Dowodzenie na-wojnie-od-aleksandra-do-szarona

Spis treści

1. Wstęp: O dowodzeniu ................... 9

Natura dowodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Ewolucja dowodzenia ................... 19

Badanie dowodzenia .................... 21

2. Epoka kamienna dowodzenia ........... 29

Kryteria strategii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Nieewolucja sztabów .................... 44

Prowadzenie bitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Wnioski: Mars w okowach. . . . . . . . . . . . . . . . 83

3. Rewolucja w strategii . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

"Bóg wojny" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

W Cesarskiej Kwaterze Głównej . . . . . . . . . . . 96 1806: kampania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

1806: bitwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Wnioski: Mars zrzuca okowy . . . . . . . . . . . . . 134

4. Kolej, karabin i telegraf ............... 143

Przełom techniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

Narodziny sztabu ..................... 152

http://grzbiet.pl/sklep/dowodzenie-na-wojnie-od-aleksandra-do-szarona

Przykładowy rozdział książki: Dowodzenie na wojnie. Od Aleksandra do Szarona

Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.

Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

1866: planowanie i dyslokacja . . . . . . . . . . . . 160

Kampania w Czechach . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Kampania na Morawach ................ 175

Bitwa pod Koniggratz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

Wnioski: triumf metody . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

5. Wojna według harmonogramu . . . . . . . . . 201

Nowoczesny Aleksander . . . . . . . . . . . . . . . . 202

Katastrofa nad Sommą ................. 212

Kaiserschlacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

Wnioski: wojna w epoce maszyn . . . . . . . . . . 248

6. Mistrzowie wojny manewrowej . . . . . . . . 255

The fustest with the mastest . . . . . . . . . . . . 256

System środków doraźnych . . . . . . . . . . . . . . 263

1973: planowanie i przygotowania . . . . . . . . 275

1973: kontratak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

Wnioski: odwrócona kontrola opcjonalna. . . . 306

7. Śmigłowiec i komputer . . . . . . . . . . . . . . . . 315

Epoka złożoności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

Jak wiele to dość? ..................... 327

Niewłaściwie przyłożona lupa ............ 341

Wnioski: patologia informacyjna . . . . . . . . . . 350

8. Zakończenie: refleksje nad dowodzeniem . . . . . . . . . . . . 355

W poszukiwaniu pewności. . . . . . . . . . . . . . . 359

Istota dowodzenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373

Skorowidz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

~f.il.'





388

_ • ,. J \ vt _l r1 1c-·

Woods E.L., A History ofTactical Communications, Orlando 1945 Wool H., The Military Specialist, Baltirnoce 1968 Wust H., Himburg L.F., Das militdrische Fuhrungssystem, Frankfurtam

Main 1974 Xenophon, Cyropaedia, London 1943 Xenophon, Hellenica, London 1918 Xenophon, Lacedaimonum Politeia, London 1968 Yagouri A., To Be with Them, They're Ali Mine (jęz. hebrajski), Tel Aviv

1979 Zanthier F.W von, Versuch uber die Marsche der Armeen, die Lager,

Schlachten und die Operations-Pldne, Dresden, 1778 Zeev, "The Entire System Was Creaking" (jęz. hebrajski), Maarachot,

April 1979 Zeller R., Planungs- und Fuhrungssystem, Regensburg 1978 Zuckerman S., "Judgement and Control in War", Foreign Affairs, 54,

1962, s. 196-212





Skorowidz

A

Abrarns, Creighton Williams, generał

350,352

Abu Agheila 268, 272, 273

Abu Rudajs 281

Academie des Nobles 61, 152

acta diurna 49

Adan, Avraham, generał 276, 278, 280,

281, 307, 309-311

- w wojnie ]om Kippur 286-306

Adini, Haim, podpułkownik 303-305,

309

adiutanci generalni 102, 109-111

Afrika Korps 262

Afryka 49, 72,208

Agarnemnon 34

Agencja Łączności Obronnej (DCA)

321

Agencja Wywiadu Obronnego (OlA)

321,332,339

Agencja Zaopatrzenia Obronnego

(OSA) 321

Agesilaos II, król Sparty 66

Agranat, Szymon 279, 290, 307

Aisne, rz. 21 l

Ajschylos 34

akademie sztabu 61, 107

Akka, bitwa pod 249

Albert I Werryn, książę saski 174, 188,221

Albert, m. 239, 245

Aleksander Wielki, król Macedonii l 9,

36, 37, 39, 40, 46-48,53, 67, 68,

83,202,208

Al-Kantara 287, 290, 295-298, 302

Allen, James R., generał 263, 339

Alvensleben, Gustav von, generał 163

389





Amberg 120

Amer, Mohamed Abdel Hakim, marsza

łek 273

Amir, Gavriel (.,Gabi"), pułkownik

295-298.302,303-30~311

Amir, podpułkownik. zob. Jaffe, Amir,

podpułkownik

Amsterdam 89

analiza systemowa 11, 325-327

Anglia 54, 58, 113, 213

Ansbach 113, 116

Antiochia, bitwy pod 76

Antioch III Wielki 68

Antwerpia 114

Antygon I Jednooki 68

Ap Lo 338

Apolda 129, 134

Appian 50

argyraspides 38

380

Armia Alp l 02

Armia Obrony Izraela (Cahal)

