Uğur, B. ve Arkün Kocadere, S. (2016). Öğrenme ve öğretme sürecine BİT entegrasyonu: Bir çevrimiçi öğretmen eğitimi önerisi. XVIII. Akademik Bilişim Konferansı (AB16), 30 Ocak-5 Şubat, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.

[1] Çevrimiçi Öğretmen Eğitimi Önerisi Hacettepe Üniversitesi’nin ortak olduğu, yürütücülüğünü Dr. Selay Arkün Kocadere’nin yaptığı 2014-1- TR01- KA201- 012990 numaralı ‘Searching for the Labours of Hercules’ isimli proje kapsamında geliştirilmiştir. Proje Erasmus+ Programı kapsamında Avrupa Komisyonu tarafından desteklenmektedir. Ancak burada yer alan görüşlerden Avrupa Komisyonu ve Türkiye Ulusal Ajansı sorumlu tutulamaz.

Öğrenme ve Öğretme Sürecine BİT Entegrasyonu: Bir Çevrimiçi Öğretmen

Eğitimi Önerisi1

Bengüsu UĞUR2 Selay ARKÜN KOCADERE

3,

2 Hacettepe Üniversitesi, BÖTE, Ankara

3 Hacettepe Üniversitesi, BÖTE, Ankara

bengusu.ugur@hacettepe.edu.tr, selaya@hacettepe.edu.tr,

Özet: Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) kullanımının akademik başarıdan, tutuma pek çok

değişken üzerinde olumlu etkilerinin olduğu çeşitli çalışmalarda görülmüş, BİT' in öğrenme ve öğretme süreçleri

ile bütünleştirilmesinin gerekli ve önemli olduğu vurgulanmıştır. BİT'in eğitimde kullanımının öncüleri olarak

öğretmenler görülmekte, öğretmenlerin bilgi ve becerilerindeki eksiklikler entegrasyon sürecinin önünde engel

oluşturmaktadır. Entegrasyon sürecinde öğretmenlerin eğitime ihtiyacı olduğu, Türkiye özelinde ise verilen

eğitimlerin yetersiz geldiği araştırmalarda görülmüştür. Bu çalışmada öğretmenlerin BİT'in öğrenme ve öğretme

süreçlerinde kullanımına yönelik bilgi ve becerilerindeki eksiklikleri doğrultusunda çevrimiçi bir ders önerisi

sunulmuştur. Önerinin geliştirilmesinde başta 21. yüzyıl öğretmen yeterlilikleri olmak üzere BİT entegrasyonu

ile ilgili alanyazından faydalanılmıştır. Eğitimin tasarlanmasında Roblyer ve Doering (2013) tarafından

güncellenmiş Teknoloji Entegrasyonu Planlama modeli temele alınmıştır.

Anahtar Sözcükler: Öğretmen Eğitimi, Teknoloji Entegrasyonu, Çevrimiçi Eğitim

ICT Integration in Teaching - Learning Process : An Online Teacher Training Proposal

Abstract: Information and Communication Technology in Education (ICT) has been observed to have positive

effects on many variables such as academic achievement and attitude in several studies. Necessity and

importance of ICT integration is emphasized. Teachers is seen as a pioneer for the process of ICT integration in

education and lack of teachers' knowledge and skills is a barrier for the integration process. So teachers need

training about how to integrate ICT into teaching and learning process. Integration process in which teachers are

in need of training has been shown to be insufficient in the training. In this study, it was presented online course

proposal in order to acquaint teachers with necessary knowledge and skills. In developing the proposal made of

use 21st century teacher qualification and the integration of ICT related literature. In the design of education has

been based Technology Integration Planning model which was updated by Roblyer and Doering(2013).

Keywords: Teacher education, Technology integration, Online learning.

1. Giriş

Teknolojideki hızlı gelişmeler, iş yapma biçimimiz,

bilgiyi elde etme yollarımız gibi pek çok alanda

değişime sebep olmuştur, eğitim de bu değişimden

etkilenenlerden biridir [14]. Dünya tüm bu değişimi

yaşarken, bireyleri gerçek hayata hazırlamayı

amaçlayan eğitimin de günümüz teknolojisiyle

uyum sağlaması beklenmektedir [11]. Bu bağlamda

temel olarak öğrenmenin gerçekleştirilmesi için

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) araç olarak

kullanılması olarak tanımlanabilecek [45] teknoloji

entegrasyonu gündeme gelmektedir.

Teknolojinin eğitim ile ilişkisinin sürekli

güncellenmesi ve entegrasyon sürecinin çok

boyutlu olması sebebi ile tek bir tanım ortaya

koyulamamış; araştırmacılar çalışmalarının

sınırlarını belirlemek için entegrasyon ile ilgili

farklı tanımlar ortaya koymuşlardır. Entegrasyon

süreci başlangıçta derslerde bilgisayar kullanımı

şeklinde tanımlanırken [23]; şimdilerde

öğrencilerin öğrenmesine katkı sağlayan

sürdürülebilir bir süreç olarak tanımlanmaktadır

[48]. ISTE eğitime teknoloji entegrasyonunu;

"belirli bir içerik alanında ya da disiplinler arası bir

bağlamda öğrenmenin artırılması için teknolojinin

sürece dahil edilmesi, öğretimle ilgili işlevlerin bir

parçası haline getirilerek, diğer eğitsel araçlar gibi

erişilebilir olması" şeklinde tanımlamıştır [21].

Teknoloji entegrasyonu ile ilgili olarak BİT

araçlarının öğrenme ve öğretme süreçleriyle

bütünleşmesinde mikro, meso ve makro düzey

olmak üzere farklı düzeyler bulunmaktadır [48].

Mikro düzey; sadece BİT kullanımı ile ilgili ders

verilmesini ve derslerde BİT kullanımını kapsarken,

meso düzey; konu alanlarında etkili biçimde BİT

kullanımını içerir ve makro düzey; öğretim

programları ile bütünleşmeyi ifade eder [29].

