LIDERSHIPILIDERSHIPIKuptimi i lidershipitKuptimi i lidershipit

Mr.Sc.Drita KrasniqiMr.Sc.Drita Krasniqi

Kuptimi i lidershipitKuptimi i lidershipit

Lidreshipi mund te definohet si afesi e Lidreshipi mund te definohet si afesi e individit per e ndikuar te njerzit tjere individit per e ndikuar te njerzit tjere ashtu qe ata te bashkepunojne dhe te ashtu qe ata te bashkepunojne dhe te kontribojne per perpjekjet e orientuara kontribojne per perpjekjet e orientuara ne realizimin e qellimeve te organizates.ne realizimin e qellimeve te organizates.

Ne literature shpesh krahasohet Ne literature shpesh krahasohet lidershipi me menaxhmentin,por ne lidershipi me menaxhmentin,por ne esence ekziston dallim esencial midis esence ekziston dallim esencial midis ketyre dy komponenteve. ketyre dy komponenteve.

Dallimet mes lidershipit dhe Dallimet mes lidershipit dhe menaxhmenitmenaxhmenit

Lidershipi eshte i kufizur me akivitetin e Lidershipi eshte i kufizur me akivitetin e njerezve perkatesisht ne komponenten e njerezve perkatesisht ne komponenten e lidheshmerise me faktore tjere.lidheshmerise me faktore tjere.

Menaxheri paraqet akivitet me te Menaxheri paraqet akivitet me te gjere ,nuk perfshin vetem aktivitetin gjere ,nuk perfshin vetem aktivitetin njerezor po edhe procesin e njerezor po edhe procesin e vendosjes,çeshtjet financiare,lenden e vendosjes,çeshtjet financiare,lenden e pare, tregun ,teknologjine dhe proceset pare, tregun ,teknologjine dhe proceset informative.informative.

Lidershipi dhe autorietiLidershipi dhe autorieti

Autoriteti e ka kupimin e rolit dhe e Autoriteti e ka kupimin e rolit dhe e ndikimit pushtetit ,forces e cila shtyn apo ndikimit pushtetit ,forces e cila shtyn apo ngre, perkatesisht presionit ndikues qe i ngre, perkatesisht presionit ndikues qe i ben njerezit per te percjlle apo per ti ben njerezit per te percjlle apo per ti shkuar pas.shkuar pas.

Lidershipi efikas shtohet ateher kur Lidershipi efikas shtohet ateher kur percepimi i udheheqesit mbi autoritetin e percepimi i udheheqesit mbi autoritetin e vet eshte i ngjashem me percepotimin e vet eshte i ngjashem me percepotimin e te tjereve (inferioreve)mbi autoritetin e te tjereve (inferioreve)mbi autoritetin e udheheqesit .udheheqesit .

Autoriteti zyrtar dhe jo zyrtarAutoriteti zyrtar dhe jo zyrtar

Autoriteti zyrtar-ka karaker formal dhe mund e Autoriteti zyrtar-ka karaker formal dhe mund e definohe si e dreje per vendojse mbi çeshtjet qe I definohe si e dreje per vendojse mbi çeshtjet qe I takojne funksionit te caktuar sipozite.Autoriei eshe takojne funksionit te caktuar sipozite.Autoriei eshe pozite e jo person e cila I takon rolit organizativdhe pozite e jo person e cila I takon rolit organizativdhe ka burim legjiim qe autorizon individin per te ka burim legjiim qe autorizon individin per te vendosur per çeshje qei takojne.vendosur per çeshje qei takojne.

