18

Mh201 01-01

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Mh201 01-01
Page 2: Mh201 01-01

ХэрээХонь байгаа газрыг

Хомхой чононд зааж Хов зөөсний хариуд

Хоёр нүдээр шагнуулна. / Д.Пүрэвдорж /

Эхийг анхааралтай унш. Юун тухай өгүүлж байгаа талаар бодол санаагаа солилцоорой

Page 3: Mh201 01-01

ховч

гэмгүй харгис

Page 4: Mh201 01-01

Мөр бүрт өгүүлэгдэж буй юмсыг эхээс ялга.

Сэдэв

Хэрээ хонь

чоно

хов

хоёр нүд Хүн / ховч /

Page 5: Mh201 01-01

Өгүүлэгдэж буй юмсаас үүдэн төрсөн санааг тодорхойлж болно.

Хэрээ байгаль дээр ямар амьтан болох талаар ярилцах.

Хэрээ бусад шувуудыг бодвол юухан хээхнээр боловч хоол хийдэг ба амьтны сэг

зэм, жижиг сээр нуруутан, шавж, ургамлын үрээр хооллодог бөгөөд бусад шувуунаас эрт 3 - 9 хөхвөр ногоон өнгийн хүрэн толботой өндөг гаргадаг байна. Ангаахай нь дөч орчим хоноод л нисч чаддаг аж. Хэрээ мөн гялгар цалгар юм цуглуулж үүрийнхээ ойролцоо нуудаг гэнэ. Үүнийг одоо хүртэл эрдэмтэд учрыг нь тайлаагүй байна.

Судлаачдын үзэж байгаагаар хэрээ тийм ч урт насалдаггүй бөгөөд онцлох бас нэг юм бол хэрээний нүд юм байна. Хэрээ үнэхээр сайн хардаг гэдэг нь үнэн бололтой. “Богд уулын модонд байсан хэрээ Туулын хөндийд үхсэн жижгэвтэр амьтныг хараад нисэж ирээд иддэг байна” гэж бичжээ.

Хээрийн хар хэрээ бол чоно даган нисч хоол зааж өгөх бөгөөд тэндээсээ амархаан хооллочихдог юм байна. Тиймээс зарим нь хэрээг нисдэг чоно гэж нэрлэдэг аж. Хэрээ дуугарвал чоно ирнэ гэдэгчлэн анчинд чоныг зааж өгч чононд гай болох нь ч энүүхэнд аж. Харин хэрээг сайн ажиглаж, түүний тусыг авч чадвал эсрэгээр чоно нохойноос болгоомжилж болох боломжтой юм байна. Яагаад гэвэл хэрээ бол чоныг дээрээс нь ерөнхийд нь ажиглаж түрүүлж нисэж явдаг байна.

Page 6: Mh201 01-01

Хэрээний тухай

хэлц

хэлэлцэх.

Ухаан сэтгэлгээнд жаахан муухан утгатай хэрээ маань монголчуудын хэлдэг зүйр үгэнд мөн дандаа л муу муухай утгаар хэлэгдсэн байх бөгөөд хэрээний найз чоно болон галуу, ноёд баядтай холбон утгалсан нь их юм.

Галуу дуугарвал ган болдог

Хэрээ дуугарвал чоно ирдэг.

Галуу дуурайжХэрээ хөлөө хөлдөөх .

Хар хэрээ цагаан болохгүйХамаг амьтан бурхан болохгүй.

Хар хэрээ улай дээрХаад ноёд хахууль дээр.

Xар хэрээ маханд дуртай

Харгис ноён жинсэнд дуртай .

Хон хэрээ дуугарвал

Ховдог чоно ирдэг. Хон хэрээ хоосон хашхирдаггүйХонь мал хоосон үргэдэггүй.

Борооны өмнө шорооБоохойн өмнө хэрээ .

Page 7: Mh201 01-01

Өгүүлэгдэж буй юмс өөр хоорондоо ямар харьцаатайг олж гол санааг тодорхойлно.

Хэрээ, чононд хонийг ховлож, хоёр нүдээр шагнуулсан тухай хэрэг явдал гарч байна.

Эндээс:

Хэрээ өөдгүй хүн /ховч хүн/

хоёр нүд өчүүхэн олзны төлөө хонь

өрөөлийг чоно зольдог.

Page 8: Mh201 01-01

Хэл бол танин мэдэхүй, сэтгэхүйн зэвсэг түүний илэрхийлэл болдог. Ийм учраас хэл бол мөн чанартаа зүйрлэл.

Г.Аветян

Хэрээ – ховч хүн

Àдилтгал - хүншүүлэл

нүд – амтат олз Àдилтгал

чоно – өөдгүй харгис хүн

Àдилтгал - хүншүүлэл хонь –гэмгүй,номхон хүн

Àдилтгал - хүншүүлэл

Шинэ санаа

Page 9: Mh201 01-01

Болж буй үйл явдалд зохиогч хэрхэн хандаж буйгаар зорьсон санааг тодорхойлно.

Зохиогч болж буй хэрэг явдалд хандах хандлагаа монголчуудын хэрээг үзэх

уламжлалт ойлголттой холбон гаргажээ.

