27
รายงาน เทคโนโลยีสารสนเทศ และ m-learning (mobile learning) เสนอ อาจารย์ ดร.อนิรุทธ์ สติมั่น จัดทำาโดย 1. ..อัจฉรา แก้วตาปี รหัส 0648352 เอก ภาษาอังกฤษ 2. ..ณัฐิกา สุริยาวงษ์ รหัส 06490318 เอกการศึกษาปฐมวัย 3. ..นริศรา ลิมปาวิภากร รหัส 06510112 เอกการศึกษาปฐมวัย 4. ..ประภัสสร บุญชัย รหัส 06510116 เอกการศึกษาปฐมวัย 5. ..สุนิสา เดิมสันเทียะ รหัส ١١٥٠٠١٦٣ คณะสัตวศาสตร์ฯ 1

word M Learning

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: word M Learning

รายงาน เทคโนโลยสารสนเทศ และ m-learning

(mobile learning)

เสนอ อาจารย ดร. อนรทธ สตมน

จ ดท ำาโดย

1. น.ส.อจฉรา แกวตาป รหส 0648352 เอกภาษาองกฤษ2. น.ส.ณฐกา สรยาวงษ รหส 06490318

เอกการศกษาปฐมวย3. น.ส.นรศรา ลมปาวภากร รหส 06510112

เอกการศกษาปฐมวย4. น.ส.ประภสสร บญชย รหส 06510116

เอกการศกษาปฐมวย5. น.ส.สนสา เดมสนเทยะ รหส ١١٥٠٠١٦٣

คณะสตวศาสตรฯ

1

Page 2: word M Learning

รายงานนเปนสวนหนงของวชา 468102 คอมพวเตอรเพอการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร การสกษาภาคปลาย ปการศกษา 2551

คำาน ำา

รายงานนเปนสวนหนงของวชา ١٠٢ ٤٦٨ คอมพวเตอรเพอ การศกษา ไดจดทำาขนเพอศกษาทำาความเขาใจในเรองของ

เทคโนโลยสารสนเทศ และการนำาบทบาททางเทคโนโลย สารสนเทศมาใช ซงในรายงานนไดเสนอในเรอง M-Learning

(Mobile Learning) โดยไดศกษาในเนอหา เนอเรองตางๆทเกยวของในประเดนนเพอใหมความเขาใจและสามารถนำาไปประยกตใชไดในฐานะทมความเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ

ผหนง ซงเนอหาในรายงานประกอบไปดวย ความหมาย องค ประกอบของเทคโนโลยสารสนเทศ การประยกตใชคอมพวเตอร

ดานการศกษา และเนอหาทเกยวกบ M-Learning เปนตน ผจดทำาหวงวา รายงานเลมนจะสามารถเปนประโยชนแกผท มความสนใจทกทาน ไมวาจะเปน คร อาจารย นกเรยน นกศกษา

ผทเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ หรอผทสนใจอนๆกตาม ทง ในเรองของพนฐานทางเทคโนโลยสารสนเทศ และเรองของ M-

Learning เพอไปประยกตใชตอไป

คณะผจดทำา

2

Page 3: word M Learning

สารบญ

หนา

ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศ3

ประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศ 5การประยกตใชคอมพวเตอรในดานตางๆทางการศกษา

6 ความหมายของ m-Learning

10 ประวตความเปนมาของ m-Learning

11 องคประกอบทเกยวกบ m-Learning

12 อปกรณทใชในการเรยนการสอนแบบ m-Learning

15 ขอดของ m-Learning 16

ขอจำากดของ m-Learning17

การนำา m-Learning มาประยกตใชในการเรยนการสอน18

ผลกระทบของ m-Learning ตอการศกษา 21 บทบาทของ m-learning กบการศกษา

٢٢

3

Page 4: word M Learning

เทคโนโลยสารสนเทศความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) มาจากการผสมคำาระหวางสารสนเทศ (Information) กบคำาวาเทคโนโลย (Technology) ซงมนกวชาการได

ใหความหมายไวหลายทาน ดงน เทคโนโลยสารสนเทศ

หมายถง การนำาคอมพวเตอรมาใช ในการประมวลผลขอมล และ

สามารถตดตอสอสารกบเครอขายในการแลกเปลยนขอมลระหวางกน( ชยพจน รกงาม, 2540) เทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง ความรในวธการ

ประมวล จดเกบรวบรวม เรยกใชและนำาเสนอดวย วธการทางอเลกทรอนกส ( พจนารถ ทองคำาเจรญ, 2539)

เทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง การตดตอสอสารขอมล ขาวสารทกรปแบบ ไมวาจะเปนขอความ ตวเลข เสยง ภาพ ผาน

สอตางๆ( วภาวด ดษฐสธรรม, 2540) เทคโนโลยสารสนเทศ คอ เทคโนโลยทเกยวของกบการ

จดเกบ ประมวลผล และเผยแพรสารสนเทศซงรวมแลวคอเทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยสอสารโทรคมนาคม( ครรชต มาลยวงศ, 2540)

4

Page 5: word M Learning

เทคโนโลยสารสนเทศ หรอ Information Technology ตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตร วาดวยการสงเสรมการพฒนา

เทคโนโลยสารสนเทศ พ.ศ. 2535 “กลาวไววา เทคโนโลย สารสนเทศหมายถงความร ในผลตภณฑหรอในกระบวนการ

ดำาเนนงานใด ๆ ทอาศยเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอร ซอฟทแวร คอมพวเตอรฮารดแวร การตดตอสอสาร การรวบรวม

และการนำาขอมลมาใชอยางทนการ เพอกอใหเกดประสทธภาพ ทงทางดานการผลต การบรการ การบรหาร และการดำาเนนงาน

รวมทงเพอการศกษาและการเรยนรซงจะสงผลตอความไดเปรยบ ทางดาน เศรษฐกจ การคา และการพฒนาดานคณภาพชวต และ

” คณภาพของประชาชนในสงคม หรออาจจะกลาวไดวา เทคโนโลยสารสนเทศหมายถงเทคโนโลยทเกยวกบการดำาเนน

งานตาง ๆ เพอจำาทำาสารสนเทศไวใชงานซงประกอบดวย เทคโนโลยคอมพวเตอร เทคโนโลยโทรคมนาคมเปนหลก และยง

