BỆNH HẠI RAUBỆNH TUYẾN NỐT SƯNG HẠI RAU

BỆNH THỐI CẢI BẮP, SU HÀO

Người thực hiện: Phạm Thị Anh Thơ

Trần Thị Thơm

1. Bệnh tuyến trùng nốt sưng hại rau

•Tuyến trùng nốt sưng Meloidogyne thuộc họ Meloidogyninae là những kí sinh đa thực có tính chuyên hóa cao. Hiện nay phát hiện trên 65 loài. Các loài quan trọng gồm:

- Meloidogyne incognita kofoid: phổ biến ở vùng nhiệt đới, gây hại trên cây trồng như dưa chuột, cà chua,cà phê,hoa cẩm chướng… và cây dại. Phát triển ở 25C. Lỗ giao phối hình bầu dục có đường vân ở trên

-Meloidogyne arenania: phổ biến nhiều nước đặc biệt là nơi nóng ẩm, gây hại chủ yếu trên lạc, đậu tương, mía, khoai tây… nhiệt độ phát triển 26C. lỗ giao phối hình tròn, đường vân ở âm hộ thưa hơn, đổ về 1 bên

- Meloidogyne janvanica: phổ biến ở vùng nhiệt đới và ôn đới, gây hại trên mía là chủ yếu, ngoài ra hại khoai tây,cà rốt, bắp vải…. Nhiệt độ thích hợp là 30C. Lỗ giao phối hình hơi tròn, đường vân mảnh, có 2 đường vạch 2 bên rõ nét

1.1 Đặc điểm chung

• Tuyến trùng kí sinh trong rễ cây kí chủ, chúng tiết ra các enzym và chất kích thích sinh trưởng làm rễ phình to tạo thành u sưng. Các giai đoạn phát triển của tuyến trùng diễn ra trong u sưng. Mỗi u sưng có 1-10 tuyến trùng hình quả chanh

• Tuyến trùng làm cây bị cằn cọc, vàng úa,chết héo, biến dạng, rễ thối

• Sau khi trứng nở, tuyến trùng tuổi 2 giải phóng vào đất, xâm nhập, lây lan trên cây trong ruộng

• Chu kì phát triển phụ thuộc vào nhiệt độ và cây kí chủ: ở 26C vòng đời là 30 ngày, ở 20C thì vòng đời kéo dài 57-59 ngày. Mỗi tuyến trùng cái đẻ 2000 trứng, trung bình nở 200-600 tuyến trùng non tuổi 1. Chúng có thể tồn tại trong đất nhiều năm

• Gây hại nặng trên đất cát pha, thịt nhẹ. Tập trung nhiều ở độ sâu 6-15cm, độ ẩm 60%

• Tuyến trùng kém phát triển, số lượng giảm ở điều kiện khô hạn hay ngập nước lâu

• Gây các vết thương, thúc đẩy bệnh nấm, vi khuẩn phát triển

1.2 Biện pháp phòng trừ

• Dùng giống kháng bệnh, tiêu hủy tàn dư rễ cây sau thu hoạch, làm kĩ đất, ngâm nước ruộng, làm ải, phơi đất nỏ. Tiêu hủy cỏ dại

• Luân canh với cây trồng nước hoặc cây phi kí chủ

• Xử lí đất bằng biện pháp canh tác, nước nóng, nhiệt độ hoặc biện pháp hóa học( thuốc Marshal,Nemacur, Vydate...)

2. Bệnh thối hạch cải bắp (sclerotinia sclerotiorum)

a. Triệu chứng bệnh• Ở cây con: gốc thân sát mặt đất bị thối đen làm

cây chết đổ gục• Ở cây trưởng thành: vết bệnh bắt đầu ở lá già

gần dất và gốc thân. Trên thân, vết bệnh màu vàng nâu, dễ thối nhưng không hôi, nếu trời hanh khô vết bệnh khô teo, màu nâu nhạt.

• Lớp vỏ và gỗ màu nâu sẫm. Cuống và phiến lá bị bệnh màu trắng ủng sau vàng dần và thối nát Bệnh lan rộng trên bắp cải làm cây thối nhũn từ ngoài vào trong, trên đó bao phủ 1 đám sợi nấm trắng với nhiều hạch nấm dẹt màu đen. Lúc này cây dễ bị chết khô

b. Nguyên nhân gây bệnh

Do nấm Sclerotinias sclerotiorum thuộc bộ Pezizales, lớp Nấm túi gây ra

Hạch nấm rơi vào đất tồn tại trong thời gian dài, lây truyền cho vụ sau. Bào tử phát triển ở nhiệt độ 15-25C chết ở nhiệt độ cao 48C trong 3', thích hợp với độ ẩm 85%, pH 5-8

c. Đặc điểm phát triển bệnh• Bệnh gây hại trên nhiều loài, đặc biệt là các loài rau, đậu trong vụ đông-xuân, gây hại chủ yếu từ tháng 11-tháng 4. Bệnh phát triển mạnh vào thời kì cây cuốn bắp cho tới thu hoạch• Nấm bệnh lan truyền nhờ gió, mưa, nước nhưng nguồn bệnh chủ yếu là do hạch nấm và tàn dư cây bệnh trong đất

d. Biện pháp phòng trừ• Thu dọn sạch tàn dư và đem thiêu hủy• Cày lật đất, diệt cỏ dại• Chọn lựa chế độ luân canh phù hợp, tốt nhất

luân canh với cây lúa nước để cách li kí chủ và diệt nấm khi đất ngập nước lâu dài

• Làm đất ở ruộng bị bệnh nên bón xianua canxi để tiêu hủy quả thể nấm

• Trồng bắp cải với mật độ thưa, không bón nhiều đạm, tỉa bớt lá già, lá úa, loại bỏ cây bệnh, lên luống và đào rãnh thoát nước