729
khangvietbook.com.vn ĐẶNG THÀNH NAM (Trung tâm nghiên cu tư vấn và phát trin sn phm giáo dc Newstudy.vn) THEO CAÁU TRUÙC ÑEÀ THI MÔÙI NHAÁT CUÛA BOÄ GD & ÑT PHIÊN BN MI NHT Dành cho hc sinh luyn thi quc gia Bồi dưỡng hc sinh gii 10, 11, 12 Giáo viên ging dy, dy thêm và luyn thi quc gia NHAØ XUAÁT BAÛN ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA HAØ NOÄI

Chuyên đề oxy thầy đặng thành nam

  • Upload
    on-thi

  • View
    145

  • Download
    27

Embed Size (px)

Citation preview

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    NG THNH NAM (Trung tm nghin cu t vn v pht trin sn phm gio dc Newstudy.vn)

    THEO CAU TRUC E THI MI NHAT CUA BO GD & T

    PHIN BN MI NHT

    Dnh cho hc sinh luyn thi quc gia

    Bi dng hc sinh gii 10, 11, 12

    Gio vin ging dy, dy thm v luyn thi quc gia

    NHA XUAT BAN AI HOC QUOC GIA HA NOI

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    MUC LUC Chng 1. IEM VA NG THANG Chu e 1. IEM VA NG THANG ..................................................................3 Chu e 2. CAC BAI TOAN VE TNH CHAT OI XNG ................................... 35 Chu e 3. BAI TOAN CO CHA THAM SO ....................................................... 47 Chu e 4. TM IEM THOA MAN IEU KIEN CHO TRC ........................... 67 Chu e 5. BAI TOAN CC TR HNH GIAI TCH PHANG ............................... 83

    Chng 2. TAM GIAC, T GIAC VA A GIAC Chu e 1. NHAN BIET TAM GIAC, T GIAC VA A GIAC .......................... 106 Chu e 2. NG TRUNG TUYEN .................................................................. 113 Chu e 3. NG CAO ..................................................................................... 128 Chu e 4. NG PHAN GIAC TRONG TAM GIAC ...................................... 143 Chu e 5. CAC IEM VA CAC NG AC BIET TRONG TAM GIAC ...... 167 Chu e 6. HNH BNH HANH ............................................................................ 226 Chu e 7. HNH THANG .................................................................................... 239 Chu e 8. HNH THOI ......................................................................................... 265 Chu e 9. HNH CH NHAT VA HNH VUONG .............................................. 281 Chu e 10. VAN DUNG PHEP BIEN HNH TRONG HNH GIAI TCH PHANG ............................................................... 365 Chu e 11. VAN DUNG PHEP BIEN HNH TRONG HNH GIAI TCH PHANG .......................................................... 376 Chu e 12. BAI TOAN CHON LOC .................................................................... 391

    Chng 3. NG TRON Chu e 1. PHNG TRNH NG TRON ..................................................... 449 Chu e 2. NG TRON NGOAI TIEP, NG TRON NOI TIEP TAM GIAC, TAM GIAC NOI TIEP NG TRON ............................................. 478 Chu e 3. TIEP TUYEN VI NG TRON ................................................... 502 Chu e 4. TIEP TUYEN CHUNG CUA HAI NG TRON .......................... 530 Chu e 5. V TR TNG OI CUA IEM, NG THANG VI NG TRON ............................................. 540 Chu e 6. BAI TOAN TM IEM THUOC NG TRON .............................. 586 Chu e 7. BAI TOAN CHON LOC ...................................................................... 601

    Chng 4. BA NG CONIC Chu e 1. XAC NH CAC THUOC TNH CUA BA NG CONIC ............. 648 Chu e 2. VIET PHNG TRNH CHNH TAC CUA BA NG CONIC ..... 656 Chu e 3. V TR CUA IEM, NG THANG VI BA NG CONIC ..... 670 Chu e 4. IEM THUOC BA NG CONIC .................................................. 692 Chu e 5. BAI TOAN CHON LOC ...................................................................... 720

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    3

    Chng 1. IEM VA NG THANG Chu e 1. IEM VA NG THANG

    A. L THUYT I. KIN THC C BN

    Mt phng ta -cc vung gc Oxy, h trc gm trc honh nm ngang Ox v trc tung Oy vung gc vi Ox ti O- c gi l gc ta .

    Xt im ( )M x; y khi OM x; y

    . Cc php ton i vi vc t: Cho hai vc t

    ( ) ( )1 1 2 2u x ;y ,v x ;y= =

    .

    Nhn vc t vi mt s: ( )1 1k.u kx ;ky=

    .

    Php cng: ( )1 2 1 2u v x x ; y y+ = + +

    .

    Php nhn: 1 2 1 2u.v x x y y= +

    .

    di vc t: 2 21 1u x y= +

    .

    Gc gia hai vc t: ( ) 1 2 1 22 2 2 21 1 2 2

    x x y yu.vcos u,vu . v x y . x y

    += =

    + +

    (gc gia hai

    vc t c th nhn, t hoc vung). Suy ra 1 2 1 2u v x x y y 0 + =

    .

    Hai vc t cng phng 1 12 2

    x yx y

    = .

    Xt ba im ( ) ( ) ( )1 1 2 2 3 3A x ;y ,B x ;y ,C x ;y khi A,B,C thng hng khi v

    ch khi 3 12 12 1 3 1

    x xx xy y y y

    =

    .

    di on thng ( ) ( )2 22 1 2 1AB AB x x y y .

    = = +

    II. PHNG TRNH NG THNG 1. nh ngha vc t ch phng, vc t php tuyn ca ng thng a) Vc t ch phng ca ng thng

    Vc t u

    c gi l vc t ch phng ca ng thng u 0

    du / /d

    .

    Nhn xt. Nu u

    l mt vc t ch phng (vtcp) ca ng thng d th mi vc t ku

    , vi k 0 u l vc t ch phng ca ng thng .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    4

    b) Vc t php tuyn ca ng thng

    Mt vc t n

    c gi l vc t php tuyn ca ng thng n 0

    dn d

    .

    Nhn xt. Nu n

    l mt vc t php tuyn(vtpt) ca ng thng d th mi vc t kn

    , vi k 0 u l vc t php tuyn ca ng thng . - Nu ng thng d c vc t php tuyn ( )n a;b=

    th n c vc t ch phng

    l ( )u b;a=

    .

    - Ngc li nu ng thng d c vc t ch phng ( )u a;b=

    th n c vct

    php tuyn l ( )n b;a=

    . 2. Phng trnh tng qut ca ng thng ng thng trong mt phng c dng tng qut:

    ( )2 2d : a x by c 0, a b 0+ + = + > . Trong a,b,c l cc h s thc.

    ng thng d i qua im ( )0 0 0 0M x ;y ax by c 0 + + = . Vc t php tuyn vung gc vi d l ( )n a;b=

    .

    Vc t ch phng song song vi d l ( )u b;a=

    .

    Phng trnh tham s ca ng thng: ( )00

    x x btd : , t

    y y at=

    = + .

    Phng trnh chnh tc ca ng thng: 0 0x x y yd :a b

    = .

    3. Cc dng phng trnh ng thng c bit. Trc honh: Ox : y 0= . Trc tung: Oy : x 0= . Phng trnh ng thng i qua hai im ( )A a;0 v ( )B 0;b (phng trnh

    on chn) c phng trnh l: x yd : 1a b+ = .

    (p dng khi ng thng ct hai trc ta ). Phng trnh ng thng i qua hai im phn bit ( ) ( )1 1 2 2M x ;y , N x ;y

    l: 1 12 1 2 1

    x x y yMN :x x y y

    =

    (p dng khi ng thng i qua hai im xc nh cho trc).

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    5

    Phng trnh ng thng i qua i qua im ( )0 0M x ;y v c h s gc k l: ( )0 0d : y k x x y= +

    (p dng khi ch bit ng thng i qua mt im v tha mn mt iu kin khc).

    Phng trnh tng qut ca ng thng i qua im ( )0 0M x ;y v c vc t php tuyn ( )n a;b=

    l: ( ) ( ) ( )2 20 0d : a x x b y y 0, a b 0 + = + > (c th s dng thay th cho dng ng thng i qua im v c h s gc).

    4. V tr tng i ca im so vi ng thng. Xt ng thng ( )2 2d : a x by c 0, a b 0+ + = + > v hai im

    ( ) ( )A A B BA x ; y ,B x ;y . Xt tch ( )( )A B B BT ax by c ax by c= + + + + .

    Nu th A,B nm v hai pha so vi d . Nu th A,B nm v cng mt pha so vi d . Nu T 0= th hoc A hoc B nm trn d .

    5. Khong cch t mt im n mt ng thng. Xt ng thng ( )2 2d : a x by c 0, a b 0+ + = + > v im ( )0 0M x ;y . Khong cch t im M n ng thng d c k hiu l ( )d M;d v c

    xc nh theo cng thc: ( ) 0 02 2

    ax by cd M;d

    a b

    + +=

    +.

    ng dng. Vit phng trnh ng phn gic ca gc to bi hai ng thng. Xt hai ng thng

    ( )2 21 1 1 1 1 1d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > ; v ( )2 22 2 2 2 2 2d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > . Nu im M(x; y) nm trn ng phn gic ca gc to bi 1d v 2d th

    ( ) ( )1 2d M;d d M;d= . Suy ra phng trnh ng phn gic ca gc to bi 1 2d ,d c phng trnh l:

    1 1 1 2 2 2 1 1 1 2 2 22 2 2 2 2 2 2 21 1 2 2 1 1 2 2

    a x b y c a x b y c a x b y c a x b y c: :a b a b a b a b

    + + + + + + + + = =

    + + + +.

    6. Gc gia hai ng thng. Xt hai ng thng ( )2 21 1 1 1 1 1d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > c vct php tuyn

    ( )1 1 1n a ;b=

    ; v ng thng ( )2 22 2 2 2 2 2d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > c vct php tuyn ( )2 2 2n a ;b=

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    6

    Khi gc ( )00 90 gia hai ng thng c xc nh theo cng thc: 1 2 1 2 1 2

    2 2 2 21 2 1 1 2 2

    n .n a a b bcos

    n . n a b . a b

    + = =

    + +

    .

    7. V tr tng i ca hai ng thng. Xt hai ng thng 2 21 1 1 1 1 1d : a x b y c 0,(a b 0)+ + = + > c vc t php tuyn

    ( )1 1 1n a ;b=

    ; v ng thng ( )2 22 2 2 2 2 2d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > c vc t php tuyn ( )2 2 2n a ;b=

    .

    1d ct 1 122 2

    a bda b

    .

    1 1 11 22 2 2

    a b cd / /da b c

    = .

    1 1 11 22 2 2

    a b cd da b c

    = = .

    c bit: 1 2 1 2 1 2d d a a b b 0 + = . Cc bi ton c p dng l xt v tr tng i gia hai ng thng ph

    thuc tham s.

    B. CC DNG TON PHNG PHP - Vn dng cng thc phng trnh ng thng i qua im v c h s gc k. - Vn dng cng thc phng trnh on chn. - Vn dng cng thc phng trnh ng thng i qua im v c vct php

    tuyn ( )n a;b=

    . - Vn dng cng thc tnh khong cch t im n ng thng. - Vn dng cng thc tnh gc gia hai ng thng. - Vn dng cng thc phng trnh ng phn gic ca gc to bi hai ng

    thng. Dng 1: Vit phng trnh ng thng i qua hai im ( )1 1 1M x ;y v

    ( )2 2 2M x ;y . - Nu 1 2 1x x : x x= = . - Nu 1 2 1y y : y y= = .

    - Nu 1 11 2 1 22 1 2 1

    x x y yx x , y y :x x y y

    =

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    7

    V d 1. Vit phng trnh ng thng d i qua hai im ( )M 1;2 v ( )N 3; 6 . ng thng i qua hai im M, N xc nh bi:

    x 1 y 2d : d : 2x y 03 1 6 2+

    = + =+

    .

    Dng 2: Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v c vct php tuyn ( )a;b .

    ng thng i qua im ( )0 0M x ;y v c vct php tuyn (a; b) xc nh bi: ( ) ( )0 0 0 0d : a x x b y y 0 d : a x by ax by 0 + = + = . V d 2. Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )M 1;2 v c vct php

    tuyn ( )n 2; 3=

    .

    ng thng d i qua im ( )M 1;2 v c vc t php tuyn ( )n 2; 3=

    xc nh bi:

    ( ) ( )d : 2 x 1 3 y 2 0 d : 2x 3y 8 0+ = + = . Dng 3: Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v c vct ch

    phng ( )u a;b=

    .

    ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v c vct ch phng ( )u a;b=

    xc nh bi:

    Cch 1: Phng trnh chnh tc 0 0x x y yd :a b

    = .

    Cch 2: Phng trnh tham s ( )00

    x x atd : , t

    y y bt= +

    = + .

    V d 3. Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )M 3;4 v c vc t ch phng ( )u 2;3=

    .

    ng thng d i qua im ( )M 3;4 v c vc t ch phng ( )u 2;3=

    xc nh bi:

    x 3 y 4d :2 3

    = hoc ( )x 3 2t

    d : , ty 4 3t= +

    = + .

    Dng 4: Vit phng trnh ng thng d (phng trnh on chn) i qua hai im nm trn cc trc ta ( ) ( ) ( )A a;0 ,B 0;b , ab 0 .

    ng thng d xc nh bi: x yd : 1a b+ = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    8

    V d 4. Vit phng trnh ng thng d i qua hai im ( ) ( )A 4;0 ,B 0;6 . ng thng d i qua hai im ( ) ( )A 4;0 ,B 0;6 xc nh bi:

    x yd : 1 d :3x 2y 12 04 6+ = + = .

    Dng 5: Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v c h s gc k.

    ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v c h s gc k xc nh bi: ( )0 0d : y k x x y= + .

    Trong k tan= , l gc to bi ng thng d v chiu dng trc honh. V d 5. Vit phng trnh ng thng d trong cc trng hp sau y: a) i qua im ( )M 1;2 v c h s gc k 3= . b) i qua im ( )A 3;2 v to vi chiu dng trc honh mt gc 045 . c) i qua im ( )B 3;2 v to vi trc honh mt gc 060 .

    Gii a) ng thng i qua im ( )M 1;2 v c h s gc k 3= xc nh bi:

    ( )d : y 3 x 1 2 d :3x y 1 0= + = . b) ng thng i qua im ( )A 3;2 v to vi chiu dng trc honh mt gc

    045 nn c h s gc 0k tan 45 1= = ( )d : y 1 x 3 2 d : x y 5 0 = + + + = . c) ng thng i qua im ( )B 3;2 v to vi trc honh mt gc 060 nn c h

    s gc ( )0

    0 0

    tan 60 3k

    tan 180 60 3

    == =

    .

