Trình bày: DeltaViet

Khóa học Hành Trình Delta Trực Tuyến

www.hanhtrinhdelta.edu.vn

Tại sao con cái hay xung khắc với cha mẹ?

• Không biết bao lần bạn vùng vằng bỏ về phòng và đóng sầm cửa lại khi

nghe ba mẹ nhắc nhở hay phê bình chuyện gì đó. Cho dù mối quan hệ của

bạn với ba mẹ tốt đến đâu, bạn cũng không tránh khỏi một lần dỗi hờn ba

mẹ, thậm chí “căm ghét” chỉ vì họ nhắc nhở bạn quá nhiều về một chuyện

cỏn con

• Xã hội phát triển chóng vánh, sự cách biệt về quan điểm sống, lý tưởng

sống giữa cha mẹ và con cái càng xa vời khiến cho hai bên không tìm được

tiếng nói chung và cuối cùng, mâu thuẫn xảy ra.

• Hậu quả cho tình trạng này có thể trầm trọng đến mức con cái bỏ nhà đi, tự

tử, cha mẹ đối xử hà khắc với con cái…

• Slide này sẽ chỉ ra những nguồn gốc sâu xa dẫn đến mâu thuẫn của cha

mẹ và con cái để bạn hiểu hơn về cha mẹ mình và có cách ứng xử phù

hợp.

Mở đầu

Cha mẹ khác biệt con cái ở những điểm nào?

1 • Sự khác biệt về thế hệ

2 • Sự trưởng thành của con cái

3 • Quan niệm về tình yêu, hôn nhân

4

• Sự quan tâm không đúng cách của cha mẹ

1. Sự khác biệt về thế hệ

• Chắc chắn khi bạn 5 tuổi sẽ không giống với ba mẹ bạn khi họ 5 tuổi. Xã

hội phát triển nhanh đến mức, kinh tế, văn hóa thay đổi nhanh chóng qua

từng quãng thời gian. Bạn và ba mẹ bạn sẽ chịu sự tác động đó. Lấy ví dụ,

vào lúc ba mẹ bạn học lớp 1, họ chỉ cần hai cuốn sách, một cây viết chì và

vài cuốn vở là đã có hành trang tới trường.

• Còn vào thời của bạn thì sao? Một

đống sách vở và bài tập! Bạn dường

như bơi trong bể kiến thức, chịu

nhiều áp lực còn ba mẹ lại nghĩ

được đi học là rất may mắn. Đôi khi

ba mẹ bạn nhìn đống sách vở và hãi

hùng thay bạn, nhưng họ cũng chỉ

biết khuyên bạn cố gắng học mà

thôi. Chỉ đơn giản, hai thế hệ không

cùng một nền giáo dục thì đã thiếu đi

sự đồng cảm về tâm lý, sự tương

đồng về mặt hấp thu tri thức, vốn

sống.

• Vào lúc mẹ bạn 18 tuổi, chắc có cho tiền triệu bà cũng không dám mặc

quần sọt, áo hai dây ra đường. Thời của bạn thì khác. Vậy nên đôi khi mẹ

bạn mắng nạt bạn về cách ăn mặc thì bạn lại giãy nãy lên cho rằng mẹ bạn

khắt khe, cổ hủ…Thực sự, hãy xem ba mẹ bạn đã sống vào hoàn cảnh như

thế nào bằng tuổi bạn, vì sao họ lại nghĩ như thế…bạn sẽ thấy câu trả lời

rất rõ ràng. Đó là sự khác biệt về mặt văn hóa, lối sống.

• Cũng chính vì điều này mà con cái cho rằng ba mẹ không hiểu chúng còn

ba mẹ lại lo ngại con mình hư hỏng…(có lẽ thời của họ, việc ăn mặc hơi

“mốt” thể hiện bạn là cô gái/chàng trai hư hỏng), ra sức kiểm soát, hạn chế

con cái đi chơi với bạn bè…Làm cho mối quan hệ của hai bên trở nên căng

thẳng.

• Con cái lại phản ứng lại sự ép buộc này bằng những hành động hết sức dại

dột, phản kháng mà không tìm cách hòa giải. Cha mẹ lại luôn cho rằng con

cái đi sai đường, không chịu lắng nghe tâm sự của con mình. Rốt cuộc,

“cuộc chiến” không bao giờ chấm dứt.

• Nhiều bậc cha mẹ nghĩ

rằng, con cái nên tập

trung vào học hành để

đạt được những thành

công trong nghề nghiệp,

có cuộc sống ổn định

sau này…mà không để

ý đến tâm tư, nguyên

vọng riêng của con trẻ.

Họ thường ép con cái đi

theo hướng mà họ

muốn/họ cho là xán lạn

và bắt con cái nghe

theo.

