- 1. Criminal Procedure Atty. Armand H. Mejia
2. Mga Hakbang sa Pagtakbo ng isang Kasong Criminal: Pagsampa ng
Kasong Kriminal: Complaint kung kinakailangan ng preliminary
investigation under Rule 112 section 1Kung hindi kailangan ng
preliminary investigation, sa pamamagitan ng direct filing sa
Municipal Trial Court o Municipal Circuit Trial Courts.Epekto nito:
Ang pagsampa ng kasong criminal ay nagpapahinto sa period of
prescription unless otherwise provided in special laws. 3. 1. Ano
ang complaint? Ang complaint is a sworn written statement charging
a person with an offense, subscribed by the offended party, any
peace officer, or other public officer charged with the enforcement
of the law violated. 4. Sino ang maaaring magsampa ng kasong
criminal? Kahit na sino ay maaaring magsampa ng kasong kriminal.
Pwera lang kung ito ay isang private crime, kung saan mismong ang
offended party ang kailangang magsampa ng kaso. Sa violation ng RA
8550, kailangang ang Fiscal ang magsampa ng kaso. 5. Ano ang
nakalagay sa information o complaint? Name of the accused,
designation of the offense given by the statute, the acts or
omissions complained of as constituting the offense, the name of
the offended party, the approximate date for the commission of the
offense and the place where the offense was committed. 6. 2.
PRELIMINARY INVESTIGATION o Preliminary investigation is an inquiry
or proceeding to determine whether there is a sufficient ground to
engender a well-founded belief that a crime has been committed and
the respondent is probably guilty thereof, and should be held for
trial. o Ang preliminary investigation ay isinasagawa upang malaman
kung merong probable cause upang ang isang kaso ay isampa sa
hukuman o hindi. o Preliminary investigation is required if the
penalty prescribed by law for the offense is at least four (4)
years, two (2) months and one (1) day. 7. Sino ang maaaring
magsagawa ng preliminary investigation? Provincial or City
Prosecutors at Judges of Municipal Trial Courts and Municipal
Circuit Trial CourtsPaano isinasagawa
investigation?angpreliminaryIto ay isinasagawa sa pamamagitan ng
pagpapalitan ng complaint-affidavit at counteraffidavit ng
nagrereklamo at ng respondent at pagkatapos ay magsasagawa ng
desisyon ang opisyal na nagsasagawa ng preliminary investigation.
Matapos ang imbestigasyon ay maaaring isampa ng opisyal ang
information o idismiss ang kaso kung wala itong ebidensya. Kung
dinismiss ang kaso,pwede itong iapela sa Department of Justice
(DoJ) o mag-file ng motion for reconsideration sa desisyon. 8.
Paano kung ang isang tao ay detenido ng walang warrant of arrest? A
complaint or information may be filed by a prosecutor without need
of such a preliminary investigation provided an inquest has been
conducted in accordance with existing rules. The person arrested
may ask for a preliminary investigation but first he must sign a
waiver of the provisions of Article 125 of the Revised Penal Code.
9. 3. FILING OF INFORMATION IN COURT Kung merong probable cause
para i-file ang kaso sa korte, ang opisyal na nagsagawa ng
preliminary investigation ang siyang magsasampa ng Information sa
korte. An Information is an accusation in writing charging a person
with an offense, subscribed by the prosecutor and filed with the
court. Ang laman ng Information ay pareho din sa complaint. 10. 4.
BAIL (PIYANSA) Bail is the security given for the release of a
person in custody of the law, furnished by him or a bondsman, to
guarantee his appearance before any court as required under the
conditions hereinafter specified. 11. Ano ang uri ng piyansa? Cash
deposit, property bond, corporate surety or recognizance. Bail is a
matter of right (isa itong karapatan), maliban na lamang kung ang
isang tao ay akusado ng capital offense,or an offense punishable by
reclusion perpetua or life imprisonment, when evidence of guilt is
strong. 12. 4. MOTION TO QUASH Grounds: Facts charged do not
constitute an offense, that the court trying the case has no
jurisdiction over the offense charged, that the court trying the
case has no jurisdiction over the person of the accused, that the
officer who filed the information had no authority to do so, that
it does not conform substantially to the prescribed form, that more
than one offense is charged except when a single punishment for
various offenses is prescribed by law 13. 5. ARRAIGNMENT AND PLEA
Inaalam sa arraignment o pagbasa ng sakdal kung aaminin o hindi ng
akusado ang krimeng inirereklamo sa kanya. Ang arraignment ang
tanging paraan para magkaroon ng jurisdiksyon ang korte na litisin
ang reklamo laban sa isang akusado. Kung wala sa araw ng pagbasa ng
sakdal ang akusado, hindi pwedeng ituloy ang paglilitis at
pansamantala itong ipapasantabi hanggang sa mahuli ang akusado at
dumaan sa arraignment (Tanggol Kalikasan, Gabay sa Pag-aaral
Paralegal para sa Kalikasan ) 14. 6. PRE TRIAL Matapos ang pagbasa
ng sakdal at sa sandaling magbigay ng pahintulot ang akusado at
kanyang abugado, magdadaos ng Pre Trial Conference. 15. Layunin ng
pre-trial conference na mapadali ang preseso ng paglilitis sa
pamamagitan ng: Paghikayat sa mga partido na magkasundo sa ilang
mga katotohanan, para maiwasan na patunayan pa ito;Pagmamarka at
pagkilala sa mga ebidensyang gagamitin;Paubaya ng mga pagtututol sa
pagtanggap ng ebidensya; atIba pang bagay/ paksang maaaring
mapagkasunduan para mapadali ang proseso ng paglilitis at higit na
matugunan ang layunin ng katarungan. Sa pre-trial, pwede pa ring
pagka-sunduan ng mga partido ang pag-amin ng akusado sa mas
mababang krimen. 16. Pagkatopos maisagawa ang pre-trial, mag-iisyu
ang korte ng isang Pre-Trial Order na nagsasaad ng mga bagay na
napgkasunduan at ng mga minarkahang ebidensya. Iiral ang kautusang
ito sa kabuuang proseso ng mga pagsasakdal ng pagliliytis maliban
na lamang kung may nahalatang kawalan ng hustisya at kailangang
hadlangan. Kailangang lagdaan ng akusado at kanyang abugado ang
lahat ng mga kasunduang nagbibigkis sa mga partido. (Tanggol
Kalikasan, Gabay sa Pag-aaral Paralegal para sa Kalikasan) 17. 7.