รวมถงเทคโนโลยอน ๆ ทเกยวของกบการนำาขอมล ขาวสารมาใช ใหเกดประโยชน โดยคอมพวเตอรเปนเครองมอในการจดการและ

จดเกบขอมลสวนการสอสารโทรคมนาคม ใชเปนสอในการจดสง ขอมล เผยแพรภาพและเสยงออกไปเพอสอสารกน

จากความหมายดงกลาวสรปไดวา เทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง การตดตอสอสาร การสงขอมลทกรปแบบ ไมวาจะเปน ขอความ ตวเลข เสยง ภาพโดยผานสอตางๆ รวมทงการนำาเสนอ

ดวยคอมพวเตอรทอยในระบบเครอขาย โดยผานระบบ “ โทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศหมายถงความร ใน

ผลตภณฑหรอในกระบวนการดำาเนนงานใด ๆ ทอาศยเทคโนโลย ทางดานคอมพวเตอรซอฟทแวร คอมพวเตอรฮารดแวร การตดตอ

สอสาร การรวบรวม และการนำาขอมลมาใชอยางทนการ เพอกอ ใหเกดประสทธภาพทงทางดานการผลต การบรการ การบรหาร

และการดำาเนนงาน รวมทงเพอการศกษาและการเรยนรซงจะสง ผลตอความไดเปรยบทางดาน เศรษฐกจ การคา และการพฒนา

” ดานคณภาพชวต และคณภาพของประชาชนในสงคม หรออาจ จะกลาวไดวา เทคโนโลยสารสนเทศหมายถงเทคโนโลยทเกยว

กบการดำาเนนงานตาง ๆ เพอจำาทำาสารสนเทศไวใชงานซง ประกอบดวย เทคโนโลยคอมพวเตอร เทคโนโลยโทรคมนาคมเปน

หลก และยงรวมถงเทคโนโลยอน ๆ ทเกยวของกบการนำาขอมล ขาวสารมาใชใหเกดประโยชน โดยคอมพวเตอรเปนเครองมอใน

การจดการและจดเกบขอมลสวนการสอสารโทรคมนาคม ใชเปน สอในการจดสงขอมล เผยแพรภาพและเสยงออกไปเพอสอสารกน

5

Page 6: word M Learning

Information Technology หรอ IT คอ การประยกต ความรทางวทยาศาสตรมาใชในระบบสารสนเทศ ตงแต

กระบวนการจดเกบ ประมวลผล และการเผยแพรสารสนเทศ เพอชวยใหไดสารสนเทศทมประสทธภาพและรวดเรวทนตอเหตการณ

โดยเทคโนโลยสารสนเทศดงนนจากทศกษาขอมลอางองทยกตวอยางมาในขางตนจง

สรปไดวา คำาวา "เทคโนโลยสารสนเทศ" หมายถง การนำาความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใชผสม

ผสานกนเพอใชในการประมวลผลขอมล การตดตอสอสาร การจด เกบขอมล การเรยกใชและการนำาเสนองานในทกๆรปแบบ ทง

เสยง รปภาพ และขอความ ฯลฯ โดยใชสอตางๆในการเผยแพร เพอพฒนางานใหมประสทธภาพสงขน ซงสามารถคนหาตรวจ

สอบและนำามาเชอมโยงความรและประยกตนำาไปใชในการศกษา ใหสะดวกมากยงขน ชวยใหพฒนาคณภาพชวตและพฒนา

คณภาพสงคมใหมประสทธมากยงขน

ประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศ• เทคโนโลยคอมพวเตอร

– แบงตามประเภท : ฮารดแวร, ซอฟตแวร, ขอมล, ผใช– แบงตามขนาด : คอมพวเตอรสมรรถนะสง, เมนเฟรม, เวอรคสเตชน, พซ, โนตบค

• เทคโนโลยการส อสาร– มสาย– ไรสาย

• เคร อข าย– เครอขายภายในทองถน (LAN)

6

Page 7: word M Learning

– อนเทอรเนต (Internet) • อ ปกรณส ำาน กงานอ ตโนม ต

– โปรแกรมพมพ, ไปรษณยอเลกทรอนกส– เครองสแกนเนอร– ระบบประชมทางไกลอเลกทรอนกส

• ฐานขอม ลและการประมวลผลขอม ล• การประย กต ใช งาน

– ทางสงคม : การศกษา/สาธารณสข/บรการประชาชน ฯลฯ

– ทางเศรษฐกจ : ลดกระดาษ, โอนเงน, พาณชย อเลกทรอนกส ฯลฯ

ประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศแบงตามร ปแบบของการจ ดการขอม ล/สารสนเทศ ได 5 ประเภท

1. Data Processing System : DP– เกบขอมลเปน File แลวประมวลผลในเวลาทำางาน

– ลกษณะเปนงานประจำา– ผลลพธเปนรายงาน เอกสาร– เชน รายงานสนคาทขายในแตละวน เปนตน

2. Management Information System : MIS– เปนระบบสารสนเทศเพอนการจดการ– มการใชฐานขอมลตางๆ รวมกน– นำาขอมลของ DB มาประมวลผลรวมกน– ผบรหารเหนภาพรวม ชวยตดสนใจ

3. Decision Support System : DSS– ระบบสนบสนนการตดสนใจของ M ทกระดบ– เนนแกปญหาแบบทไมมโครงสราง– งายตอการใชงาน User Friendly– ปรบเปลยนใหเขากบความตองการใช สารสนเทศในสงแวดลอมทตางกนได

4. Executive Information System : EIS– ชวยผบรหารระดบสงในการตดสนใจทซบซอน– เพราะ M มกตองการขอมลจากทงใน, นอกองกกร

7

Page 8: word M Learning

– เพอชวยผบรหารในการวางแผนระยะยาวและแกปญหาเฉพาะหนา

5. Expert System : ES– ระบบผเชยวชาญนำา AI เขามาจดการสารสนเทศ– เปนสารสนเทศทเปนความรเฉพาะดาน– เปน S/W ทใชสรางฐานความร– รวมถงมกลไกในการตงคำาถามหาคำาตอบเสมอนคยกบผเชยวชาญจรง