Özellikle meso ve mikro düzey entegrasyonda

öğretmen etkin bir rol oynamaktadır.

Nitekim teknolojinin eğitimde kullanımı ile ilgili

yapılan çalışmalarda ilk olarak eğitimde değişimin

öncüleri olarak görülen öğretmenlerin ele alındığı

görülmektedir [18], [45].

Yıldırım öğretmenlerin teknolojiyi kullanmaya

yönelik tutumlarının düşük olduğu ve eğitimde

teknoloji kullanımı konusunda bilgi ve beceri

eksiklikleri olduğunu belirtmiştir [49]. Bingimlas

(2009) özgüven eksikliği, bilgi yetersizliği,

olumsuz tutumu olan ve değişmeye karşı dirençli

öğretmenlerin teknoloji entegrasyonu önündeki

engellerden bir olduğunu dile getirmiştir [4].

Bingimlas (2009)’ın dile getirdiği öğretmen

özelliklerin üstesinden eğitimle gelmek mümkün

gözükmektedir [4]. Yapılan çeşitli çalışmalarla

teknoloji entegrasyonunda öğretmen eğitiminin

önemine dikkat çekilmiştir [8], [1], [10].

Öte yandan bazı çalışmalar teknoloji entegrasyonu

eğitimi almış olmalarına rağmen öğretmenlerin

teknoloji kullanımı konusunda çekimser

olabildiklerini ve daha fazla uygulamaya ihtiyaç

duyduklarını göstermektedir [5]; [41].

Türkiye de ki teknoloji entegrasyonunun önündeki

engellerden biri de öğretmen eğitimi programlarının

sınırlı olması olarak dile getirilmektedir [44].

Öğretmenlere yeterli hizmetiçi eğitimin

verilmemesinin önemli sorunlardan biri olduğu

belirtilmiştir [39]. Yapılan bir araştırmada büyük

çoğunluğu eğitim almış öğretmenlerin derslerinde

BİT kullanmadıkları görülmüş, öğretmenlerin

aldıkları eğitimin sorgulanması gerektiğini

belirtmiştir [45]. Öğretmenlere verilen hizmetiçi

eğitimler incelendiğinde; bireysel farklılıkların göz

ardı edildiği yöntemler eleştirilerek,

kişiselleştirilmiş mesleki gelişim etkinlikleri

önerilmiştir [19].

Bu çalışmanın amacı; teknoloji entegrasyonu ile

ilgili alanyazını dikkate alacak şekilde eğitime

teknoloji entegrasyonu üzerine öğretmenlere

yönelik çevrimiçi bir ders taslağı sunmaktır.

2. 21. Yüzyıl Öğretmen Yeterlikleri

Teknolojideki hızlı değişimin eğitim alanına

yansıması ile toplumun beklentileri de değişmiş ve

bunları karşılayabilmek için değişimin öncüleri

olan öğretmenlerden beklentilerde değişmiştir.

Çeşitli çalışmalarda BİT okuryazarı bir toplum

oluşturabilmek için öncelikle örnek olabilecek

öğretmenlere ihtiyaç duyulduğu [40]; eğitimin

kalite ve verimliliğinin belirleyicilerinden biri olan

öğretmenlerin nitelikleri ile eğitimin niteliği

arasında bir ilişki olduğu belirtilmiştir [3].

Öğretmenlerden beklenen bu yeterliliklere ilişkin

ulusal ve uluslararası pek çok kuruluş standartlar

geliştirmiştir. ISTE 2008 yılında güncellenmiş hali

ile 5 kategori ve 20 performans göstergesinden

oluşan standartları ortaya koymuştur [21].

• Öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırmak ve

yaratıcılığını teşvik etmek

• Dijital çağın öğrenme yaşantılarını ve

değerlendirmelerini tasarlamak ve geliştirmek

• Dijital çağda çalışma ve öğrenme konusunda

model olmak

• Dijital vatandaşlığa model olmak ve dijital

vatandaşlık konusunda bireyleri teşvik etmek

• Profesyonel gelişim ve liderlikle meşgul olmak

Bu kategorilerin altında 20 performans

göstergesinden bazılarına "teknoloji okuryazarı

olma, derslerinde teknolojiyi kullanma, öğrencileri

teknolojiyi kullanmaya yöneltme" öğretmenlerden

beklenen yeterlilikler olarak örnek verilebilir [22].

UNESCO tarafından hazırlanan Öğretmenler için

BİT Yeterlilikleri Standartları kapsamında

öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlık

becerilerinin geliştirilmesi önerilmektedir [47]. Bu

çalışmada öğretmenlerden beklenen yeterlilikler 3

kategoriye ayrılarak, her bir kategori 6 ana başlık

üzerinden incelenmiştir. Söz konusu kategoriler (1)

Teknoloji okuryazarı, (2) Bilgiyi derinleştirme ve

(3) Bilgiyi yaratmadır. Kategorilerin her biri için şu

altı başlıkta ise toplam 62 performans göstergesine

yer verilmiştir: (a) Politika, (b) Müfredat ve

Değerlendirme, (c) Pedagoji, (d) BİT, (e)

Organizasyon ve Yönetim, (f) Öğretmen Mesleki

Gelişimi

UNESCO’nun teknoloji okuryazarı yaklaşımı baz

alındığında; "Öğrenenlerin ders içeriği ile birlikte

BİT becerileri kazanmalarına yardım etme, Eğitimi

desteklemek için sunum yazılımı ve dijital

kaynakları kullanma, Yaygın kullanılan donanım

teknolojilerini gösterme ve tanıtma" gibi daha çok

teknolojinin temel olarak tanıtıldığı performans

göstergeleri yer almaktadır [47].

