Παπαδόπουλος Πάρης

Διαμόρφωση πρότασης για τη βελτίωση του πλαισίου της οργάνωσης και της διοίκησης

εκπαιδευτικών μονάδων

Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης

Περιφερειακό Ινστιτούτο Επιμόρφωσης Θεσσαλονίκης

Στόχοι εκπαιδευτικής μονάδας

Αποτελεσματικότητα* Αποδοτικότητα*

Για την προσφορά του μορφωτικού αγαθού

*Η σχολική αποτελεσματικότητα δεν οριοθετείται στο ερώτημα: Aν το σχολείο μπορεί να επηρεάσει τη σχολική επιτυχία, μια που αποδεχόμαστε ότι μπορεί.

ή

την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών μέσω της σχολικής επιτυχίας

Επιμέρους στόχοι εκπαιδευτικής μονάδας

Ανάπτυξη αποτελεσματικής διοικητικής δομής για:

Την αποτελεσματική οργάνωση της διδασκαλίας & μάθησης

Την αποτελεσματική χρήση του χρόνου, του χώρου και των πόρων

Την κατάλληλη κατανομή & αξιοποίηση του εκπαιδευτικού προσωπικού

Ο/η Διευθυντής/ντρια στην κορυφή της πυραμίδας

Διευθυντής

Γονείς Μαθητές

Εκπαιδευτικοί

Προσωπικό καθαριότητας

Σύλλογος ΓονέωνΣχολική

ΕπιτροπήΣχολικός

Τροχονόμος

ΠρογραμματισμόςΕκπαιδευτικό έργο

Αξιολόγηση Απουσίες

Ο/ηΔιευθυντής/τριαστην κορυφή της

πυραμίδας της εκπαιδευτικής μονάδας

Π.Π.

Οι Διευθυντές είναι διοικητικά και επιστημονικά-παιδαγωγικά υπεύθυνοι

Συντονίζουν και καθοδηγούν τους εκπαιδευτικούς στο έργο τους, φροντίζοντας και για την επιμόρφωσή τους

Οι Σύλλογοι των Διδασκόντων είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή του προγράμματος, τη φοίτηση και την πειθαρχία των μαθητών

Οι Σχολικές Επιτροπές, στις οποίες συμμετέχουν εκπρόσωποι γονέων και τοπικών φορέων, είναι υπεύθυνες της διαχείρισης του προϋπολογισμού για τη θέρμανση, το φωτισμό, καθώς και τις επισκευές ή τον εξοπλισμό του σχολείου

Οι κατά τόπους Διευθύνσεις Εκπαίδευσης έχουν τη γενική ευθύνη του ελέγχου της λειτουργίας των σχολικών μονάδων της περιοχής τους

Δομή εκπαιδευτικού συστήματος

Σχολείο ένας εκπαιδευτικός οργανισμός με αρκετές ιδιαιτερότητες

• Ασαφής προσδιορισμός του σκοπού του (παιδεία, εκπαίδευση, μόρφωση), οπτική σκοπιά

• Αδυναμία προσδιορισμού του αποτελέσματος- προϊόντος και των εξυπηρετούμενων (γονείς, μαθητές, κοινωνία)

• Έλλειψη διοικητικής αυτοδυναμίας• Διοικητικός και ταυτόχρονα κοινωνικός θεσμός• Υπόκειται σε έντονους επηρεασμούς από ομάδες πίεσης

Αποτελεσματική λειτουργία εκπαιδευτικών μονάδων Οι έρευνες παγκοσμίως υιοθετούν την αποτελεσματικότητα με

βάση τις επιδόσεις των μαθητών (PISA, TIMMS), αναζητούν όμως παράλληλα να προσδιορίσουν κι άλλους παράγοντες που συντελούν στην αποτελεσματική λειτουργία των σχολείων όπως:

Διοίκηση τρόποι λήψης αποφάσεων, ηθικό των εκπαιδευτικών, άσκηση της ηγεσίας

Οι έννοιες αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα στη διοίκηση των εκπαιδευτικών μονάδων

