BİLGİNİN SERÜVENİ:

nüNÜ, BUGÜNÜ VE YARıNı...

Türk Kütüphaneeiler Derneği'ninKuruluşunun50. Yılı

Uluslararası Sempozyum Bildirileri

17-21 Kasım 1999, Ankara

ADVENTURE OF INFORMATION:

IT'S PAST, PRESENT&FUTURE...

50 th Anniversary of the Establishment of 1\ırkish Librarians'

Association Proeeedings of the International Symposium,

17-21 November 1999, Ankara

Yayına Hazırlayanlar

Özlem Bayram

Erhan Erkan

Tayfun Güne

Dilek (Bayır) Toplu

Mehmet Toplu

Erol Yılmaz

Türk Kütüphaneeiler DerneğiAnkara, 1999

Türk Kütüphaneciler Derneği Yayınları: 32

ı. Basım: Kasım 1999

Copyright © Türk Kütüphaneciler Derneği

ISBN 975-7653-80-2

Sipariş ve Bilgi İçin:

Türk Kütüphaneciler DerneğiElgün Sokak, No: 8/806440 Kızılay,AnkaraTel.: (0312) 230 13 25

Bilginin Serüveni: Dünü, bugünü, yarını: Türk Kütüphanecilel'Derneği'nin kuruluşunun50. yılı uluslararası sempozyumbildirileri 17-21 Kasım 1999, Ankara = Adventure ofinfor­mation: It's past, present&Future : 50th Anniversary of thEEstablishment of Turkish Librarians' AssociationProceedings of the International Symposium, 17-21November 1999, Ankara / Yayını hazırlayanlar ÖzlemBayı·am... [ve başkaları]. --Ankara: TKD, 1999.

XIII, 623 s. ; 24 sm. - (Türk KüWphaneciler Derneği ya­yınları; 32)

ISBN 975-7653-80-2

ı. KüWphanecilik- Sempozyumu ı. Bayram, Özlem.

Baskı:

Öncü Basımevi, (0312) 384 31 20

içiNDEKİLER

Tülay Fenerci "KütüphaneciliğimizdeNereden Nereye" 1

Hüseyin Türkmen "Tanzimat Sonrası Kütüphanelerle ilgiliDüzenlemelerde Kütüphane Personeli (1826-1920)" 21

Altınay Sernikli "2000'e Girerken Türk Kütüphaneciliğinin

Bilgiye Hizmette OlumluluklarıOlumsuzlukları" 41

Gülen Dinçer "GeçmiştenGünümüze Kıbrıs Kütüphaneleri" 55

Mustafa Bayter "TKD'nin 50 Yıllık Üye Profili" 66

Zorka Ivanova "Bulgaristan'da VakıfKütüphaneleri Tarihindenxvııı-xıxYüzyıllardaKüstendil VakıfKütüphaneleri" 74

Dilek (Bayır) Toplu "Yükseköğretimve Kalite" 90

Selma Aslan "Kütüphane ve Bilgi Hizmetlerinde KaliteYönetimi Uygulamaları" 126

Fatih Rukancı "Ülkemizde Arşiv Eğitimi ve Geleceği" 136

Doğan Atılgan "Türkiye'de Kütüphanecilik Eğitimi veYeni Bin Yılda Hedefler" 144

Gülbün Baydur "ArşivcihğinKütüphanecilikle ilişkisi" 164

Erol Yılmaz "Kütüphaneci-Kullanıcıiletişimi veiletişim Kazaları" 173

Tülin Sağlamtunç"Johan Wolfgang von Goethe ve Batı'da

Kütüphaneciye Bakış" 202

Hasip Pektaş "Exlibris ve Türkiye'deki Oluşumu" 214

Ahmet Karataş "Bilginin Yazgısı ya da Özer Soysal" 221

Sara Yontan "Fransız Ulusal KitaplığındaTürkçeKoleksiyonun izlenmesi" 230

Maurizio Copede "The Restoration Books and ArchivalDocuments as a Safeguard to Historical Memory" 24 ı