    Vy c hai ng thng tha mn l

    1 2d : 3x y 2 3 3 0; d : 3x y 2 3 3 0 + = + = .

    Dng 6: Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v song song vi ng thng : Ax By C 0 + + = .

    ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v song song vi ng thng : Ax By C 0 + + = nhn ( )n A;B=

    vc t php tuyn ca lm vc t php tuyn nn c phng trnh l:

    ( ) ( )0 0 0 0d : A x x B y y 0 d : Ax By Ax By 0 + = + = . V d 6. Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )M 3;2 v song song vi

    ng thng :3x 4y 12 0 + = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    9

    ng thng d i qua im ( )M 3;2 v song song vi ng thng :3x 4y 12 0 + = nn nhn ( )n 3;4=

    vc t php tuyn ca lm vc t php tuyn nn c phng trnh l:

    ( ) ( )d :3 x 3 4 y 2 0 d :3x 4y 17 0 + = + = . p dng. Trong cc bi ton v ng thng i qua im song song vi ng

    thng cho trc, ng trung bnh trong tam gic, hnh bnh hnh, hnh thoi, hnh ch nht, hnh vung.

    Dng 7: Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v vung gc vi ng thng : Ax By C 0 + + = .

    ng thng d i qua im ( )0 0M x ;y v vung gc vi ng thng : Ax By C 0 + + = nhn ( )u B; A=

    vc t ch phng ca lm vc t php tuyn nn c phng trnh l:

    ( ) ( )0 0 0 0d : B x x A y y 0 d : Bx Ay Ay Bx 0 = + = . V d 7. Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )M 1;2 v vung gc vi

    ng thng : 4x 5y 6 0 + = .

    V d vung gc vi nn nhn vc t ch phng ( )u 5;4=

    ca lm vc t php tuyn nn c phng trnh l:

    ( ) ( )d :5 x 1 4 y 2 0 d :5x 4 y 13 0 + = + = . p dng. Trong cc bi ton v ng thng i qua im v vung gc vi

    ng thng, ng cao, ng trung trc trong tam gic, hnh thoi, hnh ch nht, hnh vung, hnh thang vung.

    Dng 8: Hnh chiu vung gc H ca im M trn ng thng d cho trc; im 1M i xng vi M qua ng thng d.

    - Ta H l giao ca ng thng i qua M v vung gc vi d.

    - Ta im 1M xc nh bi: M H M1

    M H M1

    x 2x x

    y 2y y

    = =

    .

    V d 8. Tm ta H l hnh chiu vung gc ca ( )M 7;4 trn ng thng d :3x 4y 12 0+ = . Tm im 1M i xng vi M qua d.

    ng thng i qua M v vung gc vi d nhn vc t ch phng ( )u 4; 3=

    ca d lm vc t php tuyn nn c phng trnh l:

    ( ) ( ): 4 x 7 3 y 4 0 : 4x 3y 16 0 = = . Ta im H l nghim ca h phng trnh

    ( )4x 3y 16 0 x 4

    H 4;03x 4y 12 0 y 0

    = = + = =

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    10

    V H l trung im ca ( )M H M11 1M H M1

    x 2x x 1MM M 1; 4

    y 2y y 4

    = = = = .

    p dng. Bi ton im i xng qua ng thng, ng phn gic trong tam gic, bi ton cc tr.

    Dng 9: Gc gia hai ng thng, khong cch t im n ng thng. Khong cch t mt im n mt ng thng. Xt ng thng ( )2 2d : a x by c 0, a b 0+ + = + > v im ( )0 0M x ;y . Khong cch t im M n ng thng d c k hiu l ( )d M;d v c

    xc nh theo cng thc: ( ) 0 02 2

    ax by cd M;d

    a b

    + +=

    + .

    ng dng. Vit phng trnh ng phn gic ca gc to bi hai ng thng. Xt hai ng thng

    ( )2 21 1 1 1 1 1d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > ; v ( )2 22 2 2 2 2 2d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > . Nu im ( )M x;y nm trn ng phn gic ca gc to bi 1d v 2d th

    ( ) ( )1 2d M;d d M;d= . Suy ra phng trnh ng phn gic ca gc to bi 1 2d ,d c phng trnh l:

    1 1 1 2 2 2 1 1 1 2 2 22 2 2 2 2 2 2 21 1 2 2 1 1 2 2

    a x b y c a x b y c a x b y c a x b y c: :a b a b a b a b

    + + + + + + + + = =

    + + + +.

    Gc gia hai ng thng. Xt hai ng thng 2 21 1 1 1 1 1d : a x b y c 0,(a b 0)+ + = + > c vc t php tuyn

    ( )1 1 1n a ;b=

    ; v ng thng ( )2 22 2 2 2 2 2d : a x b y c 0, a b 0+ + = + > c vc t php tuyn ( )2 2 2n a ;b=

    .

    Khi gc ( )00 90 gia hai ng thng c xc nh theo cng

    thc: 1 2 1 2 1 2

    2 2 2 21 2 1 1 2 2

    n .n a a b bcos

    n . n a b . a b

    + = =

    + +

    .

    V d 9. Vit phng trnh ng thng i qua im ( )P 2;5 sao cho khong cch t im ( )Q 5;1 n ng thng bng 3.

    ng thng cn tm c phng trnh dng tng qut l

    ( ) ( ) ( )2 2: a x 2 b y 5 0 : a x by 2a 5b 0, a b 0 + = + = + > .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    11

    Khong cch t Q n bng 3

    ( ) ( )2 2 22 2b 05a b 2a 5b

    3 3a 4b 9 a b 7a ba b 24

    =+ = = + =+

    .

    - Vi b 0= , chn 1a 1 : x 2 0= = .

    - Vi 7a b24

    = , chn 2b 24 a 7 : 7x 24y 134 0= = + = .

    Vy c hai ng thng cn tm tha mn yu cu bi ton l 1 2: x 2 0; : 7x 24y 134 0 = + = .

    V d 10. Vit phng trnh ng thng d i qua im ( )A 2;1 v to vi ng thng : 2x 3y 4 0 + + = gc 045 .

    Gi s ( ) ( )2 2n a;b , a b 0= + > l vc t php tuyn ca d . ng thng c vc t php tuyn ( )n 2;3 =

    .

    Gc gia hai ng thng bng 0 0n.n

    45 cos45n . n

    =

    .

    2 2 2 2

    a 5b2a 3b 11a b22 3 . a b 5

    =+ = = + +

    .

    - Vi a 5b= , chn b 1 a 5 d :5x y 11 0= = + = .

    - Vi 1a b5

    = , chn b 5 a 1 d : x 5y 3 0= = + = .

    p dng. Trong cc bi ton tnh gc v khong cch, ng phn gic. Phng trnh ng phn gic ca gc to bi hai ng thng

    1 1 1 1 2 2 2 2d : A x B y C 0;d : A x B y C 0+ + = + + = c xc nh bi:

    1 1 1 2 2 22 2 2 21 1 2 2

    A x B y C y A x B y C y:A B A B

    + + + + =

    + +.

    C. BI TP CHN LC Bi 1. Trong mt phng ta Oxy cho im ( )M 1;2 v ng thng d : x 2y 1 0 + = . Vit phng trnh ng thng i qua M v tha mn mt trong cc iu kin sau: a) vung gc vi d . b) to vi d mt gc 060 . c) Khong cch t im ( )A 2;1 n bng 1.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    12

    Gii a) vung gc vi d . ng thng i qua ( )M 1;2 v c h s gc k c phng trnh l:

    ( ): y k x 1 2 = + + . ng thng d c vc t php tuyn ( )1n 1; 2=

    ; ng thng c vc t php

    tuyn ( )2n k; 1=

    .

    V vy ( ) ( )1 2d n n k.1 1 . 2 0 k 2 + = =

    .

    Suy ra ( ): y 2 x 1 2 : y 2x = + + = . b) to vi d mt gc 060 .

    Gc gia v d bng 060( ) ( )

    ( ) ( )1 20

    2 22 21 2

    n .n k.1 1 . 2 1cos602n . n k 1 . 1 2

    + = =

    + +

    .

    ( ) ( )2 2 24 k 2 5 k 1 k 16k 11 0 k 8 5 3 + = + = = . Suy ra c hai ng thng tha mn l ( )( )1,2 : y 8 5 3 x 1 2 = + + . c) Khong cch t im ( )A 2;1 n bng 1.

    Ta c ( )( )

    ( )2 22k 2 1 2 1 3k 1

    d A;k 1k 1

    + + + = =

    ++ .

    Mt khc ( )d A / 1 = do

    ( )2 22

    3k 11 3k 1 k 1

    k 1

    += + = +

    +

    2k 0

    8k 6k 0 3k4

    = + = =

    .

    Vi 1k 0 : y 2= = .

    Vi ( )2 23 3 3 5k : y x 1 2 : y x4 4 4 4

    = = + + = + .

    Bi 2. Trong mt phng ta Oxy, cho im ( )M 2; 1 v hai ng thng 1d : x 2y 1 0+ + = ; 2d : 2x y 3 0 = .

    a) Xc nh giao im I ca hai ng thng trn v chng minh hai ng thng vung gc.

    b) Vit phng trnh ng thng i qua M v ct 1 2d ,d ln lt ti hai im phn bit A v B sao cho M l trung im ca AB .

    c) Vit phng trnh ng thng i qua M v ct 1 2d ,d ln lt ti hai im

    phn bit A v B sao cho MA 2MB

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    13

    d) Vit phng trnh ng thng i qua M v ct 1 2d ,d ln lt ti hai im phn bit A v B sao cho MA 2MB= .

    Gii a) ng thng 1d c vc t php tuyn 1n 1;2

    ; ng thng 2d c vc t

    php tuyn ( )2n 2; 1=

    . Suy ra ( )1 2n .n 1.2 2. 1 0= + =

    v vy 1 2d d (pcm).

    Ta giao im I ca 1d v 2d l nghim ca h phng trnh.

    x 2y 1 0 x 12x y 3 0 y 1+ + = =

    = = .

    V vy ( )I 1; 1 . b) Gi s ( ) ( )1 2A 2a 1;a d ,B b;2b 3 d .

    M l trung im ca

    92a 1 b a2 2a b 5 52ABa 2b 3 a 2b 1 71 b

    2 5

    + = = + = + + = = =

    .

    Suy ra 13 9 7 1A ; ,B ;5 5 5 5

    nn ng thng cn tm i qua hai im A,B xc nh c phng trnh l: 13 9x y5 5d : d : 4x 3y 5 07 13 1 9

    5 5 5 5

    += + =

    +.

    c) Ta c MA 2a 3;a 1 ,MB b 2;2b 2

    .

    V vy

    3a2a 3 2 b 2 5MA 2MB11a 1 2 2b 2 b10

    .

    Suy ra 1 3 11 4A ; ,B ;5 5 10 5

    v ng thng i qua hai im xc nh trn ta

    c

    1 3x y5 5d : d : 2x 9 y 5 011 1 4 3

    10 5 5 5

    += + + =

    +.

    d) Ta chuyn qua vc t, vi MA 2MB= th c hai trng hp. Trng hp 1: MA 2MB=

    theo cu trn ta c phng trnh ng thng: d : 2x 9 y 5 0+ + = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    14

    Trng hp 2: ( )

    ( )

    11a2a 3 2 b 2 5MA 2MB13a 1 2 2b 2 b10

    = = = + = =

    .

    Suy ra 17 11 13 2A ; ,B ;5 5 10 5

    v ng thng c xc nh bi

    17 11x y5 5d : d :30x 35y 25 013 17 2 11

    10 5 5 5

    += + =

    + .

    Vy c hai ng thng cn tm l d :5x 45y 26 0+ + = v d :30x 35y 25 0+ = .

    Bi 3. Trong mt phng ta Oxy , cho hai ng thng

    1d : x 7y 17 0 + = v 2d : x y 5 0+ = . a) Vit phng trnh ng phn gic ca gc to bi 1d v 2d . b) Vit phng trnh ng thng i qua A(0; 1) v to vi hai ng thng

    1 2d ,d mt tam gic cn ti giao im ca 1d v 2d . Gii

    a) im ( )M x;y thuc ng phn gic ca gc to bi 1d v 2d khi v ch khi ( ) ( )1 2d M / d d M / d= .

    ( )

    12 2 22

    2

    21x 7y 17 x y 5 : x 3y 02

    1 11 7 :3x y 4 0

    + + + = = ++ =

    .

    Vy phng trnh ng phn gic ca gc to bi 1d v 2d c phng trnh l

    121: x 3y 02

    + = v 2 :3x y 4 0 = .

    b) Gi s ng thng d cn tm ct 1 2d ,d ln lt ti M, N v gi I l giao im ca hai ng thng 1d v 2d . Khi tam gic IMN cn ti I nn MN vung

    gc vi ng phn gic ca gc MIN do d vung gc vi ng phn gic ca gc to bi 1 2d ,d .

    Trng hp 1: 1d suy ra d nhn vc t ch phng ca 1 lm vc t php

    tuyn nn ( )dn 3;1=

    , suy ra ( ) ( )d : 3 x 0 1 y 1 0 d : 3x y 1 0 + = + = . Trng hp 2: 2d suy ra d nhn vc t ch phng ca 2 lm vc t php

    tuyn nn ( )dn 1;3=

    , suy ra ( ) ( )d :1 x 0 3 y 1 0 d : x 3y 3 0 + = + = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    15

    Vy c hai ng thng cn tm tha mn yu cu bi ton l 12

    d : 3x y 1 0d : x 3y 3 0

    + = + =

    .

    Bi 4. Trong mt phng ta Oxy, cho im 1 3M ;2 4

    . Vit phng trnh

    ng thng i qua M v ct cc trc ta ln lt ti hai im A v B sao

    cho din tch tam gic OAB bng 14

    (trong O l gc ta ).

    Gii Vit phng trnh ng thng i qua M v ct cc trc ta ln lt ti hai

    im A v B sao cho din tch tam gic OAB bng 14

    (trong O l gc ta ).

    Gi s ( ) ( )A a;0 ,B 0;b khi phng trnh ng thng x yd : 1a b+ = .

    Do ( )

    1 3 3aM d 1 b2a 4b 2 2a 1

    + = =+

    .

    Khi ( )

    2

    OAB1 1 1 3a 3aS OA.OB a . b a .2 2 2 2 2a 1 4 2a 1

    = = = =+ +

    .