system dowodzenia 263-266

- zmiany w latach 1967-1973

275-277. 311

Arras 239, 243, 244

Arsuf, bitwa pod 74, 76

Askalon, bitwa pod 76

Attyk, Tytus Pomponiusz 51

Auerstedt. zob. Jena-Auerstedt, bitwa

pod

Aufrragstaktik 367

Augereau, Pierre, marszałek 115, 120,

121, 124-12~ 130-133. 140

August, Gajusz Oktawian, c

Auma 128

Austerlitz, bitwa pod 92, 94

133. 145.204

Australia 329

Austria 98, 143, 145, 147, 1

zob. też Austro-Węgry

Austro-Węgry 201,202. zob

Azincourt, bitwa pod 77

Azja 46

Azja, Mniejsza 40

Azja, Południowo-W schodnia

B

Bacler d'Albe, Louis Alben: l

badania operacyjne II

Badenia 147

Baktria 40

balony 206, 209

Bamberg 114-116. 118, 120

Bapaume 239

Bar-Lev, Haim, generał 254 .•

312

Bar-Leva, linia 2?7, 278, 280,

Bautzen, bitwa pod 38. 137

Bawaria 115

Bayreuth 111, 115

Beauharnais. Eugeniusz de 96.

Belloc, Hilaire 251

Below, Otto von, generał ..?35

bemarisai 4 7

Ben-Ari, Uri, generał 286. 287

296-298,302





~enedek, Ludwig von, generał 160,

r.!. r4. 180, 183, 186, 18.-:, 189

Bem ha m, )eremy 3-ł 5

Bergmann, major 156

Berlin l/l, 113-115, H9. 153-155,

160-16.!, 166, 16.~, 170, 173, 174,

r6. r9-181, 185, 194

Bernadotte, Jean Baptiste, marszalek

113. 116, 120, 111, 123-126

- w bitwie pod Jeną 12,...,-134, 138,

1-łO

Bernhardi, Friedrich von, generał 206,

lO~

Bernhardi, Theodor von 163

Berrhier, Louis Alexandre, marszałek

86, 9~. 99, 100, 105, 106, 107,

111, 113-118

nowoczesna organizacja sztabowa

101-103, 104, 108, 112, 115, 120,

122,124,128, 14~ 193,258

w bitwiepodJeną 130,131,137,139

Benran d, Henri Garien, generał 11 O, 132

Berrwałd,wódzS~ów 75

Bessieres, Jean Baptisre, marszałek 115

bębny, wprowadzenie 79

Bignon, Louis Pierre 98

Bir Lachfan 272, 274

Bismarck, Otto von 142, 186, 187, 195

Biuro Analizy Systemowej (OSA) 325,

327,331,333,345

Biuro Badań i Inżynierii Obronnej

(ODRE) 321

Biuro Sekretarza Obrony (OSO) 332

·-----

Blackburn, Donald D., generał 339

Blenheim, bitwa pod 39, 81

Bli.icher, Gebhard Leberecht von, mar

szałek 18, 189

Blumenrhał, Leonhard von, generał

155, 157, 159, 163, 165, 168, 173,

175-178, 181-183, 185, 198

Boemund l, książę Antiochii 76

Bon in, Adolf von, generał 162, 177, 185

Borodino, bitwa pod 216

Bose (Dutaillis), Adrien Jean-Baptiste

d u, generał l Ol

Boulogne 114

Bourcet, Pierre Joseph, de 56, 57, 59-61,

90, 107

Bouvines, bitwa pod 75

Boyen, Leopold Hermann von, generał

189

Braunau (ob. Broumov) 176

Breitenfeld, bitwa pod 78

Brest 93

Broglie, Victor-Fran<;:ois de, marszałek

39,59, 61,85,90

Bronsan von Schellendorff, Paul, major

152,158,203

Bronsan von Schellendorff, Walther,

major 188, 189

broń precyzyjna 12

Bruchmilller, Georg, pułkownik 246

Brilnn (ob. Brno) 169

Bundeswehra 10, 195, 276, 363

Bundy, McGeorge 328

Burg, major 171, 178

391





-~ ••U VVI_l rlJI:J

Bystrzyca, rz. 183, 186, 189

c Cadogan, William 58, 80

Cambrai, bitwa pod 233, 239, 243

Cardonnel, Adam 59

Carnot, Łazarz 10 l

Caulaincourt, Auguste Jean-Gabriel de,

generał 97, 115, 122, 131

Cecyna, Aulus 71

"Cedar Falls", operacja 314, 338

centra logistyczne 332, 333

centurionowie 70, 71, 194, 366

Cezar, Gajusz Juliusz 31, 32, 37, 39,

382

41, 43, 49, 50, 70

praca sztabowa 51-55, 71

system dowodzenia na szczeblu

taktycznym 72-74, 89

Chappe, Claude 92

Charteris, John, generał 212,214

Chateau de Beauquesne 221

chef d' etat major l 02

Chłotar II, król Franków 75

Chiurn (ob. cz. m. Vśestary) 189

Chłapowski, Dezydery 112 CIA (Centralna Agencja Wywiadowcza)

