Các định chế thương mại toàn cầu & khu vực

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2Niên khóa 2005-2006

Caùc ñònh cheá thöông maïi toaøn caàu (vaø khu vöïc)

ITO, GATT, WTO

vaø caùc ñònh cheá khaùc

Boái caûnh lòch söû

Thôøi kyø hoaøng kim ñaàu tieân cuûa quoác teá hoùa (1870-1914) bò thay theá bôûi chuû nghóa baûo hoä trong giai ñoaïn giöõa hai theá chieán (1920-1939)

- Chuû nghóa coâ laäp coù goùp phaàn gaây ra Theá chieán 2? Caàn phaûi thieát laäp moâi tröôøng quoác teá roäng môû hôn sau Theá chieán 2

- Traùnh caùc sai laàm trong giai ñoaïn giöõa hai theá chieán

- Caàn coù thöông maïi quoác teá ñeå khoâi phuïc chaâu AÂu

Ari Kokko

Ari Kokko 1

www.bantinsom.com


Caùc giaûi phaùp Bretton-Woods

Boán vieân ñaù taûng cuûa neàn kinh teá quoác teá - Ngaân haøng Quoác teá cho Taùi thieát vaø Phaùt trieån - Quyõ

Tieàn teä Quoác teá

- Toå chöùc Thöông maïi Quoác teá -

Quõy bình oån giaù

Ari Kokko

Toå chöùc Thöông maïi Quoác teá

GATT ñöôïc 23 nöôùc kyù keát vaøo naêm 1947

ITO ñöôïc thieát laäp ôû Havana naêm 1948. Hieäp ñònh ñöôïc 53 thaønh vieân kyù keát

Quoác hoäi Myõ khoâng pheâ chuaån Hieán chöông ITO. ITO suïp ñoå naêm 1950

Caùc cuoäc ñaøm phaùn trong khuoân khoå GATT ñöôïc tieáp tuïc

Ari Kokko

Ari Kokko 2

www.bantinsom.com


GATT - Hieäp ñònh chung veà Thueá quan vaø Maäu dòch

Thoûa thuaän taïm thôøi sau khi ITO suïp ñoå. Khoâng coù cô sôû ñònh cheá laâu daøi cho ñeán khi WTO ñöôïc thaønh laäp naêm 1995

Hôïp ñoàng töï nguyeän (khoaûng 30 ñieàu khoaûn) giöõa hôn 100 quoác gia veà caùc quy taéc luaät leä trong thöông maïi quoác teá

Ari Kokko

Ba chöùc naêng cuûa GATT:

Xaùc ñònh caùc quy taéc öùng xöû chung trong thöông maïi quoác teá.

Ñoùng vai troø moät toøa aùn quoác teá trong giaûi quyeát tranh chaáp.

Cung caáp dieãn ñaøn ñaøm phaùn thöông maïi nhaèm töï do hoùa thöông maïi treân theá giôùi.

Ari Kokko

Ari Kokko 3

www.bantinsom.com


Caùc nguyeân taéc cuûa GATT-Quy taéc öùng xöû trong thöông maïi quoác teá

Khoâng phaân bieät ñoái xöû: Toái hueä quoác vaø Ñoái xöû quoác gia Chæ baûo hoä baèng caùc bieän phaùp minh baïch Giaûm thueá quan Coù ñi coù laïi (nhaân nhöôïng laãn nhau)

= Thöông maïi coâng baèng

Ari Kokko

Caùc ngoaïi leä trong nguyeân taéc cuûa GATT

Töï veä vaø mieãn tröø Quyeàn ñöôïc aùp duïng caùc haïn cheá thöông maïi taïm thôøi trong moät soá tröôøng hôïp nhaát ñònh

Caùc nöôùc Ñang phaùt trieån Ñoái xöû ñaëc bieät

Hoäi nhaäp khu vöïc Ñieàu XXIV

Ari Kokko

Ari Kokko 4


Quaù trình phaùt trieån cuûa GATT 1947 GATT ñöôïc thaønh laäp, goàm 23 nöôùcCaùc voøng ñaøm phaùn song phöông veà thueá quan 1949,

1951, 1956, 1960-61, ít nöôùc tham gia 1955 Hoa Kyø ruùt noâng nghieäp ra khoûi GATT1964-67 Voøng Kennedy, giaûm thueá tuyeán tính

