�Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

Ãàð×èÃ

Íýãä¯ãýýð á¯ëýã. áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷äèéí õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóé 2

1.1. õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí çîðèëãî, à÷ õîëáîãäîë 2

1.2. àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã øàëãàõ 5

1.3. Îñîë 6

1.4. íºõºðëºëèéí àõëàã÷èéí ¿¿ðýã õàðèóöëàãà 8

1.5. íºõºðëºëèéí ãèø¿¿äèéí ¿¿ðýã õàðèóöëàãà 10

ÕΨðäóãààð á¯ëýã.àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîõîä àíõààðàõ ç¿éëñ 12

2.1. èë óóðõàéä àøèãëàëò ÿâóóëàõàä àíõààðàõ ç¿éëñ 12

2.2. Îëáîðëîëòûí ¿åä àâàõ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý 13

2.3. äàëä óóðõàéä àøèãëàëò ÿâóóëàõàä àíõààðàõ ç¿éëñ 13

2.4. àãààðæóóëàëòûí ñèñòåì õèéõýä àíõààðàõ ç¿éëñ 15

ãóðàâäóãààð á¯ëýã. Òåõíèê òîíîã òºõººðºìæòýé àæèëëàõ åðºíõèé çààâàð 17

3.1. ãàãíóóð, òºìºð ç¿ñýã÷ äýýð àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà 18

3.2. Òàòëàãà, ãàí òàòëàãàíû àþóëã¿é àæèëëàãàà 18

3.3. íàñîñíû àþóëã¿é àæèëëàãàà 19

3.4. ãàð òàéëü (äàìàðò ºðã¿¿ð) äýýð àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà 20

3.5. Áóòëóóðûí àþóëã¿é àæèëëàãàà 20

3.6. àëõàí áóòëóóðûí àþóëã¿é àæèëëàãàà 21

3.7. Òýýðìèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà 21

3.8. Øëþçíèé àþóëã¿é àæèëëàãàà 22

3.9. õóóðàé áàÿæóóëàõ òºõººðºìæòýé àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà 23

3.10. Ñýãñðýõ øèðýýí äýýð àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà 23

äªðªâä¯ãýýð á¯ëýã. 24Õ¿äýð áàÿæóóëàõ öåõèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðàì 24

4.1. àëò õàéëóóëàõ ëàáîðàòîðèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðàì 25

4.2. õàéëóóëàõ àæèëëàãàà 27

� Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

ÍýÃä¯Ãýýð á¯ëýÃ.

áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷äèéí õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóé

Áè÷èë óóðõàéí çîðèóëàëòààð îðîí íóòãèéí òóñãàé õýðýã-öýýíä îëãîñîí ¿éëäâýðëýëèéí áóñ àãóóëãàòàé ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøèãã¿é îðä, àøèãëàëòûí áîëîí òåõíîëîãèéí õàÿãäëààð áèé áîëñîí ¿¿ñìýë îðä, èëðýë á¿õèé òàëáàéä àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîõ çîðèëãîîð íºõºðëºëèéí õýëáýðýýð çîõèîí áàéãóóëàëòàíä îðæ àæèëëàæ áàéãàà èðãýäèéã áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷èä ãýíý.

Áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷ òà á¿õýí õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí õóóëü òîãòîîìæ, ä¿ðýì æóðìûí õ¿ðýýíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñíààð ãàð÷ áîëîõ ýðñäëýýñ ººðèé㺺 õàìãààëæ ãýð á¿ë ¿ð õ¿¿õäèéíõýý òºëºº èòãýë òºãñ àæèëëàõ áîëîìæîî á¿ðä¿¿ëýõ áîëíî.

1.1. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí çîðèëãî, à÷ õîëáîãäîë

àæèë õºäºëìºð ýðõëýæ áàéãàà õ¿í á¿ðò íýí òýð¿¿íä õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóé, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëàõ ºâ÷èí, áýðòýæ ãýìòýõ, îñëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ àæèëëàõ øààðäëàãà òàâèãääàã.

Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí çîðèëãî íü àæèë õºäºëìºð ýðõýëæ áàéãàà èðãýäèéí ýð¿¿ë ìýíä, õºäºëìºðèéí ÷àäâàðûã õýâýýð õàäãàëæ ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àæèëëàõ íºõöºë áîëîìæîîð õàíãàõàä îðøèíî.

ýíýõ¿¿ çîðèëãûã õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä:

õºäºëìºðèéí õóóëü òîãòîîìæ, ä¿ðýì æóðàì •

�Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí áàéäàë, çîõèîí áàéãóóëàëò

òåõíèê òåõíîëîãè

àðèóí öýâýð, ýð¿¿ë àõóé

çýðýã àñóóäëûã öîãöîîð íü øèéäâýðëýñýí áàéõ øààðäëàãà òàâèãäàíà.

Áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷èä õóóëü òîãòîîìæèéí õ¿ðýýíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõàä õàìãèéí ò¿ð¿¿íä òàâèãääàã ¿íäñýí øààðäëàãà áîë îñëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñëèéã õýðýãëýõ ÿâäàë þì. õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñëèéã áèåäýý òààðóóëàí çºâ ñîíãîæ õýðýãëýõ íü ãàð÷ áîëçîøã¿é îñîë ãýìòëýýñ òàíûã õàìãààëàõ óðüä÷èëñàí íºõöºë áèëýý. õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë ÿìàð ¿¿ðýãòýé áîëîõûã äàðààõ õ¿ñíýãòýýñ õàðíà óó.

Õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë

Õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñëèéí íýð Õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñëèéí ¿¿ðýã

í¿äíèé õàìãààëàëò í¿äýíä òîîñ øîðîî îðîõ, ìîä ÷óëóó ¿ñðýõýýñ õàìãààëíà.

×èõíèé õàìãààëàëò õýò èõ äóó ÷èìýýòýé ãàçàð óäààí õóãàöàà-ãààð àæèëëàõàä õ¿íèé òîëãîé ºâäºõ, ÷èõ ä¿ëèéðýõ, àíõààðàë ñàðíèõ çýðýã ñºðºã ¿ð äàãàâàð áèé áîëäîã ó÷èð ñîíñãîëûí ýðõòýíèéã õàìãààëàõ øààðäëàãàòàé.