339

Clausewitz, Carl von, generał 23, 27, 30, 42, 44, 84, 91, 169, 196,204,

208,251,316,342,361,363

Closewitz 130, 131

Cna'an, g. 302

Coburg 122

Colben, Jean-Baptiste 98

comissaires de guerre 107

commissaire ordonnateur en chef 107

Congreve, Walter, generał 223

contubernales 50

co up d' oeil 84

Crecy, bitwa pod 76, 77

Croisilles 239

Cromwell, Oliver 55

Crozat, kan. 240

cursus publicus 33, 51

cybernetyka 11

Cyceron, Marek Tuliusz 50, 51, 52

Cylicja 51, 52

Czarnogóra 34

Czarny Gabinet 98, 99

Czarny Książę (Edward Woodsrock),

książę Walii 77

Czechy 144, 160, 163, 164, 166-169,

171, 175, F6, F9-182

D

Dacja 52

Dajan, Mosze 29, 254, 266-268, 2.74,

281-285,289,290,299

Dania 145, 153. 155

Dariusz III, król Persji 46, 48, 65 Daru, Pierre Antoine, generał 9-:", 104,

10.~

Davour, Louis Nicołas, marszałek 92, 115,

116, 120, 124-127, 137, 138, 140

w bitwie podJeną 128,129,131,

134





Oejean. Jean Fran,ois Aime, generał

1/-t-11~.139

Delbri.ick, Hans ~o. -, Demerriusz I Poliorkeres, syn Antygona

68

Dessaix. Joseph Marie, generał 102

Dessau 162

Dewrsoir 28-l

Diodor Svcylijski 34, 64, 68

direcreur des torages l 07

direcreur des vivres pain /07

direcreur des vivres viande 107

Documenr sur Ie Service de l'Erar-Major

General a l'Armee des AJpes 102

Di:iring, Wilhelm von, pułkownik 156,

160, 164, 188, 189

Dornberg, wzg. 132

Dornburg 12"', 129, 132, 134

Doryleum, birwa pod 40

Dowództwo Pornocy Wojskowej w Wiet

namie (MACV) 324, 343, 347

- jego struktura 330-331, 334, 344,

348

Drezno l l 5, 122-124, l 26, l 68

Drouor, Anroine, generał 11 O

Dub, wzg. 183, 186, 188

Duroc, Geraud Chrisrophe, generał 97

Diisseldorf l l O

Dyrrachium, birwa pod 39

dywizja, początki 90

E

Ebersdorf l 20-l 22

-

Edward III Planragenet, król Anglii 54,

Eggersdorf (Eckersdorf. ob. Bożków

k. Kłodzka) l 76

Egipt 32, 47, 49

Eglin 340

Eichel, Frederick 59, 60

Eipel (ob. Upice) 177, 178

Eiran, Rafael, generał 274, 302, 310

Elazar, Dawid, generał 277, 280, 281,

308-311

- kieruje wojną ]om Kippur 282-

306

Eliashiv, popułkownik. zob. Shimshi,

Eliashiv, podpułkownik

Emilianus. zob. Scypion Afrykański

Młodszy

Engels, Fryderyk 147

Entebbe, operacja ratunkowa 341

Enthoven, AJain 325, 327

Epaminondas 66

Erfurr 90, 118, 123, 126, 127

etat de situarion /08, 114, 116

erar-major general. zob. Sztab General-

ny, napoleoński

Eufrat, rz. 46

Eugeniusz Sabaudzki, książę 39, 58,

59,85

Euklides 342

Eumenes z Kardii 38, 47, 48, 68, 69

Europa 78,89,90, 111,144,201,205

Europa, Zachodnia 34, 73

393





F

falanga 15, 68, 75, 83, 365

dowodzenie na szczeblu taktycznym

63-66,67

porównanie z legionem 69

Fedale. zob. Pełed, Ahaeon ("Fedale"},

pułkownik

Fełłgiebeł, Frirz, generał 260

feuiłłes de mouvement l 08

Fickett, Edward M., pułkownik 262

Filip II August, król Francji 74, 75

Filip II, król Macedonii 47

Filip V Antygonida, król Macedonii 68,

366

Filip VI Walezjusz, król Francji 77

Filipiny 323, 329

Finek von Finckenstein, Ernst Konrad,

384

major 185

Florencja 163

Foch, Ferdinand, marszałek 204

Forchheim 118

Forrest, Nathan B., generał 256

Fort Bragg 340

Fouche, Joseph 99

Francesky, Eduard von, generał 170. 186

Franciszek II Habsburg, cesarz 112

Francja 12, 55, 61, 73, 75. 77. 85, l 14,

11~ 138.143.188,201,202,205,

209,231,248, 2·i9, 255.256,336.

407

Frankfurt n. Menem 11 O, 167

Fremde Heere Ost 154

Fremde Heere West 154

Freud, Sigmund 14, 341

Frontinus 49, 53

Fryderyk I, cesarz 75

Fryderyk II. zob. Fryderyk II Wielki

król Prus

Fryderyk II Wielki, król Prus 21, 2~

3~41,42,60,61,84

i sztab 57, 59, 62

system dowodzenia na szczeblu

taktycznym 82, 83, 135, 137, l

252, 356, 365

Fryderyk Karol Pruski, książę 156, j

165, 166, 170

- w bitwie pod KOniggratz 168, l

171-175, 181-189, 198

Fryderyk Wilhelm (Fryderyk III), kr<

prinz 142, 157. 162, 164, 165.