UNESCO’nun Bilgi Derinleştirme yaklaşımı baz

alındığında; "BİT gerçek dünya problemlerini

çözmede, kilit kavramları anlamada öğrencileri

nasıl destekleyebilir tanımlamak, Çeşitli öğrenci

projelerini izlemek, yönetmek ve değerlendirmek

için bir ağ ve yazılım kullanmak, Ders dışı öğrenci

iletişimini bir ağ ile desteklemek, Çevrimiçi

materyaller tasarlamak için gerekli araç ve

ortamları kullanmak" gibi performans göstergeleri

yer aldığı görülmektedir. Bu seviyede yer alan

göstergelerin BİT araçlarını kullanarak iletişim

kurma üzerine yoğunlaştığı, öğreticinin çevrimiçi

materyaller geliştirmesi beklendiği görülmektedir

[47].

UNESCO’nun Bilgi Yaratma yaklaşımında ise,

"Öğrencilerin bilgiyi BİT kullanarak

değerlendirme, analiz etme ve yönetmek için arama

becerileri kazanmalarına yardım etme, Öğrencilerin

problem çözme ve araştırma becerileri kazandıran

etkinlik ve projeleri tasarlamasına yardımcı olma,

Öğrencilerin bilgi yaratmasını desteklemek için;

BİT üretim araç ve kaynaklarını tanıtma, sınıf ve

müfredat uygulamalarında BİT entegrasyonuna

liderlik etme" gibi performans göstergeleri yer

almaktadır. Bu yaklaşımda öğretmenin teknolojiyi

etkin biçimde kullanımın yanında öğrencilerinin de

etkin biçimde kullanmalarını sağlayacak

göstergelere yer verilerek, öğretmenin liderlik

yapması ve öğrenme kaynak ve ortamlarını

tasarlaması beklenmektedir [47].

MEB (2006) öğretmenlerden beklediği yeterlilikleri

Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri başlığı

altında toplamıştır [30]. MEB, bu yeterlilikleri 6

ana, 39 alt yeterlilik alanında 233 performans

göstergesi şeklinde tanımlamıştır [30]. Bu

performans göstergelerinden BİT ile ilişkili bazı

göstergeler;

• Teknoloji okur yazarı olmak

• Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeleri

izlemek

• BİT ile ilgili yasal ve ahlaki sorumlulukları

bilmek ve bunları öğrencilere kazandırmak

• BİT kullanarak bilgiyi paylaşmak

• BİT kullanarak çeşitli özelliklere sahip

öğrencilere uygun öğrenme ortamları

tasarlamak

• Ders planlarında BİT' i nasıl kullanacağına karar

vermek

• Teknoloji kaynaklarının kullanımı ile

öğrenenlere model olmak

• Mesleki gelişimini desteklemek ve verimliliğini

artırmak için bilgi ve iletişim teknolojilerinden

yararlanmak

şeklindedir. Performans göstergeleri incelendiğinde

MEB'in; öğretmenlerin kişisel ve mesleki

gelişimleri, öğrenme-öğretme ve değerlendirme

süreçlerinde BİT'i etkin bir biçimde kullanmasını ve

öğretmenlerin öğrenenlere model olmasını

beklediği görülmektedir [31].

TED “Öğretmen Yeterlikleri” çalışmasında eğitim

alanında yaşanan dönüşümün teknopedagoji

bilgisine yönelik olduğunu açıklamış;

öğretmenlerin pedagoji ve alan bilgisini teknoloji

ile bütünleştirilerek verilmesi hakkında bilgi sahibi

olması gerektiği belirtilmiştir [43].

Etkin bir eğitim için UNESCO, ISTE, TED ve

MEB tarafından ortaya koyulan öğretmen

yeterliliklerinin ortak noktası; öğretmenlerin BİT

araçlarını planlamadan uygulamaya öğrenme-

öğretme süreçlerinin her aşamasında uygun biçimde

kullanması, bu amaçla gerekli materyalleri

geliştirmesi, uygun ortamları oluşturması,

öğrenenlerin teknoloji kullanımlarına yönelik

model olması ve teknolojiyi kendi mesleki

gelişimlerinde kullanmaları konularında yeterlik

kazanmış olması gerektiğidir.

3. Teknoloji Entegrasyonu

Teknoloji entegrasyonu için farklı bileşenleri

temele alan farklı modeller ortaya koyulmuştur.

Öğreticilerin temele alındığı Teknoloji, Pedagojik,

İçerik Bilgisi Modeli (TPİB), öğretmenlerin kendi

alanlarında ve öğretim yapacakları seviyede,

teknoloji ile öğretme ve teknolojiyi öğretme

konusunda ihtiyaç duyduğu temel bilgi yapısını

tanımlamaktadır [28]. Türkiye’de en çok kullanılan

entegrasyon modeli TPİB’dir, öte yandan yaptıkları

araştırmalarda TPİB’i modelde ortaya konulan

hipotezleri doğrulamadığı, modelde yer alan bazı

bileşenlerin etkisinin olmadığı, modelde eşit

ağırlıkta gösterilen bileşenlerin etkisinin benzer

ağırlıkta olmadığının görülmesi bakımından

eleştiren araştırmacılar da vardır [26]; [7]; [27];

[46].

Bir başka teknoloji entegrasyon modeli Roblyer’a

aittir [35]. Entegrasyon sürecinin planlanması

aşamasını tanımlayarak koşulları ortaya koyan

Teknoloji Entegrasyonu Planlama Modeli’ni (TIP)

önermiştir [35]. Bu model 5 aşamadan

oluşmaktadır. Bu modelde teknolojinin neden

kullanılacağı, yöntemin probleme çözüm açısından

yararlı olup olmadığına karar verilmesi ilk aşamayı

oluşturmaktadır. İkinci aşamada hedef ve

kazanımların nasıl değerlendirileceği yer alırken;

üçüncü aşamada hangi stratejilere ve etkinliklere

ihtiyaç duyulduğunun, teknolojinin nasıl

destekleyeceğinin belirlenmesi ve teknolojilerin

kullanımının öğretilmesi yer almaktadır. Dördüncü

aşamada eğitsel ortamın hazırlanması ve son

aşamada da entegrasyon sürecinin değerlendirilmesi

yer almaktadır.