Ñîíñãîëûí ýðõòýí õàìãààëàõ ÷èõíèé õàìãààëàëòûã òîãòìîë õýðýãëýñíýýð ìýðãýæëýýñ øàëòãààëàõ ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëíý.

àìüñãàëûí çàìûí ýðõòýíèé õàìãààëàëò

Òîîñ øîðîîòîé îð÷èíä àìíû õààëòûã òîãòìîë õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé.

àìíû õààëò íü àìüñãàëûí çàìûí ýðõòýí ãýìòýõ áîëîí ìýðãýæëýýñ øàëòãààëàõ ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëíý.

•

•

•

� Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

Òîëãîéí õàìãààëàëò õàìãààëàëòûí ìàëãàé íü äýýðýýñ ýä ç¿éëñ óíàõ, þì ìºðãºõ çýðýã ãàäíû íºëººíººñ òîëãîéã õàìãààëíà.

ãàð, òîõîéí õàìãààëàëò

ãàð òîõîéí õàìãààëàëò íü ãàðàà ç¿ñýõ, øàëáàëàõ, ò¿ëýãäýõ, òºìºð ÷óëóóíû ¿ðòýñ øèãäýõ çýðýã ãýìòëýýñ õàìãààëíà.

õºë, ºâäºãíèé õàìãààëàëò

óíàõ, ýðãýõ, õàëòèð÷ ãóëãàõ, õºë äýýð õ¿íä áà øîâõ ¿ç¿¿ðòýé ç¿éë óíàõ áîëîí õ¿÷òýé öîõèëò äîðãèëòûí ¿åä õºëèéã õàìãààëíà

àæëûí õóâöàñ ãýðýë îéëãîã÷òîé õàíòààç , õ¿ðýì, êîìáèíçîí çýðýã èæ á¿ðýí çîðèóëàëòûí àæëûí õóâöàñ ºìñºõ õýðýãòýé.

àæëûí õóâöàñ íü áèåä ýâòýéõýí, àæèë õèéõýä ñààäã¿é, õàìãààëàõ çîðèóëàëòòàé áàéõ øààðäëàãàòàé.

�Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

1.2. àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã øàëãàõ

àæèë ýõëýõýýñ ºìíº îñîë ãýìòýë ãàðàõààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã ñàéòàð øàëãàíà.

Àæèë÷èí õºäºëìºðëºõ ÷àäâàðàà àëäàõ, àìü íàñ áîëîí ýð¿¿ë ìýíäýýðýý õîõèðîõ áîëîí ýä ìàòåðèàë, ìàøèí òîíîã òºõººðºìæ, ºì÷ õºðºíãèéí õîõèðîë ó÷èð÷ áîëîõ íºõöëèéã àæëûí áàéðíû àþóë ãýíý.

àþóëûã òºð뺺ð íü õàðàãäàõóéö, íóóãäìàë, äààìæèð÷ áóé àþóë ãýæ àíãèëäàã.

àþóëûí òºðºë àþóëûí øèíæ ÷àíàð

Õàðàãäàæ áóé àþóë ¿çëýã øàëãàëòûí ÿâöàä èëýðñýí ýâäðýë, ãýìòýë, ñîãîãóóä

Íóóãäìàë àþóë òàíû àíõààðàëä òºäèéëºí øóóä ºðòäºãã¿é àþóë

Äààìæèð÷ áóé àþóë ìýäñýýð áàéæ õàéõðàõã¿é îðõèñîí àþóë

èéìýýñ òóõàé á¿ðò íü øóóðõàé àðãà õýìæýýã àâ÷ àæèëëàâàë àëèâàà õîõèðëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ ÷àäíà. àæëûí áàéðíû àþóë íü áîëãîîìæã¿é ¿éëäýë, õýâèéí áóñ áàéäàë ãýñýí 2 ¿íäñýí õ¿÷èí ç¿éëýýñ õàìààð÷ ¿¿ñäýã.

Àþóë ýðñäëèéí çýðýãëýë

ªíäºð ýðñäýëòýé àþóë - àìü íàñàà àëäàõ

- íàñàí òóðø õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áîëîõ

- ìàòåðèàë òîíîã òºõººðºìæèä èõýýõýí õýìæýýíèé õîõèðîë ó÷ðàõ

äóíä ýðñäýëòýé àþóë- Ò¿ð õóãàöààãààð àæëûí ÷àäâàðàà àëäàæ áýðòýæ ãýìòýõ

- Ñóë çîãñîëòîíä õ¿ðãýñýí áîëîâ÷ äóíä çýðãèéí õîõèðîë, ýâäðýë ãàðàõ

áàãà ýðñäýëòýé àþóë- õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà àëäààã¿é áàãà çýðýã áýðòýæ ãýìòýõ

- Ñóë çîãñîëòîíä õ¿ðãýýã¿é áàãà çýðãèéí ýâäðýë ãýìòýë ãàðàõ

6 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

1.3. Îñîë

Áè÷èë óóðõàé÷äûí õóâüä àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîõäîî óóðõàéí àìíû áýõýëãýý , ìàëòàëòûã áóðóó õèéõ , õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà õàíãàäàãã¿é, õºäºëìºð õàìãààëàë, àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðýì æóðàì ìºðäºæ àæèëëààã¿éãýýñ áîëæ àìü íàñàà àëäàõ, íàñàí òóðø õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áîëîõ, ýä ìàòåðèàëûí

õîõèðîë àìñàõ çýðýã ýðñäýëä ºðòºõ íü ýëáýã.

Òýä îëáîðëîëò õèéõäýý áóðóó ìàëòàëò õèéæ íóðàíãàíä äàðàãäàõ, àãààðã¿éäýõ, çîðèóëàëòûí áóñ òàòëàãà àøèãëàõ, ãàí òàòëàãà òàñðàõ, àæëûí á¿ñýä àìàð÷ óíòàõ çýðýã îëîí øàëòãààíààñ áîëæ àìü íàñ áîëîí õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà àëäñààð áàéíà.