    Mt khc ( )

    22

    OAB 2

    a 13a 2a 11 3a 1S 14 4 2a 1 4 a3a 2a 1 3

    = = + = = + = = +

    .

    Vi 1a 1 b2

    = = ta c phng trnh ng thng d : x 2 y 1+ = .

    Vi 1 3a b3 2

    = = ta c phng trnh ng thng 2d : 3x y 1 03

    + = .

    Bi 5. Vit phng trnh ng thng ( )d i qua im ( )M 4;1 ct cc trc ta ln lt ti hai im ( ) ( )( )A a;0 ,B 0;b a,b 0> sao cho. a) Din tch tam gic OAB nh nht. b) Tng di OA OB+ nh nht.

    c) Tng 2 29 4

    OA OB+ t gi tr nh nht.

    Trong O l gc ta . Gii

    a) Gi s (d) ct cc trc ta ti ( ) ( )A a;0 ,B 0;b ,a,b 0> .

    Khi phng trnh ca (d) l ( ) x yd : 1a b+ = . Do ( ) ( ) 4 1M 4;1 d 1 (1)

    a b + = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    16

    Ta c OAB1 1S OA.OB ab2 2

    = = , theo (1) ta c

    OAB4 1 4 1 41 2 . ab 16 S 8.a b a b ab

    = + =

    ng thc xy ra khi v ch khi ( ) x ya 8,b 2 d : 1.8 2

    = = + =

    b) Ta c ( )a 4 4OA OB a b a a 4 5 2 a 4 . 5 9a 4 a 4 a 4

    + = + = + = + + + =

    .

    ng thc xy ra khi v ch khi ( )4 x ya 4 a 6;b 3 d : 1.a 4 6 3

    = = = + =

    c) Ta c ( )2 2

    2 2 2 2 2 29 4 a 49 4 9 4 73 32a 4a

    OA OB a a aaa 4

    + ++ = + = =

    .

    Xt hm s 2

    273 32a 4af (a)

    a +

    = trn ( )4;+ .

    ta c ( ) ( )3 332a 2 73 32a 2 16a 73 73f '(a) ;f '(a) 0 a

    16a a

    = = = = .

    Suy ra hm s t gi tr nh nht ti 73 73a b16 9

    = = .

    Suy ra d :16x 9 y 73 0+ = .

    Bi 6. Trong mt phng ta Oxy cho hai ng thng 1d :3x y 5 0+ + = v ng thng 2d :3x y 1 0+ + = . Vit phng trnh ng thng d i qua im

    ( )I 1; 2 v ct 1d v 2d ln lt ti A v B sao cho di AB bng 2 2 . Gii

    Gi s im ( ) ( )1 2A a; 3a 5 d ;B b; 3b 1 d . Ta c ( )( )

    IA a 1; 3a 3

    IB b 1; 3b 1

    =

    = +

    .

    I,A,B thng hng khi v ch khi ( )

    ( )b 1 k a 1

    IB kIA a 3b 23b 1 k 3a 3

    = = = + =

    .

    Khi ( ) ( )2 2a b 2

    AB a b [3 a b 4] 2 2 2a b5

    = = + + = =

    .

    Vi a b 2 a 2

    a b 2 d : x y 1 0a 3b 2 b 0 = =

    = + + = = = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    17

    Vi

    22 aa b2 5a b d : 7x y 9 0545 a 3b 2 b5

    = = = = = =

    .

    Bi 7. Trong mt phng ta Oxy cho ng thng d : 2x y 2 0 = v im

    ( )I 1;1 . Vit phng trnh ng thng to vi d mt gc 045 v cch I mt khong bng 10 .

    Gii Gi s ng thng ( )2 2: ax by c 0, a b 0 + + = + > . Gc gia d v bng 045 nn

    ( )22 2 2a 3b2a b

    1b 3aa b . 2 1

    = = = + +

    .

    Vi a 3b :3x y c 0= + + = .

    Khong cch t ( )( )2 2

    4 cd I, 10 10

    3 1

    + = =

    +.

    12

    :3x y 6 0c 6c 14 :3x y 14 0

    + + == = + =

    .

    Vi b 3a : x 3y c 0= + = .

    Khong cch t ( )( )( )22

    2 cd I, 10 10

    1 3

    + = =

    + .

    34

    : x 3y 12 0c 12c 8 : x 3y 8 0

    + == = =

    .

    Vy c bn ng thng tha mn iu kin bi ton nh trn. Bi 8. Trong mt phng ta Oxy, cho im M(1; 1) v hai ng thng

    1 2d : x y 1 0,d : 2x y 5 0 = + = . Gi A l giao im ca hai ng thng trn. Vit phng trnh ng thng d i qua M , ct hai ng thng trn ln lt ti B v C sao cho tam gic ABC c BC 3AB= .

    Gii Ta giao im 1 2A d d= l nghim ca h phng trnh.

    ( )1 0 2

    2;12 5 0 1x y x

    Ax y y = =

    + = = .

    Ly im ( )1 11;0 2B AB = .

    Ly im ( )1 2;5 2C t t d sao cho ( ) ( )2 2

    1 1 13 1 5 2 3 2B C AB t t= + = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    18

    ( ) ( )

    1 112

    2 1 1

    3 212 212 ;;5 55 55 22 8 0 5

    4 4; 3 3; 3

    B CCtt t

    t C B C

    = = + = = =

    .

    Ta c:

    (Talets o).

    ng thng cn tm chnh l ng thng i qua ( )1; 1M v song song vi

    1 1B C nn c phng trnh l 1 1: : x y 03 / 5 21/ 51 1 d : 7 x y 6 0:

    3 3

    x yd dx yd

    + = + = + + = =

    .

    Vy c hai ng thng tha mn yu cu bi ton l d : x y 0 v d : 7x y 6 0 .

    Cch 2: Ta giao im 1 2A d d l nghim ca h phng trnh.

    .

    TH1: ng thng d / /Oy d : x 1 = . Ta giao im 1B d d l nghim ca h phng trnh

    ( )x 1 x 1

    B 1;0x y 1 0 y 0= =

    = = .

    Ta giao im 2C d d= l nghim ca h phng trnh

    ( )x 1 x 1

    C 1;32x y 5 0 y 3= =

    + = = .

    Suy ra BC 3 3AB 3 2= = (nn loi trng hp ny). TH2: ng thng d khng song song vi Oy . Gi s ng thng cn tm i qua M c h s gc k c phng trnh l

    ( )d : y k x 1 1= . Khi ta 1B d d= l nghim ca h phng trnh

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    19

    ( )

    kxx y 1 0 k 1k 1 B ;y k x 1 1 1 k 1 k 1y

    k 1

    = = = =

    .

    Ta 2C d d= l nghim ca h phng trnh

    ( )

    6 kx2x y 5 0 6 k 3k 22 k C ;y k x 1 1 3k 2 2 k 2 ky

    2 k

    + =+ = + + = + + = +

    .

    Ta tnh c

    ( )( ) ( )

    ( )( ) ( )

    2 22 2 22

    2 2 2 29 k 2 9k k 26 k k 3k 2 1BC

    2 k k 1 2 k k 1 2 k k 1 2 k k 1

    + = + = + + + + + .

    2 2 2

    2 k 1 k 2AB 2 1 2k 1 k 1 k 1

    = + = .

    Yu cu bi ton tng ng vi

    ( )( ) ( )

    ( )( ) ( )

    2 2 22

    2 2 2 29 k 2 9k k 2 k 29.2

    k 12 k k 1 2 k k 1

    + = + + .

    ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 22k 2 k k 2 2 k 2 k 2 + = + .

    ( )2 22

    k 1k 2 k 2k 7

    k 8k 7 02 k 2 k 1 0 k 2

    = = = = + + =+ = =

    .

    Trng hp k = 2 B(2; 1) A nn loi trng hp ny. Vy c hai ng thng cn tm tha mn yu cu bi ton l

    ( )( )

    d : y x 1 1 d : x y 0d : 7x y 6 0d : y 7 x 1 1

    = + = + ==

    .

    Cch 3: Ta giao im 1 2A d d= l nghim ca h phng trnh.

    ( )1 0 2

    2;12 5 0 1x y x

    Ax y y = =

    + = = .

    V ( ) ( ) ( )1 21 ; , ;5 2 , 1, 2B d B b b C d C c c b c + .

    Suy ra

    ( ) ( ) ( ) ( ); 1 , 1;6 2 , 1;b 1 , 1;5 2MB b b MC c c AB b BC c b c b= + = = =

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    20

    Ba im , ,M B C thng hng nn

    ( ) ( )( ) 7 16 2 1 13 1bMB kMC b c b c cb+

    = = + =+

    .

    Mt khc ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 23 1 5 2 3 1 1BC AB c b c b b b= + = + .

    ( )2 22 2

    23 3 3 3 3 2 13 1 3 1b b b bb b

    + + + = + +

    .

    ( ) ( )( )

    ( ) ( ) ( ) ( )222 2

    2 2 2 222

    9 1 9 118 1 1 1 2 3 1 0

    3 1

    b b bb b b b b

    b

    + = + + + = +

    .

    ( ) ( )2 21

    11 16 10 1 0218

    b

    b b b b

    b

    = = = =

    .

    i chiu vi iu kin suy ra 12

    b = hoc 18

    b = .

    T suy ra ta im ,B C l ( )1 1; , 5; 5

    2 27 1 1 23; , ;8 8 5 5

    B C

    B C

    .

    Phng trnh ng thng cn tm i qua hai im ,B C ta c kt qu tng t

    trn.

    Vy c hai ng thng tha mn yu cu bi ton l

    d : x y 0 v d : 7x y 6 0 .

    Nhn xt. R rng cch 1 nhanh v hiu qu nht nu s dng tnh cht hnh hc

    trong qu trnh gii ton (xem thm Chng 2 Ch 10).

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    21

    Bi 9. Trong mt phng ta Oxy cho im ( )M 0;2 v hai ng thng

    1d :3x y 2 0+ + = v ng thng 2d : x 3y 4 0 + = . Gi A l giao im ca

    1 2d ,d . Vit phng trnh ng thng i qua M ct ng thi 1 2d ,d ln lt

    ti B,C sao cho 2 21 1

    AB AC+ t gi tr nh nht.

    Gii Nhn thy hai ng thng 1 2d ,d

    vung gc vi nhau. Nn nu gi H l hnh chiu vung gc ca A trn

    th ta c: C

    B

    A

    H M

    2 2 2 21 1 1 1 cons t

    AB AC AH AM+ = = . Do 2 2

    1 1AB AC

    + t gi tr nh

    nht th s i qua M v vung gc vi AM . T vit c phng trnh ng thng l : x y 2 0 + = .

    Bi 10. Trong mt phng ta Oxy, vit phng trnh ng thng d i qua im ( )M 3;1 ct trc honh v trc tung ln lt ti B,C sao cho a) Tam gic ABC vung ti A . b) Tam gic ABC cn ti A . trong ( )A 2;2 .

    Gii

    a) Gi s ( ) ( ) ( )B b;0 ,C 0;c , bc 0 khi phng trnh ng thng x yd : 1b c+ = .

    V ( )M 3;1 d nn 3 1 b1 cb c b 3+ = =

    .

    Khi ( ) 6 bAB b 2; 2 ,AC 2;b 3 = + =

    .

    Tam gic ABC vung ti ( ) 6 bA AB.AC 0 2 b 2 2 0b 3 = + =

    .

    ( )2 22 b b 6 12 2b 0 2b 24 b 2 3 + = = = . Vi x yb 2 3 c 4 2 3 d : 1

    2 3 4 2 3= = + =

    .

    Vi x yb 2 3 c 4 2 3 d : 12 3 4 2 3

    = = + + =+

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    22

    b) Tam gic ABC cn khi v ch khi

    ( )2

    22 2 2 2 6 bAB AC b 2 ( 2) 2b 3 = + + = +

    .

    ( )( )4 3 2 2 b 2b 2b 12b 24b 0 b b 2 b 12b 2 3

    = + =

    = (do b 0 ).

    Vi b 2 c 2 d : x y 2 0= = = .

    Vi x yb 2 3 c 4 2 3 d : 12 3 4 2 3

    = = + =

    .

    Vi x yb 2 3 c 4 2 3 d : 12 3 4 2 3

    = = + + =+

    .

    Bi 11. Trong mt phng ta Oxy cho tam gic ABC v im 3M ;62

    . Bit

    phng trnh ba cnh ca tam gic l AB: x y 2 0;AC : 2x y 1 0;BC : 4x y 7 0 .

    Vit phng trnh ng thng d i qua M v chia tam gic ABC thnh hai phn c din tch bng nhau.

    Gii Ta im A l nghim ca h phng trnh:

    x y 2 0 x 1

    A 1;12x y 1 0 y 1

    .

    Tng t ta c ( ) ( )3;5 , 1; 3B C .

    Da vo hnh v nhn thy ch c hai kh nng. TH1: ng thng d i qua M v ct cc cnh AB,AC ln lt ti B,C v

    AB'C '

    ABC

    S 1S 2

    .

    Phng trnh tham s ca hai ng thng AB v AC l x 1 t x 1 u

    AB: ;AC :y 1 t y 1 2u

    .

    Gi

    AB 4;4 ,AC 2; 4B' 1 t;1 t ,C' 1 u;1 2u

    AB' t; t ,AC' u; 2u

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    23

    Do AB,AB'

    cng chiu nn t 0 ; AC,AC'

    cng chiu nn u 0 .

    Ta c AB'C 'ABC

    S AB'.AC' AB'.AC' tu 1 ut 4S AB.AC 8 2AB.AC

    .

    Ta c: 5 5MB' t ; t 5 ,MC' u ; 2u 52 2

    .

    Do M,B',C' thng hng nn:

    5 5t 2u 5 t 5 u 5t 20u 6ut 02 2

    .

    Vy u,t l hai nghim dng ca h phng trnh

    3 34uut 4 5 2 34 19 2 34 31MC' ;5t 20u 6ut 0 10 54 34 3

    t5

    .

    Suy ra

    3 2 34 19x t2 10d : , t

    2 34 31y 6 t5

    .

    TH2: ng thng d i qua M v ct hai cnh BA,BC ln lt ti D,E sao cho BDE

    BAC

    S 1S 2

    .

    ng thng x 3 / 2 y 6MC : MC :18x y 21 01 3 / 2 3 6

    .

    Ta giao im H ca MC vi AB l nghim ca h phng trnh: 23x18x y 21 0 23 5717 H ;

    x y 2 0 57 17 17y17

    .