Autoriteti jo zyrtar paraqe neesence autoritetin Autoriteti jo zyrtar paraqe neesence autoritetin personal ap “karizmatik”.Ky lloj autoriteti nuk ka personal ap “karizmatik”.Ky lloj autoriteti nuk ka burim zyrtar por ne esence paraqet udheheqesin e burim zyrtar por ne esence paraqet udheheqesin e vertet P.sh udheheqesi jo zyrtar i ndonje grupi vertet P.sh udheheqesi jo zyrtar i ndonje grupi paraqet udheheqesin e vertet por jo te mbeshtetur paraqet udheheqesin e vertet por jo te mbeshtetur ne poziten graden por ne personalitetin ne poziten graden por ne personalitetin (individualen) (individualen)

Dija si autoritetDija si autoritet

Burim i rendesishem i autorietit eshte edhe Burim i rendesishem i autorietit eshte edhe dija,njohurit shkencore te veçanta.Ëshe e dija,njohurit shkencore te veçanta.Ëshe e natyrshme qe ne rrethana dhe momente te natyrshme qe ne rrethana dhe momente te caktuara te shtohet kerkesa per njohuri caktuara te shtohet kerkesa per njohuri perkatesish er zgjidhje te caktuara qe mund ti perkatesish er zgjidhje te caktuara qe mund ti reaizoj vetem personi qe ka njohuri.reaizoj vetem personi qe ka njohuri.

Autoriteti i arritur ne baze te ketyre njohurive jep Autoriteti i arritur ne baze te ketyre njohurive jep mundesi bartesit te caktuar te veproj si udheheqes mundesi bartesit te caktuar te veproj si udheheqes pa mar parasysh poziten apo funksioninpa mar parasysh poziten apo funksionin

Varesisht nga problemi mjedisi dhe mundesit per Varesisht nga problemi mjedisi dhe mundesit per tu treguar sillet edhe dija si autoritet-dieteri si tu treguar sillet edhe dija si autoritet-dieteri si udheheqes.udheheqes.

Zhvillimi i personalitetit si faktor Zhvillimi i personalitetit si faktor ne lidershipne lidership

Teoria e ndarjes se personaliteteve sipas Teoria e ndarjes se personaliteteve sipas pjekurise,sipas Argiris-it deshmon se ne pjekurise,sipas Argiris-it deshmon se ne zhvillimin e personalitetit te disa personave te zhvillimin e personalitetit te disa personave te shendosh ekzistojne disa tendenca Nga shendosh ekzistojne disa tendenca Nga femijeria-pjekuria ekziston tendenca per femijeria-pjekuria ekziston tendenca per zhvillimin e personalitetit te shendosh.Por ne zhvillimin e personalitetit te shendosh.Por ne disa raste nuk u lejohe njerezve te ecin sipas disa raste nuk u lejohe njerezve te ecin sipas keti zhvillimi p.sh specializimi i ngusht.Me qe keti zhvillimi p.sh specializimi i ngusht.Me qe njerezit deshirojne e zhvillohen si personaliete njerezit deshirojne e zhvillohen si personaliete e pjekura mund te ken reaksione e pjekura mund te ken reaksione negative(leshojne organizaten,behen agresiv negative(leshojne organizaten,behen agresiv etj.)etj.)

Karakteristikat kryesore dhe stilet Karakteristikat kryesore dhe stilet e udheheqesite udheheqesit

Kuptimi i hershem i lidershipit mbeshtet Kuptimi i hershem i lidershipit mbeshtet kryesisht ne identifikimin e usheheqesve me kryesisht ne identifikimin e usheheqesve me persona qe posedojne cilesi dhe aftesi te persona qe posedojne cilesi dhe aftesi te veçanta personale.veçanta personale.

Fajol-karakterisikat cilesore te udheheqesit –Fajol-karakterisikat cilesore te udheheqesit –personit jane:personit jane:

1.1. Cilesit fizike(forca,shendeti)Cilesit fizike(forca,shendeti)

2.2. Cilesit mendore(aftesia per te kuptuar dhe Cilesit mendore(aftesia per te kuptuar dhe mesuar)mesuar)

3.3. Aftesite morale (energjia,iniciaiva,gatishmeria Aftesite morale (energjia,iniciaiva,gatishmeria per te pranuar pergjegjesine etj).per te pranuar pergjegjesine etj).