Áàéãàëèéí àþóëòàé ¿çýãäýë, ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí áóñàä àþóëòàé õ¿÷èí ç¿éëñèéí íºëººíä ºðòºæ ãýìòýæ áýðòýõ, ýð¿¿ë ìýíäýýðýý õîõèðîõûã îñîë ãýíý.

Îñëûí ýðñäýëèéí ìåíåæìåíò

�Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

Çóðàã 1. Îñîëä õ¿ðãýäýã àþóëòàé íºõöë¿¿ä

Çóðàã 2. Îñîëä õ¿ðãýäýã øàëòãààíóóä

8 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

Çóðàã 3. Îñëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãóóä

1.4. ͺõºðëºëèéí àõëàã÷èéí ¿¿ðýã õàðèóöëàãà

ãèø¿¿äèéíõýý àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ çîõèîí áàéãóóëàëò, óäèðäëàãààð õàíãàæ àæèëëàõ;

ãèø¿¿ääýý àþóëã¿é àæèëëàãààíû àíõàí øàòíû çààâàð÷èëãàà çààâàë ºãñºí áàéõ áà óëèðàë òóòàìä äàâòàí çààâàð÷èëãàà ºãºõ;

íºõºðëºëä øèíýýð ãèø¿¿í ýëñýæ áàéãàà òîõèîëäîëä àþóë-ã¿é àæèëëàãààíû àíõàí øàòíû çààâàð÷èëãàà çààâàë ºãºõ;

ªäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààòàé óÿëäóóëàí àæëûí çààâàð÷èëãàà òîãòìîë ºãºõ;

àæèë ýõëýõèéí ºìíº àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã ñàéòàð øàëãàæ, çºð÷èë èëýðñýí òîõèîëäîëä çºð÷ëèéã àðèëãàõ àðãà õýìæýý àâàõ;

ãèø¿¿äèéíõýý ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë, ñîãòóóðóóëàõ óíäàà õýðýãëýñýí ýñýõ áîëîí íýã á¿ðèéí õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë íü á¿ðýí á¿òýí áàéãàà ýñýõýä õÿíàëò òàâèõ.

•

•

•

•

•

•

- Îñëûã øóóä ìýäýýëæ áàéõ

- ¯çëýã øàëãàëò òîãòìîë õèéõ

- Øàëãàëòûí ìºðººð ãàðñàí çºð÷ëèéã øóóðõàé ìýäýýëæ, á¿õ òºðëèéí çºð÷ëèéã óñòãàæ áàéõ

- Îñëûí òàëààð òîãòìîë ìýäýýëýõ

- àíõààðóóëãà, ñàíóóëãà ºã÷ áàéõ

9Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

ͺõºðëºëèéí àõëàã÷ àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã øàëãàõäàà äàðààõ ç¿éëèéã àíõààðíà:

Áýõýëãýý á¿ðýí á¿òýí, íàéäâàðòàé áàéãàà ýñýõ;

àãààðæóóëàëò õàíãàëòòàé áàéãàà ýñýõ;

Òîíîã òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñýë, ýä ìàòåðèàë á¿ðýí á¿òýí ýñýõ;

ýðãýëäýõ, áóöàõ, äàâøèõ õºäºë㺺íòýé òîíîã òºõººðºìæèä òàòàãäàõ õàâ÷óóëàãäàõ àþóë áàéãàà ýñýõ;

óíàõ, õàëòèðàõ àþóë áàéãàà ýñýõ;

ßìàð íýãýí áèåòýä öîõèóëàõ àþóë áàéãàà ýñýõ;

Øàòàõ, òýñýð÷ äýëáýðýõ ìàòåðèàë, ýä ç¿éëñ ýðãýí òîéðîíä áàéãàà ýñýõ;

ýð¿¿ë ìýíäýä õîðòîé ýä ç¿éë áàéãàà ýñýõ;

Öàõèëãààíû õýò à÷ààëàë áàéãàà ýñýõ;

àâààðûí ãàðö ÷ºëººòýé ýñýõ;

õàìãààëàõ õýðýãñýë, ãàë óíòðààõ áàãàæ õýðýãñýë á¿ðýí á¿òýí ýñýõ.

íºõºðëºëèéí àõëàã÷ àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã øàëãàæ ãèø¿¿äýä çààâàð÷èëãàà ºãíº. ¯¿íèé äàðàà ãèø¿¿ä òóñ òóñûíõàà àæëûí àþóëã¿é áàéäëûã äàõèí øàëãàæ àæèëä ãàðíà.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

ýð¿¿ë ìýíäýä õîðòîé ýä ç¿éë áàéãàà ýñýõ;

õàìãààëàõ õýðýãñýë, ãàë óíòðààõ áàãàæ õýðýãñýë á¿ðýí

�0 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

1.5. ͺõºðëºëèéí ãèø¿¿äèéí ¿¿ðýã õàðèóöëàãà

ãèø¿¿ä íü àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ÿâöäàà õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí ä¿ðýì æóðìûã ñóäàëæ, òîãòìîë ìºðäºæ àæèëëàíà. íºõºðëºëèéí ãèø¿¿ä àþóëã¿é àæèëëàãààíû àíõàí øàòíû áîëîí äàâòàí çààâàð÷èëãààã çààâàë àâñàí áàéõ ¸ñòîé. ªäºð òóòàìä õèéæ ã¿éöýòãýõ àæëûí íºõöëèéã õàðãàëçàí àæëûí áàéðíû àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èëãààã íºõºðëºëèéí àõëàã÷ààñ òîãòìîë àâ÷ àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýíý.

ͺõºðëºëèéí ãèø¿¿ä àæèë ýõëýõýýñ ºìíº ººðèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ ¿¿ðýãòýé.

àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðýì æóðìûã ìºðäºæ àæèëëàõ;

õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë á¿ðýí á¿òýí áàéãàà ýñýõèéã øàëãàõ;

àþóëòàé ¿éëäëýýñ çàéëñõèéõ;

àæëûí áàéðàà ýìõ öýãöòýé öýâýð áàéëãàõ;

àþóëòàé íºõöºë áàéäàë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é òàëààðõ ìýäýýëëèéã áóñäàä ºãºõ;

Ǻâ ãýäýãò ýðãýëçýæ áàéãàà ç¿éëýý õèéõã¿é áàéõ;

àæëûí áàéðíû àþóëûã òîãòìîë õÿíàæ áàéõ;

àæëàà àþóëã¿é ã¿éöýòãýõ àðãà áàðèëä ñóðàëöàõ;

àþóëã¿é àæèëëàãààíû ñóðãàëòàíä õàìðàãäñàí áàéõ;

àþóëûã ìýäñýýð áàéæ õàéõðàõã¿é îðõèõ íü àþóë äààìæèð÷ òàíä àìü íàñ, ýð¿¿ë ìýíä, ýä ìàòåðèàëûí èõýýõýí õîõèðîë ó÷èð÷ áîëîõûã ÿìàãò ñàíàæ àæèëëà!

ãýíýòèéí îñîë àâààð ãàðàõ, àìü íàñ, ýð¿¿ë ìýíäýä àþóëòàé íºõöºë áàéäàë ¿¿ññýí òîõèîëä àõëàã÷èä ÿàðàëòàé ìýäýãäýæ îñëûã çàéëóóëàõ øóóðõàé àðãà õýìæýý àâ÷ àæèëëàíà.

Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä àþóëûí á¿ñèéã îðõèíî.

àæëûí áàéðàíä óíòàæ àìðàõûã õîðèãëîíî.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

àæèë õºäºëìºð ýðõëýã÷ òàíû ìàðòàæ áîëîõã¿é 10 ä¿ðýì

á¿¿ ìàðò - �01. Òà õºäºëìºð õàìãààëàë, àþóëã¿é àæèë-

ëàãààíû çààâàð÷èëãàà àâààã¿é áîë àæèëä ãàð÷ áîëîõã¿é.

2. Òà àæëûí òóñãàé õóâöàñ, ãóòàë, õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë õýðýãëýýã¿é òîõèîëäîëä àæèë ã¿éöýòãýæ áîëîõã¿é.

3. Òà õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñëèéã èæ á¿ðýí çºâ õýðýãëý.

4. Òà á¿ðýí áóñ òåõíèê, ºìíº íü òóðøèãäààã¿é áàãàæ õýðýãñýë, ìàøèí òîíîã òºõººðºì溺ð àæèë ã¿éöýòãýæ áîëîõã¿é.

5. Òà ººðèéí àæëûí áàéðàà òàâ òóõòàé, ýìõ öýãöòýé áàéëãàæ, áîëçîøã¿é àþóëààñ õàìãààëàõ ¸ñòîé.

6. Òà àæèë ã¿éöýòãýõ òåõíîëîãèéí çààâàð÷èëãààã çºð÷èæ áîëîõã¿é.

7. Òà àæèë ã¿éöýòãýõ ¿åäýý àíõààðëàà òºâëºð¿¿ë.

8. Òà ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàæ àæèëëàõ ¸ñòîé.

9. Òà õºäºëìºð õàìãààëàë, àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãà çºð÷èãäñºí òîõèîëäëûã õàðñàí áîë ýíý òóõàé óäèðäëàãàäàà ìýäýãäýõ ¸ñòîé.

10. Òà ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, ãýìòýë ãàðñàí òóõàé óäèðäëàãàäàà ìýäýãäýæ ýìíýëãèéí àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ ¸ñòîé.

�� Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

ÕΨðäÓÃààð á¯ëýÃ

àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîõîä àíõààðàõ ç¿éëñ

Áè÷èë óóðõàéãààð àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîæ áàéãàà èðãýä íü Çàñãèéí ãàçðûí 2010 îíû 308 äóãààð òîãòîîëûã äàãàëäàí ãàðñàí “Áè÷èë óóðõàéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû íýãäñýí ä¿ðýì”-èéã ìºðäºæ àæèëëàõ ¸ñòîé.

2.1. èë óóðõàéä àøèãëàëò ÿâóóëàõàä àíõààðàõ ç¿éëñ

1. èë óóðõàéä õýò ºíäºð, îãöîì áîñîî ìºðºãöºã, ñàðàâ÷ ¿¿ñãýæ (õàæóó õàíà) ìàëòàëò õèéõèéã õîðèãëîíî.

2. àøèãëàëòûí íºõöºë, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð àæëûí õýä õýäýí äîãîë ãàðãàæ àøèãëàëò ÿâóóëíà.

3. ìºðºãöºãèéí ºíäºð 2.5 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é áàéíà.

4. àæëûí ìºðºãöºãèéí íàëóóãèéí ºíöºã 纺ëºí òîãòâîðòîé ÷óëóóëàãò 50 ãðàäóñààñ èõã¿é, õàäàðõàã ÷óëóóëàãò 80 ãðàäóñààñ èõã¿é áàéíà.

5. Îëáîðëîëòûí òàëáàéí ºðãºí íü õ¿í, òåõíèê àæèëëàõàä ÷ºëººòýé, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí áàéõ áà 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà.

6. äýýä, äîîä äîãîëóóä äàõü àæëûí ìºðãºöã¿¿ä íýã áîñîî øóãàì äýýð äàâõöàæ áîëîõã¿é.

7. óóðõàéí íýã äîãîëîîñ íºãººä øèëæèõýä 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýé áàò áºõ øàò àøèãëàõ ýñâýë 45 ãðàäóñààñ èõã¿é íàëóóòàé ãàðö ãàðãàñàí áàéíà.

8. óóðõàéí àøèãëàãäñàí õîîñîí îðîí çàéã áóöààæ áóëàõ, õàøàà áîñãîõ, àíõààðóóëàõ òýìäýã òàâèõ çàìààð àþóëã¿é áîëãîíî.

9. àæëûí ìºðºãöºãò ñàðàâ÷ ãàðãàæ óõàõûã õîðèãëîíî.

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

2.2. Îëáîðëîëòûí ¿åä àâàõ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý

1. Îëáîðëîëò ÿâóóëñàí ãàçàðò õ¿í , ìàë, òåõíèê óíàæ ãýìòýõýýñ õàìãààëñàí õààëò, äàëàí áàéãóóëíà.