การประยกตใชคอมพวเตอรในดานตางๆทางการศกษา

1. คอมพวเตอร เพ อการศ กษาปจจบนมคำาศพททเกยวของระหวางคอมพวเตอรและ

“ ” การศกษาคอ คอมพวเตอรศกษา (Computer Education) หมาย ถง การศกษาหาความรเกยวกบศาสตรดานคอมพวเตอร เชน การ

เขยนโปรแกรมภาษาตางๆ การผลต การใช การบำารงรกษาเครอง คอมพวเตอร และซอฟตแวร รวมถงการศกษาวธการใชระบบ

คอมพวเตอรเพอกจการดานตางๆ สรปแลวการใชคอมพวเตอรเพอ การศกษา (Computer for Education) คอ การนำาคอมพวเตอรมา

ใชในกจการดานการศกษา ประกอบดวยงานหลก 4 ระบบ1) คอมพวเตอรเพอการบรหารการศกษา (Computer

for Education Administration) เปนการนำาคอมพวเตอรมาใชในการบรหารงานดานตางๆ เชน การบรหารงานบคลากรทางการศกษาซงประกอบดวย คร ผเรยน และเจาหนาทบคลากรทเกยวของอนๆ เปนตน

2) คอมพวเตอรเพอการบรการการศกษา (Computer for Educational Service) หมายถงการบรการการศกษาดานตางๆ เชน การบรการสารสนเทศการศกษา

คอมพวเตอรเพอการบรหารการศกษาและคอมพวเตอรเพอการบรการการศกษานอาจรวมเรยกไดวา เปนการนำาคอมพวเตอรมาใชเพอการจดการศกษาและการเรยนการสอน (Computer Managed Instruction) กได

3) การศกษาการรคอมพวเตอร (Computer Literacy) เปนการศกษา การสอน/ การฝกอบรมความร ความ

8

Page 9: word M Learning

สามารถและทกษะเกยวกบการใชคอมพวเตอรโดยตรง รวมทงเจตคตทดตอการใชคอมพวเตอรดวย

4) คอมพวเตอรเพอการเรยนการสอน (Computer Assisted Instruction) หมายถงการนำาคอมพวเตอรมาชวยในกจกรรมการเรยนการสอนในรายวชาตางๆ

2. คอมพวเตอรชวยสอนเปนความเขาใจทคลาดเคลอนไปอยางหนง เกยวกบ

การใชคอมพวเตอรชวยสอน (CAI- Computer Assisted Instruction) ทเชอวาการเรยนการสอน โดยใชคอมพวเตอรเปนการเรยนทไมตองใชคร ความเขาใจเชนน ทำาใหเกดความเชอวา การใชคอมพวเตอรชวยสอน เปนวธสอนแบบใหมทแตกตางไปจากวธสอนแบบอนๆ ซงตามความเปนจรงแลวคอมพวเตอรชวยสอนจะเกดผลสมบรณ กตอเมอเราใชเทคโนโลยนใหมปฏสมพนธกบคร ใชชวยในการจดการเรยนการสอน (CMI-Computer Managed Instruction) และครกบผเรยนมความรความเขาใจหรอมการรคอมพวเตอร ทงนเพราะคอมพวเตอรเปนเพยงสอหรอเครองมอเพอการเรยนการสอนอยางหนงเทานน

สำาหรบการใชคอมพวเตอรเพอการเรยนการสอน เทยเลอร (Taylor. 1980 : 3-4) ไดอธบายวา เราสามารถใชคอมพวเตอรได 3 ลกษณะ คอ 1) ใชเพอการทบทวนบทเรยน 2) ใชเปนเครองมอ และ 3) ใชเปนเครองฝก (Tutee)

1) การใชคอมพวเตอรเปนสอทบทวนบทเรยน (Tutor) ในบางรายวชานน เราสามารถใชคอมพวเตอรชวยในการทบทวนบทเรยนบางเนอหาได โดยผเชยวชาญดานเนอหานนเปนผพฒนาโปรแกรมขนมา ในโปรแกรมทบทวนบทเรยนคอมพวเตอรจะเสนอสงเรา ซงอาจจะเปนขอความ คำาถาม รปภาพ หรอกราฟก และอนๆ ทเราใหผเรยนตอบสนอง เมอไดรบผลการตอบสนองจากผเรยนแลว คอมพวเตอรจะประเมนการตอบสนอง และตดสนวา ควรเสนอสงเราอะไรในชวงตอไปตามโปรแกรมทไดผลตไวและเมอสนสดการทบทวนคอมพวเตอรกจะบนทกขอมลเกยวกบการเรยน และอนๆ เกยวกบผเรยนทใชโปรแกรมทบทวนนนไว

2) การใชเปนเครองมอ (Tool) ในบางรายวชาจำาเปนตองใชเครองมอในการเรยน เชน วชาฟสกส คณตศาสตร และสถต คอมพวเตอรจะเขาไปมบทบาทในฐานะทเปนเครองมอในการเรยนได เชน ใชในการคำานวณ การประมวลผลขอมล การวเคราะหคาทางสถต และการสรางกราฟจากขอมล เปนตน

9

Page 10: word M Learning

3) ใชเปนเครองฝก (Tutee) การใชคอมพวเตอรเปนเครองฝก จะทำาใหครและผเรยนไดเรยนรและมประสบการณในการใชคอมพวเตอร รวมทงไดเรยนรเกยวกบการผลตโปรแกรมหรอ การประยกตใชโปรแกรมสำาเรจของคอมพวเตอรไดโดยตรง

การใชคอมพวเตอร เปนเครองฝกมประโยชนดงน(1) ทำาใหครทจำาเปนตองสอนวชาเกยวกบ

คอมพวเตอร ไดมโอกาสศกษางาน ลวงหนากอนทจะจดเขาไปในกจกรรมการเรยนการสอน

(2) ชวยใหผเรยนไดเขาใจการทำางานของ คอมพวเตอร และมประสบการณในการผลตหรอการใชโปรแกรม

และ(3) ผเรยนทไดฝกการผลตโปรแกรมคอมพวเตอร

อาจสรางโปรแกรมคอมพวเตอรใชงานขนมา ทำาใหชวยลดคาใชจายในการจดหาโปรแกรมคอมพวเตอรเพอใชงาน

การจดลกษณะการใชงานคอมพวเตอรดงกลาวขางตน นบไดวามประโยชนมากเพราะทำาใหเราเหนมมมองของการใช