TIP Modeli Roblyer ve Doering tarafından yeniden

düzenlenerek TPIB modeli ile birleştirilmiş

modelin aşamaları yeniden belirlenmiştir [36]. Bu

son model 3 fazdan ve 7 adımdan oluşmaktadır.

Öğrenme ve öğretme ihtiyaçlarının analizi,

Entegrasyonun planlanması, Eğitim sonrası analiz

ve revizyon fazlarından oluşan modelin adımları

aşağıdaki gibidir [36].

• Göreceli avantajları belirleme

• Teknoloji Pedagojik İçerik Bilgisini (TPİB)

değerlendirme

• Hedef ve ölçütlere karar verme

• Entegrasyon stratejilerini tasarlama

• Eğitsel ortamı tasarlama

• Sonuçları analiz etme

• Düzeltmeleri yapma

İlk faz olan “öğrenme öğretme ihtiyaçlarının

analizi” fazı göreceli avantajları belirleme ve

Teknoloji Pedagojik İçerik Bilgisini değerlendirme

adımlarından oluşmaktadır. Göreceli avantajları

belirleme adımı verilecek eğitimin öğrenenler

açısından nasıl fırsatlar oluşturulacağının ve günlük

hayat problemlerimizi çözmede nasıl yarar

sağlayacağının belirlendiği basamağı

oluşturmaktadır. TPİB'i değerlendirme

basamağında öğretici verilecek eğitim için gerekli

içerik, pedagojik ve teknoloji bilgisinin yeterli olup

olmadığını test ederek varsa entegrasyonun

planlanması fazına geçmeden önce gerekli

eksikliklerini giderir [36].

Entegrasyon planlama fazı; hedef ve ölçütlere karar

verme, entegrasyon stratejilerini tasarlama ve

eğitsel ortamı tasarlama adımlarını kapsar. Hedef ve

ölçütlere karar verme adımı eğitimin hedef,

uygulama ve değerlendirme aşamalarının

planlandığı adımdır. Entegrasyon stratejisini

tasarlama adımında öğretici eğitim sürecinde

teknolojinin nasıl kullanılacağına karar vererek;

öğrenenlerin teknoloji kullanımını öğrenme,

teknolojiyi kullanma ya da yeni bir materyal

yaratma gibi hangi stratejilerin kullanılacağını

belirler. Bu fazın son adımı olan eğitsel ortamı

tasarlama adımında öğretici gerekli materyalleri

geliştirerek ya da materyallere erişerek eğitim için

hazır hale getirir ve bu materyallere uygun gerekli

sınıf düzenlemeleri ve planlamalarını yapar [36].

Modelin son fazını eğitim sonrası analiz ve

düzeltmedir. Sonuçları analiz etme ve analize

uygun düzeltme yapma adımlarını içermektedir.

Sonuçları analiz etme basamağı öğrenenlerin eğitim

hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarının

değerlendirildiği ve bunun için gerekli verilerin

toplandığı adımdır. Fazın ve modelin son adımını

oluşturan düzeltmeleri yapma basamağında

değerlendirme sonunda beklenen hedeflere

ulaşmayan öğrenenler için eksiklikler giderilmeye

çalışılarak, elde edilen sonuçlar doğrultusunda bir

sonraki eğitim için güncellemeler yapılır [36].

Çevrimiçi ders önerisi için Roblyer ve Doering

(2013)’e ait model temele alınmış, eğitim içerikleri

bu modele uygun biçimde düzenlenmiştir.

4. Çevrimiçi Ders Önerisi

Öğretim elemanlarının kendi derslerinde etkili

teknoloji entegrasyonu yapabilmeleri eğitim alan

öğrenciler için rol model olarak etkili entegrasyon

yapabilmelerinde önemli rol oynadığı [20] göz

önünde bulundurulduğunda hazırlanacak olan

eğitimin aynı zamanda etkili entegrasyon için bir

örnek olması gerekmektedir. Yapılandırmacı

yaklaşım çerçevesinde ortaya konulan durumlu

öğrenme kuramı; öğrencileri öğrenme sürecinin

merkezinde tutarak, öğrenmenin bilişsel çıraklık

yoluyla, gerçek işlerin tamamlanması şeklinde

olması gerektiğini belirtir [2]. Durumlu öğrenme

modeli, öğrenmeyi sosyokültürel bir algı olarak ele

almaktadır, buna göre öğrenenlerin etkileşime

girerek mutlaka uygulama içinde yer alması

gerekmektedir [24]. Durumlu öğrenme ve bilişsel

çıraklık temellerine dayanan otantik öğrenme [17];

gerçek hayat deneyimlerini yansıtan bir ortam

sağlar [15]. Otantik öğrenme sürecinde gerçek

hayat problemlerine yönelik yoğun gözlem,

deneysel öğrenme ve değerlendirmeler yer alır [25].

Teknoloji sayesinde gerçek hayatta zor bulunacak

olabilecek otantik ortamlar kolay bir şekilde

oluşturularak, öğrencinin yaşayarak öğrenmesi

sağlanabilir [17]. Eğitim taslağının

düzenlenmesinde otantik öğrenme modeli temele

alınmış, öğrenenlerin sürece dahil edilerek, gerçek

yaşam problemlerinden yola çıkılarak, uygulamaya

dönük ve etkileşimin yer aldığı bir çerçeve

hazırlanmıştır.