169. 176-179

w bitwie pod Koniggrarz 184. J,

185-191

Fułda 120, 122

Fułłer, John Frederick Charles (~Bone:

generał 68, 215, 224, 259. 260, ~

Fiirstenstein (ob. Książ) 167

G

Gabi. zob. Amir, Gavriel (.,Gabi").

pułkownik

Gabiene, bitwa pod 68, 69

Galia 31, 32, 51.52

Gaugameła, bitwa pod 3:'. 53. 68, 83

Gavish, Jeshayahu. generał 270-275,

366.369





Generalbewaltiger 55

Generalstab. zob. Sztab Generalny,

pruski

Generalstabsreise 154

Gera 1.23, 124, 125, 126, 128

Germania 52, 7 l, 73

Giap, Vo Nguyen, generał 349

Gidi, przeł. 2?3, 301

Gitschin. zob. Jicin

Globalny Wojskowy System Dowodze

nia i Kontroli (WWMCCS) 321

Gneisenau, August Neidhardr von,

generał 230

Golan, Wzgórza, bitwa na 257,277,

279,281,28~294,302,309,310

gołębie pocztowe 220

Gonen, Shmuel, generał 271,274, 277,

308-311

- kieruje bitwą w 1973 r. 278-307,

312

Gorlice-Tarnów, bitwa pod 231

Gorlitz (pol. Zgorzelec) 161, 162, 167

Gough, Hubert, generał 227, 243

Gouvion Saint-Cyr, Laurem, de, mar-

szałek 102, 145

Grandmaison, Louis de, generał 204

Granik, bitwa nad 67

Grant, Ulysses S., generał 257

Gravelotte, bitwa pod 195

Grecja 25

Grenoble 61, 107

Guam, w. 323, 328

Guderian, Heinz, generał 260, 262, 409

Gur, Mordechaj, generał 263, 270,341

Gustaw Adolf 21, 41,55

- system dowodzenia na szczeblu

taktycznym 78, 83, 261

Gyulay, Ferencz József. feldmarszałek l 50

H

Haig, Douglas, feldmarszałek 212,217,

221-228,231,232,236,244,246,

250,257.261,369

Haldane, Aylmer, generał 225

Halle 162

Hanau 110

Hannibal 38

Hanower l 13, 116

hanowerska, armia 59, 82

Harel, Baruch ("Pinko"), generał 279

Harkin, Paul D., generał 328

Harlingen, William M. Van, generał 337

Harold II, król Anglii 74

Hastings, bitwa pod 76

Hattin, bitwa pod 77

Havarga, wzg. 296

Hawaje, w. 328

Hazdrubal 38

Heisenberg, Werner 193

Heiser, Joseph M., generał 333

Henryk Pruski 59

Henryk V Lancaster, król Anglii 77

Henryk V Salicki, cesarz 40

Hentsch, Richard, podpułkownik 21 l

Hererowie, wojna z 208

Herodot 33, 34





• ,._L vvU n\(::,'

Herwarth von Bittenfeld, Eberhard,

feldmarszałek 157, 162, 165, 166,

168-170, 172, 175, 183, 184, 188

Herzog, Chaim 281

HeB, Heinrich von, marszałek polny 150

Hieronim Bonaparte 137

Hindenburg, Paul von, feldmarszałek

93,200,239

Hiroszima 316

Hirschberg (ob. Jelenia Góra) 165

Hiszpania 52, 93, 94, 106, 111, 137

Hitler, Adolf 315,316

Hof l 16, 120

Hofkriegsrat 150

Hohenlohe, Fryderyk Ludwik, zu, książę

122, 127, 134

Hohenlohe-Ingelfingen, Kraft zu, książę

178, 187

Honolulu 323

Horn, August Wilhelm von, generał 171

Hronow (ob. Hronov) 177

Hue 349

Hiinten, Emil 142

396

Hutier, Oskar von 235, 243, 244

Hyckania 40

I

(Le Lorgne) d'Ideville, Fran~ois 98

informacyjna patologia w Wietnamie

335-338

Issos, bitwa pod 67

Italia. zob. Włochy lzera, rz. 170-172, 174

J Jadin, Jigael, generał 284

Jaffe, Amir, podpułkownik 302, 303

Jaguri, Asaf, podpułkownik 305, 309,

310

Jan II Dobry, król Francji 77

Jariv, Aharon, generał 284

Jena 122-124, 126-128

Jena-Auerstedt, bitwa pod 24, 86, 113,

124, 128-135, 138, 145, 152, 189,

230

Jićin 164, 173, 180, 182-185, 188

- bitwa pod 174, 181

Joffe, Abraham, generał 271, 272, 274

Joffre, Joseph, generał 216

Johnson, Lyndon Baines 334, 349

Jomini, Antoine-Henri 30, 99, 107,

164

Jom Kippur, wojna 276, 278-290, 40-

Jordania 283

Jordan, rz. 274

Josephstadt (ob. Josefov, dz. m. Jaromer)

183

Józef Bonaparte, król Hiszpanii 137

,.Junction City", operacja 338

Jungbunzlau (ob. Mlada Boleslav)

J72-F4

Jiinger, Ernst 250

Juwenalis 41

K

Kahla 124, 126

kajzer 205, 242





Kambodża 328

Kamenitz (Kamenice, ob. cz. m. Konec-

chlumi) 183. 185

Kanny, bitwa pod 38

Karol Vll Walezjusz, król Francji 73

Karol Wielki 73

Karol Wilhelm, ks. Brunszwiku 24, 59.