Αποτελεσματικότητα Αποδοτικότητα

Διοίκηση & Management

Μελέτη περίπτωσης

Διοίκηση ολικής ποιότητας

Φιλοσοφία διοίκησης η οποία θέτει ως προτεραιότητα την ικανοποίηση των προσδοκιών και των αναγκών των εξυπηρετούμενων, με τον πιο επαρκή και αποτελεσματικό τρόπο μέσα από συνεχή διαδικασία αλλαγής και βελτίωσης

Βασική έννοια η ποιότητα

Εφαρμογή της ΔΟΠ στην εκπαίδευση

Το μοντέλο ενσωματώνει πολλές από τις βασικές αρχές της σύγχρονης διοίκησης και ηγεσίας και κυρίως αρχές από το συνεργατικό συμμετοχικό και μετασχηματικό πρότυπο κουλτούρας

• Συγκεντρωτικός χαρακτήρας• Η ανυπαρξία ενός συστήματος αξιολόγησης και κριτηρίων ποιότητας• Δυσλειτουργίες που έχουν να κάνουν με το σύστημα στελέχωσης των εκπ.

Μονάδων• Την έλλειψη στρατηγικού σχεδίου ποιότητας (αποστολή. όραμα, πολιτικές)• Έλλειψη ενός συστήματος επιμόρφωσης και ανάπτυξης των ηγετικών στελεχών

και εκπαιδευτικών

Περιορισμοί ΔΟΠ στη χώρα μας

Χαρακτηριστικά εκπαιδευτικού μας συστήματος:

Λειτουργίες ενός σύγχρονου εκπαιδευτικού οργανισμού

Υιοθέτηση φιλοσοφίας ΔΟΠΠροσδιορισμός προσδοκιών εξυπηρετουμένων ( αξιόπιστα δεδομένα)Επιλογή στόχων, μέτρων και διαδικασιών

ποιότηταςΑξιολόγηση διαδικασιών κι αποτελεσμάτων

Γραφειοκρατικό πρότυπο οργάνωσης και διοίκησης στην εκπαίδευση

Μειονεκτήματα & Αδυναμίες:

1. Χαμηλή ικανότητα προσαρμογής στο σημερινό δυναμικό και πολύπλοκο περιβάλλον, δυσκαμψία, έλλειψη εξελιξιμότητας της οργάνωσης

2. Προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ των ιεραρχικών βαθμίδων, πολυπλοκότητα

3. Αποξενωμένος, αλλοτριωμένος εκπαιδευτικός χωρίς ενθουσιασμό

Γραφειοκρατικό πρότυπο οργάνωσης και διοίκησης στο ελληνικό εκπαιδευτικό γίγνεσθαι

Μειονεκτήματα & Αδυναμίες:

1. Έλλειψη σταθερότητας της σχολικής ηγεσίας και του διδακτικού προσωπικού

2. Επικράτηση αναξιοκρατικών κριτηρίων και καταστημένων διαδικασιών ανεξάρτητα από τα προσόντα και τις ικανότητες που απαιτούνται

3. Φαινόμενο Parkinson (δημιουργία πολλών στελεχών…)4. Η εκχώρηση ευθυνών χωρίς την αντίστοιχη εκχώρηση εξουσίας,

για την αποτελεσματική άσκηση της ευθύνης

Μελέτη περίπτωσης Ποια κατά τη γνώμη σας θα έπρεπε να είναι τα κριτήρια

επιλογής των παρακάτω στελεχών εκπαίδευσης;

• Διευθυντών & Υποδιευθυντών σχολικών μονάδων• Σχολικών Συμβούλων

Συνεργατικό πρότυπο οργάνωσης και διοίκησης Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι μόνο αποδέκτες εντολών από

πάνω προς τα κάτω, αλλά συμμετέχουν σε συλλογικά όργανα

Κοινοί σκοποί της εκπαιδευτικής μονάδας Σχέσεις με το εξωτερικό περιβάλλον ( συλλογική ευθύνη) Διευθυντής πρώτος μεταξύ ίσων

