PSIKOLOJIK DANIŞMA

Çeşitli nedenlerle;

-Uyum sıkıntısı çeken

-Kendini yalnız hisseden

-kendi sorunlarını kendi başına çözemeyen

-Başarısız ve değersiz gören kimselere

Sorunlarının kaynağını ve çözüm yollarını görmede yardımcı olur

Öğretmenler değil, Psikolojik danışmanlar

Yüz yüze, kişi kişiye etkileşim

ÖRNEK : çocukların meslek seçmelerinde yardımcı olabilecek nitelikteki mesleklere ait kitap ve benzeri yayınları toplayıp çocukların istifadesine sunmak, bir rehberlik faaliyetidir ama bir psikolojik rehberlik değildir. Bu bakımdan diyebiliriz ki bütün psikolojik danışma faaliyetleri, rehberlik faaliyetleridir, ama rehberlik faaliyetleri, psikolojik danışma değildir.

AMAÇ

Bireyin

Kendini

Gerçekleştirmesi

NIHAI – SONAL AMAÇ

Psikolojik Danışma

Hizmetinden Kimler

Yararlanır?

Öz saygı ve öz güveni düşük olan

Benlik algısı olumsuz olan, benlik algısı gerçekçi olmayan

Yalnızlık, değersizlik, başarısızlık duyguları yaşayan

Öfkesini denetleyemeyen, saldırgan davranışlar gösteren

İletişim sorunu yaşayan

Uyum problemi olan

Davranış problemi olan

Kaygı, korku yaşayan

Bağımlı kişilik özelliği gösteren

Kendine gerçekçi hedefler koyamayan

Kendisini daha iyi tanımak ve geliştirmek isteyen bireyler

Koşulsuz saygı

Koşulsuz kabul

Empatik anlayış

Saydamlık

Güven

Profesyonellik

Süreklilik

Gizlilik

Özerklik

İLKELER

Psikolojik Danışmanın

Danışma Süresince Sahip

Olması Gereken Özellikler

Nelerdir?

Yetkinlik

Anlayış

Tarafsızlık

Etkin Dinleme

Empatik Anlayış

Dürüstlük

Tutarlılık

Güvenirlilik

Saygı

Gizlilik ilkesine bağlılık

Eleştiri ve yargıdan kaçınma

Sosyal sorumluluk

Mesleki ve bilimsel sorumluluk

A. Bireysel Psikolojik Danışma

B. Grupla Psikolojik Danışma

PSIKOLOJIK DANIŞMA TÜRLERI

Hedef : Kişiler arası ilişkilerin geliştirilmesi

Bireyler arası etkileşim sağlanarak;

Bireyin kendini daha iyi tanıması

Problemlerini daha iyi görmesi

En uygun çözüm yolunu bulmasına yardımcı olmak

GRUPLA PSIKOLOJIK DANIŞMA

Her bireyin davranışsal amacı gerçekleştirilmeye çalışır

Terapötiktir (danışman ve danışanların tutumları ve aralarındaki ilişki türü. bu

ilişki, iletişim ve güveni sağlayan güvenli bir ortam sonucu oluşur.)

Danışmanın bireye derinlemesine yardım etme olanağı yoktur

GRUPLA PSIKOLOJIK DANIŞMA

Grup homojen olmalı

(Ortak ilgi ve sorunları olan kimseler)

Bireyler gruba katılmaya istekli olmalı

Üye sayısı sınırlı olmalı / 7-10

GRUPLA PSIKOLOJIK DANIŞMADA

GRUBUN OLUŞTURULMASI

Çok karmaşık sorunları olan

Çok gizli kalması gereken sorunları olan

Ürkek ve içe kapanık

Saldırgan

Dikkat çekme eğiliminde olan

Aşırı derecede kaygılı ve kuşkulu

Bu bireylerin bireysel psikolojik danışma alması yararlı olur

GRUBA ALINMAMASI GEREKEN

BIREYLER

Avantajları

Kısa zamanda çok sayıda bireye yardım sağlar

Empatik anlayışı geliştirir

Bireyler arası hoşgörü ve sorunları paylaşma alışkanlığı kazandırır

Bir gruba ait olma duygusunu yaşatır

Problemlere farklı yönlerden bakma becerisi kazandırır

Arkadaş grubundan destek almaya imkan verir

Birey değerliliğini hisseder

GRUPLA PSIKOLOJIK DANIŞMA

Sınırlılıkları

Derin duygulara girilemez

Korku ve kaygıları idare etmek zordur

Gizliliği sağlamak zordur

Grubun baskın üyeleri diğer üyeleri etkileyebilir

Grup üyeleri bireyselliklerini kaybedebilir

Görüş ayrılıkları bireyleri olumsuz etkileyebilir

Grup dinamiğini sağlayacak uzmanı bulmak ve süreci zamana yaymak kolay

değildir

1. Psikoanalitik Yaklaşım (Freud)

2. Davranışçı Yaklaşım ( Pavlov,

Watson, Thorndike)

3. Hümanist / Danışandan Hız

Alan Yaklaşım ( Maslow,

Rogers)

4. Bilişsel Yaklaşım ve Akılcı-

Duygusal Terapi ( Beck ve Ellis)

5. Varoluşçu Yaklaşım ( Frankl, Kierkgaard)

6. Gestalt Yaklaşım (Perls)

7. Seçim Teorisi/ Gerçeklik Terapisi ( Glasser)

8. Transaksiyonel Analiz Kuramı ( Berne)

9. Eklektik Psikolojik Danışma

PSIKOLOJIK DANIŞMA KURAMLARI

İnsan davranışlarının temelinde

cinsellik ve saldırganlık güdülerinin

bastırılmasıyla oluşan bilinçaltı

süreçleri etkilidir.