62

- dowodzi w bitwie pod Krefeld 82

Karol XII Wittelsbach, król Szwecji 79,

135

1\.assel l 10, 126

Katon, Marek Porcjusz Starszy 70

Kelvin, William Thomson lord 203

Kennedy, John Firzgerald 322

Keren, Arie, pułkownik 295-297, 302,

304,305

Khe San, odsiecz 338, 349

Kiggełl, Launcelot, generał 217, 226,

231

Kissinger, Henry 340

Kitchenera, armie 217

Klaudiusz, cesarz 50

Kleber, Jean Baptiste, generał l 02

Klitajmestra 34

Kohlfurt (ob. Węgliniec) 180, 181

koleje, ich wojskowe wykorzystanie

146-147,199,205

Kolin 182

Kolonia 110

Korner, Robert 329

Kondeusz Wielki (Ludwik Burbon),

marszałek 85

Koniggratz (ob. Hradec Krałove), bitwa

pod 38, 142, 143, /46, 15~ 156,

172. 174, 180, 183, 186, 189, 190,

195.196,252

Koniginhof (o b. Dvtir Kriłove) l 78,

180, 182, 183, 185

- potyczka pod l 79

kontrola opcjonalna 168, 308, 31 l

Korea Południowa 322, 329

Koroneja, bitwa pod 66

korpuśna organizacja, francuska 91

Kostełetz (Rothkosteletz, ob. Cerveny

Kostelec) l 17

Komitz 128

Krassus, Marek Licyniusz 52

Krefeld, bitwa pod 82

Kreta, w. 34 l

Kriegsakademie 61, 153

Kriegspiel 154

Ksenofont 33, 37, 45, 64, 65,66

Kserkses 202

kubański kryzys rakietowy 322

Kuhl, Hermann von, generał 202, 210,

229,233

Kursk, bitwa pod 256

Kuttenber (ob. Kutna Hora) 182

kwatermistrz generalny 56

- jego obowiązki 56-57

Kynoskefalaj, bitwa pod 68, 70,366

L

Labienus, Tytus 72

La Fere 234

397





-~,,u VVI 1flj8

La Manche, kanał 20

Landeshut (ob. Kamienna Góra) I62,

I76, I77

Landgrafenberg, wzg. I28, I29

Langensałza I80

Lannes, Jean, marszałek I20, 12I,

I24-I26

- w bitwie podJeną I28-I34

Laos 328, 329, 338

Laozi 372

Las Frankoński 1I4, I20

Laskov, Chaim, generał 268, 269

Las T uryński III

Lauriston, Jacques Alexandre Law de,

generał li O, ll3

Lebrun, Charles Fran~ois III, II2,

ll7

Le Coq, Karl Ludwig von, generał I 52 Lefebvre, Fran~ois Joseph, marszałek

I20, I24, I28, I30, I3I

legion, dowodzenie na szczeblu taktycz-

388

nym 69-71

Legnano, bitwa pod 75

Lens 234

Libau (ob. Lubawka) 17I, 174, I85

Lichtenfels 120

liczenie zabitych 343

Liddell Harc, Basi! Henry 260

Lipsk 114, 126

- bitwa pod 145, 146

livretes de la guerre l 08

(Tytus) Liwiusz 34

Lobenstein 120

Londyn 213

Long, Dennis H., major 144

Longueval 225

Louvois, Fran~ois Mi che! Le Tellier Ludendorff, Erich, generał 200, 2~

234-248,253,261,366,367,

Ludwik Bonaparte, król Holandii

I37

Ludwik Ferdynand Pruski, książę l

Ludwik l, wielki książę 118

Luiza Pruska, królowa 113

Lukan 41

Lutynia, bitwa pod 82, 135

Liitzen, bitwa pod 78

Ł

Łaba, rz. 116, 162, 165, 169, ]78,

180-182,184,185,252

M

Macedonia 48

Mackensen, August von, fełdmarszał.

231

MACV. zob. Dowództwo Pornocy W skowej w Wiemamie

Magdeburg 123, 127

Magen, Kalman, generał 280. 292,

293.298

Maghara, g. 281

Magnezja, binva pod 68, ""O

Maison Napoleona 97, 98, 103

Malh, g. 281

Malplaquet, bitwa pod 81





\ lamerz, las .!24

\ landler, Avraham, generał 2.7 8-280,

286, .!8""'

\lannheim //'i

nunoeuvre sur les derrieres 43

Manors, Leroy Joseph. generał 339

Manstein. Albrecht Gustav von, generał

188

Manstein (lewinski), Erich von, feld-

maszalek 16.!