Çevrimiçi ders önerisinde içerik modüller halinde

hazırlanmış, uygulama sürecinin seçilen modüllere

de uygun olarak yaklaşık 20-25 saat sürmesi

planlanmıştır. Nitekim öğretmen ve öğretmen

adaylarına yönelik düzenlenmiş teknoloji

entegrasyonu eğitimleri incelendiğinde eğitim

süresinin ve içeriğinin çok çeşitlilik gösterdiği fakat

ortalama 20-25 saatlik bir programın uygulandığı

görülmüştür [6]; [12]; [34].

Eğitim için ilk planlanan modül; günümüzde

toplumun beklentileri, öğrenci profilleri ve

öğretmen yeterlilikleri üzerinedir. Türkiye'de

öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik yapılan

araştırmalar öğretmenlerin kendilerini geliştirmeye

ihtiyaç duymadıklarını göstermekte iken [32]; [43]

değişimin sağlanabilmesi için bireylerin gelişime

ihtiyaç hissetmesi gerektiği belirtilmiştir [16]. Bu

modülde öğretmenlere farkındalık kazandırılmaya

çalışılmakta, hem hedef kitlesi olacak öğrenenleri

tanımaları hem de mesleki gelişimleri ile ilgili bir

öz değerlendirme yapması beklenmektedir.

Eğitimin tasarımı için temele alınmış olan TIP

modelinin ilk basamağı olan göreceli avantajları

belirleme adımına uygun olarak katılımcılar için

eğitimin sağlayacağı avantajlar ortaya koyulmaya

çalışılmaktadır. Ulusal ve uluslararası kuruluşlarca

kabul edilmiş öğretmen yeterlikleri üzerinde

durularak öğretmenlerin kendi mesleki

yeterliliklerini değerlendirmeleri için katkıda

bulunmak istenmiştir.

1. MODÜL

Canlı Ders: Oryantasyon çalışmaları için

katılımcılarla canlı bir video görüşme

gerçekleştirilecektir.

Konu 1: Günümüz Toplum Özellikleri ve Eğitim

Video 1: Toplumun beklentilerini karşılamak için

öğretmenlerden sahip olması beklenen yeterlilikler

vurgulanır.

Video 2: Günümüz öğrenci özellikleri ortaya

koyulur.

Video 3: Teknolojinin eğitimdeki yeri vurgulanır.

Ulusal ve Uluslararası araştırma sonuçları,

istatistikler ortaya koyulur.

Forum: Teknolojinin niçin ve hangi şartlarda

öğretimde kullanılacağı konusu tartışılır.

Teknoloji entegrasyonu modelimizde yer alan 2.

basamak olan TPİB değerlendirme aşaması

düşünüldüğünde öğretmenlerin MEB öğretim

programlarında 2005 yılından itibaren uygulanmaya

devam eden pedagoji anlayışına [30], diğer bir ifade

ile yapılandırmacı yaklaşıma ve öğretmenlik

branşlarına ait alan bilgilerine sahip oldukları

varsayılmaktadır. Katılımcıların teknoloji,

teknoloji-içerik, teknoloji-pedagojik, teknoloji

pedagojik içerik bilgileri bu modülün başında

ölçülecektir. Ölçek sonuçları dikkate alınarak

kişiselleştirilmiş bir eğitim verilecek olup,

katılımcılar tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler

uygun biçimde değerlendirilerek, kişiye özel dönüt

verilecektir. Ölçek sonuçları dikkate alınarak

gerekli görülen modüller üzerinde güncellemeler

yapılacak olup bu modül ile birlikte eğitimin

amaçları içinde yer alan teknoloji bilgisi artırılmaya

çalışılmaktadır. Özellikle 2, 3 ve 4. modüller

içerisine dağıtılmış bir şekilde öğretmenin teknoloji

bilgisi ile ilgili destek olması beklenmektedir.

Öğretmen ve öğretmen adaylarının BİT okuryazarı

olması, kendi kişisel gelişimleri ve eğitimin kalitesi

açısından önemli görülmüş [38], ulusal ve

uluslararası kuruluşlar tarafından beklenen temel bir

yeterlilik olmuştur [21], [30]. Bu bağlamda Modül

2 içerisinde teknoloji ile ilgili "E-öğrenme, sanal

sınıf, öğrenim yönetim sistemi (ÖYS), kitlesel açık

çevrimiçi ders (MOOC), oyunlaştırma" gibi yeni

nesil kavramların tanıtıldığı etkinliklere, eğitsel

teknolojik materyal örneklerine yer verilmektedir.

Teknoloji entegrasyonu modeline uygun olarak,

hedef ve ölçütlere karar verme ile entegrasyon

stratejilerine karar verme aşamalarına uygun olarak

katılımcıların 5-E modeline uygun teknoloji

destekli ders planı geliştirmeleri beklenmektedir.

Eğitimde planlama; eğitsel amaçlara ulaşmak için

hangi etkinliklerin öğrencilere nasıl ve niçin

yaptırılacağının, kaynakları nasıl kullanılacağının

ve değerlendirmenin tasarlanarak saptanmasıdır [9].

Zamanla değişip güncellenerek son halini alarak

oluşan 5-E modeli yapılandırmacı yaklaşıma uygun

bir planlama modelidir [42]. Bu modelle yapılan

çalışmalar da öğrenenlerin başarılarını artırdığı,

kavramların kalıcılığını sağladığı görülmüştür [37],

[33]. 5E modelinin eğitime teknoloji entegrasyonu

bilgi ve becerisini kazandırmayı amaçlayan

öğretmen adaylarının eğitimlerinde başarılı sonuç

elde edildiğini gösteren örnek çalışmalar da vardır

[50]. Modülde bu modele uygun bir ders planı

geliştirilerek, örnek planlar sunulmakta;

katılımcıların alanlarına özgü kendi planlarını

geliştirmeleri beklenmektedir.

2. MODÜL

Konu 2: Teknoloji ve Eğitim

Ölçek: TPİB ölçeğinin uygulanır.

Video 1: Materyal türleri ve örnekleri ortaya

koyularak incelenmesi sağlanır.