(~35%). 62 nöôùc tham gia 1973-79 Voøng Tokyo, giaûm thueá (~33%), giaûm raøo

caûn phi thueá, 102 nöôùc tham gia 1974 Hieäp ñònh Ña sôïi cho haøng deät may!986-94 Voøng Uruguay, giaûm thueá (~33%), noâng

nghieäp, dòch vuï, WTO, 116 nöôùc tham gia

Ari Kokko

Keát quaû cuûa GATT tröôùc voøng ñaøm phaùn Uruguay

Möùc thueá quan trung bình taïi caùc nöôùc phaùt trieån ñoái vôùi saûn phaåm coâng nghieäp giaûm töø treân 80% xuoáng coøn ~ 5%

- Vieäc töï do hoùa nhaïy caûm veà maët chính trò seõ deã khuyeán khích hôn trong moät goùi thoûa thuaän coù bao goàm caû caùc lôïi ích - coù qua coù laïi laø quan troïng

Möùc thueá quan trung bình cao hôn ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån

- Ñoái xöû ñaëc bieät

Ari Kokko

Ari Kokko 5


Caùc keát quaû cuûa GATT tröôùc voøng ñaøm phaùn Uruguay

Caùc keát quaû laø yeáu ñoái vôùi deät may vaø noâng saûn tröôùc voøng ñaøm phaùn Uruguay

- Caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù vai troø giôùi haïn trong vieäc thuùc ñaåy caùc chöông trình nghò söï cuûa mình

Khoâng coù thoûa thuaän naøo veà thöông maïi dòch vuï Cô

cheá giaûi quyeát tranh chaáp laø yeáu - Phaûi coù söï ñoàng thuaän trong hoäi ñoàng GATT =

khoâng coù nguy cô bò traû ñuõa

Ari Kokko

Caùc keát quaû cuûa Voøng Uruguay

Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi

Tieáp tuïc giaûm thueá quan Noâng nghieäp

Deät may

Dòch vuï

TRIPS vaø TRIMS

Giaûi quyeát tranh chaáp

Kyø sau chuùng ta seõ xem xeùt chi tieát hôn veà Voøng ñaøm phaùn Uruguay

Ari Kokko

Ari Kokko 6


Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi -WTO

Ñònh cheá laâu daøi ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa GATT

Cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp hieäu quaû hôn Caùc hoäi ñoàng thöôøng tröïc veà Dòch vuï, Haøng hoùa vaø TRIPS

Caùc uûy ban thöôøng tröïc ñeå giaùm saùt caùc ngoaïi leä ñoái vôùi caùc nguyeân taéc cuûa GATT

Cô quan raø soaùt chính saùch thöông maïi

Ari Kokko

Caùc ñònh cheá khaùc: IMF vaø Ngaân haøng Theá giôùi

Nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån ñaõ ñôn phöông töï do hoùa thöông maïi sau khi coù aùp löïc töø IMF /WB

Caùc khoaûn tín duïng ñeå ñieàu chænh cô caáu vaø giaûm ngheøo thöôøng ñi keøm vôùi ñieàu kieän caûi caùch chính saùch thöông maïi.

Ari Kokko

Ari Kokko 7


Caùc ñònh cheá khaùc: UNCTAD

Hoäi nghò Lieân Hieäp Quoác veà Thöông maïi vaø Phaùt trieån, UNCTAD, ñöôïc thaønh laäp taïi Geneva 1964 nhaèm xuùc tieán quan ñieåm cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån

Khoâng coù quyeàn ñieàu haønh, chæ ñeà xuaát khuyeán nghò cho Ñaïi hoäi ñoàng LHQ

Hoäi nghò toaøn theå 3-4 naêm moät laàn

Ari Kokko

Keát quaû hoaït ñoäng cuûa UNCTAD 1968 - Heä thoáng öu ñaõi thueá quan phoå caäp

- Thueá suaát öu ñaõi cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån

1974 - Traät töï Kinh teá Quoác teá môùi - Caûi toå heä thoáng tieàn teä quoác teá - Xoùa nôï cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån - Quy taéc öùng xöû trong chuyeån giao coâng ngheä - Ñieàu tieát hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty ña quoác gia (MNC)