2. Òýñýëãýýíèé öîîíîã, óñ çàéëóóëàõ ñóâàã, øóóäóó, ìàëòàëò, óñàí ñàí çýðýãò òàãëàà, õààëò, õàìãààëàëò õèéíý.

3. óóðõàéí á¿ñýä ¿åð, óñíû àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ óñ çàéëóóëàõ ñóâàã, øóóäóó ãàðãàñàí áàéíà.

4. óóðõàéí á¿ñýä àþóëã¿é àæèëëàãààíû àíõààðóóëàõ ñàìáàð áàéðëóóëíà.

2.3. äàëä óóðõàéä àøèãëàëò ÿâóóëàõàä àíõààðàõ ç¿éëñ

äàëä óóðõàéí á¿ñýä àæèëëàõ ¿åä áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷èä í ý ã á ¿ ð è é í ç î ð è ó ë à ë ò û í ãýðýëò¿¿ëýã÷èéã õýðýãëýíý . ãýðýëò¿¿ëýã÷ íü 8 öàãààñ äîîøã¿é õóãàöààíä òàñðàëòã¿é, õýâèéí àæèëëàõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé áàéõ ¸ñòîé.

àøèãëàæ áàéãàà îðäûí øèíæ ÷àíàð, áàéðëàë, ÷óëóóëãèéí õàòóóëãààñ õàìààðàí äàëä óóðõàéä áîñîî, íàëóó, õýâòýý àì ãàðãàíà. óóðõàéí àìûã ãàðãàõäàà àëü áîëîõ áàò áºõ, àí öàâã¿é, õàòóó ÷óëóóëàãòàé, íóðàëò, ãóëñàëò ¿¿ñýõýýðã¿é, õºðñíèé áîëîí ¿åðèéí óñ îðîõîîðã¿é ãàçðûã ñîíãîíî.

•

•

�� Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

äàëä óóðõàéä îëáîðëîëò ÿâóóëàõäàà äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàæ àæèëëàíà. ¯¿íä:1. óóðõàéí íàëóó àìíû íàëóóãèéí ºíöºã íü òîãòâîðòîé

õàòóó ÷óëóóëàãòàé ãàçàðò 45 ãðàäóñààñ, õàòóóëàã áàãàòàé áóþó òîãòâîðã¿é ÷óëóóëàãòàé ãàçàðò áîë 10 ãðàäóñààñ èë¿¿ã¿é áàéíà.

2. óóðõàéí áîñîî 2 àìíû õîîðîíäûí çàé 20 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà.

3. óóðõàéí áîñîî, íàëóó àìñàðûã çîðèóëàëòûí ìàòåðèà-ëààð õàøèæ áýõëýõ áà àìûã òîéðñîí õàìãààëàëò õ¿ðýý õèéæ “àþóëòàé” ãýñýí ¿ã á¿õèé àíõààðóóëàõ òýìäýã òàâèíà.

4. óóðõàéí ìàëòàëòûí ºíäºð íü 1.5 ì, ºðãºí íü 1.2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà.

5. óóðõàéä õ¿í ÿâàõàä çîðèóëñàí õýñãèéí íàëóó íü 15 ãðàäóñààñ èõã¿é áàéõ áà ¿¿íýýñ èõ áîë áýõýëãýýíä áàðèóë, ãèøã¿¿ð, øàò çýðãèéã õºäºë㺺íã¿é áýõëýí òîíîãëîíî.

6. Áè÷èë äàëä óóðõàéí ã¿í íü 5 ì áà ò¿¿íýýñ èõ áàéâàë äàìàðò ºðã¿¿ð àøèãëàíà.

7. óóðõàéí ã¿íä õàòóóëàã áàãàòàé, òîãòâîðã¿é ÷óëóóëàã äóíäóóð íýâòýðñýí õýâòýý áà íàëóó ìàëòàëòûã äàðààõ áàéäëààð áýõýëíý:

õ¿äðèéí áèåò, õîîñîí ÷óëóóëãààð áàãàíà ¿¿ñãýæ ¿ëäýýõ;

ìîä, òºìðººð òóëãóóð, áàãàíà áîñãîõ;

ýëñ, øîðîîã øóóäàéä ñàâëàæ áýõýëãýý áàãàíà áîñãîõ;

ìîä, òºìºð ðàì çàíãèäàæ ÷óëóóãààð ä¿¿ðãýñýí áàãàíà áîñãîõ;

•

•

•

•

óóðõàéãààñ àæèëòíóóä ãàðãàõàä áîëîí àøèãò ìàëòìàëûí áèåòýä õ¿ðýõýä çîðèóëàãäñàí õîîðîíäîî õîëáîîòîé õî¸ðîîñ äîîøã¿é ãàðö ãàðãàñíû äàðàà îëáîðëîëò ÿâóóëíà.

•

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

ìàëòàëòàà íèéòýä íü ìîä, òºìðººð áýõëýõ.

8. àøèãëàõã¿é áîëñîí, öààøèä õ¿íäðýë áýðõøýýë ó÷ðóóëæ áîëçîøã¿é äàëä ìàëòàëòûã óñòãàæ àþóëã¿é áîëãîõ àðãà õýìæýý àâíà.

9. äàëä óóðõàéã öýâýð àãààðààð õàíãàõûí òóëä àãààðæóóëàëòûí çºâ ñèñòåì àøèãëàõ õýðýãòýé áà àãààð ºãºõ ñýíñèéã ãàçðûí ãàäàðãà äýýð áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. àãààðæóóëàõ ñèñòåìèéã ñóóðèëóóëàõäàà:

Ñýíñíèé ñîðîõ òàëä ñààäã¿é áàéõ

Ñýíñíýýñ õàìãààëàõ òºìºð òîðòîé áàéõ

Öîîð÷ ãýìòýýã¿é àãààðûí õîîëîé àøèãëàõ

Çóðàã 4. Áè÷èë äàëä óóðõàéí áýõýëãýý õèéõ àðãóóä

2.4. àãààðæóóëàëòûí ñèñòåì õèéõýä àíõààðàõ ç¿éëñ

1. óóðõàéí ã¿íèé ìàëòàëò óðò áàéâàë áàéãàëèéí áîëîí çîõèîìîë àãààðæóóëàëòûí ñèñòåì àøèãëàíà.