Mantineją, I bitwa pod 66

Mantineją, II birwa pod 65, 66

mapy wojskowe 41, 90

Maraton, birwa pod 30

Marburg 110

Marchand, Jean Gabriel, generał 133

marech al de cam p 55

Marek Antoniusz 39, 40

lviarek Aureliusz, cesarz 52

Marks, Karol 14

Marlborough, John Churchill, książę

39,41,58,59, 79

system dowodzenia na szczeblu tak

tycznym 80, 81, 83, 84, 135, 261

Marmont, Auguste Fn~deric, marszałek

99

Marna, birwa nad 211,212,245

Marwirz, Georg von der, generał 235

Masłowed (ob. Mislojedy) 189

Massenbach, Christian von, pułkownik

!52

Matr, Dani, generał 274

Maurycy Orański 55, 79, 80

-

Maurycy Saski, marszałek 29, 85, 90,

135

McChristian, Joseph Alexander, generał

334

Mcluhan, Marshall 139, 191

McNamara, Robert 321,322,325-327,

331-333,343,345

media w Wietnamie 348-349

Mediolan 90

Meiningen 122

Meir, Gołda 284

Mezopotamia 52

Mida, przeł. 267,273, 275,289,301,

302,304

Mittel-Pollnitz 125

Moguncja 90, 93, 110, 115-118

Moltke, Helmut von, młodszy, generał

205, 209-211, 261

Moltke, Helmut von, starszy, generał

12, 18,23,38, 40,142,146-148,

150, 153, 15~ 15~ 191-194, 198,

208, 275, 366

jego charakter 155

podczas kampanii 1866 r. 160-190

poglądy na strategię 196, 197,203,

205,206,230,251-253,257,308,

. 367, 369, 371

system dowodzenia 158-160

Monachium 90, 93, 115

Montauban 223

Monrecuccoli, Raimondo 79, 80, 145

Montgomery, Bernard Law, marszałek

258,369

399





400

Montreuił 221

Moorer, Thomas Hinman, admirał 339

Morawy 144, 160, 162, 175, 119

Morłand, Thomas, generał 223

Morse, Samuel 21

Miinchengratz (ob. Mnichovo Hradiste)

172-174

mundury, wprowadzenie 18

Murat, Joachim, marszałek 86, 9 l, 96,

106, 113, 118, 120-126

- w bitwie pod Jeną 127-134

Murphy' ego, prawo 23

Muskau 167

Mykeny 34

My Lai, masakra 349

N

Nachod, bitwa pod l 76, l 77, l 19

Nachrichtenbureau l 59

Napoleon Bonaparte l l, 24,30-32,38,

42, 43, 62, 80, 89, 90. 108, 109,

111-118,120-133,145,152,158-

160, 16~ 194,249,284,362,366

innowacje techniczne 141-142, 169

i organizacja korpuśna 91-93

jego charakter 93-96

ocena system u dowodzenia 134-141

organizacja dowodzenia 9~106

porównany z Molekern 198-199,

208,252-153.257.258,369

Natke. zob. Nir, Natan (Natke), puł

kownik

Naumburg 124, 126, 127, 134

Nechanitz (ob. Nechanice) 184, JEJ

Negew, pust. 210

Neisse (ob. Nysa) 167

Nemea, bitwa pod 66

Neustadt an der Orła 124, 125, 121

Neuve Chapełłe, bitwa pod 231

Newton, Isaac 17, 341

Ney, Michel, marszałek 38, 79, 102

106, 113, 115, 116, 120, 124-1

128-133. 137

Nha Trang 334

Niderlandy 88

Niemcy 39, 41, 61, 85, 88, 90, 99,

114, 115, 111. 168, 180,201-2

207, 255, 256, 336

Nir Icchak 270

Nir, Natan (Natke), pułkownik 295-~

302,304-306.309

Nixon, Richard 340

Normandia, bitwa w 256

Norymberga 120, 126

Nowa Zelandia 329

Noyon 245

Nysa, rz. 169

o Oberste Heeresleitung 232

officiers d'ordonnance 99. 112-113.