    Ta c BDE BCH ABC1 1S S CH.d B;CM S2 2

    (do vy trng hp ny khng

    tha mn).

    Vy ng thng cn tm l

    3 2 34 19x t2 10d : , t

    2 34 31y 6 t5

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    24

    D. BI TP RN LUYN Bi 1. Trong mt phng ta Oxy , vit phng trnh cc cnh tam gic ABC

    bit ta trung im cc cnh BC, CA, AB ca tam gic ABC ln lt l ( ) ( )M 1;1 , N 3;4 v ( )P 5;6 .

    Gii Ta c ( ) ( ) ( )NP 2;2 ,PM 6; 7 ,MN 4;3= = =

    .

    ng thng BC i qua im ( )M 1;1 v nhn NP

    l vc t ch phng nn c

    phng trnh: x 1 y 1BC : BC : x y 2 02 2+

    = + = .

    Tng t AC i qua im ( )N 3;4 v nhn PM

    lm vc t ch phng c phng trnh l: AC : 7x 6y 3 0 + = .

    ng thng AB i qua im ( )P 5;6 v nhn MN

    lm vc t ch phng nn c phng trnh l: AB:3x 4y 9 0 + = .

    Bi 2. (H Quc Gia) Vit phng trnh cc cnh v cc ng trung trc ca tam gic ABC bit trung im cc cnh BC,CA,AB ln lt l M(2; 3), N(4;-1), P(-3;5). Xc nh ta cc nh tam gic ABC v tm ng trn ngoi tip tam gic ABC .

    Hng dn gii p s Ta c ( ) ( ) ( )MN 2; 4 , NP 7;6 ,PM 5; 2= = =

    .

    Phng trnh cnh BC i qua ( )M 2;3 v nhn ( )NP 7;6=

    lm vc t ch

    phng nn c phng trnh l x 2 y 3BC : BC : 6x 7y 33 07 6

    = + =

    .

    Phng trnh cnh AC i qua ( )N 4; 1 v nhn ( )PM 5; 2=

    lm vc t ch phng nn c phng trnh l

    x 4 y 1AC : AC : 2x 5y 3 05 2 +

    = + =

    .

    Phng trnh cnh AB i qua ( )P 3;5 v nhn ( )MN 2; 4=

    lm vc t ch phng nn c phng trnh l

    x 3 y 5AB: AB: 2x y 1 02 4+

    = + + =

    .

    ng trung trc cnh BC i qua ( )M 2;3 v vung gc vi BC nn c phng trnh l ( ) ( )1 1d : 7 x 2 6 y 3 0 d : 7x 6y 4 0 = + = .

    ng trung trc cnh AC i qua ( )N 4; 1 v vung gc vi AC nn c phng trnh l ( ) ( )2 2d :5 x 4 2 y 1 0 d :5x 2y 22 0 + = = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    25

    ng trung trc cnh AB i qua ( )P 3;5 v vung gc vi AB nn c phng trnh l ( ) ( )3 3d :1 x 3 2 y 5 0 d : x 2y 13 0+ = + = .

    Ta nh A AB AC= l nghim ca h phng trnh

    ( )2x y 1 0 x 1

    A 1;12x 5y 3 0 y 1

    + + = = + = =

    .

    Ta nh B AB BC= l nghim ca h phng trnh

    ( )2x y 1 0 x 5

    B 5;96x 7y 33 0 y 9

    + + = = + = =

    .

    Ta nh C AC BC= l nghim ca h phng trnh

    ( )2x 5y 3 0 x 9

    C 9; 36x 7y 33 0 y 3

    + = = + = =

    .

    Tm ng trn ngoi tip tam gic ABC l giao im ca ba ng trung trc, do ta tm 1 2I d d= l nghim ca h phng trnh

    35x7x 6y 4 0 35 874 I ;875x 2y 22 0 4 8y8

    = + = = =

    .

    Bi 3. Trong mt phng ta Oxy, vit phng trnh ng thng d i qua im ( )M 2;5 v cch u hai im ( ) ( )P 1;2 ,Q 5;4 .

    Gii ng thng cn tm c dng: ( ) ( ) ( )2 2d : a x 2 b y 5 0, a b 0 + = + > . Theo gi thit ta c: ( ) ( )

    2 2 2 2

    b 3a3a 3b 3a bd P;d d Q;d

    b 0a b a b

    = = = =+ +

    .

    TH1: Nu b 0 d : x 2 0= = . TH2: Nu b 3a= , chn a 1,b 3 d : x 3y 13 0= = + = . Vy c hai ng thng tha mn yu cu bi ton l x 2 0;x 3y 13 0 = + = .

    Bi 4. Trong mt phng ta Oxy , cho im ( )M 3;0 v hai ng thng 1d : 2x y 2 0 = v 2d : x y 2 0+ + = .

    Vit phng trnh ng thng d i qua M v ct 1 2d ,d ln lt ti A v B sao cho M l trung im ca AB .

    Gii Gi

    ( ) ( ) ( ) ( )1 2A a;2a 2 d ,B b; 2 b d MA a 3;2a 2 ,MB b 3; 2 b = =

    . Theo gi thit ta c:

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    26

    ( )( )

    a 3 b 3MA MB

    2a 2 2 b

    = = =

    10 1410 A ;aa b 6 3 332a b 4 8 8 14b B ;

    3 3 3

    = + = = =

    .

    ng thng cn tm i qua hai im A,B nn c phng trnh d :14x y 42 0 = .

    Bi 5. Trong mt phng ta Oxy , vit phng trnh ng thng d i qua giao im ca hai ng thng

    1d : 2x y 5 0 + = v 2d :3x 2y 3 0+ = . Trong cc trng hp sau: a) Song song vi ng thng x y 9 0+ + = . b) Vung gc vi ng thng 2x 3y 7 0 + = .

    c) To vi cc trc ta mt tam gic c din tch bng 34

    .

    Gii Ta giao im I ca hai ng thng tha mn h phng trnh:

    ( )2x y 5 0 x 1

    I 1;33x 2y 3 0 y 3

    + = = + = =

    .

    a) d / / : x y 9 0 d : x y 2 0 + + = + = . b) d : 2x 3y 7 0 :3x 2y 3 0 + = + = . c) Gi s ng thng cn tm ct hai trc ta ti ( ) ( )A a;0 ,B 0;b ta c phng

    trnh ca ng thng l: x yd : 1a b+ = .

    Mt khc ( ) 1 3 3aI 1;3 d 1 ba b a 1

    + = =+

    .

    Suy ra 2

    OAB1 1 1 3a 3S OA.OB . ab2 2 2 a 1 4

    = = = =+

    .

    ( )

    2

    2

    11 A ;02a a 1 a 222a a 1 a 1 A 1;0

    = + = = =

    .

    TH1: Nu 1A ;02

    ng thng cn tm i qua hai im A,I nn c phng

    trnh: d : 6x y 3 0+ + = .

    TH2: Nu ( )A 1;0 ng thng cn tm i qua hai im A,I nn c phng trnh: d :3x 2y 3 0+ = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    27

    Vy c hai ng thng tha mn yu cu bi ton l 6x y 3 0;3x 2y 3 0+ + = + = .

    Bi 6. Trong mt phng ta Oxy , vit phng trnh ng thng d i xng vi ng thng 1d : x y 1 0+ = qua ng thng 2d : x 3y 3 0 + = .

    Gii Ta giao im ca hai ng thng tha mn h phng trnh:

    ( )x y 1 0 x 0

    I 0;1x 3y 3 0 y 1+ = =

    + = = .

    Ly im ( ) 1A 1;0 d v gi B l im i xng ca A qua ng thng 2d . V 2AB d AB:3x y 3 0 + = . Ta trung im ca AB l nghim ca h phng trnh:

    3xx 3y 3 0 3 65 H ;3x y 3 0 6 5 5y

    5

    = + = + = =

    .

    V H l trung im ca AB nn 1 12B ;5 5

    .

    ng thng cn tm i qua hai im B,I nn c phng trnh l: d : 7x y 1 0 + = .

    Bi 7. (H Kinh T) Vit phng trnh cc cnh tam gic ABC bit B(4;5) v hai ng cao c phng trnh 1d :5x 3y 4 0+ = v 2d :3x 8y 13 0+ + = .

    Hng dn gii p s D thy 1 2B d ,B d nn gi s hai ng cao ln lt l

    AH :5x 3y 4 0;CH :3x 8y 13 0+ = + + = .

    Phng trnh cnh AB i qua ( )B 4; 5 v vung gc vi CH nn c phng trnh dng AB:8x 3y c 0 + = .

    Mt khc ( )B 4; 5 AB 8.( 4) 3.( 5) c 0 c 17 AB:8x 3y 17 0 + = = + = .

    Phng trnh cnh BC i qua ( )B 4; 5 v vung gc vi AH nn c phng trnh dng BC :3x 5y c 0 + = .

    Mt khc ( )B 4; 5 BC 3.( 4) 5.( 5) c 0 c 13 BC :3x 5y 13 0 + = = = .

    Ta nh A AB AH= l nghim ca h phng trnh

    8x 3y 17 0 x 1

    A 1;35x 3y 4 0 y 3

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    28

    Ta nh C BC CH l nghim ca h phng trnh

    3x 5y 13 0 x 1

    C 1; 23x 8y 13 0 y 2

    .

    Phng trnh cnh AC i qua hai im ( ) ( )A 1;3 ,C 1; 2 nn c phng trnh

    l x 1 y 3AC : AC :5x 2y 1 01 1 2 3+

    = + =+

    .

    Bi 8. Vit phng trnh cc cnh tam gic ABC bit phng trnh cnh AB l 5x 3y 2 0 + = , ng cao h t nh A,B ln lt c phng trnh l

    1d : 4x 3y 1 0 + = v 2d : 7x 2y 22 0+ = . Gii

    Ta im A l nghim ca h phng trnh:

    ( )5x 3y 2 0 x 1

    A 1; 14x 3y 1 0 y 1

    + = = + = =

    .

    Ta im B l nghim ca h phng trnh:

    ( )5x 3y 2 0 x 2

    B 2;47x 2y 22 0 y 4

    + = = + = =

    .

    ng thng AC i qua A v vung gc vi ng cao k t nh B nn c phng trnh: AC : 2x 7y 5 0 = .

    ng thng BC i qua B v vung gc vi ng cao k t nh A nn c phng trnh: BC :3x 4y 22 0+ = .

    Bi 9. Cho im ( )A 2; 2 v ng thng ( )d i qua im ( )M 3;1 v ct cc trc ta ti B,C . Vit phng trnh ng thng (d), bit rng tam gic ABC cn ti A.

    Gii

    Gi s ( )d ct cc trc ta ti ( ) ( )B b;0 ,C 0;c . Khi ( ) x yd : 1.b c+ =

    Do im ( ) ( ) 3 1M 3;1 d 1 (1)b c

    + = .

    Tam gic ABC cn ti ( ) ( )2 22 2A AB AC 2 b 4 4 2 c (2) = + = + + .

    T (1) v (2) suy ra: b 6 b 2c 2 c 2= =

    = = .

    Vy c 2 ng thng tha mn yu cu bi ton l:

    ( ) ( )1 2x y x yd : 1; d : 1.6 2 2 2+ = + =

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    29

    Bi 10. Cho 2 ng thng ( ) ( )1 2d : x y 1 0; d : 2x y 1 0 + = + + = v im ( )M 2;1 . Vit phng trnh ng thng (d) i qua im M v ct hai ng thng trn ti A,B sao cho M l trung im ca AB.

    Gii Gi s ( ) ( ) ( ) ( )1 1 1 2 2 2A t ; t 1 d ;B t ; 2t 1 d+ .

    im ( )M 2;1 l trung im ca AB khi v ch khi A B MA B M

    x x 2xy y 2y

    + = + =

    .

    ( ) ( ) ( )

    11 2

    1 22

    10tt t 4 10 13 2 7 43 A ; ,B ; AB 2;5t 1 2t 1 2 2 3 3 3 3 3t

    3

    =+ = = + + = =

    Vy phng trnh ng thng ( ) ( )x 2 y 1d : d :5x 2y 8 02 5

    = = .

    Vy ng thng cn tm l ( )d :5x 2y 8 0 = . Bi 11. Cho 2 ng thng ( ) ( )1 2d : 2x y 5 0; d : x y 3 0 + = + = v im

    ( )M 2;0 . Vit phng trnh ng thng ( )d i qua im M v ct hai ng thng trn ln lt ti A,B sao cho MA 2MB.=

    Gii

    Gi s ( ) ( ) ( ) ( )1 1 1 2 2 2A t ;2t 5 d ;B t ;3 t d+ . Suy ra ( ) ( )1 1 2 2MA 2 t ;2t 5 ,MB t 2;3 t= + + = +

    .

    Ta c ( )( )

    ( )1

    1 2

    21 2

    t 1t 2 2 t 2MA 2MB MA 3;71t2t 5 2 3 t

    2

    = + = + = = = + =

    .

    Vy phng trnh ng thng ( ) x 2 yd : 7x 3y 14 0.3 7+

    = + =

    Bi 12. Trong mt phng ta Oxy cho hai ng thng 1d : 2x y 5 0 + = v

    2d :3x 6y 7 0+ = . Vit phng trnh ng thng ct ng thi c 1 2d ,d to thnh mt tam gic cn ti giao im ca 1d v 2d , bit im M(2;-1) nm trn .

    Gii ng thng cn tm i qua M v vung gc vi ng phn gic ca gc to

    bi hai ng thng. Phng trnh ng phn gic ca gc to bi hai ng thng 1 2d ,d l:

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    30

    2 2 2 2

    3x 9y 22 02x y 5 3x 6y 79x 3y 8 02 ( 1) 3 6

    + = + + = + + =+ +

    .

    Suy ra hai ng thng tha mn yu cu bi ton l : 3x y 5 0: x 3y 5 0

    + = =

    .

    Bi 13. Trong mt phng ta Oxy, cho tam gic ABC cn ti A c nh ( )A 1;4 v cc nh B,C thuc ng thng d : x y 4 0 = . Xc nh ta

    im B,C bit din tch tam gic ABC bng 18 . Gii

    Gi H l trung im BC ta c AH BC v vit c AH : x y 3 0+ = tm

    c 7 1H ;2 2

    . Gi ( ) ( )B b;b 4 d C 7 b;3 b .

    p dng cng thc ( )ABC1S d A;d .BC 18 BC 4 22

    = = = .

    ( ) ( )2 23b22b 7 2b 7 3211b2

    = + =

    =

    .