Συνεργατικό πρότυπο οργάνωσης και διοίκησης

Μειονεκτήματα :

•Χρονοβόρες διαδικασίες λήψης αποφάσεων

•Απροθυμία μελών για συμμετοχή στις διαδικασίες

•Χάνεται η ατομική ευθύνη

Πρόταση βελτίωσης πλαισίου οργάνωσης και διοίκησης εκπαιδευτικών μονάδων

Η εκάστοτε εκπαιδευτική μονάδα, παρόλο που φαίνεται εγκλωβισμένη από το συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει τη δυνατότητα χάραξης εσωτερικής εκπαιδευτικής πολιτικής

•Η ανάδειξη της εκπαιδευτικής μονάδας σε φορέα

διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής διευρύνει

το ρόλο του εκπαιδευτικού.

•Ο ίδιος καλείται να έχει συμμετοχή σε θέματα που

εκδηλώνονται πριν από τη διδασκαλία σχεδιασμός &

διαμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων, αλλά και σε

θέματα που αναδεικνύονται μετά τη διδασκαλία και

ανεξάρτητα απ’ αυτή όπως η συνεργασία με φορείς, γονείς.

Δημόσιος απολογισμός

Το μέλλον φαίνεται ν’ ανήκει σε εκπαιδευτικές μονάδες που θα

προσλαμβάνουν και θα υποδέχονται κριτικά την εκπαιδευτική πολιτική

που ασκείται κεντρικά και που στο πλαίσιο αυτής της κριτικής

πρόσληψης και κριτικής υποδοχής θα διαμορφώνουν την «εσωτερική»

εκπαιδευτική πολιτική της μονάδας. Έτσι, προωθείται η εκπαιδευτική

μονάδα της καινοτομίας, της σχετικής αυτονομίας, της συλλογικής

ευθύνης και του δημόσιου απολογισμού.

Αυτονομία

Χρειάζεται συστηματική και συνολική παρέμβαση στην

εκπαιδευτική μονάδα για να μπορέσει να κατακτήσει τις

νέες προκλήσεις. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να

εγκαταλείψουν τη μοναξιά της τάξης τους και να ανοίξουν

την πόρτα συνεργασίας με τους συναδέλφους τους.

Συλλογική ευθύνη

Πορευόμαστε με αξίες και πιστεύω Ότι: Οι εκπαιδευτικές αλλαγές μπορούν να ξεκινήσουν από μέσα

από το εκπαιδευτικό σύστημα, από τους δασκάλους και τους διοικητικούς παράγοντες

Το μοντέλο διοίκησης που ανταποκρίνεται περισσότερο στις νέες απαιτήσεις της εκπαιδευτικής μονάδας είναι το λεγόμενο «συνεργατικό» μοντέλο

Στοχεύουμε σ’ ένα αποτελεσματικό σχολείο μέσα σε μια κοινωνία σε συνεχή εξέλιξη και εναλλαγή

Χαρακτηριστικά αποτελεσματικού Χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείουσχολείου

Η εκπαιδευτική μονάδα φορέας διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής

Αλλαγές στους ακόλουθους τομείς:

Εκχώρηση αρμοδιοτήτων για λήψη αποφάσεων στην εκπαιδευτική μονάδα

Πολιτική και τεχνική στήριξης της εκπαιδευτικής μονάδας στο νέο της ρόλο

Προώθηση ευέλικτων διαδικασιών για πειραματισμούς

Αλλαγή της ιεραρχικής γραφειοκρατικής δομής της σημερινής διοίκησης της εκπαιδευτικής μονάδας και της εκπαίδευσης γενικότερα, ώστε να αποδέχεται αποφάσεις που λαμβάνονται αποκεντρωμένα

Ποιες είναι οι λειτουργίες της Διοίκησης;