116. 131, 138

Okinawa, w. 333

Ołimpias 48

Ołomuniec 147

Omignon, rz. 239. 240





Onasander 50

lHdre de baraille 39. 56. 60, ~9. 190

Orkney. George Hamilron earl ot~ mar-

szałek 58

Ostenda 93

Oudenaarde. bitwa pod ;'9

Oudinot, Nicolas Charles. marszałek 111

Ourq. bitwa nad 205, 245

Oyama. Iwao, marszałek 208

p

Paderborn 11 O

Palestyna 32 .. -6

Pappenheim, Gottfried Heinrich, Graf

zu 78

Paraitakene, bitwa pod 68

Pardubice 162, 169. 188

Parkinson, Northcote 23, 334

Parmenion 40, 48, 67, 68

Pa~i 89,92,93, 102,115,210

Patron, George S., generał 4, 40, 249,

262.263,316,335.369

Pauzaniasz 34

Peled, Aharan ("Fedale"), pułkownik 295

Peled, Benny (Beniamin), generał 285

Penragon Papers 330, 331,334, 345

Peronne 239, 240

Persja 73

Perain, Philippe, marszalek 244

Phu Lam 334

Pinko. zob. Harel, Baruch

Plawn 225, 356, 359

Plauen 122, 123

----

PoczdJm .!}5

poczta polowa w I wojnie światowej 214

Podbielski, Theophil von, generał 156,

187

Poitiers, bitwa pod 43, 77

Polibiusz 34, 42, 71, 359

Polowa Służba Telegraficzna, pruska l 50

Połączony Komitet Szefów Sztabów

(JCS) 328,330-333.339,340

Połtawa, bitwa pod 60, 79. 135

Pompejusz Wielki 51. 52

praefecti fabrum 50

praesidia 52

Praga 162

Praga, bitwa pod 57

Prusy 41, 98, ll3, 115. 116, 123, 126,

145. 147

Prolemeusz IV Filopator, król Egiptu 69

Q

Querrierux 221

R

Rabin, Icchak, generał 269, 272, 284,

286,341

rada wojenna 19, 46

u Rzymian 50

- w epoce hellenistycznej 67

- w średniowieczu 54

radio, jego wojskowe wykorzystanie 20,

206,208,210,215.217,258-261,

273,322

Rafah 274

401





402

-- ••..• vv•J llle

Rafia, bitwa pod 68, 69

rakiety, użycie do sygnalizowania 220

Ramillies, bitwa pod 58, 79, 135

Ramia, bitwy pod 76

Rapp, Jean, generał 96, l 10, 115, 122

Rawlinson, Henry, generał 220-225

Refidim (Bir Gifgafa) 279, 281

Reichenberg (ob. Liberec) 169, 170,

173, 174, 180, 181, 185

Reinerz (ob. Duszniki-Zdrój) 176

Ren, rz. 90, 92, 11 O, 117, 118

Ringelsheim, Joseph von, generał 174

Rogers, Bernard W., generał 314

Rommel, Erwin, feldmarszałek 262

Roon, Albrecht von, generał 142, 186,

187

Rosja 90, 99, 104, 137,201,202,205,

255

Roskos, wzg. 18(;.189

Rossbach, bitwa pod 82

Rostow, Walt Whitman 328

rosyjsko-japońska, wojna 208

Roye 245

Riichel, Ernst von, generał 132, 133

Rundstedt, Gerd von 262

Ruppert Maria Wittełsbach, następca

tronu Bawarii 239, 242

Ruspina, birwa pod 53

- dowodzenit: na szczeblu taktycznym

72

Ryszard I Lwie Serce, król Anglii 74

Rzym 70, 78, 93

rzymskie, cesarstwo 34, 53

s Saale, rz. 128-130

Saalfeld 122, 125

Sadowa 18~ 183,407

Saint-Hiłaire, Louis Charles de, gf

132

Sajgon 334,344,348,349

Saksonia 89, 104, 111, 114-116,

122, 160, 162, 163, 166, 168

175

Saladyn, sułtan Egiptu 77

Salustiusz 4 l

Salzbach, bitwa pod 79

San Francisco 323

Savary, Anne Jean Marie, generał ~

l 10, 120, 127, 128

Scharnhorst, Gerhard von, generał

230,367

Schleiz 120-122, 125

Schlichring, Sigismund von, genera

Schlieffen, Alfred von. feldmarszałe

62,153,155.184. 199,204.~

208,209,230

Schlorheim, Ludwig von, pułkowni

157. 168

Schmettau, Karl Chrisroph. Graf vo

Schmidt, Stephan von, generał 18ć

Schulenburg. Nikolaus .l-ł

Schweinfurt l.!O

Schweinschadel (ub. Dolany). potyc

pod J?9

Scypion Afrykański Młodszy 'l

Scypion Afrykański Starszy 50. 71





Seeckt, Hans von, pułkownik 231

S~r, Philippe Paul, de /0/, 129, 13/,

133

Seydlitz, Friedrich Wilhelm, generał 82,

83

Shalev, Avner, podpułkownik 286, 300,

3/0

Sharp. Ułysses Simpson Grant ("Oley"),

admirał 328

Shimshi, Eliashiv, podpułkownik 302,

303,305

Sichrow (ob. Sychrov) 181

Simhoni, Asaf, generał 265, 266

Simons, Arthur ("Buli"), pułkownik

339

Skalin (ob. Ceslci Skalice) 178, 179

Smith, Adam 360

Sofokles 34

Somma, bitwa nad 2/2,215,217,219,

220, 22~229, 231-236, 242, 246,

248, 250, 309, 369

Somma, rz. 239, 240

Son Tay, rajd na 338, 339, 340

Soor (ob. Hajnice), potyczka pod 178,

179

Soul t, Nicolas Jean, marszałek l 02,

104, 106, 116, 120-126

- w bitwie pod Jeną 128-133

specjalizacja w amerykańskich siłach

zbrojnych 318-320

speculatores 52

Sporcken, Friedrich von 82

Stalin, Józef 93

Stany Zjednoczone 2/, 25, 154, 202,

203,255,315,31~3/9,328,329,

336.345

St. Cloud 1/0, 1/~l/5

Steffens, Lincoln 353

Steinmetz, Karl Friedrich von, generał

163, 176-179. 198

sterowce 206

Stosch, Albrecht von, generał 157, l 77

St. Quentin 234