    Suy ra ta hai im cn tm l

    3 5 11 3B ; ,C ;2 2 2 2

    hoc 11 3 3 5B ; ,C ;2 2 2 2

    .

    Bi 14. Trong mt phng ta Oxy, cho im M(2;1). Vit phng trnh ng thng ct trc honh ti A , ct ng thng d : x y 0 = ti im B sao cho tam gic AMB vung cn ti M.

    Gii Gi s ( ) ( ) ( ) ( )A a;0 ,B b;b MA a 2; 1 ,MB b 2;b 1 = =

    .

    Theo gi thit ta c: ( )( ) ( )( ) ( ) ( )2 2 2a 2 b 2 1 b 1 0MA.MB 0

    MA MB a 2 1 b 2 b 1

    = = = + = +

    .

    ( ) ( )( ) ( )

    A 2;0 ,B 1;1a 2,b 1a 4,b 3 A 4;0 ,B 3;3

    = = = =

    .

    ng thng cn tm i qua hai im A,B nn c phng trnh: d : x y 2 0+ = hoc d :3x y 12 0+ = .

    Bi 15. Trong mt phng ta Oxy , cho im A(3;2) v hai ng thng

    1d : x y 3 0+ = v ng thng 2d : x y 9 0+ = . Tm ta im 1B d , im 2C d sao cho tam gic ABC vung cn ti A .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    31

    Gii Gi ( ) ( )1 2B b;3 b d ,C c;9 c d . Theo gi thit ta c

    ( )( ) ( )( )( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 22 2b 3 c 3 1 b 7 c 0AB.AC 0

    b 3 1 b c 3 7 cAB AC

    + = = + = + =

    .

    2 2

    2bc 10b 4c 16 0 (1)

    2b 8b 2c 20c 48 (2)

    + = = +

    .

    Do b 2= khng tha mn h nn rt 5b 8cb 2

    =

    thay vo (2) ta c

    ( ) ( )( ) ( )

    B 0;3 ,C 4;5b 0b 4 B 4; 1 ,C 6;3

    = =

    .

    Bi 16. Trong mt phng Oxy, cho cc ng thng 1d : x y 3 0,+ + =

    2d : x y 4 0 = v 3d : x 2y 0 = . Tm ta im M trn ng thng 3d sao cho khong cc t M n ng thng 1d bng hai ln khong cch t M n ng thng 2d .

    Gii Gi s ( ) 3M 2m;m d khi ( ) ( )1 2d M / d 2d M / d= .

    ( )2 2 22m 112m m 3 2m m 4

    2.m 11 1 1 1

    = + + = =+ +

    .

    Vy c hai im ( ) ( )M 22; 11 ; 2;1 cn tm. Bi 17. Trong mt phng ta Oxy, cho ng thng 1d : x 2y 3 0+ = v

    ng thng 2d : 2x y 1 0 = ct nhau ti I . Vit phng trnh ng thng d i qua O v ct 1 2d , d ln lt ti A,B sao cho 2IA IB= .

    Gii

    Ta c 1 2d d . Tam gic IAB vung ti I v c 2IA IB= nn 1cos IAB5

    hay d to vi 1d mt gc vi 1cos5

    = .

    ng thng 1d c vc t php tuyn 1n (1;2)

    , gi n(a;b)

    l vc t php tuyn ca d .

    Ta c:

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    32

    1

    2 21

    n .n a 2b1 1 1cos5 5 5n n 5 a b

    + = = =

    +

    2 b 03b 4ab 04a 3b=

    + = = .

    - Vi b 0 d : x 0= = . - Vi 4a 3b= , chn a 3,b 4 d :3x 4y 0= = = . Vy c hai ng thng tha mn yu cu bi ton l: x 0= v 3x 4y 0 = . Bi 18. Trong mt phng ta Oxy , cho ng thng 1d : x 2y 3 0+ = v

    ng thng 2d : x 2y 5 0+ = ; im A(1;3). Vit phng trnh ng thng d

    i qua A v ct 1 2d ,d ln lt ti B,C sao cho din tch tam gic OBC bng 54

    .

    Gii TH1: Nu d Ox d : x 1 0 = .

    Suy ra ( ) ( ) ( )OBC1 1B 1;1 ,C 1;2 S BC.d O;d2 2

    = = (khng tha mn).

    TH2: Nu d c h s gc k d : y k(x 1) 3 = + . Ta im B l nghim ca h phng trnh:

    ( )

    2k 3xx 2y 3 0 2k 3 2k 32k 1 B ;y k x 1 3 2k 3 2k 1 2k 1y

    2k 1

    =+ = + + = + + + + = +

    .

    Ta im C l nghim ca h phng trnh:

    ( )

    2k 1xx 2y 5 0 2k 1 4k 32k 1 C ;y k x 1 3 4k 3 2k 1 2k 1y

    2k 1

    =+ = + + = + + + + = +

    .

    Ta c ( ) ( )( )

    2 2

    OBC 2 23 k1 5 k 1 25S BC.d O;d .

    2 4 16k 1 2k 1

    += = =

    + +.

    13 k 5 k d : x 2y 5 022k 1 4173 k 5 d :17x 6y 35 0k62k 1 4

    == + =+ + = = = +

    .

    Vy ng thng cn tm l d : x 2y 5 0 + = hoc d :17x 6y 35 0+ = .

    Bi 19. Trong mt phng ta Oxy, cho ng trn ( ) ( ) ( )2 2: 1 1 25C x y + + = v im M(7;3). Vit phng trnh ng thng d qua M v ct (C) ti A, B sao cho MA = 3MB.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    33

    Gii ng trn ( )C c tm ( )I 1; 1 , bn knh R 5= . Ta c ( )M/ CP 27 0= > nn M nm ngoi ng trn ( )C .

    Ta c ( )2

    M/ CP MA.MB 3MB 27 MB 3 AB MA MB 2MB 6= = = = = = = .

    Suy ra ( )2

    2 AB 36d I;d R 25 44 4

    = = = .

    ng thng c dng ( ) ( ) ( )2 2d : a x 7 b y 3 0, a b 0 + = + > . Ta c ( )

    2 2

    6a 4bd I;d 4 4

    a b

    = =

    + ( ) ( )2 2 2 a 06a 4b 16 a b 5a 12b

    = + = + =

    .

    T suy ra hai ng thng cn tha mn yu cu bi ton l

    1

    2

    : 3 0:12 5 69 0

    d yd x y

    = =

    .

    Dng ton ny xem chng 3. Bi 20. Trong mt phng ta Oxy cho ng thng 1d : x 2y 1 0 , ng

    thng 2d :3x y 7 0 v im M 1;2 . Vit phng trnh ng thng d i

    qua M v ct 1 2d ,d ln lt ti A v B sao cho AI 2AB (vi I l giao im ca 1 2d ,d ).

    Gii Ta giao im I l nghim ca h phng trnh

    x 2y 1 0 x 3

    I 3;23x y 7 0 y 2

    .

    Ly im 1 2H 1;0 d ,K a; 3a 7 d sao cho IH 2HK .

    Ta c HI 4;2 ,HK a 1; 3a 7

    .

    Ta c phng trnh: 2 220 2 a 1 3a 7 a 2 K 2; 1 .

    Ta c HI AI 2 AB / /HK d / /HKHK AB

    (Talets o).

    Vy ng thng cn tm i qua M v nhn KH 3;1

    lm vc t ch phng

    Suy ra x 1 y 2d : d : x 3y 5 03 1

    .

    Vy ng thng cn tm tha mn yu cu bi ton l : 3 5 0d x y + =

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    34

    Bi 21. Trong mt phng ta Oxy cho ng thng 1d : x 2y 3 0 , ng

    thng 2d : x 2y 5 0 v im A 1;3 . Vit phng trnh ng thng d i

    qua A ct 1 2d ,d ln lt ti B,C sao cho din tch tam gic OBC bng 54

    (vi O

    l gc ta ). Gii

    ng thng d : y k x 1 3 d : kx y 3 k 0 .

    Ta giao im B ca 1d,d l 2k 3 2k 3B ;2k 1 2k 1

    .

    Ta giao im C ca 2d,d l 2k 1 4k 3C ;2k 1 2k 1

    (vi 1k2

    ).

    Ta c OBC1 5S BC.d O;d2 4

    .

    2 2

    2 2

    3 k 5 1k3 k k 1 25 2k 1 4 2.173 k 516k 1 2k 1 k62k 1 4

    .

    + Nu 1 1k d : y x 1 3 d : x 2y 5 02 2

    .

    + Nu 17 17k d : y x 1 3 d :17x 6y 35 06 6

    .

    Vy c hai ng thng tha mn yu cu bi ton l d :17x 6y 35 0 v d : x 2y 5 0 . Bi 22. Trong mt phng ta Oxy cho t gic ABCD c

    A 1;7 ,B 6;2 ,C 2; 4 ,D 1;1 . Vit phng trnh ng thng d i qua C v chia t gic ABCD thnh hai phn c din tch bng nhau.

    Gii Theo gi thit ta c: ACD ABD ABCDS 3,S 25 S 28,BC 2 13 . Phng trnh ng thng BC :3x 2y 14 0 . Phng trnh ng thng AB: x y 8 0 . TH1: Nu d i qua C v ct cnh AD ti K ta c

    ABCD

    CKD ADCSS S 3 14

    2 .

    Vy khng xy ra trng hp ny.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    35

    TH2: Nu d i qua C v ct cnh AB ti H ta c

    BCH ABCD

    1 1S BC.d H;BC S 142 2

    .

    14d H;BC

    13 .

    Gi

    16t5t 30 14 5H t;8 t AB4413 13 t5

    .

    V H nm trn on AB nn 16 16 24t H ;5 5 5

    .

    Suy ra ng thng cn tm i qua C v H c phng trnh l d : 22x 3y 56 0 .

    Chu e 2. CAC BAI TOAN VE TNH CHAT OI XNG A. NI DUNG PHNG PHP DNG 1: IM I XNG CA IM QUA MT IM, IM I

    XNG QUA NG THNG Bi ton 1. Tm im 1M i xng vi M qua im ( )I a;b .

    PHNG PHP

    Ta im ( )1 M M1 1M x ;y xc nh bi M I M M1

    M I M M1

    x 2x x 2a x

    y 2y y 2b y

    = = = =

    .

    V d 1. Tm im 1M i xng vi im ( )M 3;5 qua im ( )I 4;1 . V ( )I 4;1 l trung im ca 1MM nn

    ( )M I M1 1M I M1

    x 2x x 11M 11; 3

    y 2y y 3

    = = = = .

    Vy im cn tm l ( )1M 11; 3 . Bi ton 2. Tm ta chn ng cao H h t im M xung ng thng

    d : a x by c 0+ + = . PHNG PHP Cch 1: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Vit phng trnh ng thng 1d i qua M v vung gc vi d . Bc 2: Ta 1H d d= l nghim ca h to bi phng trnh ca d v 1d ,

    gii h ny ta tm c ta im H .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    36

    Cch 2: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Ta c H M H M

    d

    H H

    x x y yMH / /n a;b

    a bH d ax by c 0

    .

    Bc 2: Gii h trn ta tm c ta im H .

    Cch 3: Vit phng trnh ca d di dng tham s 00

    x x bt, t

    y y at=

    = + .

    Bc 1: Gi l hnh chiu ca M trn d .

    Bc 2: V dMH.u 0

    , gii phng trnh ny tm c t H .

    Bi ton 3. Tm im 1M i xng vi ( )M MM x ;y qua ng thng d : a x by c 0+ + = .

    PHNG PHP Gi s ng thng d : a x by c 0+ + = v im ( )M MM x ;y . Cch 1: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Gi 00c axH x ; d

    b+

    l hnh chiu vung gc ca M trn d .

    Khi 00 M Mc axMH x x ; y

    b+ =

    vung gc vi vc t ch phng

    ( )u b;a=

    ca d nn ( ) 00 M Mc axb x x a y 0 (I)

    b+ + =

    .

    Gii (I) ta tm c 0x suy ra ta im H .

    Bc 2: V H l trung im ca 1MM nn M H M1

    M H M1

    x 2x x

    y 2y y

    = =

    .

    Cch 2: Thc hin theo cc bc Bc 1: Vit phng trnh ng thng i qua M v vung gc vi d khi

    ta H d= .

    Bc 2: V H l trung im ca 1MM nn M H M1

    M H M1

    x 2x x

    y 2y y

    = =

    .

    Cch 3: Thc hin theo cc bc Bc 1: Gi im ( )1 M M1 1M x ; y ta trung im ca 1MM l

    M M M M1 1x x y yI ;2 2+ +

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    37

    Bc 2: Yu cu bi ton 1 d

    I d

    MM .u 0

    =

    , gii h ny ta tm c ta im M1.

    V d 2. Tm ta im 1M i xng vi im ( )M 1;4 qua ng thng d : 2x 3y 1 0 + = .

    Cch 1: ng thng i qua ( )M 1;4 v vung gc vi d c phng trnh dng :3x 2y c 0 + + = .

    Mt khc ( )M 1;4 3.( 1) 2.4 c 0 c 5 :3x 2y 5 0 + + = = + = . Ta giao im H d= l nghim ca h phng trnh

    ( )2x 3y 1 0 x 1

    H 1;13x 2y 5 0 y 1

    + = = + = =

    .

    V ( )H 1;1 l trung im ca ( )1 1MM M 3; 2 . Cch 2: Gi H l hnh chiu vung gc ca M ln ng thng d .

    V 2t 1 2t 11H d H t; MH t 1;3 3+ = +

    ng thng d c vc t ch

    phng ( )u 3;2=

    .

    V ( ) ( )2t 11MH d MH.u 0 3 t 1 2 0 t 1 H 1;13 = + + = =

    .

    V H l trung im ca ( )1 1MM M 3; 2 . Cch 3: Gi ( )1M x;y l im cn tm khi trung im I ca 1MM c ta l

    x 1 y 4I ;2 2 +

    .

    Ta phi c ( ) ( )

    ( )11 d

    x 1 y 4I d 2. 3. 1 0 x 32 2 M 3; 2

    y 2MM .u 0 3 x 1 2 y 4 0

    + + = = = = + + =

    .

    Vy im cn tm l ( )1M 3; 2 . DNG 2: NG THNG I XNG QUA MT NG THNG V

    QUA MT IM Bi ton 1. Vit phng trnh ng thng 1d i xng vi ng thng d qua

    ng thng cho trc. PHNG PHP Ta xt hai trng hp: TH1: Nu d I = . Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Xc nh ta giao im I .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    38

    Bc 2: Ly mt im A d t xc nh ta im 1A i xng vi A qua .

