Sąsiadka

Ogólna charakterystyka terenu w celach promocji walorów przyrodniczych regionu.

Sąsiadka

Dorota RębaInformacja Naukowa

i Bibliotekoznawstwo II rok

UMCS Lublin

Ze względu na unikalne walory krajobrazowe terenów Sąsiadki postanowiłam przybliżyć zagadnienia dotyczące zarówno historii, jak i aspekty turystyczno – przyrodnicze tej miejscowości.Mam nadzieję, ze zainteresuję Was na tyle, że zechcecie ją odwiedzić podczas wyjazdów i wakacyjnych wędrówek, bo naprawdę warto.

Zapraszam do zapoznania się z prezentacją.

Wstęp

Sąsiadka / k. Szczebrzeszyna

Jest położona w odległości około 8 km od Szczebrzeszyna, niedaleko ujścia Gorajca do Poru. Zachowało się na jej terenie wczesnośredniowieczne grodzisko. Prace archeologiczne były tam prowadzone w latach 1936 – 1939 oraz kontynuowane w 1946r. po zakończeniu wojny. Badania były prowadzone przez Katedrę Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.Najpełniejsze opracowanie dotyczące grodziska w Sąsiadce przedstawiła Z. Wartołowska w pracy pt. Gród Czerwieński Sutiejsk na pograniczu polsko-ruskim, w czasopiśmie „Światowit”, t. XXII. Warszawa 1958r.

Sąsiadka

Grodzisko, zwane „Okopem” – są to potężne wały sięgające 6m wysokości, 12-15m szerokości. Znajdują się one przy północno – wschodniej granicy Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego.Wały tworzą trzy części grodziska:

I. Gród właściwy, w którym znajdowała się siedziba księcia –duży drewniany budynek – oraz studnia na majdanie.

II. Podgrodzie – część gospodarcza.III. Teren między wałami, o wyraźnie wojskowym

charakterze.

Grodzisko

W epoce Średniowiecza Roztocze do rzeki Por wchodziło w skład Grodów Czerwieńskich. Król Mieszko I władał nimi do 981 r. Po najeździe księcia kijowskiego – Włodzimierza Wielkiego - Grody Czerwieńskie zostały włączone do Księstwa Ruskiego. W 1018 r. Bolesław Chrobry ponownie przyłączył je do Królestwa Polskiego. Później jednak książęta ruscy zagrabili je, wykorzystując zaangażowanie Mieszka II w wojnie z Niemcami.

Po upadku Rusi Halickiej w 1340 r. Kazimierz Wielki na trwałe włączył Grody Czerwieńskie do Królestwa Polskiego.

Sąsiadka – historia

Źródło ilustracji:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Grody_czerwienskie.png&filetimestamp=20100803094226

Grody Czerwieńskie






Grody Czerwieńskie były ważnym kompleksem obronnym na szlaku handlowym Kijów – Kraków – Praga. Szlak ten przebiegał północnymi krawędziami Roztocza Środkowego i Zachodniego, a strzegły go następujące grody: Lipsko – Miasteczko, Kosobudy, Szczebrzeszyn, Sąsiadka, Turobin, Batorz. Największy i najważniejszy z grodów – Czerwień – znajdował się w rejonach dzisiejszego Tomaszowa Lubelskiego, na bagnach obecnej wsi Czermień.


Prawdopodobnie to Jarosław Mądry, książę ruski, po zajęciu Grodów Czerwieńskich przez Księstwo Ruskie w 1031 r., zajął się budową grodu Sutiejsk (Sąsiadka) dla ochrony zachodniej granicy. Budowa grodu trwała od 1031 do 1039 r.W 1097r. w Sutiejsku potwierdzona jest wizyta księcia Dawida Igorowicza. Jako dowód archeologiczny uważane jest znalezisko 5 ołowianych pieczęci z jego imieniem.Gród został zniszczony w 1205 r., przypuszczalnie przez księcia Romana, już nigdy go nie odbudowano.Bardziej jednak prawdopodobne jest, że Sąsiadka została zniszczona przez Tatarów w 1240 roku, może nawet później w 1261 roku kiedy Burondaj nakazał zburzenie wszystkich istniejących na ówczesnej Rusi grodów.