Etkinlik 1: Yeni nesil teknolojik kavramların

tanınması sağlanır.

Forum: Teknoloji tabanlı materyallerin eğitim

alanında nasıl kullanılabileceği tartışılır.

Video 3: 5-E modeli anlatılarak, Teknoloji destekli

örnek bir ders planı oluşturulur.

Forum: Teknoloji destekli bir ders nasıl olmalıdır

sorusu tartışılarak, paylaşılan örnek ders planlarının

uygunluğu tartışılır.

Teknoloji entegrasyon modelinin eğitsel ortamı

tasarlama basamağına uygun olarak bu modülde

materyal arama, bulma, seçme etkinlikleri üzerine

çalışmaktadır. Öğretmenlerden beklenen yeterlikler

düşünüldüğünde; MEB teknolojik ortamlardaki

öğrenme-öğretme ile ilgili kaynaklara ulaşır ve

bunları doğruluk ve uygunluk açısından

değerlendirir kazanımı ile bu beklentisini ifade

ederken [30]; UNESCO teknoloji okuryazarlığı

basamağında öğretmenlerin Web kaynaklarına ve

çevrimdışı eğitsel yazılımlara ulaşarak müfredata ve

öğrenci ihtiyaçlarına uygunluğunu değerlendirir

şeklinde kazanımlar ile ifade etmektedir [47].

Ilgaz ve Usluel öğretmen yeterliliklerini belirlemek

için yaptıkları çalışmada öğretmenlerin dijital

ortamlarda etik ve sosyal davranışlar ile ilgili olarak

öğrenci ve velileri bilgilendirmesi beklendiğini

ifade etmiştir [20]. Bu bağlamda öğretmenin dijital

ortamda uyulması gereken alıntı yapma dosya

indirme gibi etik kuralları bilmesi gerekmekte ve

modüle bu amaçla konu ile ilgili bölüm

eklenmektedir.

3. MODÜL

Ders4: Teknoloji Kullanımı

Video 1: Materyal arama, bulma, seçme, paylaşma

işlemleri gösterilir.

Video 2: Materyaller ile ilgili etik ve yasal kurallar

anlatılır.

Forum: Derslerimizde kullanmak üzere seçtiğimiz

materyalin uygunluğuna ilişkin ölçütler nelerdir

sorusu tartışılır.

Teknoloji entegrasyonu modelimizin eğitsel ortamı

tasarlama basamağına uygun olarak bu modül

tamamen materyal geliştirme üzerine

oluşturulmuştur. ISTE (2012) de öğretmenlerden

beklenen yeterlilikler için dijital çağın öğrenme

yaşantısını ve değerlendirmelerini tasarlamak ve

geliştirmek kategorisi içinde beklenen

performanslardandır [22]. UNESCO bilgi yaratma

yaklaşımına göre öğretmen öğrencinin bilgi

yaratması için BİT üretim araç ve gereç

kaynaklarını tanıtması beklenmektedir. Bu

yeterlikleri yerine getirmesi beklenen 21. yy

öğretmenlerinin materyal geliştirmek için

kullanılabilecek kaynakları tanıması ve etkin

biçimde kullanması beklenmektedir [47].

4. MODÜL

Ders 5: Materyal geliştirme

Video 1: Görsel, ses ve video araçlarının

geliştirilmesi gösterilir.

Video 2: Animasyon vb. geliştirme, sunum

araçlarının kullanımı tanıtılır.

Forum: Öğretmenler tarafından alanlarına uygun

geliştirilmiş olan materyallerin paylaşılması,

geliştirme önerilerinin tartışılması.

Eğitim amaçlarına ulaşma düzeylerini belirlemek

amacıyla ölçme ve değerlendirme eğitimin bir

parçası olarak uygulanmaktadır [13]. Teknoloji

entegrasyon modelimizin sonuçları analiz etme

basamağına uygun olarak bu modülde

değerlendirme araçlarının kullanımı ve nasıl

değerlendirme yapılması gerektiği sorularına yer

verilmektedir. MEB öğretmen yeterliliklerinde

öğretmenlerinden BİT kullanarak veri analizi

yapmalarını, değerlendirme sonuçlarını

paylaşmalarını beklemekte iken ISTE öğretmen

yeterliliklerinde değerlendirmelerin BİT araçları ile

tasarlanması beklenmektedir [22]; [31].

5. MODÜL

Ders 6: Teknoloji ve Değerlendirme

Video 1: Teknolojiler kullanılarak

gerçekleştirilebilecek ölçme ve değerlendirme

araçlarının kullanımı anlatılır.

Forum: Nasıl, ne şekilde ve hangi araçlar

kullanılarak ölçme değerlendirme yapılmalıdır

sorusu tartışılarak, oluşturulan ölçme değerlendirme

araçları incelenir.

Teknoloji entegrasyon modelimizin son basamağı

düzeltmeleri yapma adımına uygun olarak

katılımcıların geliştirdikleri dersleri uygulamaları

beklenmektedir. Dersin geliştirilmesi, uygulanması

ve değerlendirilmesi esnasında yaşadıkları olumlu

ve olumsuz deneyimleri birbirleriyle

paylaşabildikleri, süreç içerisinde yaşanan ya da

yaşanabilecek problemlere nasıl çözümler

bulunabileceğinin yer aldığı modül

geliştirilmektedir.

6. MODÜL

Ders 7: Uygulama

Video 1: Dersin planlanması, materyal

geliştirilmesi ve uygulama süreçleri ile ilgili

örnekler gösterilir.

Forum: Öğretmenler tarafından gerçekleştirilen

derste uygulama, materyal sunma görüntülerinin

paylaşılması. Uygulama esnasında karşılaşılan

güçlükler ve çözüm önerileri.

Ayrıca eğitim sürecinde her hafta ayrı ayrı olmak

üzere blog tutularak katılımcıların yaşadıkları

süreçler, eğitim ile ilgili dönütleri oluşturulacaktır.

