Türkiye’de Dijital Koruma Politikaları

Prof. Dr. Bülent Yılmaz - Arş. Gör. Tolga Çakmak

Hacettepe Üniversitesi

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü

{byilmaz, tcakmak}@hacettepe.edu.tr

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

İçerik

• Kültürel Miras ve Dijitalleştirme

• Türkiye’de Dijitalleştirme Çalışmalarının Değerlendirilmesi

• Türkiye’de Dijitalleştirme ve Dijital Koruma ile İlgili Sorunlar

• Sonuç ve Öneriler

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Kültürel Miras ve Dijitalleştirme

• Dijital ortamda kültürel miras ürünlerinin oluşturulması ya da yaşatılması

• Kültürel bellek kurumlarının dijital koruma yatırımları• Anadan doğma dijital

• Dijital ortama aktarma

• Dijital Koruma teknikleri: göç, öykünme, yenileme, dijital arkeoloji…

• Teknik ve teknoloji standartları

• «Erişilebilirlik için koruma»

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Dijitalleştirme Girişimleri

• Kültür ve Turizm Bakanlığı

• Milli Kütüphane

• Üniversite ve Halk Kütüphaneleri

• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü

• Araştırma Merkezleri

• Başlangıç noktası: Basılı materyallerin elektronik ortamda tanımlanma ve kataloglama çalışmaları

• İkinci adım: Basılı materyallerin elektronik ortama aktarılması

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Dijitalleştirme Girişimleri

1970-2000 TÜYATOK Projesi

• Tanımlama süreçleri doğrultusunda yazma eserlerin tanımlanması

• Yazma eserlerin görülebilirliğinin artırılması amacıyla envanterin oluşturulması

Akademik ve Araştırma Kütüphaneleri

• Genellikle yazma eserlerin sayısallaştırılması odaklı çalışmalar

Araştırma Merkezleri

• Koleksiyona ve kurumsal hedeflere yönelik dijitalleştirme uygulamaları

• Teknoloji bağlamında tanımlama uygulamalarına yönelik çalışmalar

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Dijitalleştirme GirişimleriBilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri

• Elektronik tez projeleri

• Açık arşiv kurma/geliştirme

• Dijital ortamdaki eserlere yönelik kayıt aktarım projeleri

• Eğitim ve farkındalık oluşturma çalışmaları

Milli Kütüphane

• 2004 yılında yürütülen bir proje ile 25200 kaynağın dijitalleştirilmesi

• Europeana ile kayıt paylaşımı

Halk Kütphaneleri

• 28 Halk/Bölge Kütüphanesinde dijitalleştirme çalışmaları

• 167 bin materyalin dijitalleştirilmesi

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Dijitalleştirme Girişimleri

Arşivler

• DAGM – 9 milyon materyalin dijitalleştirilmesi

• Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Dijitalleştirme Projeleri

AccessIT Projesi

• 50 bin kültürel miras ürününün Europeana ile paylaşılması

• Dijitalleştirme uzaktan eğitim programı

Milli Kütüphane

• Gazete koleksiyonunun Europeana ile paylaşılması

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Dijitalleştirme Projeleri

INDICATE Projesi

• Kültürel miras ürünlerine yönelik araştırmalar için elektronik altyapı

• Dijtialleştirme ve koruma politikalarının geliştirilmesi

LoCloud Projesi

• Küçük ve orta ölçekli kültürel bellek kurumlarındaki dijitalleştirilmiş materyal sayısının artırılması

• Bu kurumlar için altyapı olanaklarının sağlanması

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Bilimsel Etkinlikler

Bilgi Kaynaklarının Sayısallaştırılmasında İşbirliği ve Standartlar Çalıştayı

• Dijitalleştirme işlemlerinin değerlendirilmesi

UNESCO Dünya Belleğinde Türkiye Çalıştayı

• Dijitalleştirme uygulamalarında gereklilikler

İBB Atatürk Kitaplığı Nadir ve Yazma Eserlerin Dijitalleştirilmesi Çalıştayı

• Sayısallaştırma Çalışma Grubu

TBD – Kültür ve Sanatta Bilişim Grubu

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Sorunlar

• Birbirinden bağımsız ve kopuk olarak gerçekleştirilen problemler

• Personel beceri ve yeterlilikleri

• Bütçeleme

• Ulusal standartların eksikliği

• Terminoloji açısından tanımlamada birliğin olmaması

• Yasal düzenlemeler ve telif hakları ile ilgili belirsizlikler

• Toplu katalog eksikliği

• Kültürel bellek kurumlarını toplayan bir platformun olmaması

• Üst kurul eksikliği

• Kullandırma ile ilgili sorunlar

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Sonuç

• Paydaşların etkinlikle yer aldığı bir süreç yönetiminin gerçekleştirilmesi

• Başarılı bir stratejik yönetim gerekliliği• Dijital dönüşüm

• Dijital bilgi kaynaklarının yönetimi

• Dijital kaynaklara yönelik hizmet tabanlı yaklaşım

• IFLA Trend Raporu – Dijitalleştirme Politikası geliştirme gerekliliği

• Dijital koruma ile ilgili süreçlere yönelik planlama ve strateji geliştirme

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu

Türkiye’de Dijital Koruma Politikaları

Prof. Dr. Bülent Yılmaz - Arş. Gör. Tolga Çakmak

Hacettepe Üniversitesi

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü

{byilmaz, tcakmak}@hacettepe.edu.tr

5 Aralık 2014 – Kültürel Miras ve Kültürel Bellek Sempozyumu