Umetnost ranog srednjeg veka preromanička umetnost

Evropa u ranom srednjem veku

• Prodorom nomadskih plemena, padom Zapadnog rimskog carstva,

stvaranjem novih država i širenjem hrišćanstva započinje period ranog

srednjeg veka. Promena demografske slike usledila je nakon prodora

nomadskih naroda koji su se mešali sa rimskim stanovništvom, prihvatajući

hrišćanstvo i latinski jezik.

• Umetnost ranog srednjeg veka možemo podeliti na:

I. Umetnost u doba seobe naroda

II. Karolinška renesansa

III. Otonska umetnost

Umetnost u doba seobe naroda

• Dolaskom nomadskih naroda na evropsko tlo oni prihvataju kasno antičku umetničku tradiciju koja se razvijala na teritoriji rimskog carstva unoseći elemente sopstvene kulture. Nomadski narodi naročito su razvili tehniku obrade plemenitih metala i dragog kamenja. Izrađivali su predmete malih dimenzija, obično isignije i oružije na kojima se često nalaze zoomorfni motivi (motivi životinjskih simbola) i apstraktne vreže.

Arhitektura u Doba Seobe naroda

• Dolaskom nomadskih plemena na

Apeninsko poluostrvo razvija se

graditeljstvo koje preuzima ideje

ranovizantijske tradicije. U

Raveni ostrogotski kralj Teodorik

gradi mauzolej kojim želi da

pokaže svoju moć. Ovom periodu

pripada sačuvana crkva Svetog

Donata u Zadru sagrađena na

nekadašnjem rimskom forumu.

Građevina je kružne osnove sa

trodelnim oltarskim prostorom. S.

Donat u Zadru se može uzeti kao

primer preromaničke arhitekture

Irski misionari i iluminirani rukopisi

• Ukrašavanje bogoslužbenih knjiga i biblija razvija se u ranovizantiskoj i kasnoantičkoj umetnosti. Najpoznatija je iluminirana knjiga ovog perioda je “Bečka geneza” iz IV veka. Ovu kasnoantičku tradiciju razviće irski misonari u manastirima na krajnjem severozapadu Evrope. Iako su bili udaljeni oni postaju središte kulture u ranom srednjem veku. Iluminirani rukopisi su ispisani kaligrafskim tekstom, ali se ističu ornamenti na naslovnim stranicama, zastavicama i inicijalima. Najpoznatiji rukopis je Knjiga iz Kelsa, oko 800 godine

Karolinška renesansa

• Karolinška renesansa je termin koji se povezuje sa idejom Ervina Panofskog da je bilo više obnova u toku istorije umetnosti. U ovom periodu obnavlja se kasnoantička i ranovizantijska tradicija. Ovo je period koji se vezuje za uzdizanje Franačkog carstva u doba Karla Velikog i njegovih naslednika. Stupanjem na presto i kasnije krunisanjem za cara 800 g., car Karlo Veliki zajedno sa učenim Ajnhardom poziva irske misionare čime započinje veliki preporod umetnosti nakon pada Rimskog carstva. Osnivaju se manastiri u kojima se prepisuju i iluminiraju rukopisi. Plan manastira San Galen, rani IX vek.

• Karlo Veliki osniva prestonicu u

Ahenu i odlučuje da podigne

dvorsku kapelu po uzoru na San

Vitale u Ahenu i dvorsku crkvu S.

Srđa i Vakha u Carigradu.

Dvorska kapela u Ahenu

sagrađena je kao osmougaona

građevina sa westverkom na ulazu

i galerijama na spratu. Bogatu

dekoraciju u unutrašnjosti crkve

čine višebojna mermerna oplata.

Paletina-dvorska kapela u Ahenu

Paletina-dvorska kapela u Ahenu

Karolinška renesansa-iluminirani rukopisi

• U vreme karolinške renesanse

razvija se ukrašavanje rukopisa,

sada dolazi do obnove figuralne

predstave, produbljuje se prostor i

scene pokazuju uticaj

kasnoantičke i ranovizanstijske

tradicije

Karolinška renesansa-iluminirani rukopisi

Otonska umetnost

Na temeljima Franačke države u X

veku uzdiže se otonska dinastija

koja svoja svoju moć učvršćuje

dinastičkim brakovima sa

vizantiskom princezama. Ovom

periodu pripada razvoj

arhitekture, predmetima od

slonovače i najpoznatije delo je

Geronov krst iz katedrale u Kelnu.

Preromanička arhitektura se

posebno razvija i najpoznatija

crkva je S. Mihaila u

Hildeshajmu, manastir Lorš,

katedrala u Špajeru.

Preromanička arhitektura

Crkva S. Mihaila u Hildeshajmu Manastir Lorš

Preromaničke rute u Nemačkoj

• Katedrala u Špajeru• http://visualdata.dw.de/specials/welterbe/index.php?lg=sr&site=videoShort&route=

r7&local=speyer

• Manstir Lorš• http://visualdata.dw.de/specials/welterbe/index.php?lg=sr&site=videoShort&route=

r7&local=lorsch

• Hildeshajm Katedrala i Crkva Svetog Mihajla• http://visualdata.dw.de/specials/welterbe/index.php?lg=sr&site=videoShort&route=

r3&local=hildesheim

art2you