2. Sự trưởng thành của con cái

• “Con cái càng lớn càng hư, không biết nghe lời bố mẹ!” – Có bao giờ bạn

nghe bố mẹ bạn mắng vậy chưa? Chắc chắn là bạn không thể nào tránh

khỏi một hai lần trong đời, nhất là vào giai đoạn bạn bước vào tuổi trưởng

thành, khi bạn bắt đầu định hình nhân cách, tư duy độc lập và dần thoát

khỏi tầm ảnh hưởng của cha mẹ mình.

• Khác với thời thơ ấu, ở tuổi trưởng thành, con cái rất dễ bị ảnh hưởng với

môi trường bên ngoài gia đình, như trường lớp, bạn bè…Chúng bắt đầu

thoát khỏi tầm ảnh hưởng của bố mẹ và phán xét các hành động của người

lớn. Khi chứng kiến ba mẹ cãi nhau, làm sai điều gì…lòng tôn trọng của con

cái với cha mẹ sẽ giảm sút và chúng bắt đầu tỏ ra không nghe lời.

• Lo lắng con cái hư hỏng vào giai đoạn mấp mé thành niên là nhiều tâm

trạng chung của các bậc bố mẹ. Ở tuổi này, nếu ba mẹ không có những

điều chỉnh phù hợp, vừa là ba mẹ vừa là bạn của con thì con cái rất dễ

đứng về phía đối lập với ba mẹ. Con cái đang giai đoạn hình thành nhân

cách có cái tôi rất lớn, nhiều tự ái và nó luôn nghĩ “mình đã lớn rồi, tự quyết

định được mọi việc. Ba mẹ không hiểu gì hết!”. Suy nghĩ này dẫn con cái

đến việc tự động cô lập với cha mẹ, ít chia sẻ với ba mẹ hơn và dễ có phản

ứng thái quá nếu ba mẹ không tôn trọng chúng.

3. Quan niệm về tình yêu, hôn nhân

• Một trong những điều khiến

con cái luôn khắc khẩu với

cha mẹ đó là sự khác biệt về

quan niệm tình yêu, hôn

nhân. Giữa cha mẹ và con

cái có rất nhiều điểm khác

biệt, song khác biệt về quan

điểm yêu đương, vấn đề lập

gia đình rất dễ dẫn đến sự

bất hòa. Nhất là khi cha mẹ

cố tình ép duyên con cái

hoặc con cái phạm một sai

lầm về tình yêu, hôn nhân

nào đó (ví dụ, “ăn cơm trước

kẻng”, lấy người không môn

đăng hộ đối…)

Điều này thì quá quen thuộc với mỗi gia đình rồi, thế nhưng bạn có biết

nguyên nhân dẫn đến mối bất hòa này không?

• Cha mẹ can thiệp và dễ bất hòa với con cái về chuyện tình cảm, hôn nhân

của chúng vì hai lý do chính:

• +) Thứ nhất: tình cảm dành cho con cái. Tình cảm cho con cái rất lớn nên

khi con cái dành tình cảm của mình cho ai đó, cha mẹ rất mong muốn đó là

người mẫu mực, có thể đem lại hạnh phúc cho con cái của họ. Nếu cô

gái/chàng trai con cái dẫn về nhà “không được mắt” họ, họ sẽ lập tức phản

đối vì sợ con cái mình sau này khổ cực này nọ…

Thông thường, tiêu chí một

người đem lại hạnh phúc cho

con cái, đối với cha mẹ

không phải là tình yêu, sắc

đẹp mà là sự ổn định nghề

nghiệp, gia thế, sự đảm

đang, tính tình hiền lành…

Đây lại không phải là chuẩn

mực của con cái (nhất là với

các bạn còn trẻ tuổi) nên hai

bên đã không tìm được tiếng

nói chung trong vấn đề này.

• +) Thứ hai: cha mẹ quan tâm đến thể diện của mình. Mối quan hệ trong xã

hội của con cái có ảnh hưởng rất lớn đến bộ mặt của cha mẹ, dù cho con

cái không ý thức được điều này. Cha mẹ sẽ rất vui nếu con cái quen với

được nhiều bạn học giỏi, có người yêu con nhà nề nếp… vì điều này thể

hiện một phần giá trị con cái họ, qua đó khẳng định giá trị của họ. Trong mỗi

cha mẹ, ai cũng có tâm lý này, có điều nó biểu hiện ít nhiều ở từng gia đình

khác nhau, và nó ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái khác

nhau mà thôi.

Dù sao đi nữa,

hãy tin rằng ba

mẹ luôn muốn

mang lại điều tốt

nhất cho bạn.

4. Sự quan tâm không đúng cách

của cha mẹ

• Con cái sẽ rất dễ bất mãn với cha mẹ bởi hai lý do chính: cha mẹ không

quan tâm đến con hoặc quan tâm không đúng cách. Khi cha mẹ không

quan tâm đến con cái (vì nhiều lý do), con cái sẽ cảm thấy mình cô độc, lạc

lõng, không được sẻ chia và khoảng cách với cha mẹ sẽ lớn dần lên. Bên

cạnh đó, việc quan tâm không đúng cách của cha mẹ cũng khiến con cái

cảm thấy khó chịu, ghét bỏ cha mẹ mình.