    Bc 3: ng thng 1d l ng thng i qua hai im I v 1A . TH2: Nu d / / . Thc hin theo cc bc Cch 1: Ly im A d tm im 1A i xng vi A qua . - Vit phng trnh ng thng i qua 1A v song song vi d ta c phng

    trnh ca 1d . Cch 2: Vit li phng trnh ca d, di dng dd : A x By C 0; : Ax By C 0+ + = + + = .

    Khi 1d : Ax By C+ + vi C c xc nh bi ( )d1C C C2

    = + .

    Bi ton 2. Vit phng trnh ng thng 1d i xng vi ng thng

    d : Ax By C 0+ + = qua im ( )I a;b . PHNG PHP Cch 1: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Vi im ( )1 1M x ;y d tn ti im ( )1 1M x;y d nhn ( )I a;b lm

    trung im, ta c 11

    x 2a x(I)

    y 2b y=

    = .

    Bc 2: Thay (I) vo phng trnh ca d ta c:

    ( ) ( )A 2a x B 2b y C 0 Ax By 2Aa 2Bb C 0 + + = + = . Phng trnh 1d : Ax By 2Aa 2Bb C 0+ = .

    Cch 2: Thc hin theo cc bc Bc 1: Ly im A d , t xc nh im 1A i xng vi A qua I . Bc 2: V 1d / /d nn 1d : Ax By D 0+ + = . Bc 3: Thay ta ca 1A vo 1d D , t suy ra phng trnh ca 1d .

    Nhn xt. Tnh cht i xng c s dng kh hiu qu trong cc bi ton khc lin quan n tam gic(ng phn gic) v t gic(hnh bnh hnh).

    B. BI TP MU

    Bi 1. Trong mt phng ta Oxy, cho ng thng d :3x 4y 5 0 + = v im

    ( )M 3; 2 . a) Tm ta hnh chiu vung gc ca M ln d . b) Xc nh im M' l im i xng ca M qua d .

    Gii a) tm ta hnh chiu ca M ln d ta c hai cch nh sau

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    39

    Cch 1: Gi 3h 5H h; d4+

    l hnh chiu vung gc ca M ln d , ta c

    3h 13MH h 3;4+ = +

    v ng thng d c vc t ch phng ( )u 4;3=

    .

    V MH u

    nn ( ) 3h 13 87 87 344. h 3 3. 0 h H ;4 25 25 25+ + + = =

    l

    im cn tm. Cch 2: ng thng MM' i qua M v nhn u

    lm vc t php tuyn nn c phng trnh

    ( ) ( )MM': 4 x 3 3 y 2 0 MM': 4x 3y 18 0+ + + = + + = . Khi ta H MM' d= l nghim ca h phng trnh

    87x3x 4y 5 0 87 3425 H ;4x 3y 18 0 34 25 25y

    25

    = + = + + = =

    .

    b) V H l trung im ca MM' nn 99 18M' ;25 25

    .

    Bi 2. Trong mt phng ta Oxy, vit phng trnh ng thng 1d i xng vi ng thng d qua ng thng , bit

    a) : 4x y 3 0 + = v d : x y 0 = . b) d : 4x y 3 0 + = v : x y 0 = . c) d : 6x 3y 4 0 + = v : 4x 2y 3 0 + = .

    Gii a) Xt h to bi d v , ta c:

    ( )4x y 3 0 x 1

    I 1; 1x y 0 y 1

    + = = = =

    .

    Vy d ti im ( )I 1; 1 . Ly im ( )A 1;1 d , gi H l hnh chiu vung gc ca A ln , ta c AH AH : x 4 y c 0 + + = . Mt khc A AH 1 4.1 c 0 c 5 + + = = .

    Do AH : x 4y 5 0+ = . Ta im H l nghim ca h phng trnh 7xx 4y 5 0 7 2317 H ;

    4x y 3 0 23 17 17y17

    = + = + = =

    .

    im 1A i xng vi A qua ng thng d nhn H l trung im

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    40

    nn 131 29A ;17 17

    .

    ng thng 1d i xng vi d qua ng thng i qua hai im

    ( ) 131 29I 1; 1 ,A ;17 17

    nn c phng trnh l

    1 1x 1 y 1d : d : 23x 7y 30 031 291 117 17

    + += + + =

    + +.

    Vy ng thng cn tm c phng trnh l 1d : 23x 7y 30 0+ + = .

    b) Theo trn ta c ( )d I 1; 1 = . Ly im ( )A 0;3 d , gi H l hnh chiu vung gc ca A ln .

    V ( ) ( )AH AH :1 x 0 1 y 3 0 AH : x y 3 0 + = + = . Ta im H l nghim ca h phng trnh

    3xx y 3 0 3 32 H ;x y 0 3 2 2y

    2

    =+ = = =

    .

    Gi 1A l im i xng ca A qua ng thng H l trung im ca

    ( )1 1AA A 3;0 . ng thng 1d i xng vi ng thng d qua ng thng chnh l ng

    thng i qua hai im ( ) ( )1I 1; 1 ;A 3;0 nn c phng trnh l

    1 1x 1 y 1d : d : x 4y 3 03 1 0 1+ +

    = =+ +

    .

    Vy ng thng cn tm c phng trnh l 1d : x 4y 3 0 = .

    c) Nhn thy 6 3 4 d / /4 2 3

    =

    Do ng thng cn tm c dng: 1d : 2x y c 0 + = .

    Trong hng s c c xc nh bi 13 1 4 5 5c c d : 2x y 02 2 3 3 3

    = + = + =

    .

    Vy ng thng cn tm c phng trnh l 1d : 6x 3y 5 0 + = . Bi 3. Trong mt phng ta Oxy, cho ng thng d : x 2y 2 0 + = v hai

    im ( ) ( )A 0;6 ,B 2;5 . a) Tm im M trn d sao cho 2 2MA MB+ t gi tr nh nht. b) Tm im N trn d sao cho NA NB+ t gi tr nh nht.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    41

    c) Tm im P trn d sao cho PA PB+

    t gi tr nh nht.

    d) Tm im N trn d sao cho NA NB t gi tr ln nht.

    Gii a) Gi ( )M 2m 2;m d khi

    ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 22 2MA MB 2m 2 m 6 2m 4 m 5+ = + + + .

    2

    2 23 281 28110m 46m 81 10 m10 10 10

    = + = +

    .

    Du bng xy ra khi v ch khi 23m10

    = khi 13 23M ;5 10

    l im cn tm.

    b) Xt ( )( ) ( ) ( )A A B BT x 2y 2 x 2y 2 10 . 6 60 0= + + = = > nn A,B cng pha vi d .

    Gi A ' l im i xng ca A qua d khi NA NB NA' NB A'B+ = + . Du bng xy ra khi v ch khi N A'B d . ng thng AA'i qua A v nhn vc t ch phng ca d lm vc t php

    tuyn nn c phng trnh ( ) ( )AA': 2 x 0 1 y 6 0 AA' : 2x y 6 0 + = + = .

    Ta giao im I AA' d= l nghim ca h phng trnh

    ( )

    x 2y 2 02x y 6 0

    x 2I 2;2

    y 2

    + = + =

    = =

    .

    im I l trung im ca AA' nn ( )A' 4; 2 khi ng thng A 'B

    c phng trnh l x 4 y 2A 'B:x 4 5 2

    A 'B: 7x 2y 24 0

    +=

    + + =

    .

    Khi im N A'B d= l nghim ca h phng trnh

    11xx 2y 2 0 11 194 N ;197x 2y 24 0 4 8y8

    = + = + = =

    l im cn tm.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    42

    c) Gi ( )P 2p 2;p d , khi ( ) ( )PA 2p 2;6 p ,PB 2p 4;5 p= + = +

    .

    Suy ra ( )PA PB 4p 6;11 2p+ = +

    v ta c

    ( ) ( )2 2PA PB 4p 6 11 2p+ = + +

    .

    2

    2 23 256 25620p 92p 157 20 p10 5 5

    = + = +

    .

    Du bng xy ra khi v ch khi 23p10

    = khi 13 23P ;5 10

    .

    d) Ta c QA QB AB . Du bng xy ra khi v ch khi Q AB d= . D thy AB: x 2y 12 0+ = khi ta Q l nghim ca h phng trnh

    x 5x 2y 2 0 7Q 5;7x 2y 12 0 2y

    2

    = + = + = =

    l im cn tm.

    Bi 4. Trong mt phng ta Oxy , cho hai ng thng 1d : 4x 2y 5 0 + = v ng thng 2d : 4x 6y 13 0+ = . ng thng d ct 1 2d ,d ln lt ti A,B . Bit rng 1d l phn gic ca gc to bi OA v d , 2d l phn gic ca gc to bi OB v d . Tm ta giao im C ca d v trc tung.

    Gii Gi E,F ln lt l im i xng ca O qua 1 2d ,d khi E,F d . D tnh c ( ) ( )E 2;1 ,F 2;3 t y suy ra phng trnh ng thng d : x 2y 4 0 + = . Giao im ca d vi trc tung l im ( )M 0;2 .

    Bi 5. Trong mt phng ta Oxy, cho tam gic ABC c hai ng phn gic trong ca gc B v C c phng trnh tng ng l x 2y 1 0;x y 3 0 + = + + = ; phng trnh cnh BC : 4x y 3 0 + = . Vit phng trnh cc cnh AB v AC.

    Gii Gi s hai ng phn gic trong gc B,C l BE : x 2y 1 0 + = v CF : x y 3 0+ + = . Ta nh B BE BC= l nghim ca h phng trnh

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    43

    5xx 2y 1 0 5 17 B ;4x y 3 0 1 7 7y

    7

    = + = + = =

    .

    Ly im ( )M 0;3 BC v gi 1M l im i xng ca M qua ng thng 1BE M AB .

    ng thng i qua ( )M 0;3 v vung gc vi BE nhn ( )BEu 2;1=

    lm vc t php tuyn nn c phng trnh l

    ( ) ( )M Md : 2 x 0 1 y 3 0 d : 2x y 3 0 + = + = . Ta giao im 1 MH BE d= l nghim ca h phng trnh

    ( )12x y 3 0 x 1

    H 1;1x 2y 1 0 y 1

    + = = + = =

    .

    V H l trung im ca ( )1 1MM M 2; 1 . Phng trnh cnh AB chnh l ng thng i qua hai im

    ( )15 1B ; ,M 2; 17 7

    nn c phng trnh l

    x 2 y 1AB: AB:8x 19y 3 05 12 17 7

    += + + =

    +.

    Ta nh C l nghim ca h phng trnh 6xx y 3 0 6 95 C ;

    4x y 3 0 9 5 5y5

    = + + = + = =

    .

    Gi 2M l im i xng ca M qua ng phn gic trong 2CF M AC . ng thng i qua M v vung gc vi CF c phng trnh dng M2d : x y c 0 + = .

    Mt khc ( ) M M2 2M 0;3 d 3 c 0 c 3 d : x y 3 0 + = = + = . Ta giao im 2 M2H CF d= l nghim ca h phng trnh

    ( )2x y 3 0 x 3

    H 3;0x y 3 0 y 0+ + = =

    + = = .

    V 2H l trung im ca ( )2 2MM M 6; 3 .

    Phng trnh cnh AC i qua hai im ( )26 9C ; ,M 6; 35 5

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    44

    nn c phng trnh l x 6 y 3AC : AC : 4x y 21 06 96 35 5

    + += + =

    + +.

    Nhn xt. Nh vy bi ton lin quan n ng phn gic trong tam gic cc em ch n tnh cht i xng ca im qua ng thng. Ta s bn v dng bi ton ny trong chng 2, cc bi ton v tam gic.

    Bi 6. Trong mt phng ta Oxy, cho hnh bnh hnh ABCD bit phng trnh cnh AB: 2x y 0 = , phng trnh cnh AD : 4x 3y 0 = v tm ( )I 2;2 . Vit phng trnh cc cnh BC v CD.

    Gii Ta dng phng php ng thng i xng qua im cho bi ton ny(Cch

    khc xem trong chng 4, cc bi ton v t gic v a gic). Cnh BC i xng vi cnh AD qua I: Ly im ( )M x;y bt k thuc AD khi tn ti im ( )1 1 1M x ;y i xng

    vi M qua tm ( )I 2;2 v 1M BC . Ta c 1 11 1

    x 2.2 x 4 x x 4 xy 2.2 y 4 y y 4 y

    = = = = = =

    .

    Thay vo phng trnh ca ( ) ( )1 1 1 1AD 4 4 x 3 4 y 0 4x 3y 4 0 = = . Suy ra phng trnh cnh BC : 4x 3y 4 0 = . Cnh CD i xng vi AB qua I : Ly im ( )M x;y bt k thuc AB khi tn ti im ( )1 1 1M x ;y i xng

    vi M qua tm I(2;2) v 1M CD . Ta c 1 1

    1 1

    x 2.2 x 4 x x 4 xy 2.2 y 4 y y 4 y

    = = = = = =

    .

    Thay vo phng trnh ca ( ) ( )1 1 1 1AB 2 4 x 1 4 y 0 2x y 4 0 = = . Suy ra phng trnh cnh CD : 2x y 4 0 = . Vy phng trnh hai cnh cn tm l BC : 4x 3y 4 0 = v CD : 2x y 4 0 = . C. BI TP RN LUYN Bi 1. Trong mt phng ta Oxy, vit phng trnh ng thng d1 i xng

    vi ng thng d qua ng thng trong cc trng hp sau: a) ng thng d : x 2y 13 0+ = v ng thng : 2x y 1 0 = .

    b) ng thng x 1 2t

    d :y 3t= +

    =v ng thng :3x 5y 3 0 + = .

    Gii a) Nhn thy d nn ng thng i xng vi d qua ng thng cng

    chnh l ng thng d : x 2y 13 0+ = . b) Vit li ng thng d :3x 2y 3 0 = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    45

    Xt h phng trnh to bi d, ta c: ( )3x 2y 3 0 x 1

    I 1;03x 5y 3 0 y 0

    = = + = =

    .

    Ly im A(3;3) thuc d v gi B l im i xng ca A qua ng thng . Ta c AB AB:5x 3y 6 0 = . Ta trung im ca AB l nghim ca h phng trnh:

    39x5x 3y 6 0 39 334 H ;3x 5y 3 0 3 34 34y

    34

    = = + = =

    .

    V H l trung im ca AB nn 12 54B ;17 17

    .

    ng thng d1 i qua hai im B,I nn c phng trnh: 1d :54x 29y 54 0 = .