Qasja dydimensionale e lidershipitQasja dydimensionale e lidershipit

Hulumimet e Rensis Liker-I (Universitei i Hulumimet e Rensis Liker-I (Universitei i Michigenit) per te percaktu tipet e struktures Michigenit) per te percaktu tipet e struktures organizative dhe parimet-meodat e organizative dhe parimet-meodat e udheheqjes me efiase te cilat mundesojne udheheqjes me efiase te cilat mundesojne produktivitet te larte dhe mungese min.nga produktivitet te larte dhe mungese min.nga puna regojne per dy dimensione te puna regojne per dy dimensione te udheheqjes:udheheqjes:

1. Orientimi kah te punesusrit efikas me theks e veçante mardheniet ndernjerezore

2. Orenimi kah biznesi me theks e veçant me aspektet teknike te punes)

Vazhdim…Vazhdim…

Po ashtu rezultate e hulumimit e Univeristetit te Ohajos kane tregu rendesin e qasjes dydimensionale:

1. Dimensioni i strukures fillestare ne te cilen udheheqesi vepron kah perparimi i detyrave e punes se grupit.

2. Dimensioni i nderlidhjes midis nevojave e punesuarve dhe mardhenieve ndernjerezore

Qasja e situataveQasja e situatave

Ekzisimi i rregullave dhe menyrave te Ekzisimi i rregullave dhe menyrave te veçanta per situata te ndryshme ka vene ne veçanta per situata te ndryshme ka vene ne pah zbatimin e qasjes “contingensy”.Parimi pah zbatimin e qasjes “contingensy”.Parimi i udheheqjes nga sitata ne situate eshte i i udheheqjes nga sitata ne situate eshte i njohur nga Fred Fidler i cili nga njohur nga Fred Fidler i cili nga hulumtimet e nera nxjerr tre fator themelor hulumtimet e nera nxjerr tre fator themelor ne situatat e udheheqjes:ne situatat e udheheqjes:

1.1. Mardhenia udheheqje-anetarMardhenia udheheqje-anetar

2.2. Srukturae detyres se punesSrukturae detyres se punes

3.3. Pushteti i pozites –auoriteti formalPushteti i pozites –auoriteti formal

ROLI I MOTIVIMIT PER LIDERSHIPROLI I MOTIVIMIT PER LIDERSHIPKuptimi imotivimitKuptimi imotivimit

Me motivim kupojme teresne e faktoreve te cilet Me motivim kupojme teresne e faktoreve te cilet ndikojne ne njerez,ne sjelljet e tyre te caktuara ndikojne ne njerez,ne sjelljet e tyre te caktuara perkatesisht ne intensitetin dhe menyren e arijes perkatesisht ne intensitetin dhe menyren e arijes se qellimeve te cakuarase qellimeve te cakuara

Moivimi mund te definohet si funksion I re Moivimi mund te definohet si funksion I re faktorevefaktoreve

1.1. Valences(vlerave e cilat individi I çmon me se Valences(vlerave e cilat individi I çmon me se shumti)shumti)

2.2. Pritjes (ajo qe e bene e shpreh rezultat e Pritjes (ajo qe e bene e shpreh rezultat e deshiruara)deshiruara)

3.3. Rezultati –forcat motivuse qe krijohen si rezultat Rezultati –forcat motivuse qe krijohen si rezultat valences dhe pritjesvalences dhe pritjes

ShShprehja moivim rrejdhe nga fjala laine prehja moivim rrejdhe nga fjala laine move –movere qe d.t.h levizje,duke u nis move –movere qe d.t.h levizje,duke u nis nga kjo motivimi ne vete perbene tre nga kjo motivimi ne vete perbene tre emertues te berbahket”emertues te berbahket”

1.1. Çka drejon ao orienton sjelljen e tille Çka drejon ao orienton sjelljen e tille