Αναζητήστε και καταγράψτε σε ομάδες ποιες κατά τη γνώμη σας είναι οι σημαντικές και συχνότερες λειτουργίες που πραγματοποιεί κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους ο/η διευθυντής/τρια και ο σύλλογος διδασκόντων

Οι λειτουργίες της Διοίκησης

Προγραμματισμός Οργάνωση Συντονισμός Διεύθυνση Έλεγχος

Η λειτουργία του προγραμματισμού

Προγραμματισμός

Στρατηγικός Λειτουργικός

Μακροπρόθεσμοι στόχοι εκπαιδευτικού συστήματος

Βραχυπρόθεσμη & μεσοπρόθεσμη δράση εκπαιδευτικού συστήματος

ΑΞ

ΟΝ

ΕΣ ΣΤ

ΡΑΤ

ΗΓΙΚ

ΟΥ

ΠΡΟ

ΓΡΑΜ

ΜΑ

ΤΙΣΜ

ΟΥ

Ενεργοποίηση οργάνων λαϊκής συμμετοχής

1.Σχολικών επιτροπών

2.Σχολικών συμβουλίων

3.Δημοτικών και κοινοτικών επιτροπών Παιδείας

4.Νομαρχιακών επιτροπών παιδείας

Ενεργοποίηση γονέων, ειδικότερα1. Εμπλοκή γονέων στη χάραξη της πολιτικής του

σχολείου2. Ζωντανή και σταθερή επαφή των γονέων με το σχολείο3. Δραστηριότητες και εκδηλώσεις συνεργατικού

χαρακτήρα4. Διεύρυνση του ρόλου του σχολείου με δραστηριότητες

που αφορούν την κοινότητα και τις ανάγκες των γονέων

Ενεργοποίηση διαδικασιών ανάδειξης της σχολικής μονάδας

Θεσμική κατοχύρωση του συλλόγου διδασκόντων σε επίπεδο αποφάσεων και υλοποίησης τους

Οικονομική αυτοδυναμία Σχετική σταθερότητα σε εκπαιδευτικό προσωπικό Εξάλειψη εξουσιαστικών σχέσεων που πηγάζουν από διοικητικές

ιεραρχίες Τροποποίηση χρόνου εργασίας των εκπαιδευτικών

Ενεργοποίηση εκπαιδευτικής διαδικασίας

Διαρκής στήριξη και ενίσχυση του εκπ/κού και διδακτικού έργου

Προώθηση καινοτομιών και νεωτερισμών στην εκπαίδευση

Τροποποίηση παιδαγωγικών πρακτικώνΕπεξεργασία σχεδίων και εκπαιδευτικού υλικού

Η λειτουργία της οργάνωσης

Η λειτουργία του συντονισμού*συνδυασμός, συσχέτιση, εναρμόνιση δράσεων & στόχων

Η αναγκαιότητα του συντονισμού αυξάνεται, όσο αυξάνονται το μέγεθος και η πολυπλοκότητα των εκπαιδευτικών μονάδων

Μηχανισμοί Συντονισμού

Αμοιβαία προσαρμογή Άμεση Εποπτεία Τυποποίηση εργασιών & αποτελεσμάτων

Η λειτουργία της διεύθυνσης ηγεσίας

Ενεργοποίηση και καθοδήγηση της δράσης του ανθρώπινου δυναμικού:

Επιμέρους λειτουργίες:

Εκχώρηση εξουσίας

Επικοινωνία

Συντονισμός

Χειρισμός διαφορών

Παρώθηση ή παρακίνηση

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ/ΤΡΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ/ΤΡΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Η λειτουργία του ελέγχου

Μία από τις κύριες αρμοδιότητες των στελεχών εκπαίδευσης η συμμετοχή τους στις διαδικασίες ελέγχου και αξιολόγησης

Αυτοαξιολόγηση

Λογοδοσία

Κράτος Κοινωνία

Διαδικασίες που υπόκεινται σε έλεγχο & αξιολόγηση

Εκπαιδευτικές Διοικητικές