    Bi 2. Trong mt phng ta Oxy , cho tam gic ABC c ta nh A(-1;4) v phng trnh hai ng phn gic trong cc gc B,C ln lt l 3x 4y 12 0+ + = v x 2y 11 0 = . Vit phng trnh cnh BC .

    Gii Ta c BC l ng thng i xng vi ng thng cha cnh AB qua ng

    phn gic trong gc B; i xng vi ng cha cnh AC qua ng phn gic trong gc C.

    Gi D, E ln lt l im i xng ca A qua hai ng phn gic th D, E thuc BC.

    V 1AD d :3x 4y 12 0 + + = nn AD : 4x 3y 16 0 + = . Ta trung im ca AD l nghim ca h phng trnh:

    ( )3x 4y 12 0 x 4

    M 4;04x 3y 16 0 y 0

    + + = = + = =

    .

    V M l trung im ca AD nn ( )D 7; 4 . V 2AE d : x 2y 11 0 AE : 2x y 2 0 = + = . Ta trung im ca AE l nghim ca h phng trnh:

    ( )x 2y 11 0 x 3

    N 3; 42x y 2 0 y 4 = =

    + = = .

    V N l trung im ca AE nn ( )E 7; 12 . ng thng BC i qua hai im D,E nn c phng trnh:

    x 7 y 4BC : BC : 4x 7y 56 014 8+ +

    = + + =

    .

    Vy ng thng cn tm l BC : 4x 7y 56 0+ + = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    46

    Bi 3. Trong mt phng ta Oxy, cho tam gic ABC c cnh BC nm trn ng thng 9x 11y 5 0+ + = v hai ng phn gic trong gc B,C c phng trnh ln lt l 1d : 2x 3y 12 0 + = v 2d : 2x 3y 5 0+ + = . Vit phng trnh hai cnh cn li ca tam gic ABC .

    Gii Cnh AB i xng vi BC qua ng phn gic trong gc B. Cnh AC i xng vi cnh BC qua ng phn gic trong gc C. Ta im B l nghim ca h phng trnh:

    ( )2x 3y 12 0 x 3

    B 3;29x 11y 5 0 y 2

    + = = + + = =

    .

    Ta im C l nghim ca h phng trnh

    ( )2x 3y 5 0 x 8

    C 8; 79x 11y 5 0 y 7

    + + = = + + = =

    .

    Ly im 5D 0; BC11

    . Gi M l im i xng ca D qua 1d .

    V 110DM d DM :3x 2y 011

    + + = .

    Ta trung im ca DM l nghim ca h phng trnh 29410 x3x 2y 0 294 376143 H ;11

    376 143 1432x 3y 12 0 y143

    = + + = + = =

    .

    V H l trung im ca DM nn 588 817M ;143 143

    .

    ng thng AB i qua hai im B,M nn c phng trnh: AB:177x 53y 425 0+ + = .

    ng thng AC thc hin tng t. Bi 4. Trong mt phng ta Oxy , cho ng thng d : 2x y 3 0 + = v hai

    im ( )A 1;2 v ( )B 3;4 . a) Xc nh im M trn d sao cho MA MB+ t gi tr nh nht. b) Xc nh im N trn d sao cho NA NC+ t gi tr nh nht vi ( )C 2;3 .

    Gii a) Nhn thy A,B nm khc pha so vi ng thng d. Gi D l im i xng ca A qua ng thng d. Ta c MA MB AB+ . Du bng xy ra khi v ch khi M AB d . Phng trnh ng thng AB: x 2y 5 0+ = . Ta im M cn tm l nghim ca h phng trnh:

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    47

    1xx 2y 5 0 1 135 M ;2x y 3 0 13 5 5y

    5

    = + = + = =

    .

    b) Nhn thy A,C nm cng pha so vi ng thng d. Gi D l im i xng ca C qua ng thng d. Khi CD d CD : x 2y 8 0 + = . Ta trung im ca CD l nghim ca h phng trnh:

    2xx 2y 8 0 2 195 H ;2x y 3 0 19 5 5y

    5

    =+ = + = =

    .

    V H l trung im ca CD nn 6 23D ;5 5

    .

    ng thng AD c phng trnh: AD :13x 11y 35 0+ = . Ta c NA NC NA ND AD+ = + . Du bng xy ra khi v ch N AD d . Ta im cn tm l nghim ca h phng trnh:

    2x13x 11y 35 0 2 10935 N ;2x y 3 0 109 35 35y

    35

    =+ = + = =

    .

    Chu e 3. BAI TOAN CO CHA THAM SO A. NI DUNG PHNG PHP - Vn dng l thuyt v v tr tng i ca im so vi ng thng, v tr tng

    i gia hai ng thng. - Vn dng l thuyt v gc(yu t song song, vung gc) v khong cch. - Vn dng kt hp cc nh gi c bn thng qua bt ng thc C si.

    Bi ton 1. Bin lun v tr tng i ca hai ng thng 1d v 2d .

    PHNG PHP CHUNG Thit lp h phng trnh to bi cc phng trnh ca 1d v 2d . Khi - Nu h v nghim th 1 2d / /d . - Nu h c v s nghim th 1 2d d . - Nu h c nghim duy nht th 1d v 2d ct nhau. Chi tit ta xt bn trng hp sau:

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    48

    TH1: ng thng 1d : Ax By C 0+ + = v ng thng 0

    20

    x x atd : , t

    y y bt

    .

    Thc hin cc bc sau: Bc 1: Thay x, y t phng trnh tham s ca 2d vo phng trnh ca ng

    thng 1d , ta c ( ) 0 0Aa Bb t Ax By C 0 (1)+ + + + = . Bc 2: Kt lun - Nu (1) v nghim th 1 2d / /d . - Nu (1) v s nghim th 1 2d d . - Nu (1) c nghim duy nht th 1d ct 2d . Ta giao im bng cch thay t

    rt t (1) vo phng trnh tham s ca 2d .

    TH2: ng thng 1 1 2 21 21 1 2 2

    x x a t x x a ud : , t ;d : , t

    y y b t y y b u

    .

    Thc hin theo cc bc: Bc 1: Lp h phng trnh to bi 1d v 2d theo hai n t v u , ta c:

    1 1 2 2 1 2 2 1

    1 1 2 2 1 2 2 1

    x a t x a u a t a u x x (I)

    y b t y b u b t b u y y+ = + =

    + = + = .

    Bc 2: Gii h phng trnh (I) :

    - Nu h v nghim 1 2 2 1 1 21 2 2 1

    a a x x d / /db b y y

    =

    .

    - Nu h v s nghim 1 2 2 1 1 21 2 2 1

    a a x x d db b y y

    = =

    .

    - Nu h c nghim duy nht 1 2 1 21 2

    a a d d Ib b

    = .

    TH3: ng thng 1 1 1 1 2 2 2 2d : a x b y c 0;d : a x b y c 0+ + = + + = . Thc hin theo cc bc: Bc 1: Xt h phng trnh to bi 1d v 2d theo hai n x, y , ta c

    1 1 1 1 1 1

    2 2 2 2 2 2

    a x b y c 0 a x b y c(I)

    a x b y c 0 a x b y c+ + = + =

    + + = + = .

    Bc 2: Bin lun Tnh cc nh thc 1 2 2 1 x 1 2 2 1 y 1 2 2 1D a b a b ,D c b c b ,D c a c a= = = .

    a) Nu D 0 , h c nghim duy nht ( ) yxDDx;y ;

    D D

    =

    .

    Khi 1d v 2d ct nhau ti im ( )yx DDx;y ;

    D D

    =

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    49

    b) Nu x yD D D 0= = = , h v s nghim khi 1 2d d .

    c) Nu xy

    D 0D 0D 0

    =

    , h v nghim khi 1 2d / /d .

    c bit. Nu 1 2 1 2a a b b 0+ = th 1 2d d . TH4: Cho hai ng thng 1 1 1 2 2 2d : y k x m ;d : y k x m= + = + .

    a) 1 21 21 2

    k kd / /d

    m m=

    .

    b) 1 21 21 2

    k kd d

    m m=

    = .

    c) 1d ct 2 1 2d k k . d) 1 2 1 2d d k .k 1 = .

    Nhn xt. Ty thuc vo iu kin bi ton cho m la chn phng php bin lun thch hp.

    V d 1. Xt v tr tng i ca hai ng thng

    a) 1 2x 1 t x 2 u

    d : ; d : , t,uy 1 t y u

    .

    b) 1 2x 2t x 2u

    d : ; d : , t,uy 4 t y 2u

    .

    c) 1 2x 2 2t x 2 u

    d : ;d : , t,uy 2t y u

    .

    Gii a) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c

    1 t 2 u t u 11 t u t u 1+ = + =

    = = , v nghim 1 2d / /d .

    b) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c

    ( )1 22t 2u

    t u 4 d d I 8;84 t 2u

    = = = = + =

    .

    c) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c

    2 2t 2 u

    u 2t2t u + = +

    = = , v s nghim nn 1 2d d .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    50

    V d 2. Xt v tr tng i ca hai ng thng

    a) 1 2x 1 t

    d : , t ;d : x y 1 0y 1 t

    .

    b) 1 2d : mx y 2 0;d : x my m 1 0+ + = + + + = . Gii

    a) Thay x, y t phng trnh ca 1d vo phng trnh ca 2d ta c

    1 t 1 t 1 0+ + = , v nghim nn 1 2d / /d .

    b) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c

    mx y 2x my m 1

    + = + =

    .

    Ta c 2 2x yD m 1,D 1 m,D m m 2= = = + .

    Nu x 1 22x y 1 2

    m 1 D 2 0 d / /dD 0 m 1 0

    m 1 D D 0 d d= =

    = = = = = .

    Nu 2D 0 m 1 0 m 1 , h c nghim duy nht

    ( ) 2 mx; y m 1;m 1 = +

    . Khi 1d ct 2d ti im 2 mI m 1;m 1 +

    .

    Kt lun: - Nu 1 2m 1 d / /d= .

    - Nu 1 2m 1 d d= .

    - Nu 1 22 mm 1 d d I m 1;m 1 = +

    .

    Bi ton 2. Bin lun gi tr nh nht ca biu thc

    ( ) ( )2 21 1 1 2 2 2P a x b y c a x b y c= + + + + + theo tham s.

    PHNG PHP Bc 1: Xt hai ng thng 1 1 1 1 2 2 2 2d : a x b y c 0;d : a x b y c 0+ + = + + = .

    Bc 2: Xt h to bi 1d v 2d , ta c 1 1 1

    2 2 2

    a x b y c 0a x b y c 0

    + + = + + =

    .

    Ta c 1 2 2 1 x 1 2 2 1 y 1 2 2 1D a b a b ,D c b c b ,D c a c a= = = . Bc 3: Bin lun

    d) Nu D 0 , h c nghim duy nht ( ) yxDDx;y ;

    D D

    =

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    51

    Khi 1d v 2d ct nhau do min P 0= , t c khi ( )yx DDx;y ;

    D D

    =

    .

    e) Nu x yD D D 0= = = , h v s nghim.

    Khi 1 2d d do min P 0= , t c vi ( ) 1x;y d .

    f) Nu xy

    D 0D 0D 0

    =

    , h v nghim khi 1 2d / /d do t 1 1 1t a x b y c= + + , ta

    c ( ) ( )22 2 2 2P t kt m k 1 t 2kmt m 4a

    = + + = + + +

    Vy min P4a

    = , t c khi x, y tha mn

    1 1 12 2mk mkt a x b y c 0

    k 1 k 1= + + + =

    + +.

    Bi ton 3. im c nh thuc h ng thng md : A(m)x B(m)y C(m) 0+ + = . PHNG PHP Gi s im ( )0 0M x ;y l im c nh m h ng thng md lun i qua

    n

    k0 0 k 0 0

    k 0A(m) x B(m) y C(m) 0, m F (x ;y ).m 0, m

    = + + = = .

    ( )

    0 0 0

    1 0 00 0

    n 0 0

    F (x ;y ) 0F (x ;y ) 0

    M x ;y...F (x ;y ) 0

    = = =

    .

    Trong n l bc ca a thc i vi m . Bi ton 4. Qu tch giao im ca hai ng thng ph thuc tham s.

    PHNG PHP Cch 1: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Tm ta giao im x f (m)

    Iy g(m)=

    = , vi m l tham s.

    Bc 2: Kh m gia x v y ta tm c phng trnh tp hp cc im I . Tm gii hn qu tch nu c.

    Cch 2: Thc hin theo cc bc Bc 1: Chng minh hai ng thng ln lt i qua hai im c nh A,B . Bc 2: Chng minh gc to bi 2 ng thng khng i. Bc 3: Kt lun tp hp giao im l mt cung trn hay ng trn.

    Cch 3: Qy tch giao im cc u hai ng thng 1 v 2 c nh.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    52

    Nhn xt. Cch 1 p dng cho mi trng hp, cch 2 v cch 3 p dng cho trng hp c bit v kh nhn bit.

    Bi ton 5. Cho h ng thng ph thuc tham s m , c phng trnh

    md : f (x;y;m) 0= . Tm ng cong c nh lun tip xc vi h ng thng

    md . PHNG PHP Cch 1: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Tm tp hp cc im m h md khng i qua. Tp hp c xc nh bi bt phng trnh c dng h(x;y) g(x; y)< .

    Bc 2: Chng minh h md lun tip xc vi ng cong

    ( )C : h(x; y) g(x;y) 0 = . Cch 2: Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Tnh o hm theo phng trnh 'mf (x;y;m) 0= .

    Bc 2: Kh m t h phng trnh m

    f (x;y;m) 0p(x;y) 0

    f ' (x;y;m) 0=

    = =.

    Bc 3: Chng minh h md lun tip xc vi ng cong ( )C : p(x;y) 0= .

    Bi ton 6. Khong cch t im M n ng thng md : A x By C 0+ + = t gi tr ln nht.

    PHNG PHP Cch 1: Phng php hnh hc Thc hin theo cc bc

    Bc 1: Tm im c nh m h ng thng lun i qua, gi s l N. Bc 2: Gi H l chn hnh chiu vung gc h t M xung d , khi

    ( )md M;d MH MN const= = . Du bng xy ra khi v ch khi m dN H MN d MN.u 0 =

    . Cch 2: Phng php hm s

    Bc 1: Tnh ( ) M Mm 2 2Ax By C

    d M;dA B

    + +=

    + , y l biu thc vi tham s.