Strasburg 90, 115, 116

Strategikon 75

Stiilpnagel, Wolf Louis von, generał

157, 159, 181

Stuttgart 90

Suchet, Louis Gabriel, marszałek 128,

129

Sueska, Zatoka 281

Sueski, Kanał 266,274,277,278,290

Suez 276,281,284,286,288-290,

292,293,295-29~299,301-306

Swiep (ob. Svib), las 186

Sycylia 49

Synaj, kampania na 266-267

Synaj, półw. 254, 265, 266, 268, 277,

279,280,283,289,311

Syria 32,47

System Lokalizacji i Raportowania

Pozycji 311

System Oceny Wiosek (HES) 343

System Określania Pozycji i Azymutu

311

"system widmowy" 258, 369





• ,. 1 1'\'1_1 fll8

Szaron, Ariel, generał 254, 267, 269,

271-275, 277, 278, 280-282, 284,

308-310, 312

w wojnie Jom Kippur 286-306

Szlezwik-Holsztyn 145

sztab 20

404

jego charakter 44

we wczesnej epoce nowożytnej

55-60

w starożytnej Grecji 45-48

w starożytnym Rzymie 50-53

w średniowieczu 54

Sztab Generalny, napoleoński 97,

101-107, 147, 193

Sztab Generalny, pruski l 46, l 93

analiza cech 191-194, 199

początki 152-154

rozwój po 1870 r. 202

sztandary rzymskie 69-72

ś

Śląsk 42, 160-165, 169, 175

śmigłowce, w Wietnamie 346

Środkowy Wschód 51

T

Tajlandia 328, 329

Tal, lsrael, generał 271,272,274, .!75,

277,280,289

Tałleyrand, Charles-Maurice de !24

Tannenberg, bitwa pod 205,21 l, 2/l

Tauenczien, Bogislav von, generał 122

techniczne ograniczenia 312

Tel Awiw 270,274,277,280,281,

283,28~289,290,312

telefon 207

- użycie wojskowe 214,221

telegraf 21, 145, 149-152,207,209

- w wojnie 1866 r. 170,197-198

telegrafia wojskowa w Prusach 149

telegraf optyczny 34

- systemu Chappe'a 92

teoria gier 11

tercios 38

Termopile, bitwa pod 70

Thaer, Albrecht von, pułkownik 244

Thomas, David 340

Tobriant, kapitan 134

Torgau 162

Trajan, cesarz 52

Trautenau (ob. TrumO\'), birwa pod

176, 1.77

Treitschke, Heinrich von 163

Troja 34

Truppengeneralstab !53, 15'1

trybunowie 70. 366

Tukidydes 34, 63, 66

Tiimpling, Wilhelm von, generał 1-4

Tureniusz. Henride la Tour d'Auvergm

marszałek 79, 85, ].;'i

Turnau (ob. TurnO\•) /""/

Tyler, Neil 218

Tzur, Cwi, generał :!69, 284

u Ulm 113, 116, 12""

-





Llm Hasheiba 279,286,290,310

Urn Katef 267

Unger, Ernst von, major 183

V

Valladołid 112

Vedel, Dominique Honore, generał 133

Veith, major 156

Vendóme, ludwik Józef Burbon, książę

de 79

Verdun 20

Verdy d u Vernois, Julius von, major 156,

157, 158, 176-178, 182, 192, 196

Vernet, Horacy 86

Vien.ehnheiłigen 132

Vietcong 329, 335, 340, 345

Voigts-Rherz, Konstamin Bernhard von,

generał 156, 163, 169, 172, 173,

181-185

Volney, Fran~ois 32

w Wagram, bitwa pod 95, 112

Waldenburg (ob. Wałbrzych) 162

Wallenstein, Albrecht von 4, 40, 55

Warron 41

Warszawa 112

Wartensleben, Hermann Ludwig von,

pułkownik 156, 185-187

Waszyngton 316,321,323,329,332,

334,34~344,348,349,351

Warerloo, bitwa pod 79, 95, 106, 145,

189

Wehrmacht /0, 260, 363

Weida 125

Weimar 127, 129, 133

Wellington, książę (Arthur Wellesłey)

18, 189,369

Werder, August von, generał 174

Wersal 62

Wesel 110

Westmoreland, William Chiłds, generał

320, 327-332, 334, 343, 347, 349,

352,369

Westphalen, Phiłipp von 59, 60, 61

Werzell, Georg, podpułkownik 244

Wezera, rz. 75

Wiedeń 150, 160, 164, 182, 187

Wielka Brytania 23,201,202,249,255

Wielkie Jezioro Gorzkie 284

Wietnam 25,315,316,317,320,322-

324,326-338,341-353,369,407

Wietnam, Południowy 324,329,331,

332, 334, 348, 350

Wietnam, Północny 328, 332, 335, 350

Wiłhełm I Hohenzollern, król Prus

142, 153, 155, 189

Wiłhełm II Hohenzollern, cesarz nie-

miecki 200. zob. też kajzer

Wiłhełm Zdobywca, król Anglii 76

Windknollen, wzg. 129

Wisła, rz. l l l

Włochy 31, 38, 40, 41, 51, 88, 95,

II~ 120,144,145,150,201

Wormacja l l O

Worth, bitwa pod J9'i





•• ·,_ · L l Jl.-~

Wrangeł, Friedrich von, marszałek polny

156

Wsparcie Działań Cywilnych i Rozwoju

Rewolucyjnego 329

Wiirzburg 90, 115, 118, 120, 121, 126

Wydział Starysryczny 98-99, 101, 103,

105,109,114

Wydział Topograficzny 101, 105

wysunięci obserwatorzy arryleryjscy

218,219,227

z Zajączek, Józef, generał 99

Zama, birwa pod 70, 71

408

zasada nieoznaczoności 193

Zeevi, Rehavam, generał 283

299,300,310

Zeira, Eli, generał 289

Zeitz 124, 126

Zgromadzenie Narodowe 91,

Zintegrowany Szerokopasmo~

Łączności 323

Zorndorf, bitwa pod 82

Związek Radziecki 315

Związek Reński 118

Zychłinski, Franz von, pulkaw

Zygfryda, Linia 245





Education

Dowodzenie na-wojnie-od-aleksandra-do-szarona