Andrea Papi "The Training of Paper Restorer and TheTraining Experience Within International Cooperation" 249

İrem Soydal-Gülten Alır-EylemÖzkaramanlı"Yazma

Katalogları ve TÜYATOK: Sorunlar ve Çözüm Önerileri" 257

Hasan Duman "Yazma Eserler Kütüphaneciliğimizin

Sorunları için Bazı Çözüm Önerileri" 272

Nazlı Alkan "Tıp ve Sağlık Bilimleri Dallarının 1990'lardaEtki Faktörü Değeri En Yüksek Olan Süreli Yayınlanve Bunların Ankara'daki İlgili KütüphanelerdeBulunabilirliği" 278

Sönmez Çelik "Türkiye'deki Üniversite KütüphanelerindePersonel Yönetimi" 30]

Sami Çukadar "İstanbul Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi YayınSağlama ve Kullanıcı Hizmetleri Bölümlerinde ToplamKalite Yönetimi Modelinin Geliştirilmesi" 330

Hüseyin Odabaş "Elektronik Belgeler ve Arşivler" 356

Fahrettin Özdemü'ci "ArşivlerimizinKurumsal YapılanmaGereksinimleri" 366

Özgür Külcü "Üniversitelerde Belge Yönetim Çalışmaları:

Kmumsal Bilginin Denetlenmesinde Belge Yönetimi" 38t1

Yaşar Tonta "Tıp ve Yaşam Bilimleri LiteratürüneTürkiye'nin Katkısı (1988-1997)" 421

Osman Tahsin Öcal "KütüphaneciliğimizÜzerine" 439

Aylin Görgün Baran-Esra Burcıı "Internet KullanımınınSoysal İlişkiler Üzerine Etkileri" 448

Nazmi Kozak "Türkiye'de YayınlanmaktaOlan AkademikDergiler Üzerinde Bir Araştırma" 467

Yaşar Tonta "KütüphanelerarasıİşbirliğininNeresindeyiz?" 492

Sıısan B. Aramayo "Libraries Without Walls: U.S. LibrariesIn The Information Age" 5] 5

Özlem Bayram "Elektronik Bilginin Fiyat Politikaları:

Ulusal Bir Model Önerisi" 529

Bülent Yılmaz "Halk Kütüphanesinin Toplumsal KaynaklarıÜzerine Bazı Saptamalar: Bir Giriş" 544

Umııre Örs "GeçmiştenGünümüze Kuzey Kıbrıs Ttırk

Cumhuriyetinde Kütüphane Mevzuatı" 565

Yusııf Tavacı "Halk KütüphaneciliğimizinDünü, Bugünüve Yarını" 572

Coşkun Polat "21. Yüzyıla Girerken Ülkemizde DerlemeSorunu" 579

Ender Bilar "Toplumun Bilgilendirilmesinde HalkKütüphanelerinin Rolü" 613

SUNUŞ

Bilginin Serüveni: Dünü, Bugünü, Yarını. Bilginin ortaya çıkışından gü­

nümüze kadar geçirdiği evreler ve geleceğe olan yolculuğunu anlatan,

Bilgi ögesini vurgulayan bir tema. Neden bu tema seçildi? Çünkü: Bilgi,

insanoğlunun yaşamı boyunca önemli ögelerden biri olmuştur. Bilgiye

önem veren, onu üreten, kullanan, geliştiren ve kendinden sonraki ku­

şaklara aktaran toplumlar her zaman bir adım önde olmuşlar, gelişmiş

toplumlar arasında yer almışlardır.Ancak bilgiye gereken önemi verme­

yen yaşamlarınınbir parçası olarak kullanmayan toplumlar ise her za­

man geride kalmışlar,hatta kimi zaman da bilgiyi kullanan gelişmiş top­

lumların sömürgeleri olmuşlardır. 'Bilgi çağı' olarak da adlandırılan gü­

nümüzde bilgi toplumu olabilmek, bilginin üretiminden tüketimine ka­

dar her aşamasındaaktif olarak yer alabilmekle eşdeğerdir. Bilginin üre­

timinden, gereksinim duyanlara hizmete sunulmasına kadar geçen sü­

reçte de 'Bilgi Profesyonelleri' yani kütüphaneciler her aşamadaaktif ola­

rak yer almaktadırlar.