- Thoûa thuaän veà haøng hoùa cô baûn vaø Quyõ ñieàu tieát chung Ít coù taùc ñoäng ñeán vieäc ra chính saùch keå töø thaäp kyû

1970 - Coù leõ chæ tröø vieäc hoäi nhaäp kinh teá giöõa caùc nöôùc ñang phaùt trieån

Ari Kokko

Ari Kokko 8


Caùc uyû ban kinh teá khu vöïc cuûa LHQ

Uûy ban Kinh teá chaâu AÂu, ECE 1947 Uûy ban Kinh teá vaø Xaõ hoäi chaâu AÙ Thaùi Bình Döông, ESCAP 1947 (1974) Uûy ban Kinh teá chaâu Myõ Latinh vaø Vuøng Caribeâ, ECLAC 1948 (1983) Uûy ban Kinh teá chaâu Phi, ECA 1958 Uûy ban Kinh teá Taây AÙ, ECWA 1973

Ari Kokko

Muïc tieâu cuûa caùc uûy ban kinh teá khu vöïc

Xuùc tieán thöông maïi trong noäi boä khu vöïc - ECE: Hoã trôï thöông maïi Ñoâng-Taây, phaùt trieån caùc tieâu chuaån coâng nghieäp chung

- ECLAC: thuùc ñaåy thaønh laäp Hieäp hoäi Töï do Thöông maïi Myõ Latinh (LAFTA) vaø Thò tröôøng chung Trung Myõ (CACM)

Hoã trôï hoaïch ñònh phaùt trieån vaø huaán luyeän quan chöùc chính phuû

Thoâng tin veà caùc xu theá kinh teá trong khu vöïc

Ari Kokko

Ari Kokko 9


Caùc ñònh cheá khaùc: OECD Toå chöùc Hôïp taùc vaø Phaùt trieån Kinh teá, thaønh laäp 1961

- Keá tuïc Toå chöùc Hôïp taùc Kinh teá chaâu AÂu (1948), laø toå chöùc quaûn lyù vieäc töï do hoùa thöông maïi ôû chaâu Aâu sau chieán tranh

“Coång vaøo” GATT/WTO - Dieãn ñaøn tham vaán veà caùc vaán ñeà chính saùch thöông maïi - Ngaøy caøng quan taâm ñeán khaû naêng caïnh tranh, coâng ngheä, vaø chính saùch saùng taïo ñoåi môùi

Uûy ban Hoã trôï Phaùt trieån, DAC - Ñieàu phoái chính saùch hoã trôï phaùt trieån

Ari Kokko

Caùc ñònh cheá khaùc: Thöông maïi haøng hoùa cô baûn

Toå chöùc caùc nöôùc xuaát khaåu daàu hoûa, OPEC 1960

-11 nöôùc thaønh vieân: Algeria, Indonesia, Iran, Iraq, Kuwait, Libya, Nigeria, Qatar, Saudi Arabia, the United Arab Emirates and Venezuela. - Muïc tieâu ban ñaàu laø oån ñònh giaù daàu treân theá giôùi, sau ñoù coù nhöõng noã löïc ñeå taêng giaù daàu

Caùc thoûa thuaän haøng hoùa khaùc khoâng noåi baät nhö OPEC

Ari Kokko

Ari Kokko 10


Caùc ñònh cheá khaùc: Caùc hieäp ñònh hoäi nhaäp khu vöïc

ECSC, EEC, EC, EU, EFTA, EEA, Euro-Mahgreb, Visegrad, Hieäp ñònh Xe hôi Myõ-Canada, CUSFTA, NAFTA, LAFTA, CACM, Hieäp ñòn vuøng Andes, CARICOM, LAIA, MERCOSUR, G3, COMECON, CBI, EAC, CEMAC, COMESA, IOC, SADC, SACU, UEMOA, WAEMU, CEAO, ECOWAS, PTA, UDEAC, CEPGL, ACM, ECO, GCC, ASEAN, AFTA, APEC, vaø nhieàu hieäp ñònh khaùc

Ari Kokko Ngöôøi dòch: Hoaøng Nhò, 3/2003

Ari Kokko 11

www.bantinsom.com

Education

Các định chế thương mại toàn cầu & khu vực