2. Áàéãàëèéí àãààðæóóëàëòûã çºâ õèéõèéí òóëä óóðõàéí àìóóä ãàçðûí ãàäàðãóó äýýð 2 ººð ò¿âøèíä áàéõ øààðäëàãàòàé. ýíý øààðäëàãûã õàíãàõ áîëîìæã¿é áîë ýíãèéí õîîëîé (ÿíäàí) ãàðãàæ àãààðæóóëíà.

3. óóðõàéí ìàëòàëòûí íèéò óðò íü 10 ì, ò¿¿íýýñ èõ áàéâàë çîõèîìîë àãààðæóóëàëò õèéíý.

•

•

•

•

�6 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

4. Çîõèîìîë àãààðæóóëàëòàíä ñýíñ àøèãëàíà. àãààð äàìæóóëàõäàà àãààð íýâòð¿¿ëäýãã¿é ãÿëãàð ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé à ø è ã ë à õ á à à ã à à ð û ã õ î ë ÿâóóëàõûí òóëä íó ãàëàõ , õàçàéëãàõààñ ñýðãèéëæ àãààð àëäàõã¿é ÷ºëººëòýé íºõöºë á¿ðä¿¿ëæ ºãºõ õýðýãòýé.

Õîðèãëîõ ç¿éëñ:

1. óóðõàéãààñ ãàðàõ íýã àìòàéãààð îëáîðëîëò ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî.

2. ãàçàð äîîð õ¿ì¿¿ñ àæèëëàæ áàéãàà ¿åä äàìàðò ºðã¿¿ðèéã àæèëëóóëàõ õ¿íã¿é îðõèõ, ò¿ãæýýã¿é äàìàðò ºðã¿¿ð àøèãëàõûã õîðèãëîíî.

3. óóðõàéí ã¿íä öýâäýãòýé, òîãòâîðòîé õàòóó ÷óëóóëàã äóíäóóð íýâòýðñýí õýâòýý áà íàëóó ìàëòàëòûã áýõëýõã¿é áàéæ áîëîõ áºãººä íóðàëò ¿¿ñýõ¿éö õýò èõ îðîí çàé ãàðãàæ ìàëòàõûã õîðèãëîíî.

4. äàëä óóðõàéä íýã á¿ðèéí ãýðýëò¿¿ëýã÷ã¿é îðîõ, óóðõàéí ìàëòàëòàíä ãýðëýý àñààõã¿é àæèëëàõûã õîðèãëîíî.

5. äàëä óóðõàéä óíòàæ àìðàõûã õîðèãëîíî.

6. äàëä óóðõàéä íýã á¿ðèéí õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é àæèëëàõûã

õîðèãëîíî.

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

ÃÓðàâäÓÃààð á¯ëýÃ.

Òåõíèê òîíîã òºõººðºìæòýé àæèëëàõ åðºíõèé çààâàð

Áè÷èë óóðõàé ýðõëýã÷ àæèëä ãàðàõààñ ºìíº òîíîã òºõººðºìæèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã øàëãàæ áàãèéí àõëàã÷äàà ìýäýýëíý. õýðýâ ýâäðýë ãýìòýëòýé òºõººðºìæ áàéãàà áîë òýäãýýð òºõººðºìæèéã çàñàæ ÿíçàëñíû äàðàà àæëûã ýõë¿¿ëíý. àæèë ýõëýõèéí ºìíº òîíîã òºõººðºìæèéí òîîñ øîðîîã ñàéòàð öýâýðëýñýí áàéõ õýðýãòýé. ó÷èð íü òîîñ òîðòîã, òîñòîé áîë òîíîã òºõººðºìæèéí ýâäðýë ãýìòýë ñàéí õàðàãäàõã¿é.

Áè÷èë óóðõàéãààð àøèãò ìàëòìàë îëáîðëîõîä õóóðàéãààð áàÿæóóëàõ òºõººðºìæ, øëþç, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, íàñîñ, êîìïðåññîð, äàìàðò ºðã¿¿ð, ãàí òàòëàãà çýðãèéã ºðãºí õýðýãëýäýã.

ýäãýýð òîíîã òºõººðººìæèéã àøèãëàõäàà äàðààõ çààâðûã ìºðäºæ àæèëëàíà. ¯¿íä:

àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã ñàéòàð õàíãàæ àæèëëàõ;

Òîíîã òºõººðºìæèéã çààâðûí äàãóó àøèãëàõ;

Òîíîã òºõººðºìæèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã øàëãàõ;

Òîíîã òºõººðºìæèä ¿çëýã õèéõäýý í¿äíèé øèë çààâàë ç¿¿ñýí áàéõ;

Òîíîã òºõººðºìæèéí äîòîð ãàäíû áèåò îðñîí ýñýõèéã øàëãàõ;

Òîíîã òºõººðºìæèéí àæëûí õýñãèéã òîñëîõ;

Øëþçíû íàëóóã òîãòìîë øàëãàõ;

Òîíîã òºõººðºìæ àæèëëàæ á¿ðýí äóóññàíû äàðàà ò¿¿íèéã öàõèëãààí òýæýýëýýñ ñàëãàæ äàðààãèéí àæèëä áýëòãýæ öýâýðëýõ;

Áàÿæóóëàõ òºõººðºìæ íü á¿õýýã, ñàðàâ÷, õààëò õàìãààëàëòòàé áàéõ;

•

•

•

•

•

•

•

•

•

�8 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

3.1. Ãàãíóóð, òºìºð ç¿ñýã÷ äýýð àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà

ãàãíóóð, òºìºð ç¿ñýã÷ äýýð àæèëëàõäàà õàìãààëàëòûí í¿äíèé øèë ýñâýë í¿¿ðíèé õàìãààëàëò á¿õèé ìàëãàé ºìñºæ àæèëëàíà.