Çalışma sürecinde blogun yanı sıra katılımcıların

yaşayabilecekleri sorunlar ile ilgili hızlı dönütlerin

verilebileceği, anlık iletişim sağlamalarına uygun

araçlardan faydalanılacaktır.

5. Sonuç ve Öneriler

Bu çalışmada Roblyer ve Doering (2013)’e ait

teknolojik, pedagojik, içerik bilgisini kapsayan

güncel TIP modeli temele alınarak öğretmenlerin

BİT'in öğrenme ve öğretme süreçlerinde

kullanımına yönelik bilgi ve becerilerini artırmak

amacıyla çevrimiçi bir ders önerisi hazırlanmıştır.

Eğitimde yer alan derslerin içeriğinin

oluşturulmasında; ulusal ve uluslararası öğretmen

yeterlilik standartlarından, alanyazında yer alan

araştırmaların önerilerinden yararlanılmıştır.

Geliştirilmiş olan çevrimiçi ders taslağı öneri

niteliği taşımaktadır. Meslektaşlardan gelecek

öneriler ve uzman görüşleri doğrultusunda

güncellenmesi, uygulanması ve sonuçlara bağlı

olarak yeniden güncellenerek paylaşılması

planlanmaktadır. Bu noktada, yaşanan süreç ve

TPIB modeline gelen eleştiriler doğrultusunda,

çalışmanın; çevrimiçi ortamlar için özelleştirilmiş

farklı bir teknoloji entegrasyon modeli üretmek için

alt yapı oluşturabileceği de düşünülmektedir.

Kaynaklar

[1] Adıgüzel, A. & Yüksel, İ., "Öğretmenlerin

öğretim teknolojileri entegrasyon becerilerinin

değerlendirilmesi: Yeni pedagojik yaklaşımlar için

nitel bir gereksinim analizi." Necatibey Eğitim

Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi

Dergisi 6.1 (2012).

[2] Ataizi, M., "Çevirimici (Online) Eğitimde

Durumlu Öğrenme Yaklaşımlarının

Uygulanması." Sakarya Üniversitesi Eğitim

Fakültesi Dergisi, (2002): (4).

[3] Ayaz, M. F., Oral, B., & Söylemez, M.,

"Türkiye’de Öğretmen Eğitimi İle İlgili Yapılmış

Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi." İlköğretim

Online 14.2 (2015).

[4] Bingimlas, K. A., "Barriers to the successful

integration of ICT in teaching and learning

environments: A review of the literature." Eurasia

Journal of Mathematics, Science & Technology

Education 5.3 (2009): 235-245.

[5] Bulut, İ., & Koçoğlu, E., "Sosyal bilgiler

öğretmenlerinin akıllı tahta kullanımına ilişkin

görüşleri (Diyarbakır ili örneği)." Dicle

Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi

Dergisi 19 (2012): 242-258.

[6] Ching, C. C., & Hursh, A. W. "Peer modeling

and innovation adoption among teachers in online

professional development." Computers &

Education. 73 (2014): 72-82.

[7] Cox, S., & Graham, C. R., "Using an elaborated

model of the TPACK framework to analyze and

depict teacher knowledge." TechTrends 53.5

(2009): 60-71.

[8] Cüre, F., & Özdener, N., "Öğretmenlerin bilgi

ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları

ve BİT’e yönelik tutumları." Hacettepe

Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 34.34

(2008).

[9] Demirel, Ö. "Programdan değerlendirmeye

öğretme sanatı." (2002).

[10] Demiraslan, Y., & Usluel, Y. K., "Bilgi ve

iletişim teknolojilerinin öğrenme öğretme sürecine

entegrasyonunda öğretmenlerin durumu." TOJET.

(2005).

[11] Donahoo, S., & Whitney, M., "Knowing and

getting what you pay for: Administration,

technology, and accountability in K-12 schools",

Technology and Education: Issues in

Administration, Policy, and Applications in K12

Schools, 8, 125, (2006).

[12] Grant, M. M. "Learning to teach with the web:

Factors influencing teacher education faculty." The

Internet and higher education 7.4 (2004).

[13] Gelbal, S., & Kelecioğlu, H.. "Öğretmenlerin

ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki

yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar."

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Dergisi 33.33 (2007).

[14] Griffin, J. D. "Technology in the teaching of

neuroscience: Enhanced student

learning." Advances in physiology education 27.3

(2003): 146-155.

[15]Gulikers, J.T.M., Bastiaens, J. T., & Martens,

R. L. "The surplus value of an authentic learning

environment." Computers in Human Behavior

21.3 (2005): 509-521.

[16]Guskey, T. R. (2007). "Results oriented

professional development." Eyalet: Pearson

Education Inc. (334-346).

[17] Herrington, J., & Oliver, R. "An instructional

design framework for authentic learning

environments." Educational technology research

and development 48.3 (2000): 23-48.

[18] Herzig, R. G., "Technology and its impact in

the classroom."Computers & Education 42.2

(2004): 111-131.

[19] Hixon, E., & Buckenmeyer, J. , "Revisiting

technology integration in schools: Implications for

professional development." Computers in the

Schools 26.2 (2009): 130-146.

[20] Ilgaz, H., & Usluel, Y., "Öğretim Sürecine Bit

Entegrasyonu Açısından Öğretmen Yeterlikleri Ve

Mesleki Gelişim." Journal of Educational

Sciences & Practices, 10(19) (2011).

[21] ISTE., "National educational technology

standards for teachers." Eugene, OR, (2008).

[22] ISTE., "National educational technology

standards for teachers." Eugene, OR, (2012).

[23] Jonassen, D., ve Reeves, T., " Leaming with

Technology: Using Computers as Cognitiye Tools."

In D. l-I. Jonassen (Ed.), Handbook of Research

on Educational Communications and

Technology 693-719. (1996).