งานคอมพวเตอรในลกษณะตางๆ ไดอยางชดเจนและถกตอง ตวอยางเชน การใชงานในลกษณะเปนสอทบทวนบทเรยนนน

อาจจะเปนไดทงคอมพวเตอรชวยสอน คอมพวเตอรจดการเรยน การสอนหรอ การจดประสบการณการรคอมพวเตอร (Computer

Literacy Experiences) กได อยางไรกตาม ตวอยางทกลาวมาแลว นน เปนการมองในลกษณะผลกระทบ ทางเดยว แตในการใช

คอมพวเตอรชวยสอนนนอาจเกดผลกระทบหลายดานพรอมกน กได เชน ในขณะทใชคอมพวเตอรชวยสอน กจะทำาใหเกดความร

เกยวกบคอมพวเตอรไปดวย ในขณะเดยวกน ผเรยนกจะเกด พฒนาการทางเจตคตตอคอมพวเตอรไปดวย ซงกไมแนวาจะเกด

เจตคตในทางนมานหรอทางนเสธ ทงนขนอยกบองคประกอบ หลายประการ เชน คณภาพของซอฟตแวรดเพยงใด เครอง

คอมพวเตอรมคณภาพเชอถอไดเพยงใด และการจดกจกรรมของ ครเหมาะสมดหรอไม เปนตน

3. ความหมายของคอมพวเตอรชวยสอน คอมพวเตอรชวยสอน (CAI-Computer Assisted

Instruction) เปนศพทเดมทเคยนยมใชในสหรฐอเมรกา หมายถง การสอนโดยใชคอมพวเตอรเปนเครองชวย แตปจจบน มผนยมคำา

วา CBT (Computer Based Teaching หรอ Computer Based Training) มากกวา คำาใหมนถาแปลตามตวหมายถง การสอนหรอ

การฝกอบรมโดยใชคอมพวเตอรเปนฐาน นอกจากนใน

10

Page 11: word M Learning

สหรฐอเมรกากยงมคำาทนยมใชกนอกคำาหนง คอ CMI (Computer Managed Instruction) หมายถง การสอนโดยใชคอมพวเตอร

ชวยจดการให สวนในยโรปมกจะใชคำาแตกตางจากใน สหรฐอเมรกา คำาทนยมกนมากในยโรปในปจจบน คอ CBE

(Computer Based Education) หมายถง การศกษาโดยอาศย คอมพวเตอรเปนหลก นอกจากน กมอก 2 คำาทแพรหลายเชนกน

คอ CAL (Computer Accessed Learning) และ CML (Computer Managed Learning) นนคอเปลยนตวสดทายจากการสอน (Instruction) เปนการเรยน (Learning) สำาหรบในประเทศไทย

นน ผทเกยวของมกจะนยมใชคำาวา CAI มากกวา CBT หรอคำา อนๆ สวนในภาษาไทยนนจะใชแตกตางกนไป เชน ใชคำาวาบท เรยน CAI ตรงตว บทเรยนคอมพวเตอร บทเรยนชวยสอนดวย

คอมพวเตอร บทเรยนสำาเรจรปดวยคอมพวเตอร โปรแกรมบท เรยนคอมพวเตอรหรออนๆ แตในทนจะใชคำาวา บทเร ยน

คอมพวเตอร เปนหลกลกษณะสำาคญของเทคโนโลยคอมพวเตอรชวยการ

เรยนการสอน คอ 1) สามารถเลยนแบบการสอนไดและ 2) ม สมรรถภาพในการรวบรวมสารสนเทศและขอมลตางๆ ทงจดเดน

และจดดอยของปฏสมพนธการสอนได คณลกษณะทง 2 ประการน อาจเปนสงจำาเปน ถาเราสามารถพฒนาคอมพวเตอรชวยสอนให

เปนเทคโนโลยการสอนได แตความบกพรองของคอมพวเตอรชวย สอนในปจจบน กคอบทเรยนหรอคอรสแวร (Courseware) หรอ

โปรแกรมทผผลตผลตออกมาสทองตลาดทงหลายเหลานน สวนใหญยงไมไดผานการทดสอบหรอทดลองจรงในหองเรยนมากอน

11

Page 12: word M Learning

m-learning (mobile learning) ความหมายของ m-Learning

m-Learning (mobile learning) คอ การจดการเรยนการ สอนหรอบทเรยนสำาเรจรป (Instruction Package) ทนำาเสนอ

เนอหาและกจกรรมการเรยนการสอนผานเทคโนโลยไรสาย (wireless telecommunication network) และเทคโนโลย

อนเทอรเนต ผเรยนสามารถเรยนไดทกทและทกเวลา โดยไมตอง เชอมตอโดยใชสายสญญาณ ผเรยนและผสอนใชเครองมอ

สำาคญ คอ อปกรณประเภทเคลอนทไดโดยสะดวกและสามารถเชอมตอเครอขายคอมพวเตอรโดยไมตองใชสายสญญาณแบบ

เวลาจรง ไดแก Notebook Computer, Portable computer, Tablet PC, Cell Phones ในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

สำาหรบพฒนาการของ m-Learning เปนพฒนาการนวตกรรมการเรยนการสอนมาจากนวตกรรมการเรยนการสอน

ทางไกล หรอ d-Learning (Distance Learning) และการจดการ เรยนการสอนแบบ e-Learning (Electronic Learning) ดงภาพ

ประกอบตอไปน

12

Page 13: word M Learning

รปแสดงความสมพนธระหวาง d-Learning, e-Learning และ m-Learning

การศ กษายค m-Learningในชวงหลายปทผานมาเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ (Information and Communication Technology : ICT ) ไดกลายเปนสงสำาคญในการพฒนาทางดานเศรษฐกจของประเทศ..... โดยเฉพาะอยางยงในโลกตะวนตกมการใชเทคโนโลยการสอสาร

สารสนเทศเปนเครองมอในโรงงาน สำานกงาน การจราจร ตลอด จนบรการสาธารณะตางๆ ซงทำาให ประสทธภาพการบรการและ

การผลตดมากขนปจจบนไดมสถาบนการศกษาจำานวนมากไดนำาเอา

เทคโนโลยตางๆ มาใชในสถาบนทงหองปฏบตการคอมพวเตอร และในหองเรยน โดยตดตงในสำานกงานแบบ Standalone และ