Kütüphanecilerin bu odak noktadaki işlevlerini istendik düzeyde yeri­

ne getirebilmeleri ise, aldıkları eğitim, iş deyimleri ve mesleki örgütlen­

meleri ile doğru orantılıdır. Kütüphaneciler ülkemizde 1954 yılından be­

ri üniversite düzeyinde eğitilirlerken, iş deneyimlerini de çalıştıkları bil­

gi merkezlerinde kazanmaktadırlar.Kütüphanecilerin hu kazanımlanna

önemli bir katkı da ÜL kemizde üniversite düzeyinde eğitim başlamadan

beş yıl önce kurulan meslek örgütümüz Türk Kütüphaneciler Demegoi

(TIID) tarafından sağlanmaktadır.

1949 yılının 19 Kasım günü bir avuç gönüllü tarafındankurulan Der­

neğimiz 2000 yılının eşiğinde 50. Altın yılını kutlamaktadır. Türkiye ko­

şullannda henüz toplumda kendini kabul ettirme savaşını veren bir mes­

leğin Örgütünün, acısıyla, tatlısıyla50 yılı geride bırakmasıövünülesi hi i'

başarıdır.

Türk Kütüphaneciler Derneği kuruluşundanbu yana bir çok değişim

geçirmiştir. 1961 yılındaki tüzük değişikliği ile ülke genelinde örgütlen­

meye başlayanTKD bugün 44 şubesi 2000'e yaklaşan üyesi ile Türkiye'de

bilginin serüvenine katkı sağlamaktadır. Başlangıçtaki kıt olanaklarına

karşın 1970'li yıllardan beri kamu yararına çalışan dernekler statüsünde

hizmet vermektedir. Yönetim Kurullarındaçalışan gönüllü kişilerinözve­

rili çalışmaları ile ülke kütüphaneciliğindebir çok konuda örnek olmaya.

mesleğin sorunlarınaışık tutmaya çalışmaktadır.

TKD' nin 50 yıllık tarihinde ilk kez gerçekleştirdiği uluslararası etkin­

lik dolayısı ile oluşan bu eser ise başarı zincirine bir halka daha eklcm iş-

v

VI

tir. Bu etkinliğin gerçekleştirilmesindedaha fazla katılım ile Altın yıla

yakışır bir program oluşturmakamacı ile çalışmalara çok önce başlandı.

Bu amaçla bir kutlama komitesi oluşturuldu.Çalışmalarkomite ve Yöne­tim Kurulunun işbirliği ve özverili gayretleri ile gerçekleştirildi.

Gönüllülük esası ile hizmet vermeye çalışan sivil toplum örgütümüzadına bu oluşumakatkı sağlayantüm meslektaşlarımıkutlamak isterim.Ayrıca yurt içinden ve yurt dışından bildiri ile katılarak bilimselolarak,sponsorluk yaparak maddi olarak destek sağlayan kişi ve kuruluşinn dasaygı ile anmak isterim.

Son olarak bu eserin yayımlanmasınaen başından son anına kadarkatkı sağlayan, destek olan başta genel yayın yönetmenimiz olmak üzeretüm yayın kuruluna, 50. Yıl kutlama komitesi üyelerine, bilim kuruluüyelerine, Yönetim Kurulundaki değerli arkadaşlarımave Genel Merke­zimizde özveri ile çalışan sevgili öğrencilerime teşekkür ederim.

Yapılan tüm destek ve çabalar mesleğimizi bir adım daha ileriye gö­türmek içindir. Bu çalışmaların içinde yer alan, emek veren tüm hireyle­ri geleceğin bilgi profesyonelleri saygı ile anacaklardır.

Yrd.Doç.Dr. Doğan Atılg'an

Kasım 1999