U podłoża działań na rzecz osób niepełnosprawnych powinno leżeć założenie, że ludzie niepełnosprawni powinni mieć dostęp do takiego samego systemu edukacji, pracy, administracji i usług socjalnych, kultury oraz czasu wolnego jak inni obywatele. Powinno się to opierać na zasadach: wyrównywania szans, normalizacji, integracji, decentralizacji, dostępności, kompensacji, przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu.

Może to następować poprzez likwidację barier architektonicznych, dostępu do różnych środków transportu oraz do informacji i technologii. Równie ważna jest promocja edukacji na wszystkich szczeblach, kształcenie i doskonalenie zawodowe, zapewnienie opieki socjalnej oraz udziału w życiu kulturalnym.

Strategia ta może przynieść owoce w postaci stworzenia społeczeństwa

otwartego i dostępnego dla wszystkich.

Powinno się to łączyć z likwidacją przejawów i praktyk dyskryminacyjnych, oraz odejściem od marginalizacji środowiska osób niepełnosprawnych. Szczególne znaczenie ma tu zapobieganie dyskryminacji w edukacji, dostępie do dóbr i usług, informacji oraz do rynku pracy. W tym celu należy podjąć działania mogące się przyczynić do poprawy dostępu do szeroko pojętego otoczenia dla osób z niepełnosprawnością.

Integracja społeczna jest ideą, której celem jest stworzenie osobom niepełnosprawnym możliwości uczestniczenia w normalnym życiu oraz dostępu do wszystkich instytucji społecznych, których oni potrzebują. Uznaje ona prawo osób niepełnosprawnych do nauki oraz współtworzenia społeczności szkolnej i akademickiej.

Może ona nastąpić poprzez : a) zagwarantowanie prawa do edukacji, lub pracy osobom niepełnosprawnym w środowisku osób pełnosprawnychb) przygotowanie osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie osób pełnosprawnych oraz ukształtowanie umiejętności współżycia i współpracy ludzi pełnosprawnych z niepełnosprawnymi (niezbędnym jej warunkiem jest akceptacja, która wiąże się z obustronną więzią emocjonalną)

NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY W ZASPAKAJANIU POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Edukacja spełnia rolę kształtowania osobowości, efektem tego oddziaływania będzie rozwój człowieka pomimo jego niepełnosprawności a także podniesienie poziomu jego aktywności umysłowej, zdolności do pracy oraz kontaktów społecznych.

Kształtowanie sfery poznawczej – wiadomości, umiejętności, sprawności oraz nawyków

Dotyczy to: określania celów, treści, zasad, metod, organizacji, kształcenia ogólnego i zawodowego

Kształtowanie postaw, przekonań, systemu wartości – są one podstawą kontaktów z otoczeniem

Metoda nacisku grupowego – polega na karaniu i nagradzaniu wychowanka poprzez

całą grupę.

Metoda kształtowania systemu ról i norm grupowych - polega na uświadamianiu wychowankowi oczekiwań, jakie płyną z przynależności do danej grupy.

Rozbudzanie, ukierunkowanie i podtrzymywanie aktywności w obszarze: uczenia się, pracy, czynnego uczestnictwa w kulturze i rekreacji

Zadania te wykonują pedagodzy (andragodzy specjalni), prowadzą oni pracę edukacyjną z osobami znajdującymi się w różnych fazach rozwoju zawodowego. Osoby te posiadają różny stopień niepełnosprawności i zróżnicowane szanse na rynku pracy.

Ustawa z dnia 9 maja 1991r. O zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób

niepełnosprawnych

Stanowi ona podstawę działania

Pełnomocnika do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Pracy i

Polityki Socjalnej.

Pełnomocnik sprawuje nadzór merytoryczny nad wojewódzkimi ośrodkami do spraw zatrudnienia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, utworzonymi w ramach wojewódzkich urzędów pracy. Stanowisko Pełnomocnika Rządu piastuje od 21 listopada 2007 r. Jarosław Duda, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej..