[24]Kılıç, E. "Durumlu öğrenme kuramının

eğitimdeki yeri ve önemi." Gazi Eğitim Fakültesi

Dergisi 24.3 (2004).

[25] Knobloch, N. A. "Is experiential learning

authentic?." Journal of Agricultural

Education 44.4 (2003): 22-34.

[26] Koh, J. H. L., Chai, C. S., & Tsai, C. C.,

"Examining practicing teachers’ perceptions of

technological pedagogical content knowledge

(TPACK) pathways: a structural equation modeling

approach."Instructional Science 41.4 (2013).

[27] Krauskopf, K., Zahn, C., & Hesse, F. W.,

"Leveraging the affordances of Youtube: The role

of pedagogical knowledge and mental models of

technology functions for lesson planning with

technology." Computers & Education 58.4

(2012): 1194-1206.

[28] Koehler, M. J., & Mishra, P. , "What happens

when teachers design educational technology? The

development of technological pedagogical content

knowledge." Journal of educational computing

research 32.2 (2005): 131-152.

[29] Mazman, S. G., & Usluel, Y. K., "Bilgi ve

iletişim teknolojilerinin öğrenme-öğretme

süreçlerine entegrasyonu: Modeller ve

göstergeler." Eğitim Teknolojisi Kuram ve

Uygulama 1.1 (2011): 62-79.

[30] MEB. (2006). Temel eğitime destek projesi

“öğretmen eğitimi bileşeni” öğretmenlik mesleği

genel yeterlikleri, Tebliğler Dergisi, S.2590, 1491-

1540.

[31] MEB. Temel eğitime destek projesi “öğretmen

eğitimi bileşeni” öğretmenlik mesleği genel

yeterlikleri, Tebliğler Dergisi, (2015).

[32] Özoğlu, M. "Hizmet içi eğitimde sorunlar ve

çözüm önerileri." Milli Eğitim Bakanlığı’nda

Hizmet İçi Eğitimin Yeniden Yapılandırılması

Panel ve Çalıştayı. 31 (2010).

[33] Pulat, S., "5E Öğrenme Döngüsünün 6.sınıf

Öğrencilerinin Matematik Başarısına ve

Matematiğe Yönelik Tutumlarına Etkisi," Yüksek

Lisans Tezi Orta Doğu Teknik Üniversitesi,

Eğitim Bilimleri, Ankara , 2009.

[34] Rienties, B., Brouwer, N., & Lygo-Baker,

S."The effects of online professional development

on higher education teachers' beliefs and intentions

towards learning facilitation and

technology." Teaching and Teacher Education.

29 (2013): 122-131.

[35] Roblyer, M. D., "Integrating educational

technology into teaching", Columbus, Ohio:

Prentice Hall’s. (2006).

[36] Roblyer, M. D., & Doering, A. H. Integrating

educational technology into teaching: Pearson new

international edition. Pearson Higher Ed, 2013.

[37] Sakallı, A. F. Karmaşık sayılar konusunun

öğretiminde yapılandırmacı 5E modelinin

öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına

etkisi, Yüksek lisans Tezi, Sütçü İmam

Üniversitesi, KahramanmaraĢ, 2011.

[38] Seferoğlu, S. S. "Öğretmen yeterlilikleri ve

mesleki gelişim." Eğitim Dergisi 58 (2004): 40-41.

[39] Somyürek, S., Atasoy, B., & Özdemir, S.,

"Board’s IQ: What makes a board

smart?." Computers & Education 53.2 (2009).

[40] Gao, P., Tan, S. C., Wang, L., Wong, A., &

Choy, D. "Self reflection and preservice teachers'

technological pedagogical knowledge: Promoting

earlier adoption of student-centred

pedagogies." Australasian Journal of

Educational Technology 27.6 (2011): 997-1013.

[41] Türel, Y. K., & Johnson, T. E., "Teachers'

belief and use of interactive whiteboards for

teaching and learning." Journal of Educational

Technology & Society 15.1 (2012): 381-394.

[42] Trowbridge, L.W., Bybee, R.W. ve Powell.

J.C., Teaching secondary school science. (8th ed.)

Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall,

2004.

[43] Türk Eğitim Derneği, Öğretmen yeterlikleri.

Türk Eğitim Derneği, 2009.

[44] Toprakci, E., "Obstacles at integration of

schools into information and communication

technologies by taking into consideration the

opinions of the teachers and principals of primary

and secondary schools in Turkey." Journal of

Instructional Science and Technology (e-

JIST) 9.1 (2006): 1-16.

[45] Usluel, Y. K., Mumcu, F. K., & Demiraslan,

Y., "Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi ve iletişim

teknolojileri: Öğretmenlerin entegrasyon süreci ve

engelleriyle ilgili görüşleri." Hacettepe

Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 32.32

(2007).

[46] Usluel, Y. K., Özmen, B., & Çelen, F. K.

"BİT’in Öğrenme Öğretme Sürecine Entegrasyonu

ve Teknolojik Pedagojik İçerik Bilgisi Modeline

Eleştirel Bir Bakış." Eğitim Teknolojisi Kuram ve

Uygulama 5.1 (2015).

[47] UNESCO, Teacher education guideliness:

Using open and distance learning, Paris/France:

Higher Education Division, Teacher Education

Section. (2008).

[48] Wang, Q., & Woo, H. L., "Systematic planning

for ICT integration in topic learning." Journal of

Educational Technology & Society 10.1 (2007).

[49]Yildirim, S. "Current utilization of ICT in

Turkish basic education schools: A review of

teacher's ICT use and barriers to

integration." International Journal of

Instructional Media 34.2 (2007): 171.

[50] Yıldız, B. "Etkili Matematik Öğretimi İçin Bit

Entegrasyonu Model Önerisi." Doktora Tezi.

Hacettepe Üniversitesi. (2013).