2.2. Ne çfar menyre sjellja e tille e mban Ne çfar menyre sjellja e tille e mban konstantekonstante

3.3. Çka i jep energji sjelljesse njerezveÇka i jep energji sjelljesse njerezve

Motivimi per puneMotivimi per pune

Strategjia e komunikimitStrategjia e komunikimit Strategjia e qendrimit te Strategjia e qendrimit te

menaxhereve ndaj te punesuarvemenaxhereve ndaj te punesuarve Strategjia e pasrimi te punes Strategjia e pasrimi te punes Strategjia modifikimit te sjelljveStrategjia modifikimit te sjelljve

Matja e motivimitMatja e motivimit

Sipas Dejvid Gestit ekzistojne tri teknika Sipas Dejvid Gestit ekzistojne tri teknika te matjes se motivimitte matjes se motivimit

1.1. Anketimi i punetoreve (kerkimi motivimi Anketimi i punetoreve (kerkimi motivimi mbi ate seçka i motivon per pune)mbi ate seçka i motivon per pune)

2.2. Vleresimi i sjelljes se punetorit ne situata Vleresimi i sjelljes se punetorit ne situata te ndryshme te punes )te ndryshme te punes )

3.3. Matja e perpekjeve(elementeve e efekteve Matja e perpekjeve(elementeve e efekteve (performasat e punetoreve)(performasat e punetoreve)

Cikli i motivimitCikli i motivimit

Cikli i motivimit perfshine ti fazaCikli i motivimit perfshine ti faza

1.1. MotvimiMotvimi

2.2. Efekti (rezultati)Efekti (rezultati)

3.3. Kenaqesia (mosrezultati)Kenaqesia (mosrezultati)

Ndikimet e teorive instrumentale e Ndikimet e teorive instrumentale e motivimit ne lidershipmotivimit ne lidership

ValecaValeca PritjaPritja rezultatirezultati

Roli dhe rendesia e lidrshipitRoli dhe rendesia e lidrshipit

Lidershipi ka shume tipareLidershipi ka shume tipare Ne pergjithsi çdo kuptim dhe studim Ne pergjithsi çdo kuptim dhe studim

lidershipit duhet marre parasysh jo vetem lidershipit duhet marre parasysh jo vetem liderin ,atesit e tij por edhe liderin ,atesit e tij por edhe karakteristikat e pergjitshme ne karakteristikat e pergjitshme ne pergjegjesit e tij njerezit qe duhet pergjegjesit e tij njerezit qe duhet udhehequr si dhe aftesit e ture me udhehequr si dhe aftesit e ture me dinamiken e mjedisitdinamiken e mjedisit

--Orientimi kah njerezit Orientimi kah njerezit

-Personalteti per lidership-Personalteti per lidership

Zhvillimi i personalitetit dha Zhvillimi i personalitetit dha karrierakarriera

Personalitet rrjedh prej fjales latine”per Personalitet rrjedh prej fjales latine”per son”d.t.th te flasesh permes dikujt.son”d.t.th te flasesh permes dikujt.

Per zhvillimin e personalitetit neper faza Per zhvillimin e personalitetit neper faza rendesi vendimtare ka familja.rendesi vendimtare ka familja.

Faktor me rendisi qe ndkojne po ashtu ne Faktor me rendisi qe ndkojne po ashtu ne zhvillimin e personalitetit jane edhe ata qe zhvillimin e personalitetit jane edhe ata qe vijn nga mjedisi.vijn nga mjedisi.

Shume teoricient jane marr me zhvillimin e Shume teoricient jane marr me zhvillimin e personalitetit perkatesisht pjekurise se personalitetit perkatesisht pjekurise se njerezve ,nder te cilet edhe Daniel Levinson i njerezve ,nder te cilet edhe Daniel Levinson i cili thekson kater fazacili thekson kater faza

•Zhvillimi i personalitetit dha karrieraZhvillimi i personalitetit dha karriera

Hyrja ne boten e te rriturve 22-25vHyrja ne boten e te rriturve 22-25v Krijimi i familjes 33-40vKrijimi i familjes 33-40v Hyrja ne pjekuri 45-50vHyrja ne pjekuri 45-50v Kulmiacioni i pjekurise 55-50vKulmiacioni i pjekurise 55-50v

www.Biznesi.netwww.Biznesi.net