Niesieniem pomocy osobom niepełnosprawnym zajmują się również liczne organizacje pozarządowe: związki , stowarzyszenia , fundacje. 

SZKOŁACH PRZYSPOSABIAJACYCH DO ZAWODU

SZKOŁACH ZAWODOWYCH RÓŻNYCH SZCZEBLI

W FORMACH POZASZKOLNYCH tj. : instruktaż szkolenie przywarsztatowe kursy praktyki pracownicze staże zawodowe samokształcenie

element rehabilitacji, powinna spełniać funkcje :dydaktyczne i wychowawczepowinna ułatwiać - adaptację do środowiska, integrację społecznąumożliwiać pokonywanie barier psychologicznychwspomagać rozwój osobowościpowinna być ona sposobem wyrównywania szans życiowych niepełnosprawnych.

Nadrzędnym celem przyświecającym idei edukacji niepełnosprawnych jest integracja społeczna, zależna od poziomu rozwoju jednostki. Nowe rozumienie społeczności i integracji społecznej uznaje osobowy charakter niepełnosprawnych.

Tak rozumiana integracja zmienia psychospołeczną strukturę a wraz z nią status jednostki, której usprawnianie, jest koniecznym warunkiem tej integracji. Zaowocuje to nie tylko podniesieniem sprawności poszczególnych funkcji ale co ważniejsze poprawi ona możliwość twórczej adaptacji i integracji poprzez działanie.

Edukacja daje osobom niepełnosprawnym możliwość poprawy jakości życia, zarówno w sferze ekonomicznej ( możliwość zdobycia zawodu, podniesienia kwalifikacji ) jak i w sferze społecznej.

Poprzez kształcenie osoba niepełnosprawna uzyskuje kompetencje, podnosi się poziom jej aktywności umysłowej, wzrastają jej zdolności w komunikacji interpersonalnej. Efektem aktywności edukacyjnej jest także rozwój osobisty, poczucie sprawstwa, autonomia oraz zwiększona samoocena.

Problemem dużej części osób niepełnosprawnych jest brak możliwości kontynuowania pracy zawodowej w wyniku pogorszenia się stanu zdrowia, dlatego ich edukacja powinna uwzględniać także kształcenie zawodowe i pomoc w wyborze zawodu i zatrudnieniu.

Istniejące bariery architektoniczne, dysfunkcje, niesprawności systemu oświatowego są przyczyną ograniczenia w dostępie osób niepełnosprawnych do edukacji. Dlatego większość osób niepełnosprawnych posiada zaledwie podstawowe lub zawodowe wykształcenie.

Osoby niepełnosprawne mają trudności w zdobyciu lub uzupełnieniu wykształcenia nie tylko na poziomie wyższym, ale także średnim a nawet podstawowym. Z kolei niskie wykształcenie lub jego brak zmniejsza szanse osób niepełnosprawnych na rynku pracy, a tym samym szanse na godne życie ich samych. Najwyższą aktywnością zawodową cechują się osoby z wyższym wykształceniem.

Dane pochodzą z książki Wprowadzenie do andragogiki Red. Tadeusz Wujek, Wydawnictwo ITE (1996)

W 2008 r. aż 68,1% osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej nie miało wykształcenia średniego, a jedynie 6,1% posiadało wykształcenie wyższe. Mimo pozytywnego trendu wciąż widoczna jest w tym względzie różnica w stosunku do osób sprawnych, wśród których wykształcenia co najmniej średniego nie posiadało 48,8%, zaś wyższe miało 16,5%.

W 2008 aktywnych zawodowo było 15,6% osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej, a 23,9% w wieku produkcyjnym. Dla porównania współczynnik aktywności zawodowej osób sprawnych w wieku 15 lat i więcej wynosił 59,4%, a w wieku produkcyjnym 74,7%. Współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wzrósł w stosunku do ubiegłego roku o 1,4 pkt. proc. (osób sprawnych – o 0,7 pkt. Proc.)