İnsan kişiliği id, ego ve süper ego

unsurlarından oluşur.

Sorunların kaynağı 0-6 yaş

döneminde aranır.

Tedavi : Bastırılmış duygu ve

düşünceleri bilinç üstüne çıkarmaya

dayanmaktadır.

Tedavi yöntemleri :

rüya analizi

hipnoz

mürekkep lekesi

Serbest çağrışım

1. PSIKOANALITIK YAKLAŞIM (FREUD)

Boş levha

Öğrenme ve yaşantılar

Psikolojik problemler yanlış

öğrenmenin bir sonucudur.

Çözüm; aynı yolla doğru davranışın

öğretilmesidir.

Tedavi Yöntemi

Sistematik Duyarsızlaşma

Yeniden bilinçlendirme

Atılganlık eğitimi

Model alma

2. DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM (

PAVLOV, WATSON, THORNDIKE)

Her birey eşsiz, biricik, tektir.

Her birey kendi niteliklerine uygun

düzeyde gelişmelidir.

Bireyin doğal girişimi engellendiğinde

ruhsal sorunlar ortaya çıkar

Tedavi Yöntemleri

Uygun koşullar oluştuğunda, her

insan problemini çözerek kendini

geliştirebilir.

Özel bir tekniğe gerek yoktur.

Psikolojik danışma sürecinin kendisi

iyileştiricidir.

3. HÜMANIST / DANIŞANDAN HIZ

ALAN YAKLAŞIM ( MASLOW, ROGERS)

Bireylerin akılcı, tutarlı ve gerçekçi

düşünerek olaylara yaklaşımını sağlar.

Bireyin olumsuz davranışlarının

arkasında, mantık dışı düşünceler

bulunur.

Tedavi

Mantık dışı, çarpık düşüncelerin

değiştirilmesine dayanır.

Bilişlerin-duyguların- davranışların

etkileşim halinde ve neden sonuç

ilişkisine sahip olmalarına dayanır.

Tedavide danışman; ev ödevi veren,

doğru düşünme için stratejiler üreten

öğretmen rolündedir.

4. BILIŞSEL YAKLAŞIM VE AKILCI-

DUYGUSAL TERAPI ( BECK VE ELLIS)

Yaşamı var eden, anlamlandıran,

insana yol gösteren insanın

kendisidir.

Birey özgürdür, irade sahibidir.

Bireyin özgürlüğünün farkında olması

ve sorumluluk alması esasına dayanır.

Tedavi

Bireyin kendi sorumluluğunu

üstlenmesine ve özgür varoluşunu

gerçekleştirmesine yardımcı olunur.

5. VAROLUŞÇU YAKLAŞIM ( FRANKL,

KIERKGAARD)

«Bir bütün kendisini oluşturan

parçaların toplamından farklıdır, aynı

olamaz»

İnsan organizmasından doğan denge

ruh sağlığının göstergesidir.

Denge bozulunca ruhsal bozukluklar

ortaya çıkar

Tedavi

Bireyin kendi benliği ve yaşadığı

çevre ile ilişkiye geçmesine yardım

edilir.

Sınırlama konmaz.

6. GESTALT YAKLAŞIM (PERLS)

Başarılı kimlik

Amaç : Başarılı kimlik kazanmaktır.

Bu olmadığında sorun yaşanır

*Yaşadığı dünyanın gerçekliğini göz ardı etmemek

*Davranışlarının sorumluluğunu kabul etmek

*Planlarını gerçekleştirmede sorumlu davranmak

*Yararlı etkinliklere katılmak

*Etik davranışlar içeren bir şekilde yaşamak

*Sevmek, sevilmek, kabul görmek

1.Sorumluluk

Amaç : Bireyin yaptığı eylemlerin sorumluluğunu üstlenmesini sağlamak.

Semptomlar kişinin geçmişinden değil, şuanki yalnızlık ve başarısızlığından

dolayı ortaya çıkar.

Sorumlu davranış sonucunda başarı sağlandığında semptomlar ortadan

kalkar

2.Gerçeklik

Amaç : Yalnızca insanları gerçeklerle yüz yüze getirmeye çalışmak değil, aynı

zamanda gereksinimlerini karşılayabilecek hale getirmektir.

7. SEÇIM TEORISI/ GERÇEKLIK

TERAPISI ( GLASSER)

Ebeveyn

Yaşamın ilk yıllarında anne-baba

davranışlarının kayıtlarından oluşur.

Yetişkin olunduğunda ebeveyn-ego

durumunun aktif hale geldiği

durumlarda onlar gibi hisseder,

düşünür, konuşur ve tepki veririz.

Yetişkin

Kişinin mantıklı ve sağduyulu yanıdır.

Çevreyi objektif olarak değerlendirir.

Şimdi ve buradaki gerçeği göz önüne alarak, verilere dayalı hareket eder.

Çocuk

0-7 yaş yaşantılarına ait kayıtlardan oluşur.

Yıllar sonra kişi çocuk ego-durumunda hareket ettiğinde aslında

çok uzun yıllar önceki davranışını tekrar etmektedir.

8. TRANSAKSIYONEL ANALIZ KURAMI

( BERNE)

Danışmanların belli bir danışma kuramının teorik kurallarına takılıp kalmadan,

Probleme

Danışana

Şartlara

Kendilerine

en uygun olacağına inandıkları danışma yaklaşımlarını bir arada

kullanmalarıdır.

9. EKLEKTIK PSIKOLOJIK DANIŞMA

Ümmügülsüm GÖKŞENLİ

Kocaeli University

ELT Departmant