Een waakzaam oog voor het kerkelijk

kunstbezit in Limburg 2

Programma: Frank Hamers: welkom namens het Bisdom Roermond Agnes Vugts, voorstelronde en inleiding overleg Marc de Beyer, Museum Catharijneconvent Kerkcollectie Digitaal Sander van Daal en Lennart Willems, kunsthistorici Ervaringen eerste zes proefinventarisaties in de kerken Detlev Hagenaars, Constructiebureau Hagenaars Mogelijkheden 3D scanning voor het beter inzicht krijgen in historische interieurs en losse inventarisstukken discussie over mogelijk vervolg en borging ervaringen pilotproject 13.30 uur afsluiting

SKKN lijsten jaren 70 - 80

SKKN lijsten jaren 70 - 80

• Limburg heeft 283 parochies, met soms meerdere kerken, waarvan 218 Rijksmonument.

• Van 280 kerken in Limburg zijn de inventarissen van het kerkelijk kunstbezit door de SKKN beschreven. Het gros in de jaren zeventig en tachtig. Enkele nog zeer recent. (totaal één archiefkast vol)

• De inventarislijsten zijn op geen enkele manier ontsloten, behalve op alfabet van plaatsnaam waar de kerk staat

• De inventarislijsten zijn op geen enkele manier recent gecontroleerd op actualiteit.

• De inventarissen van 46 kerken in Limburg zijn digitaal ontsloten via TMS (van de 9990 kerken die in de TMS lijsten van de SKKN staan) In de TMS van Limburg staan nu 2915 objecten, gem. 63 objecten per kerk (maar alleen van de Servaas al 1453 objecten..)

• Het aantal Limburgse objecten in de WbC is 737. Waarvan 5 verzamelingen: (Lambertus in

Horst, Servaas te Maastricht, OLV Maastricht, Amelberga te Susteren, Petrus banden te Venray) en 13 losse objecten in 8 andere kerken, een klooster en twee musea.

• Volgens de conservator van de Bisschoppelijke collecties hebben ruim 160 kerken in Limburg voorwerpen die op de topstukkenlijst zouden moeten worden geplaatst

• Monumentenwacht Limburg kijkt elke twee jaar naar een kerk

• Erfgoedinspectie komt elke vier jaar kijken en neemt bij grote verzamelingen een steekproef

http://mco.test.picturae.pro/

Ervaringen

• St.-Christoffelkathedraal Roermond, invulvelden digitale omgeving

• St.-Pancratiuskerk Heerlen, onvolledige lijst/3D-scan objecten

• St.-Petruskerk Sittard, 3D-scan ruimte en grote objecten

• St.-Nicolaaskerk Heythuysen, efficiënt inventariseren en rol professional/vrijwilliger

• St.-Martinuskerk Tegelen, gevolgen kerksluitingen, samenvoegen collecties

• O.L.Vrouwe Munsterkerk Roermond, invoer in Kerkcollectie Digitaal

SKKN lijsten jaren 70 – 80 • Niet actueel door latere herwaardering, zaken die niet

aanwezig waren of later zijn toegevoegd (schenkingen), voortschrijdend inzicht

• Relatief weinig aandacht voor textiel en recenter vaatwerk is niet opgenomen

• Statisch archief wordt niet snel iets gemeld. Zelf aanvullen in Kerkcollectie Digitaal wellicht meer resultaat

• Niet alles is gefotografeerd • Keuren omschreven, niet gefotografeerd of uitgezocht • Niet altijd consequent: roerend of onroerend, meerdere

zaken onder 1 nummer of 1 geheel in onderdelen • Geen waardering, of het moet een waardering zijn omdat

het op de lijst staat • Geen samenhangen/ensembles/ kerncollecties en geen

mogelijkheid zaken aan te merken voor meer specifieke controle

Oude lijsten zijn geen goede basis voor adequaat behoud en beheer

Hoe verder? • Enkele kerken later nogmaals of

een deelcollectie (textiel) al gedaan

• Belangrijke objecten aanvullen • Recenter vaatwerk en paramenten • Fouten herstellen vanuit

voortschrijdend inzicht/ontbrekende gegevens aanvullen (zilver determineren)

• Vastleggen verplaatsingen van de ene naar de andere kerk al of niet na sluiting van een kerk

Eerste conclusies pilot • Urgentie (sluitingen, kleiner wordende groep betrokkenen) • Vrijwilligers en specialisten hebben ieder hun eigen werkwijze en kracht die

elkaar kunnen aanvullen • Organisatie en begeleiding gewenst • Actualisering nodig: efficiëntie /doelmatigheid vereist • Moderne technieken zijn toegevoegde waarde

Professionals samen met vrijwilligers • Krachten bundelen • Werk verdelen • Kennis delen • Behoud, beheer en veiligheid

Ideale combinatie: • Krachtige basis door professional • Lokale historische context door

vrijwilliger • Toegang tot parochie en kerk • Betrokkenheid

• Organisatie (verantwoordelijken van de parochie hebben weinig tijd)

• Begeleiding (voortgang monitoren, kwaliteit waarborgen, vraagbaak)

• Afbakenen relevante stukken, ensembles en kerncollectie

Professionals:

Vrijwilligers: • Maken van teams van

vrijwilligers per dekenaat

• Trainingen voor vrijwilligers

• Delen van ervaringen

professionals en vrijwilligers

• Werkwijze inventariseren

• Werken met mijnkerkcollectie

• Waarderen (is moeilijk door ontbreken expertise, referentiekader)

• Beschrijven

• Annoteren

• Ervaring opdoen

• Computervaardigheden en fotografie

• (kunst)historisch onderzoek (lopend onderzoek)

• Kritische blik op gegevens en overlevering

Instructie/begeleiding nodig bij:

Hulpmiddelen

3D scannen van kerkinterieurs en objectscans

• Ideaal voor onderzoek buiten de kerk (op universiteiten of in het buitenland)

• Bij diefstal of beschadiging weten politie en verzekering precies waar naar gekeken moet worden

• Reproductie mogelijk (bij verlies, t.b.v. restauraties, voor in processies/in kerk met open deuren)

Lunch

vragen…

Kansen …