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przedziale wiekowym 20-64 lata to zaledwie 20.8%dla porównania średnia zatrudnienia w Europie wynosi 43,7%.

Dane pochodzą ze strony http://www.niepelnosprawni.gov.pl

Wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej spowodowało likwidację niektórych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Niezbędna staje się więc dynamizacja rynku pracy pozwalająca na tworzenie nowych miejsc zatrudnienia przy jednoczesnym usprawnieniu systemów osłonowego oraz systemu poradnictwa.

Pracodawcy w Polsce nie są świadomi korzyści, jakie zyskują zatrudniając osoby niepełnosprawne, obawiają się je zatrudniać, także ze względu na powszechnie powielane stereotypy, nie znają wartości niepełnosprawnych pracowników , a praca w systemie zdalnym (telepraca), jest w Polsce wciąż traktowana po macoszemu.

Przekłada się to na szanse osób niepełnosprawnych w znalezieniu atrakcyjnego zatrudnienia, które dałoby im możliwość prowadzenia satysfakcjonującego życia.

W obszarze życia zawodowego istnieje potrzeba zastosowania specjalnych środków, w tym zaopatrzenia w pomoce i urządzenia oraz świadczenia osobiste i usługi (np. rehabilitacyjne ), które dadzą tym osobom możliwość zapewnienia i utrzymania właściwego zatrudnienia oraz awansu. Wśród czynników motywujących do pracy wskazuje się często na: podnoszenie sprawności organizmu względy rodzinne zaspokojenie potrzeby kontaktów społecznych uzyskanie świadczeń socjalnych i rehabilitacyjnych

Osoby niepełnosprawne zatrudnia się na stanowiskach specjalnie dobranych i dostosowanych do możliwości psychofizycznych pracownika, jest to realizowane na stanowiskach pracy chronionej w zwykłych zakładach pracy lub też w zakładach pracy chronionej, albo co jest rzadko spotykane – wykonywana jest praca nakładcza w domu

Zmiany systemu gospodarczego sprawiają, że konieczna staje się aktywność edukacyjna niepełnosprawnych w zakresie zdobywania zawodu oraz przekwalifikowania.

Istniejące unormowania prawne mają na celu większy udział osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu na otwartym rynku pracy.

W osiągnięciu tego celu konieczne jest wprowadzenie zachęt pobudzających osoby niepełnosprawne do podnoszenia swoich kwalifikacji. Sposobem na zdobywanie i podtrzymanie zawodowych kwalifikacji jest podejmowanie szkoleń. W ten sposób osoby spoza rynku pracy mogą doskonalić swoje umiejętności i podnosić kwalifikacje.

Najnowsza technika dająca możliwość edukacji na odległość wychodzi na przeciw potrzebom edukacyjnym osób niepełnosprawnych, co umożliwi zdobywanie nowych kwalifikacji zawodowych.

Aby przeciwdziałać bezrobociu osób niepełnosprawnych konieczne jest sprawne, przemyślane i fachowe działanie instytucji rynku pracy. Niestety niepubliczne instytucje rynku pracy, takie jak agencja pośrednictwa pracy działająca przy Fundacji TUS są w Polsce rzadkością. Publiczne instytucje nie mają wypracowanych procedur aktywizacji zawodowej skierowanych do osób niepełnosprawnych.

Brak jest kompleksowej oferty usług dotyczących aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Poza tym większość osób niepełnosprawnych pobiera rentę, co w świetle obowiązujących przepisów uniemożliwia im uzyskanie statusu bezrobotnego, mogą jedynie uzyskać status poszukującego pracy. W związku z tym niewielki procent niepracujących osób niepełnosprawnych trafia do urzędów pracy.

