TTK m. 400/3

6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNUNUN

400/3. MADDESİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Doç. Dr. İbrahim ARSLANSelçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi

2

Anonim Şirketin Denetim Zorunluluğu

15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN

Bilindiği gibi, AŞ ortaklarının bireysel olarak denetim yetkisi bulunmamaktadır.

3

Anonim Şirketin Denetim Zorunluluğu


Denetim yetkisi “denetçi (ler)” aracılığıyla kullanılmaktadır.

4

6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme


ETK, Denetçi veya Denetim Kurulunu AŞ’in zorunlu bir organı olarak kabul etmiştir.

5



Ancak, Denetçilerde herhangi bir nitelik aranmamıştır.

6



Bu sebeple uygulamada, denetim yapabilecek bilgiye sahip olmayan kişilerin denetçi seçildiği görülmektedir.

7



Denetçilerin gerek ortaklar arasından gerek ortaklar dışından seçilmesi mümkün kılınmıştır.

8



Bu durum, çoğu zaman AŞ’de gerçek anlamda denetim yapılmasını engellemiştir.

9



Nitekim, Ticaret Hukuku doktrininde bu husus şiddetle eleştirilmiştir.

10



Eleştirilerde denetimin daha etkin bir hale getirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

11

Problemin Tesbiti


Çözülmesi gereken problem bellidir.

Denetim şart.Ama nasıl?

12

6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi


Yeni TTK’nun en önemli hedeflerinden biri “Denetim” konusunu rehabilite etmek olmuştur.

13



ve rehabilitasyon amacıyla bütün anonim ve limited şirketlerde bağımsız dış denetim zorunlu kılınmıştır.

14



2013 yılından itibaren yeni hükümler uygulanmaya başlanacaktır.

15



Yeni TTK’na göre denetim yetkisini sadece

SMMM, YMM ve Bağımsız Denetleme Şirketleri kullanabilecektir.

16



Böylelikle, denetim konusunda neredeyse 180º değişiklik meydana gelecektir.

17



Denetim konusundaki bu radikal değişiklik Kanunun Gerekçesinde de kendisini hissettirmektedir.

18



Genel Gerekçede, “Denetçinin bağımsızlığı konusunda çok titiz olan kanun, denetçi ile denetlenecek olan şirket arasında her türlü ilişkiyi denetçiliğe ve etiğe aykırı görmektedir” denilmektedir.

19

6102 sy. TTK m. 400


TTK’nun 400. maddesinde denetçi olabilecek kişiler düzenlenmiştir.

20

6102 sy. TTK m. 400


Bu maddenin 1. fıkrasında gerçekten denetçi ile şirket arasındaki bağımsızlık ilkesine detaylı olarak yer verilmiştir.

21

6102 sy. TTK m. 400


Hatta uygulamada bu fıkrada sıralanan engellerin tesbit ve takibinde bile zorluk yaşanabilir.

22

6102 sy. TTK m. 400/3


Ancak, aynı maddenin 3. fıkrasında, gerekçede övgüyle söz edilen bağımsızlık ilkesinin gözardı edildiği kanaatindeyiz.

23

6102 sy. TTK m. 400/3


TTK m. 400/3 hükmüne göre denetçilerin denetleme yaptığı şirkette aynı zamanda …

24

6102 sy. TTK m. 400/3


Vergi Danışmanlığı veVergi Denetimiyapması mümkündür.

25

6102 sy. TTK m. 400/3


Görüldüğü gibi, 400/3 hükmü, 400/1’de dikkate alınan denetçinin bağımsızlığı ilkesini belirli hizmetler için görmezden gelmektedir.

26

6102 sy. TTK m. 400/3


Oysa, 400/3’te bahsedilen görevler 1. fıkradaki bazı engellere nazaran denetçinin bağımsızlığını daha çok etkileyecek niteliktedir.

27

6102 sy. TTK m. 400/3


Bu görevlerin hem denetçilerin bağımsızlığına hem denetçi etiğine aykırı olduğunu düşünmekteyiz.

28

6102 sy. TTK m. 400/3


Bir kişinin aynı şirketten aldığı danışmanlık ücretinin yanısıra bu kez denetim karşılığı ücret alması etik ve bağımsızlık ile açıklanamaz.

29

6102 sy. TTK m. 400/3


Denetçinin bağımsızlığı doğru bir tercihtir.

Etik ilkeleri ise zaten genellikle evrenseldir.

30

TTK m. 400/3 Hükmü Kime Yarar?


Böyle bir hükmün esas itibariyle bireysel çalışan meslek erbabını etkilemeyeceği açıktır.

31



Buna karşılık bu hüküm, büyük organizasyon kuran denetim şirketlerine yeni imkânlar sağlayacaktır.

32



Örneğin, bir denetim şirketi bir yandan ücret aldığı AŞ veya LŞ’e vergi danışmanlığı sunarken diğer yandan aynı şirketin Bağımsız! Denetçiliğini yapabilecektir.

33



veya bir vergi denetçisi AŞ veya LŞ’in vergi denetimini yaparken diğer yandan aynı şirketin Bağımsız! Denetçiliğini sürdürebilecektir.

34

Danışman = Denetçi


Vergi Danışmanlığı Hizmeti

Bağımsız Dış Denetim Hizmeti

35

Denetimde Bağımsızlık Önemlidir!


Bu şekilde düzenlenen denetimin BAĞIMSIZ olmasından söz edilemez.

36

SONUÇ ve KANAAT


Şirkete vergi danışmanlığı yapanların aynı zamanda o şirketi objektif olarak denetlemesi beklenemez.

37

SONUÇ ve KANAAT


Nitekim TTK m. 400/1 hükmü esasen bu ilke üzerine inşa edilmiştir.

38

SONUÇ ve KANAAT


Hatta TTK’nun AŞ’e ilişkin hükümlerinin tamamı bağımsızlık ve şeffaflık ilkelerini baz almıştır.

39

SONUÇ ve KANAAT


Kurumsal Yönetim İlkeleri de bu esaslar üzerine oturtulmaktadır.

40

SONUÇ ve KANAAT


TTK’nun YK üyelerinin rekabet yasağı ve şirketle işlem yapma yasakları da aynı esaslardan kaynaklanmaktadır.

41

SON SÖZ PROBLEMİN ÇÖZÜMÜ


Çözüm bellidir.TTK m. 400/3 kanundan çıkarılmalıdır.

42



Bu yapılırsa 400/1. maddenin anlamı netleşmiş olacaktır.

43



Böylece, m. 400/1’de yer alan bağımsızlık ve etik davranma amacına ulaşılmış olacaktır.

Teşekkürler…

15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN 44

Education

TTK m. 400/3