ãàãíóóð, òºìºð ç¿ñýã÷ àæèëëàæ áàéãàà îð÷èíä àþóëã¿éí çàéã áàðèìòàëæ àæèëëàíà.

õóóðàé áýýëèé, õàìãààëàëòûí õóâöàñ ºìñ÷, óñ ÷èéãýíä íîðîõîîñ áàéíãà ñýðãèéëíý.

Öàõèëãààíû õîëáîëòóóä á¿ðýí á¿òýí, õóóðàé îð÷èíä áàéãàà ýñýõèéã áàéíãà õÿíàíà.

3.2. Òàòëàãà, ãàí òàòëàãàíû àþóëã¿é àæèëëàãàà

1. à÷ààíû ãàí òàòëàãûí áàò áºõèéí íººö íü ãàí òàòëàãà òàñðàõ õ¿÷äýëýýñ 3 äàõèí èë¿¿, òàòëàãûí áàò áýõèéã 4,5 äàõèí èë¿¿ íººöòýé áàéõààð òîîöñîí áàéíà.

2. ×àíãàëàõ ãàí òàòëàãûí òàñðàëòûí áàò áýõèéí íººöèéã ò¿¿íèé òàñðàõ õ¿÷äëýýñ 3,5 äàõèí èõ áàéõààð àâíà.

3. à÷ààíû ãàí òàòëàãûí õîëáîëò òº ãñ ãºëèéí áîëîí øèëæ¿¿ëýõ áàðèâ÷èéã çºâõºí õÿëáàð õàéëàõ ìåòàëëààð öóòãàõ áóþó ýñâýë øààíòàãèéí òóñëàìæòàé áýõýëæ ÷èãë¿¿ëñýí áàéíà.

4. Òàòàëòûí ãàí òàòëàãûã õºòëºã÷ äàìàðòàé õîëáîãäîõ áàò áºõèéí íººö íü òîãòîîãäñîí õºäºë㺺íä 1,25, òîãòîîãäîîã¿é õºäºë㺺íä 1,5-ààñ äîîøã¿é áàéâàë çîõèíî.

5. Á¿õ òºðëèéí ãàí òàòëàãûã òýäãýýðèéí ýäýëãýýíèé íîðìûí äàãóó àøèãëàæ, ýäýëãýýíèé õóãàöàà äóóññàí òàòëàãà õýðýãëýõã¿é áàéâàë çîõèíî.

•

•

•

•

�9Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

6. ãàí òàòëàãûí ¿çëýãèéã ñàðä 2-îîñ äîîøã¿é óäàà çîõèõ æóðìûí äàãóó ÿâóóëæ, ä¿íã òóñãàé á¿ðòãýõ äýâòýðò òýìäýãëýæ áàéõ ¸ñòîé.

7. 2,5 ì-ýýñ äîîø ºíäºðò áàéðëàñàí áóþó õ¿í õ¿ð÷ áîëçîøã¿é ýðãýõ áóþó õºäëºõ ìåõàíèçìóóä íü õààëò õàøëàãàòàé áàéíà.

8. ãàí òàòëàãà õîâèëîîñîî ìóëòàðñàí òîõèîëäîëä òýðãýíöýð áóöàæ ã¿éõ àþóëààñ õàìãààëñàí õààëò òàâüñàí áàéíà.

9. à÷ààíû ãàí òàòëàãà ìóøãèð÷, îðîîöîëäñîí áàéæ áîëîõã¿é.

10. Òàòëàãà ñýìýð÷ øàëáàðñàí áîë àøèãëàõûã õîðèãëîíî.

3.3. Íàñîñíû àþóëã¿é àæèëëàãàà

1. íàñîñíû ýðãýëäýã÷ õýñã¿¿äèéã õààëò õàìãààëàëòààð òîíîãëîñîí áàéíà.

2. íàñîñíû ýðãýëäýã÷ õýñã¿¿äèéí õààëòíû õàæóóãààð àñãàð÷ äóññàí òîñûã àð÷èæ øàë, øàòûã öýâýð, õóóðàé áàéëãàíà.

3. íàñîñíû ñòàíöàä àæèëëàõ ÿâöàä 40 ìåòðèéí ðàäèóñ äîòîð èë ãàë ãàðãàõ, òàìõè òàòàõ, ãàãíóóð õèéõèéã õîðèãëîíî.

4. íàñîñ, òîíîãëîëûã öýâýðëýõ, çàäëàõ, çàñâàðëàõ àæèëëàãààã õ¿÷äýëýýñ ñàëãàñíû äàðàà ã¿éöýòãýíý.

�0 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

3.4. Ãàð òàéëü (äàìàðò ºðã¿¿ð) äýýð àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà

ãàð òàéëü íü äâóòàâð îãòëîë á¿õèé íýã ðåëüñò ä¿¿æèí çàìààð à÷ààã øèëæ¿¿ëýí ºðãºõºä çîðèóëàãäàíà.

1. Òàéëèéí äààöûí äýýä õÿçãààðààñ õýòýðñýí õýìæýýíèé à÷ààã ºðãºæ áîëîõã¿é.

2. Òàéëèéí äàì íóðóóíä çàñâàð òåõíèêèéí ¿éë÷èëãýýã òîãòîîñîí íîðì æóðìûí äàãóó õèéæ ã¿éöýòãýíý.

3. à÷ààã ºðãºñºí ¿åä ò¿¿íèéã ãàçðààð ÷èðýõèéã õîðèãëîíî.

4. à÷ààã ãàíõóóëàõ áîëîí äîîä òàëààñ íü õ¿÷òýé öîõèõûã õîðèãëîíî.

5. Òåõíèêèéí ¿çëýãèéã òîãòìîë õèéæ ýëýãäñýí ýä àíãèéã æóðìûí äàãóó ñîëüæ áàéíà.

6. Òàéëü áîëîí à÷ààíû ãèíæèéã áàéíãà öýâýðëýæ çýâðýëòýýñ ñýðãèéëýõèéí òóëä æèëä íýã óäàà áóäàæ áàéíà.