Praca socjalna z klientem.Wyszukiwanie ofert pracy.Pomoc w pisaniu CV i listów motywacyjnych.Indywidualne rozmowy motywacyjneUdostępnianie ofert pracy w postaci: gazet, dostępu do Internetu.Informacje o samodzielnym prowadzeniu działalności gospodarczej.Pożyczki na prowadzenie działalności gospodarczejProponowanie udziału w organizowanych przez ośrodek targach pracy

Kierowanie do Punktu Pomocy bezrobotnymZawierane kontraktu socjalnegoProwadzenie akcji informacyjnych motywujących osoby niepełnosprawne do zarejestrowania się w PUP jako osoby poszukujące pracyInformowanie o ofercie PUP. Kierowanie do PUP do doradcy zawodowego oraz kontakty z Rejonowymi Biurami PracyKierowanie na warsztaty aktywnego poszukiwania pracy organizowane przez Klub Pracy

Spotkanie z doradcą zawodowym, Zajęcia z autoprezentacji, Wyszukiwanie kursów i szkoleń. Organizowanie grup wsparcia w Klubie Integracji Społecznej i SamopomocyKontakty bezpośrednie z pracodawcami zainteresowanymi zatrudnieniem osób niepełnosprawnychInformowanie o wolnych miejscach w zakładach pracy chronionej

Kierowanie niepełnosprawnych do udziału w projektach finansowanych z UE

Kierowanie do organizacji pozarządowych

Zachęcanie niepełnosprawnych do ustalenia stopnia niepełnosprawności w celu zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej

W Polsce problem kształcenia na poziomie wyższym osób niepełnosprawnych rozwiązuje się poprzez tworzenie szkół, w których istnieją określone kierunki przeznaczone dla pewnych grup niepełnosprawnych.

Są to szkoły kształcące masażystów, techników biurowych, operatorów dźwięku itp.

Innym rozwiązaniem jest przystosowanie uczelni do kształcenia również osób niepełnosprawnych.

Pomocą dla niepełnosprawnych studentów jest Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych. Do jego zadań należy: Likwidacja barier w dostępie do zasobów informacyjnych i zajęć dydaktycznych Kształtowanie postaw wobec niepełnosprawności Pomoc bieżąca osobom niepełnosprawnym

Dofinansowanie to może obejmować w szczególności następujące koszty związane z nauką pobieraną przez Wnioskodawcę:

opłaty za naukę (czesne),zakwaterowania – w przypadku nauki poza

miejscem stałego zamieszkania,dojazdów

zakupu przedmiotów ułatwiających lub umożliwiających naukę, w tym zakupu programów komputerowych, pamięci przenośnej USB, dysków optycznych (np. CD) oraz dyskietek,

wyjazdów organizowanych w ramach zajęć szkolnych.

kosztów związanych z dostępem do Internetu (instalacja i abonament)

uczestnictwa w zajęciach mających na celu podniesienie sprawności fizycznej lub psychicznej

W tym kraju istnieje rodzaj systemu szkoleń dla dorosłych osób z niepełnosprawnością. System ten umożliwia zdobycie pomocy w pokrywaniu kosztów utrzymania podczas kształcenia

Zwiększone szanse dostępu do edukacji istnieją także w przypadku kursów (AMU). Ich celem jest nabywanie lub podwyższanie praktycznych umiejętności niezbędnych na rynku pracy.

Forma ta znajduje się pod szczególną ochroną państwa. Na czas szkolenia osoby z niepełnosprawnością mogą uzyskać pomoc w postaci asystenta osobistego. Szkolenie to jest formą podnoszenia kwalifikacji zawodowych dla osób pracujących.

W Danii popularne jest także uczestnictwo w liberalnym kształceniu dorosłych i szkołach ludowych. Korzystają w nich z kursów o różnorodnej tematyce. Liberalne kształcenie dorosłych ma charakter edukacji informacyjnej, doskonalącej. Jest to forma dostępna dla każdego, w tym dla osób z niepełnosprawnością.