Grodzisko w Sąsiadce

Jesienna

panorama

grodziska.

Funkcje gospodarcze ośrodka grodowego przejął pobliski Szczebrzeszyn leżący na szlaku Włodzimierz–Zawichost, z brodami na Wieprzu, wymieniany jako miasto już w 1352r.

Obok grodziska powstała wieś Sąsiadka (Sącieska) notowana w 1403 roku. Grodzisko zwane „Okopem” leży na południe od środkowej części wsi. Jest złożone z właściwego grodu o kształcie owalu, mającego średnicę około 50m oraz obszernego podgrodzia, również otoczonego wałami. W grodzie odkryto pozostałości studni o górnej średnicy 8m i głębokości 16m, a w niej, wspomniane już, pięć pieczęci ołowianych Dawida Igorowicza.Nazwa Sutiejsk z upływem czasu została przemianowana na: Sąciażka - w roku 1430 wieś o takiej nazwie wchodziła w skład dóbr latyczyńskich, Sąciaska - istnieje w księgach poborowych z XVI wieku. Inne nazwy to: Sącieszka, Siensiaszka, Sączawka.


Tablica informacyjna o grodzisku dla turystów

Sąsiadka,

kwiecień 2011r.

Więcej zdjęć z

Sąsiadki i

grodziska na:

http://www.facebook.com/pages/Studencki-projekt-o-Szczebrzeszy%C5%84skim-Parku-Krajobrazowym/209443215736214








Wąwóz Kolejny obiekt turystyczny w Sąsiadce, po Grodzisku, to wąwóz.Jest on znaną od lat atrakcją turystyczną tego regionu.Wylot tego długiego na ok. 200mwąwozu znajduje się w centrum wsi Sąsiadka, w płn. części tzw. Guza Szczebrzeszyńskiego. Wzgórze to zbudowane jest z margli, przykrytych miejscami płatami gliny zwałowej , na których zalegają osady lessowe, w których rozwinięty jest wspomniany wąwóz. Dochodzi on ku północy do tarasu zalewowego doliny rzeki Por.

Rysunek opracował:L. Jankowski (2005r.)

Fragment wąwozu w Sąsiadce.

Wąwóz

Wąwóz w SąsiadceFot. L. Jankowski (2005r.)

Obecnie Sąsiadka jest małą, bardzo uroczą wioską.Malowniczy wąwóz zachęca do wycieczek pieszych, a także wypraw quadem czy motorem typu cross.Liczne łąki i lasy są idealne do wypoczywania na łonie natury. Istnieje także możliwość zorganizowania ogniska lub grilla.Sąsiadka jest jednym z przystanków na trasach wycieczkowych:

1. Szczebrzeszyn – Sąsiadka (10km) – Radecznica (18km).

2. Szczebrzeszyn – Szperówka – SąsiadkaSąsiadka jest także przystankiem na trasie Centralnego Szlaku Roztocza: Szastarka –Bełżec.

Sąsiadka

Sąsiadka gwarantuje nam również obcowanie z najmniej naruszoną przez działalność człowieka przyrodą przez położenie blisko Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego. Piękne widoki, spokój i natura na wyciągnięcie dłoni, pozwalają docenić i zrozumieć troskę oraz zabieganie o tworzenie obszarów chronionych, mimo sprzeciwu niektórych grup społecznych.

Zakończenie

Na zdjęciu: zachód słońca – widok z podgrodzia w Sąsiadce.

1. Wartołowska Z., Gród Czerwieński Sutiejsk na pograniczu polsko-ruskim, „Światowit” t. XII, Warszawa, 1958.

2. Górak J., Miasta i miasteczka Zamojszczyzny, Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Zamościu, Zamość , 1990.

3. Plan rozwoju lokalnego Gminy Szczebrzeszyn - Załącznik do Uchwały Nr XXI/126/04 Rady Miejskiej w Szczebrzeszynie z dn. 28.05.2004r., Szczebrzeszyn, 2004.

Bibliografia

Education

Sąsiadka