การเชอมตอแบบเครอขายกบเครอง Workstations แมวาการ วาการตดตงในระบบนจะมประสทธภาพด และมขอจำากดในการ

เขาถงของผใชทงหมด เชน หองปฏบตการคอมพวเตอรผเรยน สามารถใชไดในชวงเวลาทมการเรยนการสอนเทานน ขณะท

หองเรยนไมสามารถจะทำาใหนกเรยนทงหมดสามารถใชบรการ การศกษาไดตลอดทงวนหรอทงสปดาห เพราะวาหองปฏบตการ

คอมพวเตอรและหองเรยนมพนทกวางไมสามารถจดระบบได ทงหมด

ปจจบนนสงทเปนอยและสงทมองเหนอยางมาก คอการเรยนแบบ เคลอนท หรอ m-Learning (Mobile Learning) โดยธรรมชาต

การเรยนแบบเคลอนท (Mobile Learning) เปนรปแบบของการ

13

Page 14: word M Learning

เรยนทางไกลและการเรยนแบบอเลกทรอนกส การศกษาทางไกล มมาแลวกวา 100 …… ป

ล กษณะท ส ำาค ญของ m-Learning คอ เปนการเรยนทางไกล และเวลาทไมตรงกนระหวางครและ

นกเรยน การเรยนแบบอเลกทรอนกส วธการใหมของการศกษา ทางไกลทมพนฐานดานเทคโนโลยสารสารเทศ ทประกอบดวย

เทคโนโลยคอมพวเตอร และเทคโนโลยโทรคมนาคม เปนการเรยนรทครและนกเรยนสามารถตดตอกนไดจากทหางไกลและเวลาเดยวกนได

ประว ต ความเป นมาของ m-Learning ในชวงป ค.ศ. 1995 – 2000 การศกษาแบบ e-Learning โดงดง

เปนอยางมากไมวาจะทงในประเทศไทยเราเอง และตางประเทศ แทบทกคนกคดวา e-Learning คงเปนเทคโนโลยสดทายททนสมย

ทสดสำาหรบการศกษาทางไกล แตความไมแนนอนกเกดขนเมอ เทคโนโลยการสอสารแบบไรสาย (wireless) ไดเขามามบทบาท

และเตบโตอยางมากในชวงเวลา 2-3 ปทผานมา อปกรณแบบไร สายตางๆ ไดเขามาแทนทอปกรณแบบมสาย (wired) ทเราเหนได ชดเจนคอ โทรศพทมอถอ เมอมการพฒนาอยางรวดเรวของ

เทคโนโลยแบบไรสาย เทคโนโลยสำาหรบอปกรณไรสายตางๆ ก ถกพฒนาตามขนไปดวย ซงไดแก Bluetooth, WAP (Wireless

Application Protocol), GRPS (General Packet Radio System) และ UMTS (Universal Mobile Telecommunications System)

เมอเทคโนโลยไดกาวหนาไป วธการศกษาหาความรกถกพฒนา ตามไปดวย m-Learning จงเกดขน m-Learning ยอมาจาก

mobile learning ซงเปนการพฒนาอกขนของ e-Learning เปนการผสมผสานทลงตวของการพฒนาการศกษาเรยนร โดยใช

เทคโนโลยททนสมยเขามาชวย เทคโนโลยทกลาวถงนกคอ เทคโนโลยการสอสารแบบไรสาย เราเรยกการเรยนแบบนวา

Wireless Learning , Mobile Learning หรอ m-Learning ดงนน m-learning คอ การศกษาทางไกลผานทางอปกรณ

เคลอนทแบบไรสายตางๆ เชน โทรศพทมอถอ , PDA และ laptop computer และบรษททใหบรการดานโทรศพทมอถอและอปกรณ

ไรสายตางๆ ยกตวอยางเชน บรษท ERICSSON และ NKI

14

Page 15: word M Learning

Distance Education หรอ NKI อนเทอรเนต College ประเทศ นอรเวย

องคประกอบท เก ยวก บ m-Learning องคประกอบทเกยวกบ m-Learning ของ krutuk

องคประกอบท เก ยวก บ m-Learning

องคประกอบของรปแบบ

องคประกอบยอยของรปแบบ

1. การวางแผน การ ประเมน การปรบปรง

แกไข (Plan, Formative Summative Evaluation and Revise)

· ในการออกแบบการเรยนการสอน m-Learning ม การวางแผน ประเมน ปรบปรงแกไขในทกขนตอน

15

Page 16: word M Learning

2. จดการเรยนการสอนแบบผสมผสาน

(Blended Learning)

· Blended Learning เปนการบรณาการ online learning และ face-to-face meetings เขาดวยกน

· m-Learning หมายถง การเรยนการสอนทใหนสตเรยนไดจากบทเรยนทง Online และOffline โดยผานอปกรณ

เคลอนทในรปแบบตาง ๆ เชนผานโทรศพทมอถอ ( Mobile phone ) หรอคอมพวเตอรแบบ

พกพา (PDAs) MP3,4 Payer โดยใช เทคโนโลยเครอขาย โทรศพทไร

สาย(wireless telecommunication) ทถก สรางขนโดยผวจยเอง และผสอนเปนผ

ควบคม ดแล และแนะนำา โดยนำาเสนอแบบมลตมเดย

· e – Learning คอ การเรยนรแบบ ออนไลน (Online Learning) พฒนาการ

เรยนรผานเครอขายคอมพวเตอร อนเตอรเนต (Internet) หรอ อนทราเนต

(Intranet)

3. กลยทธในการวางแผนและนโยบายของสถานศกษา

(Strategies planning and academic planning)

· ภารกจของมหาวทยาลย(mission of University)

· หลกสตร/การสอน(curriculum/teaching) มหาวทยาลย

นเรศวรเปดสอนในระดบปรญญาตร 16 คณะ 1 วทยาลยนานาชาต 1 วทยาเขต

สารสนเทศพะเยา ม 63 สาขาวชา

16

Page 17: word M Learning

4. ประเดนท เกยวของ (Context

issues)