Osoby niepełnosprawne mogą także korzystać z edukacji specjalnej, której celem jest kompensowanie skutków zaburzeń funkcjonalnych poprzez uczenie się, jak używać pewnych narzędzi albo metod w codziennych życiowych sytuacjach.

np. nauka wypukłego pisma dla niewidomych, wskazówki jak posługiwać się formami komunikacji w przypadku osób, które późno straciły słuch, instrukcja korzystania z sieci komputerowej czy trening codziennych czynności.

W ramach wyrównywania szans ludzi niepełnosprawnych, w Danii realizowane są różne koncepcje zapobiegające dyskryminacji. ( uprzywilejowany dostęp do zatrudnienia, osobista pomoc w pracy, środki pomocnicze albo zmiany w miejscu pracy, programy wspomagające, elastyczne struktury pracy, praca chroniona, wspomagane zatrudnienie na otwartym rynku pracy).

W Austrii młodzież niepełnosprawna ma prawo do różnorodnej pomocy finansowej, należą do niej zasiłki, zapomogi i stypendia, które pochodzą z budżetu państwa lub organizacji pozarządowych. ( zasiłek na studia zależny od sytuacji socjalno-bytowej oraz wyników w nauce, zapomoga na studia wypłacana jednorazowo bądź w formie regularnego stypendium). Ponadto studenci niepełnosprawni mogą się ubiegać o wsparcie z Austriackiego Funduszu Socjalnego Szkolnictwa Wyższego, Urzędów Socjalnych, a także mogą się ubiegać o Stypendium Mobilności Społecznej.

których zadaniem jest fachowe doradztwo w zakresie udogodnień architektonicznych i ewentualnego wyposażenia technicznego, prowadzenie badań nad sytuacją osób niepełnosprawnych w środowisku studenckim, zapewnienie możliwości wymiany doświadczeń.

Na każdej uczelni istnieją stanowiska pełnomocników osób niepełnosprawnych

Istnieje także forma pomocy udzielana przed rozpoczęciem studiów, polega ona na:

spotkaniach informacyjnychposzukiwaniu mieszkania

wyborze kierunkuuzyskaniu świadczeń socjalnych

W trakcie studiów uczelnie oferują specjalnie wyposażone miejsca do czytania, szkolenia związane z wykorzystywaniem sprzętu komputerowego, pracę z pedagogami nad metodami dydaktycznymi uwzględniającymi potrzeby osób z niepełnosprawnością oraz metodami ułatwiającymi wzajemną komunikację

np. wsparcie dla osób słabowidzących i niewidomych). Publikowane są szczegółowe informacje dla wykładowców dotyczące pracy i kontaktu z osobami z różną niepełnosprawnością, form zaliczenia egzaminów i możliwości dopasowania odpowiedniej pomocy technicznej do określonej dysfunkcji.

Pełnomocnik osób niepełnosprawnych ma indywidualny kontakt ze studentem, przekazuje mu wiadomości na temat dostosowania danej uczelni do jego specjalnych potrzeb, informuje go o sposobie dofinansowania studiów, a także o miejscach parkingowych, dostosowaniu biblioteki dla osób niedowidzących, a nawet o rozmieszczeniu toalet, pojazdów i wind oraz możliwości zakwaterowania w domach studenckich.

Projekt BASIS- jego celem jest przygotowanie osób niepełnosprawnych do praktyk zawodowych oraz pracy w zawodzie.Wsparcie PAA- polega na towarzyszeniu osobie niepełnosprawnej w drodze do miejsca szkolenia bądź pracy, pomoc w codziennych czynnościach.

Edukacja jest czynnikiem aktywizującym, wpływa na zwiększenie niezależności osoby niepełnosprawnej, sprzyja intensyfikacji kontaktów społecznych oraz współuczestniczeniu w decydowaniu o istotnych dla nich sprawach, dotyczących edukacji, pracy i spędzania wolnego czasu.