Хэрээ шиг амьдрах

/ Хов зөөж / муухай.

Page 10: Mh201 01-01

Борооны өмнө шороо

Боохойн өмнө хэрээ Өөдгүй хүн өчүүхэн

олзын төлөө өрөөлийг

зольдог

Ховч хүнийг хэрээтэй адилтгасанИнгэж амьдрах муухай

Ховч, өөдгүй хүн

!!!

Page 11: Mh201 01-01

Хэрээ

Хонь байгаа газрыг Хомхой чононд зааж Хов зөөсний хариуд Хоёр нүдээр шагнуулна.

Эхээс цөм өгүүлбэрийг олж тэмдэглэ.

3 ___

1 _____

2 ___

_________________ 2

1

2 ________

1

2 _____

1 ___

Page 12: Mh201 01-01

Хэрээ Хонь байгаа газрыг Хомхой чононд зааж Хов зөөсний хариуд Хоёр нүдээр шагнуулна.

Эхээс тэмдэг нэрийг олж, өөр тэмдэг нэрээр солин найруулж, тухайн үг нь эхэд оносон болохыг эхийн үйл явдал, санаатай холбон тайлбарла.

Өлөн Ховдог Сувдаг Хөх Саарал Аюулт

Page 13: Mh201 01-01

Хов зөөдөггүй, ховыг хүлээж авдаггүй хүмүүсийг алдаршуулан дуулнам.

Хорт могойг гартаа ороож холдуулагч аргатныг магтан дуулнам.

/О.Дашбалбар /

Page 14: Mh201 01-01

Хэрээг хэрхэн оньсоголсныг тайлбарлан бичээрэй.

Үлгэрлэвэл: Айлын хооронд Алцан балцан Тэрэгний хойно Тээхэн таахан Хэрээ урьд ноён хүн байсан учир таахагнан тээхэгнэн алхдаг гэх домгоос сэдэвлэн хэрээний явах алхах , мөн хүн амьтанд ойр амьдардаг онцлог зэргээр адилтган оньсголжээ.

Цасанд цайрдаггүй Тас хар бие. Унгасан / унгас ноос / лонх Эвэр бөглөөтэй. Хар үхэр эврээрээ ус ууна. Хар лонх Хаш бөглөөтэй.

Page 15: Mh201 01-01

Хэрээ

Хэрээний хэлийг би эс мэднэ. Эс мэдэхийн учир хэрээ гуаглахаар муу хэллээ хэмээн битүүхэн сэжиглэнэ. “ Сайн хэлээ нааш нь, муу хэлээ цааш нь” гээд нулимна. Хөөрхий тэгтэл ижил ханиа асууж сурагласан байвал яана. “ Ирээч, бүү орхиоч хэмээн гуйсан байвал яана. Олон зуу насалдаг амьтанд зовлон хаа мундах вэ. Үхэл хагацал үзээд, үгээ хэлж ядан, уйлж унжиж яваа ч юм билүү. Үнэндээ гэхэд хараахаар юм хэрээнд би юу хийлээ. Хэрээ ч гэсэн надад жигшүүлэхээр бас юу хийлээ дээ. Хөөрхий. / Д. Батбаяр /

Эхэд ямар онцлог санаа байгааг ярилц.

Page 16: Mh201 01-01

Муугаас сал. “Бусдад гүжир үг шивнэсэн тэр хүнийг гэрээсээ хөөж

гарга” гэж эртний грекийн долоон ухаантны нэг Фалес сургасан. “Хов жив, гүжир гүтгэлгийг сарнай цэцэг дээр ассан хорт өт адил хяргах хэрэгтэй Ийм өт бол сайхан цэцгийн нимгэн булбарай талд нь нуугддаг юм” гэж өөр нэг гүн ухаантан айлджээ. Хов жив, гүжир гүтгэлэг, атгаг санаа залуу хүний дөлж тойрч, хол явбал зохих муу араншин.

Тэдгээртэй нэр төрөө бодон шийдвэртэй тулалд, муугаас салахад нь бусдад тусал, өөрийнхөө бүтэлгүй муутай байнга тэмц, тэгээд гай түйтгэрийн шалтгааныг өөрөөсөө эхлээд хайж сурах хэрэгтэй. Тэгж чадаж байвал зүрх сэтгэлд тань сайны үр үржин төлжсөөр байх болно. Нэгэн нэрт жүжигчнээс тайзны аз жаргалын нууц юунд байдаг вэ? гэж сэтгүүлч асуухад “Атгаг санадаггүйд” гэж хоёрхон үгээр хариулсан байна.

Атгаг санаагүй хүн аз жаргалдаа умбаж суудаг ажээ. Н Багабанди

Page 17: Mh201 01-01

Эхийг өмнөх задлалын дагуу дуурайн задлаарай.

Илжиг Адуу харсан илжиг Агсчиж нэг үзсэнээ Арга нь төдхөн мухардаж Арлын хооронд үүрэглэнэ. Д.Пүрэвдорж

Page 18: Mh201 01-01

Сайнд хүрэхийн тулд муугаа хал.