaikoak
Irudia
Aralarko santutegian gurtzen den irudi nagusia San Migel
Goiaingeruarena da.Irudi hau barrutik zurezkoa da eta 1756. urtean
urre-koloreko zilarrez jantzitakoa.Bere barruan, Jesus hila izan
zen gurutzearen zati bat dago, Teodosio Goik gurutzadetatik bueltan
ekarritakoa.
Egilea:
Lorea Eraso CestauDBH 22015eko urria