TRIAL Ang paglilitis ay may ganitong pagkakasunod-sunod, kung hindi
babaguhin ng Pre-Trial Order: 1.Papatunayan ng prosekusyon (piskal
o nagrereklamo) ang nilalaman ng sumbong sa pamamagitan ng
paghahain ng mga testigo at ebidensya (i.e. mga dokumento, litrato,
ulat, bagay, atbp.) na magpapatunay na ang akusado ang siyang
gumawa ng krimen. Bibigyan ng pagkakataon ang abugado ng akusado
upang usisain at sirain ang bawat testimonya ng testigo at
ebidensya ng prosekusyon (cross-examination) 18. Sa panahon ng
presentasyon ng mga testigo, maaring hingin ng kabilang partido na
umalis sa korte ang ibang mga testigo ng nag-prepresentang partido
na di pa nakapagbigay ng kanilang testimonya para di nila marinig
ang pahayag ng ibang testigo at kung gayon, maiwasan ang sabwatan.
2.Matapos iharap ng prosekusyon ang lahat ng kanyang mga testigo at
ebidensya, gagawa ito ng pag-alok ng ebidensya (offer of evidence).
Maaari itong pasalita o nakasulat depende sa kapasiyahan ng korte.
Ang pagalok ng ebidensya ay ang pag-isa-isa ng mga pinakitang
ebidensya, testimonya, dokumento, at bagay. 19. Ang mga ebidensyang
hindi inalok ay hindi isasaalangalang ng korte sa kanyang
pagdedesisyon. Sa sandaling ito, maaring tutulan ng akusado ang
pagtanggap ng ebidensya (i.e. labag sa alituntunin ng ebidensya at
kung hindi dapat tanggapin ang ebidensya) 3.Ibabaling naman ang
pagsasakdal sa akusado.4. Pagkatapos ng pag-alok na ito ng akusado,
maaring bigyan ng pagkakataon ang prosekusyon na magpresenta ng
ebidensyang pagpapasinungaling/ sagot (rebuttal evidence). 20.
5.Matapos maipresenta ng prosekusyon at ng akusado ang lahat ng
kanilang mga testigo at ebidensya, huhusgahan na ng huwes ang kaso.
Maaaring utusan ng huwes ang prosekusyon at akusado na gumawa ng
pasalitang argumento o magpasa ng nakasulat na memorandum na
magbigay ng buod ng kani-kaniyang mga kaso upang mapadali at
mapabilis ang paghuhusga. (Tanggol Kalikasan, Gabay sa Pag-aaral
Paralegal para sa Kalikasan) 21. 8. JUDGMENT Ang paghuhusga ay ang
desisyon ng korteng may kapasiyahan kung may sala o ipapawalang
sala ang akusado. Sa oras na nakumpleto ng korte ang kanyang
paghuhusga sa kaso, magtatakda ang korte ng araw para sa paghuhusga
(promulgation of judgment). Sa pagproklama, babasahin sa akusado
ang paghuhusga. Kung hindi nagpakita ang akusado sa oras ng
paghuhusga, mag-uutos ang korte ng pag-aresto sa kanya. (Tanggol
Kalikasan, Gabay sa Pag-aaral Paralegal para sa Kalikasan) 22. 9.
APPEAL o Kung naibaba na ang hatol, maaaring i-apila ng akusado ang
kaso sa nakatataas na korte para muling pag-aralan ang desisyon ng
korte. Binibigyan ang akusado ng labinglimang (15) araw mula sa
kanyang pagtanggap ng desisyon para makapag-apila o makahinigi muli
ng panibagong paglilitis. o Ang mga bagay na maaring i-apila sa
paghuhusga ng isang kasong kriminal ay ang mga sumusunod: 23.
Bahagyang pagbabago o pagbabaligtad (pagpapawalang sala) ng isang
paghatol;Pagpapababa ng parusa (hal. Tagal ng pagkabilanggo,
multa); atBahagyang pagbabago o pagpapababa ng pananagutang sibil
(civil liability), halimbawa, halaga ng danyos o kapinsalaan,
halaga ng pagpapanumbalikKung ang paghuhusga ay isang
pagpapawalang-sala, walang pagkakataon ang prosekusyon para
mag-apila. (Tanggol Kalikasan, Gabaty sa Pag-aaral Paralegal para
sa Kalikasan) 24. Daloy ng Kasong Kriminal