    Bc 2: Xt hm s ( )2

    M M2 2

    Ax By Cf (m)

    A B+ +

    =+

    , tnh o hm v lp bng bin

    thin tm gi tr ln nht ca hm s ny. Bc 3: Kt lun m

    mmaxd M;d max f (m)

    , t tm c gi tr ca tham

    s.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    53

    Nhn xt. Cch 1 thc hin nhanh chng, khng i hi kin thc v o hm ca hm s ph hp vi hc sinh lp 10. Ngoi ra c th thc hin cch quen thuc vi hc sinh lp 9 nh sau

    Cch 3: Iu kin phng trnh bc hai c nghim

    Bc 1: t ( )2

    M M 2p p p2 2

    Ax By CP A m B m C 0 (1)

    A B+ +

    = + + =+

    .

    Bc 2: Tm iu kin phng trnh (1) c nghim vi n l m , ta c 2

    m p p pB 4A C 0 = , gii bt phng trnh ny ta tm c gi tr ln nht

    ca P , t suy ra gi tr ca tham s. B. BI TP MU

    Bi 1. Trong mt phng ta Oxy , cho hai ng thng

    ( )1d : mx m 1 y m 3 0+ + = v ng thng

    2x m 1 t

    d : , ty m 1 2t

    .

    a) Bin lun v tr tng i ca 1d v 2d . b) Tm m 1 2d d I= khi tm qu tch cc im I . c) Tm m 1 2d ,d v ng thng 3d : y 1 2x= ng quy.

    Gii a) Bin lun v tr tng i ca 1d v 2d . Xt h to bi 1d v 2d :

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )( ) ( )( )

    x m 1 t x m 1 ty m 1 2t y m 1 2tmx m 1 y m 3 0 m 1 m 2 t m 1 m 2 0 (1)

    = =

    = = + + = + + =

    .

    Khi v tr tng i ca 1d v 2d ph thuc vo nghim phng trnh (1) .

    Nu ( )( )( )( )m 1 m 2 0

    m 1m 1 m 2 0

    = =+

    , khi (1) v nghim, v 1 2d / /d .

    Nu ( )( )( )( )m 1 m 2 0

    m 2m 1 m 2 0

    = =+ =

    , khi (1) v s nghim v 1 2d d .

    Nu ( )( ) { }m 1 m 2 0 m 1;2 , khi (1) c nghim duy nht m 1tm 1+

    =

    suy ra 2

    1 2m 3d d I m 1;m 1

    +=

    .

    b) Tm m 1 2d d I= , khi tm qu tch cc im I .

    Vi { }m 1;2 th 2

    1 2m 3d d I m 1;m 1

    +=

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    54

    Ta c ( )II

    2 22I I I

    III I

    m 1 xx m 1

    1 x 3 x 2x 4m 3 yy1 x 1 x 2m 1

    = = + + ++ = = = +

    .

    Vy qu tch giao im ca 1 2d ,d nm trn ng cong ( )2x 2x 4y C

    x 2+ +

    = +

    .

    c) Tm m 1 2d ,d v ng thng 3d : y 1 2x= ng quy. 1 2 3d ,d ,d ng quy ta phi c

    ( )2

    23

    m 3m 3I d 1 2 m 1 m m 6 0m 2m 1= +

    = + + + = = .

    i chiu vi iu kin { }m 1;2 m 3 = l gi tr cn tm. Bi 2. Trong mt phng ta Oxy , cho hai ng thng

    ( ) ( ) ( )1 2d : 2 m 1 x y 3 0;d : m 2 x m 1 y 2 0 + = + + = . a) Bin lun v tr tng i ca 1d v 2d . b) Tm m d1 v d2 vung gc vi nhau.

    Gii

    a) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c( )

    ( ) ( )2 m 1 x y 3

    m 2 x m 1 y 2

    + =

    + + =.

    Ta c 2 x yD 2m 5m,D 2m 5,D 2m 10= = = .

    Nu x

    2

    y

    m 0 D 5 0D 0 2m 5m 0 5m D 5 0

    2

    = = = = = =

    , h v nghim khi

    1 2d / /d .

    Nu 2 5D 0 2m 5m 0 m 0;2

    , h c nghim duy nht

    ( ) 1 2x;y ;m m

    =

    , khi 1d v 2d ct nhau ti im 1 2I ;m m

    .

    Kt lun:

    - Nu 5m 0;2

    th 1 2d / /d .

    - Nu 5m 0;2

    th 1d v 2d ct nhau ti im 1 2I ;m m

    .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    55

    b) ( )( ) ( )1 25m

    d d 2 m 1 m 2 1 m 1 0 2m 1

    = + + =

    =

    .

    Vy 5m ;12

    l nhng gi tr cn tm.

    Bi 3. (H Y H Ni ) Trong mt phng ta Oxy , cho hai ng thng

    ( ) ( ) ( )2 2 2 21 2d : a b x y 1;d : a b x ay b, a b 0 + = + = + > . a) Xc nh giao im ca 1d v 2d . b) Tm iu kin ca a,b giao im thuc trc honh.

    Gii

    a) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c ( )

    2 2

    a b x y 1

    (a b )x ay b

    + =

    + = .

    Ta c 2 2x yD b ab,D a b,D ab a= = = .

    Vy 1d v 2d ct nhau khi v ch khi 2D 0 b ab 0 .

    Khi ta giao im l 1 aI ;b b

    .

    b) im

    2b ab 0 a 0I Ox a b 00

    b

    = =

    .

    Bi 4. Trong mt phng ta Oxy , cho hai ng thng

    1d : kx y k 0 + = v 2 2

    2d : (1 k )x 2ky (1 k ) 0 + + = . a) Chng minh rng khi k thay i 1d lun i qua mt im c nh. b) Vi mi gi tr ca k , hy xc nh giao im ca 1d v 2d . Tm qu tch ca

    giao im . Gii

    a) Gi ( )0 0M x ;y l im m 1d lun i qua vi mi k, ta c ( )0 0 0 0kx y k 0, k x 1 k y 0, k + = + = .

    ( )0 00 0

    x 1 0 x 1M 1;0

    y 0 y 0+ = =

    = = .

    Vy 1d lun i qua im c nh ( )M 1;0 .

    b) Xt h phng trnh to bi 1d v 2d , ta c 2 2kx y k

    (1 k )x 2ky 1 k

    =

    + = + .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    56

    Ta c 2 2x yD 1 k ,D 1 k ,D 2k= + = = .

    V 2D 1 k 0, k= + > nn h c nghim duy nht ( )2

    2 21 k 2kx;y ;1 k 1 k

    = + +

    khi

    1d lun ct 2d ti im 2

    2 21 k 2kI ;1 k 1 k

    + +

    .

    Ta c 2 22

    2 2 2 2I I I I2 2

    1 k 2kx y 1 x y 11 k 1 k

    + = + = + = + + .

    Do qu tch cc im I l ng trn ( ) 2 2C : x y 1+ = . Bi 5. Trong mt phng ta Oxy, cho hai ng thng

    21 2d : 4x 2my m 0; d : x cos ysin 2cos 1 0 + = + + + = , vi m, .

    Chng minh rng hai ng thng 1d v 2d ln lt tip xc vi cc ng cong c nh.

    Gii a) Chng minh 1d tip xc vi ng cong c nh Gi ( )M x;y l im khng thuc bt k ng thng no ca h 1d , khi

    24x 2my m 0 + = v nghim 2m ' y 4x 0 = < .

    Vy tp hp cc im m h ng thng 1d khng i qua l min trong ca

    parabol ( ) 2P : y 4x= . Ta chng minh 1d lun tip xc vi (P). Tht vy xt h phng trnh to bi 1d v (P)

    ( )

    22

    22

    y 4xy 4x

    4x 2my m 0 y m 0 (1)

    == + = =

    .

    Phng trnh (1) c nghim kp nn 1d tip xc vi (P). b) Chng minh 2d tip xc vi mt ng cong c nh.

    Gi ( )M x;y l im m khng c bt k ng thng no ca h d2 i qua, khi

    x cos ysin 2cos 1 0 + + + = v nghim .

    ( )2 2x 2 y 1 + + < . Vy tp hp cc im m h ng thng 2d khng i qua nm trong ng

    trn (T), tm ( )I 2;0 , bn knh bng 1.

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    57

    Ta chng minh 2d lun tip xc vi (T).

    Tht vy ( )2 2 22cos 0.sin 2cos 1

    d I;d 1sin cos

    + + += =

    + .

    V vy 2d lun tip xc vi ng trn ( )T . Bi 6. Trong mt phng ta Oxy, cho bn im A(a; 0), B(0; b), M(m; 0),

    N(0; n) trong a, b l cc hng s cn m, n thay i tha mn OM ON 2OA OB

    + = .

    Tm qu tch giao im I ca hai ng thng AN v BM . Gii

    Phng trnh ng thng AN l x y 1a n+ = .

    Phng trnh ng thng BM l x y 1m b+ = .

    Ta giao im I AN BM= l nghim ca h phng trnh

    x y 1 nx ay ana nx y bx my mb1m b

    + = + = + = + =

    .

    Ta c ( ) ( )x yD mn ab,D ma n b ,D nb m a= = = . AN ct BM khi v ch khi D 0 mn ab .

    Khi ta giao im ( ) ( )ma n b nb m aI ;mn ab mn ab

    .

    Mt khc theo gi thit OM ON m n2 2a bOA OB

    + = + = .

    Ta c

    ( )

    ( )

    m n 1ma n b a bx a. m n m nm nmn ab 2. .. 1 x y a b a ba b 2m na bn m . 11 a bnb m a b ay b. m nmn ab . 1a b

    = = + + = =

    = =

    .

    Vy tp hp giao im I l ng thng x y 2a b+ = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    58

    Bi 7. Hy bin lun gi tr nh nht ca biu thc

    ( ) ( )2 2P x 2y 1 2x my 5= + + + + theo m . Gii

    Xt hai ng thng 1d : x 2y 1 0 + = v 2d : 2x my 5 0+ + = . Xt h to bi 1d v 2d , ta c

    x 2y 1 0 x 2y 12x my 5 0 2x my 5 + = =

    + + = + = .

    Ta c x y1 2 1 2 1 1

    D m 4,D m 10,D 32 m 5 m 2 -5

    = = + = = = =

    .

    Nu D 0 m 4 khi h c nghim duy nht ( ) m 10 3x; y ;m 4 m 4+ = + +

    ,

    khi 1d v 2d ct nhau. Do P t gi tr nh nht bng 0 ti im

    ( ) m 10 3x;y ;m 4 m 4+ = + +

    .

    Nu xD 0 m 4 D 6 0= = = , h v nghim, khi 1 2d / /d do

    ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2P x 2y 1 2x 4y 5 5 x 2y 1 12 x 2y 1 9= + + + = + + + + .

    Du bng xy ra khi v ch khi 6x 2y 1 0 5x 10y 11 05

    + + = + = .

    Do P t gi tr nh nht bng 95

    khi 5x 10y 11 0 + = .

    Kt lun:

    - Nu m 4;min P 0 = t c khi ( ) m 10 3x;y ;m 4 m 4+ = + +

    .

    - Nu 9m 4;minP5

    = = , t c khi x, y tha mn 5x 10y 11 0 + = .

    Bi 8. Trong mt phng ta Oxy, tm im ( )A AA x ;y thuc ng trn

    ( ) 2 2 1C : x y4

    + = sao cho biu thc ( ) ( )2 2A A A AP x y 1 mx y 2= + + + + t

    gi tr nh nht khc 0 . Gii

    Xt hai ng thng 1 2d : x y 1 0;d : mx y 2 0+ + = + = . Xt h to bi 1d v 2d , ta c

    x y 1 0 x y 1mx y 2 0 mx y 2+ + = + =

    + = = .

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    Cty TNHH MTV DVVH Khang Vit

    59

    Ta c x yD 1 m,D 3,D m 2= = = .

    Nu D 0 1 m 0 m 1 , h c nghim duy nht, khi 1d v 2d ct nhau, do P t gi tr nh nht bng 0 (loi trng hp ny).

    Nu D 0 m 1= = , khi yD 3 0= , h v nghim, khi 1 2d / / d do

    ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2P x y 1 x y 2 2 x y 1 6 x y 1 9= + + + + = + + + + + .

    23 9 92 x y 1

    2 2 2 = + + +

    .

    Du bng xy ra khi v ch khi 3 1x y 1 0 x y 02 2

    + + = + = .

    Do P t gi tr nh nht khc 0, ta im A tha mn h phng trnh

    2 2 2

    1 11x y 0 x 0;yy x2 221 1x y x ;y 02x x 04 2

    + = = = = + = = = =

    .

    Vy c hai im tha mn yu cu bi ton l 11A 0;2

    v 21A ;02

    .

    Bi 9. Bin lun theo tham s m gi tr nh nht ca biu thc

    ( ) ( )4 4P mx y 2 2x y 5= + + + . Gii

    Xt hai ng thng 1 2d : mx y 2 0;d : 2x y 5 0 + = + = . Xt h to bi 1d v 2d , ta c

    mx y 2 0 mx y 22x y 5 0 2x y 5

    + = = + = =

    .

    Ta c x yD m 2,D 3,D 4 5m= + = = .

    Nu D 0 m 2 0 m 2 + , h c nghim duy nht, khi 1d v 2d ct

    nhau v P t gi tr nh nht bng 0 vi ( ) 3 4 5mx;y ;m 2 m 2 = + +

    .

    Nu yD 0 m 2 0 m 2 D 6 0= + = = = , h v nghim, khi

    1 2d / /d v ( ) ( )4 4P 2x y 2 2x y 5= + + + .

    t 7t 2x y2

    = + khi 4 43 3P t t

    2 2 = + +

    .

    tm gi tr nh nht ca P ta c ba cch sau y:

  • khan

    gviet

    book

    .com

    .vn

    K thut gii nhanh hnh phng Oxy ng Thnh Nam

    60

    Cch 1: S dng hm s

    Xt hm s 4 43 3f (t) t t

    2 2 = + +

    ,

    ta c 2 23 3 3 3f '(t) 8t t t t t ;f '(t) 0 t 0

    2 2 2 2

    = + + + + = =

    .

    t 0 +

    f '(t) 0 + f (t) + +

    818

    Da vo bng bin thin suy ra t

    81min P min f (t) f (0)8

    , t c khi

    3t 0 2x y 02

    = + = .

    Kt lun:

    - Nu m 2;min P 0 = t c khi ( ) 3 4 5mx;y ;m 2 m 2 = + +

    .

    - Nu 81m 2;minP8

    = = , t c khi x, y tha mn 32x y 02