Integracja funkcjonalna jest procesem wymagającym wzajemnych oddziaływań, pomiędzy osobami pełnosprawnymi a osobami z niepełnosprawnością. Pomocną w niej rolę pełni edukacja osób pełnosprawnych w duchu tolerancji dla tego co odmienne. Przeciwdziała ona dyskryminacji osób niepełnosprawnych.

Celem działań edukacyjnych winno być wspieranie procesu uczenia się permanentnego. Wykorzystać w nim należy osiągnięcia dydaktyki dorosłych dotyczące procedur oraz konstruowania systemu edukacyjnego, który uwzględnia indywidualny tok nauczania, a także cele, treści, zasady, metody oraz oceny wyników.

Należy dołożyć wszelkich starań aby system ten był „przyjazny” dla uczących się w zakresie relacji interpersonalnych lecz także w obszarze różnorodnych barier, także architektonicznych z którymi muszą borykać się niepełnosprawni.

Edukacja niepełnosprawnych jest procesem który wymaga od nauczycieli, instruktorów nauki zawodu czy mistrzów w zakładach pracy szerokiej wiedzy oraz kompetencji psychologicznych. Muszą one uwzględniać koncepcję motywacji, osobowościowe mechanizmy obronne, wiedzę o postrzeganiu społecznym i rolach społecznych, a także empatię i postawy prospołeczne.

Ograniczenia których źródłem są dysfunkcje organizmu oraz brak przystosowania obiektów edukacyjnych dla potrzeb niepełnosprawnych uniemożliwiają wielu z nich edukację i możliwość zdobywania zawodu.

W tej sytuacji pomocą może się stać takie rozwiązanie techniczno-organizacyjne które umożliwi im osiągnięcie celu bez osobistej obecności w szkole czy zakładzie pracy, zadanie to może spełnić komputer.

intensyfikację działań w zakresie cyfrowego utrwalania wykładów, szybszą digitalizacja podręczników, i innych materiałów dydaktycznych

dostosowanie sposobu przeprowadzania testów i egzaminów do indywidualnych możliwości osoby niepełnosprawnej

Kształcenie to może stać się sposobem zapobiegania izolacji i ekskluzji społecznej osób niepełnosprawnych

Istniejące obecnie środki techniczne oraz oprogramowanie pozwalają na wdrożenie metod zdalnego nauczania przy uwzględnieniu indywidualnych możliwości i predyspozycji studenta.

Barierą dla korzystania z witryn internetowych są ograniczenia wynikające z niepełnosprawności, dlatego należy przystosowywać internetowe platformy edukacyjne dla potrzeb osób niewidomych i niesłyszących.

Dla niesłyszących wsparciem będzie zastępowanie informacji dźwiękowych obrazem i testem pisanym, dla niewidomych konieczne będzie zastąpienie obrazów i zdarzeń rejestrowanych wzrokiem informacją tekstową mówioną lub pisaną.

Dobrą perspektywą na przyszłość, dla osób niepełnosprawnych będzie stworzenie systemu umożliwiającego wykorzystanie możliwości telenauczania, telepracy i telemedycyny.A także zapewnienie nieograniczonego dostępu do zasobów światowej wiedzy i literatury. System ten będzie szansą aktywności dla osób niepełnosprawnych i osób mieszkających daleko od skupisk ludzkich.

Edukacja i wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością w wybranych krajach europejskich. Janina Wyczesany, Zenon Gajdzica, Wydawnictwo Impuls (2006)Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych -Sens i granice zmiany edukacyjnej. Grzegorz Szumski (2008)Wydawnictwo Naukowe PWNWprowadzenie do andragogiki Red. Tadeusz Wujek, Wydawnictwo ITE (1996)Zdalna edukacja : potrzeby, problemy, szanse i zagrożenia Andrzej Barczak Warszawa, Instytut Audytu i Ewaluacji, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (2006) Raport :Efektywność aktywizacji zawodowej i pośrednictwa pracy na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie województwa mazowieckiego TUS Warszawa (2006)

http://www.mastalski.pl/michal381.htmlhttp://www.niepelnosprawni.gov.pl