• Một số kiểu quan tâm không đúng cách:

• Kiểm soát thời gian biểu của con.

• Bắt con làm theo ý mình vì nghĩ rằng điều đó tốt cho chúng

• Cấm cản bạn bè của con vì nghĩ đó toàn bạn bè xấu.

• Đăng ký học thêm, học phụ đạo, năng khiếu…cho con mà không cần biết

con có hứng thú hay không. Dĩ nhiên việc học hành là tốt cho con cái,

nhưng cha mẹ cần quan tâm xem con thích học gì, tâm lý của con khi đi

học…

• Không cho con cái thể hiện sở thích, sở trường cá nhân.

• Tự quyết định những chuyện trọng đại trong đời con cái như thi đại học, lựa

chọn nghề nghiệp, kết hôn,…

Phải làm gì để gỡ bỏ bất hòa giữa cha mẹ và con cái?

• Tùy vào hoàn cảnh mỗi gia đình, con cái và cha mẹ cần chủ động trong vấn

đề tìm hiểu tâm tư, tình cảm của người kia để có những điều chỉnh xúc cảm

cho phù hợp. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, cả hai bên nên chủ động

tìm hiểu bên kia để hiểu rõ hơn về quan niệm sống, tính cách, ước mơ,

chuyện tình cảm của mỗi bên. Ví dụ, khi bạn được bố tâm sự “hồi đó bố rất

thích làm bác sĩ nhưng không có cơ hội học hành… bạn sẽ hiểu vì sao bố

muốn bạn thi vào trường y dược nào đó.

• Các thành viên nên tham gia

đầy đủ và thường xuyên các

sự kiện của gia đình, hoặc

đơn giản chỉ là bữa cơm, bữa

tiệc nhỏ…

• Thỉnh thoảng hãy nhờ vả bố

mẹ một việc gì đó mà họ có

khả năng làm được, họ sẽ rất

vui nếu được giúp đỡ bạn.

• Nếu gia đình bạn có điều kiện, vào dịp cuối tuần, nghĩ lễ nào đó, hãy đề

nghị cả nhà cùng đi chơi xa, đi picnic, du lịch…để tăng sự gắn bó giữa các

thành viên. Nếu không có nhiều điều kiện, bạn cũng có thể tự tạo một hoạt

động giải trí nho nhỏ như tổ chức nấu ăn cuối tuần, thuê một bộ phim bom

tấn nào đó để cả nhà cùng xem…

• Nếu bạn không ở bên cạnh cha mẹ, hãy thường xuyên gọi điện về hỏi thăm

sức khỏe, kể chuyện học hành, công việc của bạn. Vào dịp lễ Tết, nên mua

một món quà nhỏ để bày tỏ tình cảm đối với cha mẹ. Có thể là giá trị không

lớn nhưng bố mẹ bạn sẽ rất vui đấy

Trong khi trò chuyện:

• Phía cha mẹ: cố gắng thấu hiểu tâm lý của con. Đừng quát mắng nặng nề

hay trách cứ mãi một việc đã qua. Hãy nói chuyện với con một cách cương

quyết, chứ không phải là dữ dội. Cần quan sát thái độ, cử chỉ của con, biết

sơ qua bạn bè của con để phần nào định hình được cuộc sống của con trẻ

và những vấn đề chúng gặp phải. Tìm cách nói chuyện với chúng về các

vấn đề học tapajm công việc, bạn bè, tình yêu giới tính…

• Phía con cái: hãy nghe lời cha mẹ trước đã. Nếu bạn chắc chắn rằng quan

điểm của ba mẹ sai, tìm cách thuyết phục cho cha mẹ hiểu, đừng cãi lại.

Phản ứng thái quá của bạn có thể làm cho tình hình thêm căng thẳng và ba

mẹ càng khăng khăng giữ ý kiến của mình vì thái độ hiếu thắng của bạn.

• Khi một trong hai bên đang giận dữ, đừng đề nghị nói chuyện, trao đổi bất

cứ vấn đề gì nghiêm trọng. Khi đang có tâm trạng không vui, chúng ta rất

khó kiềm chế cảm xúc, dễ mất bình tĩnh, và khả năng tiếp nhận thông tin

kém.

• Bạn có thể thảo luận thêm cùng DeltaViet về mối quan của bạn với ba mẹ

tại link sau đây: http://hanhtrinhdelta.edu.vn/index.php/ky-nang-giao-tiep/tai-

sao-cha-me-hay-xung-khac-voi-con-cai/

Thảo luận thêm

Trình bày: DeltaViet

Khóa học Hành Trình Delta Trực Tuyến

www.hanhtrinhdelta.edu.vn