· stakeholder เปนการรวมมอระหวางผ เรยน ผสอน ผดแลระบบ ผทมสวนรวมและ

ผทมสวนไดสวนเสยในการเรยนการสอน m-Learning

· spatial-temporal ชองทางการเรยน การสอนแบบ m-Learning ทงในสวนของ

face-to-face, Internet , m-Learning

· facility เปนสงทอำานวยความสะดวกใน การเรยนการสอน m-Learning

ตวอยางเชน สภาพแวดลอม อปกรณทจะ ใช

· collaboration support สงทสนบสนน การรวมมอในการเรยนการสอน m-

Learning เชน อปกรณการสอสาร ชอง ทางการสอสารในการเรยนการสอน m-

Learning

5. ประเดนการออกแบบบทเรยน

(Design issues)

· ผเรยน (learner)· ผสอน(instructor)· หลกสตร· กจกรรมการเรยนการสอน· อปกรณเคลอนท(Mobile)· มลตมเดย(Media)

17

Page 18: word M Learning

6. ทฤษฎการสอนและจตวทยาการสอน

· Big Six Skills เปนกระบวนการทเนนกระบวนการแกปญหาโดยใชสารสนเทศ

ดวยทกษะหลก 6 ประการ (Big Six Skills Information Problem-solving Approach

หรอ Big Six Skills Approach) แนวคดน ไดรบการพฒนาโดยไอเซนเบอรก และเบอ

โกวทซ (Eisenberg and Berkowitz, 1988; 1996)

· Constructivism เปนกระบวนการคด (Cognitive Process) ทชวยสงเสรมการ

เรยนร ความตงใจ (Attending) การรบร (Perception) การจำาได(Remembering)

การคดอยางมเหตผล (Reasoning) การ ใชจตนาการ (Imagining) การคาดการณ

ลวงหนา (Anticipating) การตดสนใจ (Decision) การแกปญหา (Problem Solving)

· Cognitive เปนแนวคดของทฤษฎนจะ เนนความพอใจของผเรยน ผสอนควรใหผ

เรยนทำางานตามความสามารถของเขาและคอยกระตนใหผเรยนประสบความสำาเรจ การเรยนการสอนจะเนนใหผเรยนลงมอ

กระทำาดวยตวเขาเอง ผสอนเปนผชแนะ· Motivation เปนทฤษฎการสรางแรง

จงใจ ในการสรางขวญ กำาลงใจใหผอน ผ สราง หรอผใหขวญ โดยกจกรรมใน

m-Learning เกยวกบการเสรมแรงจงใจผเรยน

· Willis(1992) เปนการออกแบบการเรยนการสอนทางไกลเกยวกจกรรมทจะ

นำามาใชกบการเรยนการสอน m-Learning

อ ปกรณท ใช ในการเร ยนการสอนแบบ m-Learning

18

Page 19: word M Learning

การจดการเรยนการสอนแบบ m-Learning นน ผเรยนตอง ใชอปกรณแบบตดตามตวหรอเคลอนไปไดโดยสะดวก (mobile

devices) ซงอปกรณแตละประเภทมความสามารถ มขนาดและ ราคาทแตกตางกนไป อปกรณเคลอนททสามารถนำามาใชเปน

เครองมอสำาหรบการเรยนการสอนแบบ m-Learning ได มดงน• Notebook computers เปนคอมพวเตอรขนาดพกพา

ได มความสามารถเทยบเทาหรอเหนอกวาเครอง คอมพวเตอรทวไป (Desktop of Personal Computer)

ปจจบนมขนาดเลกและสามารถพกพาไดโดยสะดวก แตราคายงคอนขางสง

• Tablet PC เปนคอมพวเตอรชนดพกพา มความสามารถ เหมอนกน PC บางชนดไมมแปนพมพแตใชซอฟตแวร

ประเภทรจำาลายมอในการรบขอมล ยงมราคาแพงอยมาก

o Personal Digital Assistant (PDA) เปนอปกรณพก พา เสมอนเปนผชวยดจตอลสวนตว หนวยประมวลผลม

ความสามารถสง จอภาพแสดงผลไดถง 65000 สขนไป สามารถประมวลผลไฟลประเภทมลตมเดยไดทกประเภท

ซอฟตแวรระบบปฏบตการมกใช Palm หรอ Microsoft Pocket PC มซอฟตแวรใหเลอกตดตงไดหลากหลาย

o Cellular phones เปนอปกรณประเภทโทรศพทมอถอ ทวไป เนนการใชขอมลประเภทเสยงและการรบสง

ขอความ (SMS) มขอจำากด คอ มหนวยความจำานอย อตราการโอนถายขอมลตำา ในรนทมความสามารถ

สามารถเชอมตออนเทอรเนตผาน WAP (Wireless Application Protocol) หรอ GPRS (General Packet Radio Service)

o Smart Phones เปนอปกรณโทรศพทเคลอนทความ สามารถสง รวมความสามารถของ PDA และ Cellular

phones เขาดวยกน อาจมขนาดเลกกวา PDA และใหญ กวา Cellular phones ใชระบบปฏบตการ คอ Symbian หรอ Windows Mobile มโปรแกรมประเภท Internet

Browser ใชเปนอปกรณ Multimedia สำาหรบการเรยน

19

Page 20: word M Learning

การสอนไดอยางมประสทธภาพ

ขอด ของ m-Learning

• การใช m-Learning สามารถใชไดทกสถานทและทก เวลา ถงแมสถานทนน จะไมมสายสญญาณใหเชอมตอ

กบเครอขายคอมพวเตอร เปนการแกไขปญหาในการ เรยนแบบ Location Dependent Education

• อปกรณสำาหรบเชอมตอแบบไรสายสวนมาก มกมราคา ตำากวาเครองคอมพวเตอรแบบตงโตะ และมขนาด นำา

หนกนอยกวาคอมพวเตอรสวนบคคลทวไป ทำาให สะดวกในการพกพาไปในสถานทตาง ๆ ผเรยน

สามารถเลอกเรยนสถานทใด เวลาใดกได• จำานวนผใชงานอปกรณเคลอนทมจำานวนมาก และใช

อยแลวในชวตประจำาวน หากนำาอปกรณหรอ เทคโนโลยไรสายมาใชในการจดการเรยนการสอน ก

จะเปนการเพมชองทางและจำานวนผเรยนได• การเรยนในรปแบบ m-Learning เปนการเรยนรแบบ

เวลาจรง เนอหามความยดหยนกวาบทเรยนแบบ e-Learning ทำาใหการเรยนรไดรบขอมลททนสมยและ

สอดคลองกบสถานการณปจจบนไดดกวา e-Learning • ผเรยนสามารถมปฏสมพนธกบผสอนหรอเพอนรวมชน

เรยนไดทนท เชน การสงขอความ การสงไฟลรปภาพ หรอแมกระทงการสนทนาแบบเวลาจรง (Real time)

