Upload
derslopedi
View
1.994
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
Bağlaçlar, kelimeleri ya da cümleleri birbirine bağlayan kelimelerdir.
Bağladıkları kelimeler ve cümleler arasında yakın bir anlam ilişkisi kurarlar ve bu ilişkiyi açıklarlar. Bunun için genellikle birbirlerinin yerine kullanılmazlar. Bağlaçlara, anlam bakımından yarı anlamlı kelimelerdir denebilir. Çünkü anlamları bağlandıkları kelime ve cümlelere bağlıdır.
Bağlaçlar da edatllar gibi tek başlarına anlam taşımazlar.Bunlar “anlamlı” değil “görevli” kelimelerdir.
Bağlaçladıkları kelime,kelime grupları ve cümlelere anlam ve anlatım yönünden güç katarlar.
Pekiştirme yaparlar. Bağlama işlevlerinden gelen özellik
dolayısıyla, cümleler arasında konu ve anlatım bütünlüğü, sözde süreklilik sağlarlar.
Bağlaçar ad soylu, anlamlı kelimelerde olduğu gibi özne,nesne,tümleç, ve yüklem görevi yapmazlar.
Edatlarla bazı şekil ortaklığı olsa da, kullanılış yerleri ve işlevleri bakımından farklıdırlar.
Başka kelime sınıflarından alınmış şekiller(edatlar, zaman zarfları, zarf fiiller vb.) bazen cümlede bağlaç olarak kullanıldıkları halde, bağlaçlar başka kelime sınıflarına geçmezler.
1. Yapılarına göre 2’ye ayrılırlar;1.1 Tek kelime halindeki bağlaçlar:Bunlar da kendi içinde 2’ye ayrılırlar;d. Yalın olanlar
(yani, meğer,madem,nitekim,lakin,eğer,ama,bile,ile,de gibi).
Ayrıca diğer kelime gruplarından kaymış olanlar da vardır (yalnız,ancak,hoş,demek,anlaşılan gibi).
h. Bileşik olanlar (oysaki,mademki,sanki,halbuki,oysa,neyse,yoksa,kimbilir gibi).
1.2. Birlik Halinde Kullanılan Bağlaçlar:2. Yanyana kullanılarak anlamları
kuvvetlendirebilirler;ya da, hem de, yahut da vb.
4. “ki” bağlacı ile kurulabilirler;demek ki, öyle ki, şöyle ki,farzet ki, kaldı ki,ne var ki, şu var ki gibi.
6. “ise” bağlacı ile kurulabilirler;hiç değilse, hiç olmazsa gibi.
1. Tamlama halinde kurulabilirler;
sözün kısası, buna göre,aksi takdirde,gibi.
3. Kimi kalıplaşmış cümleler de bağlaç olabilir;Ne bileyim, gel gelelim, zorla değil ya gibi.
2. Kimi kelimeler de eş görevli kelimeler arasında tekrarlanarak bağlaç görevi görürler;
ne .... ne, hem ...hem, belki ...belki gibi.
2. Anlamları ve Görevleri Bakımından Bağlaçlar:
Bunlar da kullanılış yerlerindeki görevlerine göre 3’e ayrılır:
2.1 Kelime bağlaçlarıEş görevli kelimeler arasında kullanılırlar (ile
gibi.) Mesela; Ayşe ile Ali gittiler.2.2 Cümle bağlaçları Cümleleri birbirine bağlarlar(çünkü, madem gibi. Mesela; Onu hepimiz çok severiz, çünkü o buna layıktır.2.3.Kelime ve cümle bağlaçları
Ayrıca çeşitli anlamlarda kullanılarak da birbirlerinden ayrılırlar;
Karşıtlık anlamı kazandıran cümle bağlaçları
(ama, lakin, fakat, ancak, yalnız,halbuki)
Mesela;Onu görmem gerekiyordu; ancak oraya gidemezdim.
Adam çok zengin;yalnız cimri.
Sebep anlamı kazandıran cümle bağlaçları(gerçi, çünkü, değil mi ki, gibi)
Mesela;
Babam amcamın yanında ayak ayak üstüne atmazdı çünkü ona karşı saygısı büyüktü.
Değil mi ki bana bunu yaptı artık arkadaşlığımız devam edemez.
Şart anlamı kazandıran cümle bağlaçları
(eğer, şayet gibi)
Mesela;
Eğer sen de genç olsaydın beni anlayabilidin.
Şayet biletim olursa gelir,izlerim.
Özet anlamı kazandıran cümle bağlaçları
(kısacası,yani,şu halde,açıkçası,örneğin,demek oluyor ki gibi)
Mesela;
Sözün kısası bu iş burada biter.
Berbat bir hava yani.
Şu halde sizinle yapılan anlaşma burada biter.
İhtimal anlamı kazandıran cümle bağlaçları
(yoksa,meğer,anlaşılan gibi)
Mesela;
Uslu dur yoksa seni bir daha getirmem.
Meğer o göründüğü gibi değilmiş.
Anlaşılan buraya ilk defa geliyorsunuz.
Anlamı pekiştiren cümle bağlaçları
(hem, üstelik,hatta gibi)
Mesela;
Gidiyor, hem koşarak gidiyor.
İşim çok üstelik çok yorgunum.
Hatta böyle öğretmen ayakta karşılanmalı.
2.3. Kelime ve cümle bağlaçları Beraberlik anlamı verenler
(ve, bile,dahi, de gibi)
Mesela;
Dün buraya geldiler ve aceleyle gittiler
Ne dediğini ben dahi anlamadım.
Benden bile sakladı.
Onu ben de gördüm.
Seçme anlamı verenler
(veya, ya da, veyahut, yahut gibi)
Ahmet veya Ali bu işi yapabilirler.
Kavun ya da karpuz, bana göre ikisi de bir.
Bir şeyin ucuz veyahut pahalı olması onun değerini göstermez.
Gelmiş yahut gelmemiş sizin için ne fark eder.
Karşılaştırma anlamı verenler
(ya...ya, ama ...ama, ne ...ne gibi)
İster gelsin ister gelmesin ne değişir.
Ali yalnız gezer (yapısına göre, yalın bağlaç;cümledeki görevi, zarf) .
Yalnız çocuklarda birtakım ruhsal aksaklıklar görülüyor (yalın,sıfat).
Giderim, yalnız unutma ki bir daha gelmem(yalın, bağlaç)
Bu kalem ancak beş lira eder (yalın,zarf). Bu işe başlıyorum ancak