• มคาใชจายโดยรวมถกกวาบทเรยนทนำาเสนอผาน ไมโครคอมพวเตอร ทงดานฮารดแวรและซอฟตแวร

ขอจ ำาก ดของ m-Learning

• จอภาพแสดงผลของอปกรณเคลอนทสวนใหญมขนาด เลก โดยเฉพาะในโทรศพทมอถอ ทำาใหไมสามารถ

แสดงขอมล สารสนเทศใหผเรยนเหนไดอยางชดเจน• อปกรณแบบเคลอนท สวนมากมขนาดหนวยความจำาม

ความจนอยกวาคอมพวเตอรสวนบคคลทวไป ทำาใหมขอจำากดในการจดเกบไฟลประเภทมลตมเดย

20

Page 21: word M Learning

• การปรบเปลยนหรอเพมอปกรณในอปกรณแบบ เคลอนท ทำาไดยากกวาคอมพวเตอร

• เครอขายคอมพวเตอรหรอเทคโนโลยทใชในการ เชอมตอเครอขายมความเรวตำา เปนอปสรรคสำาคญใน

การเรยนแบบ m-Learning เพราะไมสามารถใชสอประเภทมลตมเดยขนาดใหญ

• แบตเตอรหรอแหลงจายไฟของอปกรณเคลอนทมระยะ เวลาทจำากด ทำาใหไมสามารถใชงานไดตลอดเวลา

การนำา m-Learning มาประย กต ใช ในการเร ยนการสอน

เทคโนโลยการส อสารชวยให ว ธ การศ กษาพฒนาไปไดอย างไร

หากพดถงการศกษาหรอการเรยน ความคดแวบแรกของเรา กคอ การเขาไปนงเรยนในชนเรยน เจออาจารยผสอนหนาตอหนา

แตเมอมการสอสารทางไปรษณย การศกษาแบบใหมกเกดขน สำาหรบผทอยไกลสถานทเรยน หรอไมสามารถเขาเรยนในชน

เรยนได เราเรยกการศกษาแบบนวา การศกษาแบบเรยนทางไกล หรอเรยนทางไปรษณย (Distance Learning หรอ d-Learning)

ตอมามการพฒนาเทคโนโลยของการสอสารใหรวดเรวมาก ยงขนกวาการสงไปรษณย นนกคอ อนเทอรเนต ดงนนจงเกด e-

Learning หรอ Electronic Learning ขน เปนการเรยนผานทาง อนเทอรเนต และในชวง 5 ปทผานมา ธรกจโทรศพทมอถอ , PDA

และ Laptop computer ไดมการเตบโตอยางรวดเรว จากการ ศกษาแบบ e-Learning จงกลายมาเปน m-Learning หรอ mobile

learning นนเอง ในชวงป ค.ศ. 1995 – 2000 การศกษาแบบ e-Learning

โดงดงเปนอยางมากไมวาจะทงในประเทศไทยเราเอง และตาง

21

Page 22: word M Learning

ประเทศ แทบทกคนกคดวา e-Learning คงเปนเทคโนโลยสดทาย ททนสมยทสดสำาหรบการศกษาทางไกล แตความไมแนนอนกเกด

ขน เมอเทคโนโลยการสอสารแบบไรสาย (wireless) ไดเขามาม

บทบาทและเตบโตอยางมากในชวงเวลา 2-3 ปทผานมา อปกรณ แบบไรสายตางๆ ไดเขามาแทนทอปกรณแบบมสาย (wired) ทเรา เหนไดชดเจนคอ โทรศพทมอถอ

เมอมการพฒนาอยางรวดเรวของเทคโนโลยแบบไรสาย เทคโนโลยสำาหรบอปกรณไรสายตางๆ กถกพฒนาตามขนไปดวย

ซงไดแก Bluetooth, WAP (Wireless Application Protocol), GRPS (General Packet Radio System)

และ UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) เมอเทคโนโลยไดกาวหนาไป วธการศกษาหาความรกถกพฒนา

ตามไปดวย m-Learning จงเกดขน m-Learning ยอมาจาก mobile

learning ซงเปนการพฒนาอกขนของ e-Learning เปนการผสม ผสานทลงตวของการพฒนาการศกษาเรยนร โดยใชเทคโนโลยท

ทนสมยเขามาชวย เทคโนโลยทกลาวถงนกคอ เทคโนโลยการ สอสารแบบไรสาย เราเรยกการเรยนแบบนวา Wireless Learning

, Mobile Learning หรอ m-Learning ดงนน m-learning คอ การศกษาทางไกลผานทางอปกรณ

เคลอนทแบบไรสายตางๆ เชน โทรศพทมอถอ , PDA และ laptop computer

และบรษททใหบรการดานโทรศพทมอถอและอปกรณไรสาย ตางๆ ยกตวอยางเชน บรษท ERICSSON และ NKI Distance

Education หรอ NKI อนเทอรเนต College ประเทศนอรเวย

m-learning เร ยนก นอยางไร จากขอมลการวจยรวมของบรษท ERICSSON และ NKI

อนเทอรเนต College ประเทศนอรเวย สามารถสรปไดดงตวอยาง ตอไปน

ตวอยาง วธการเรยนรเนอหาของวชาทเรยนผานโทรศพท มอถอหลงจากท ดาวนโหลด บทเรยนมาเรยบรอยแลว

22

Page 23: word M Learning

อาจารยประจำาวชาจะจำาแนกเรองทจะสอนเปนบทและหวขอ ยอยตางๆ เชน เรองความรเบองตนเกยวกบคอมพวเตอร กจะ

จำาแนกเปนหวขอยอยๆ ดงน1. ประวตและความเปนมา2. หนวยความจำา

2.1. หนวยความจำาหลก2.2. หนวยความจำาเสมอน

3. อปกรณเชอมตอตางๆ3.1. Input3.2. Output

4. ………………………….................4.1………………...............

ผเรยนสามารถเขาไปอานขอมลตางๆ ไดโดยผานหวขอหลก กอนแลวจงเขาไปในหวขอทยอยลงไปไดอกเรอยๆ จนพบ

รายละเอยด ลกษณะการทำางานเชนนเหมอนกบการเลอก เมนตางๆ บนโทรศพทมอถอ

เชน อยากรเรองหนวยความจำาหลก บนเมนจะปรากฏหวขอ

ผเรยนตองเลอกหวขอทสอง เรองหนวยความจำา

23

Page 24: word M Learning

หลงจากนนหนาจอกจะปรากฏรายละเอยดทมในหวขอ หนวยความจำา นนกคอ 2.1 หนวยความจำาหลก 2.2 หนวย ความจำาเสมอน

ผเรยนกเลอก 2.1 หนวยความจำาหลก เพอเขาไปอานรายละเอยด

เราจะเหนไดวาลกษณะการเขาถงขอมลนน คลายกบการท เราเขาไปยงฟงกชนตางๆ ของโทรศพทมอถอและสงทนกเรยน

สามารถกระทำาผานการเรยนแบบ m-learning มดงน

เรยนรเนอหาของวชาทเรยน จดโนตยอ ทำารายงาน ดาวนโหลด เอกสารการเรยน หาขอมลเรองทเกยวของกบหวขอทเรยน สง และ รบ อเมล จากเพอนๆ ทเรยนดวยกน อาจเปนการซกถามกนถงหวขอทไมเขาใจ

24

Page 25: word M Learning

รบ อเมล การสงงานหรอการบานจากอาจารยประจำาวชา สงรายงานหรอการบานผานทาง อเมล รบ อเมล รายงานหรอการบานทอาจารยประจำาวชาไดตรวจแลว

ผลกระทบของ m-Learning ตอการศ กษา

ดานด / ดานเส ย ของการศ กษาแบบ m-learning ดานด

1. มความเปนสวนตวสง 2. สามารถเรยนรไดทกเวลาและสถานท เพราะใชเทคโนโลยแบบไรสาย 3. การเรยนในรปแบบ m-Learning เปนการเรยนรแบบ

เวลาจรง เนอหามความยดหยนกวาบทเรยนแบบ e-Learning ทำาใหการเรยนรไดรบขอมลททนสมยและสอดคลองกบ

สถานการณปจจบนไดดกวา e-Learning

ดานเส ย 1. อปกรณแบบไรสายมหลายรน หลายยหอ คณสมบตของ

แตละเครองกแตกตางกน การใชงานกยอมแตกตางกนไป ยก ตวอยางเชน หนาจอทเลก หนวยความจำาทมจำากดและนอย ทำาให

ไมเอออำานวยตอการ ดาวนโหลด ขอมล โดยเฉพาะขอมลรปภาพ และเสยง ทตองใชหนวยความจำามาก

2. คาใชจายสง เพราะ การ ออนไลน ผานอปกรณไรสาย จำาพวกโทรศพทมอถอและ PDA มคาใชจายทมากกวาการเลน

อนเทอรเนต บนเครองคอมพวเตอรแบบ PC หลายเทา อปกรณ เชอมตอ (input / output ตางๆ ) กตองเปนอปกรณเฉพาะของรน

ใดรนหนงเทานน ทำาใหสนเปลอง

บทบาทของ m-learning กบการศ กษา

25

Page 26: word M Learning

ดงทไดกลาวขางตนแลวในเรองขอดอยของการเรยนรแบบ m-learning อปกรณไรสายสวนมากมหนาจอเลก , การประมวล

ผลชา ,หนวยความจำาทจำากดและนอยกวาในเครองคอมพวเตอร PC และ มคาใชจายทสงมาก หากเทยบกบการเรยนรทางไกลแบ

บอนๆ (d-learning และ e-learning) ขอจำากดเหลานทำาใหการ พฒนาวธการเรยนรโดยผานโทรศพทมอถอ และ PDA นนอาจ

เตบโตไดชา แตหากเปนรปเปนรางขนมาจรงๆ การเรยนแบบน กจะเออประโยชนอยางมากสำาหรบผทตองการความเปนสวนตวในการเรยนและสำาหรบผทมปญหาในการเขาสงคม

เรยกไดวาเปนการขยายโอกาสการเรยนรใหกวางขวางขน เราคงตองฝากความหวงไวใหกบผพฒนาทงหลาย ทจะผลต

อปกรณไรสายทเหมาะสำาหรบการเรยน และวธการเรยนทม ประสทธภาพ และคาดวาอกไมนานเกนรอ คนไทยจะไดสมผสการ

เรยนรแบบ m-learning อยางแนนอน และเมอพฒนาได นำามา ใชไดอยางมประสทธภาพ การศกษากกวางไกลมากยงขน

การเร ยนร ไม ว าจะเป นแบบใด จะ ใชเทคโนโลยท สงเท าใดก ตาม หากผ เร ยนไม ม ความต งใจจร งก คงไม ม ประโยชนอะไร ผ พ ฒนาดานเทคโนโลย การศ กษา

พยายามใหเทคโนโลยท ก าวหนาไปสามารถให ความร “กบผ ใช ไม ว าจะอย ท ใดในโลกน ก ตาม ข นอย ก บว า

”เรา ผ ใช เทคโนโลยจะใช เทคโนโลยท อย ในม อให ม ค า กบต วเรามากเท าไร

26

Page 27: word M Learning

บรรณานกรม

http://www.edtechno.com/new/mod/forum/discuss.php?d=3http://web.ku.ac.th/schoolnet/snet1/network/it/index.htmlhttp://yalor.yru.ac.th/~pimonpun/4000107/1-1.htmhttp://www.cybergogy.com/somsit/423302InformationTechnology/ITtypes.htmlhttp://www.csjoy.com/story/net/tne.htmstudent.swu.ac.th/pe511010143/mlearning%20 ภทรธรา.ppthttp://www.thaiorc.com/webindex/preview.php?no=0061118images.steprophaisack.multiply.com/attachment/0/Rh3GPwoKCnoAAF2-XjU1/M-LEARNING.doc?nmid=24640584http://www.geocities.com/wipawee_1/tech.html

http://www.cybergogy.com/somsit/423302InformationTechnology/ITdefinitnition.html

http://www.kmitl.ac.th/agritech/nutthakorn/04093009_2204/isweb/Lesson%2022.htmhttp://ecet.ecs.ru.acad.bg/cst04/Docs/sIV/428.pdf

27