3.5. áóòëóóðûí àþóëã¿é àæèëëàãàà

Áóòëóóðûã àæèëëóóëæ ýõëýõýýñ ºìíº îéð áàéãàà ýä ç¿éëñèéã õîëäóóëæ ýýëæèéí àõëàã÷èä ìýäýãäñýíèé äàðàà àæèëëóóëæ ýõýëíý.

Áóòëóóðààñ ¿ñðýõ ÷óëóóíä îíîãäîõîîñ ñýðãèéëæ àþóëã¿éí çàéã áàðèìòàëæ àæèëëàíà.

Áóòëóóðò õ¿äýð áóòëàãäàæ á¿ðýí äóóññàíû äàðàà öàõèëãààí òýæýýëèéã ñàëãàæ ¿çëýã, öýâýðëýãýý õèéæ äàðààãèéí ¿éë÷èëãýýíä áýëòãýíý.

Áóòëóóðò çàñâàð ¿éë÷èëãýý õèéõäýý õ¿÷äýëèéã á¿ðýí ñàëãàæ, òîõèîëäëîîð áóþó ãàäíû íºëººë뺺ð äàõèí çàëãàãäàõã¿é áàéõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëæ, “Á¯¯ Çàëãà, õ¯í àÆèëëàÆ Áàéíà” ãýñýí ñàíàìæ ºëãºæ àæèëëàíà.

•

•

•

•

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

óñ ø¿ðøèã÷ àøèãëàí îð÷íû òîîñæèëòûã áàãàñãàíà.

3.6. àëõàí áóòëóóðûí àþóëã¿é àæèëëàãàà

1. Áóòëóóðûí õºäºëã¿¿ð ò¿¿íèé ýä àíãè ãàçàðäóóëàãäñàí áàéíà.

2. ýä àíãè èë áàéãàà áîëîí õºäºë㺺íò õýñã¿¿ä íàéäâàðòàé õààëò, õàìãààëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé.

3. Áóòëóóðûí àëõ, ø¿¿ð, õàâòàñò äàìæóóëàã÷èéí õàâòàíãèéí õîëáîîñ áîîëòîò áýõýëãýýã àæèë ýõëýõèéí ºìíº áóþó àæëûí äàðàà øàëãàæ äàðààãèéí ýýëæèíä õ¿ëýýëöýõ ¸ñòîé.

4. àëõàí áóòëóóðûã àæèëëóó-ëàõûí ºìíº ãýðëýí áóþó äóóò äîõèîã ºã÷ àæèëëàíà.

5. àæèëëàãààíû ÿâöàä òåõíèêò ýâäðýë ãýìòýë ãàðñàí òîõèîë-äîëä ÿàðàëòàé çîãñîîæ øààðä-ëàãàòàé àðãà õýìæýýã àâíà.

3.7. Òýýðìèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà

Òýýðìèéí òàâöàí äýýð ãàðàõ áîëîí áóóõäàà øàòíû õàøëàãààñ áàðüæ, óíàæ áýðòýõýýñ ñýðãèéëíý.

Òýýðìèéã àæèëëóóëàõ ¿åä õºë äîîð òýýãëýõ ýä ç¿éëñèéã çàéëóóëæ, òàâöàíã ýìõ öýãöòýé áàéëãàíà.

•

•

•

�� Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

Òýýðýìä òýæýýë ºãºõ人 òîãòìîë õóãàöààíä ºã÷ òýýðìèéí äóãóéíä îíîãäîõîîñ áîëãîîìæèëæ àþóëã¿éí çàéíààñ àæèëëàíà.

Òýýðìèéã óíòðààæ öàõèëãààí òýæýýëèéã á¿ðýí ñàëãàñíû äàðàà õ¿äðèéí íóíòàãëàëòûã øàëãàíà.

Òýýðìèéí áóëèíãàð ãàäàãøóóëàõ öîíõíû òîðûã áàéíãà öýâýðëýíý.

Öàõèëãààíû òýæýýëèéã á¿ðýí ñàëãàñíû äàðàà ýýëæèéí àõëàã÷ààñ çºâøººðºë àâ÷, òýýðýìä ¿çëýã, çàñâàð ¿éë÷èëãýý, öýâýðëýãýý õèéíý.

Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áîëîí áóñàä öàõèëãààí õýðýãñýë äýýð óñ àñãàõ, íîðãîõ, íàëàõààñ ñýðãèéëíý.

3.8. Øëþçíèé àþóëã¿é àæèëëàãàà

1. Øëþçíèé íàëóóã òîãòìîë øàëãàíà.

2. Øëþçíèé äýâñãýð ä¿¿ðãýëòèéã øàëãàæ, òîãòìîë õóãàöààíä ñóëëàæ öýâýðëýíý.

3. Øëþçíèé îéð îð÷èìä õºëä òýýãëýõ ýä ç¿éëñèéã õîëäóóëñàí áàéíà.

•

•

•

•

•

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

3.9. Õóóðàé áàÿæóóëàõ òºõººðºìæòýé àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà

õóóðàé àðãààð áàÿæóóëàõ ¿åä õýò èõ òîîñæèëò ¿¿ñýõýýñ áîëãîîìæèëæ à÷ààëëûã æèãä ºãºõ õýðýãòýé.

íàñîñíû õºäºë㺺íò õýñãèéí õààëòûã íàëàõ, ò¿øèõ, äàðàõ çýðýã ¿éëäýë õèéõèéã õîðèãëîíî.

Òîîñ øîðîî èõòýé ó÷èð àìüñãàëûí ýðõòýí õàìãààëàõ àìíû õààëò áîëîí õîøóóâ÷èéã çààâàë õýðýãëýíý.

3.10. Ñýãñðýõ øèðýýí äýýð àæèëëàõ àþóëã¿é àæèëëàãàà

Ñýãñðýõ øèðýýíèé îð÷ìûã òîãòìîë öýâýðõýí áàéëãàíà.

Øèðýýã àæèëëóóëàõûí ºìíº ýõëýýä óñûã ºã÷ äàðàà íü õºäºëã¿¿ðèéã àñààíà.

Ø è ð ý ý í è é õ º ò ë ¿ ¿ ð , õºäºë㺺íò õýñãèéí õààëòûã íàëàõ, ò¿øèõ, äàðàõ çýðýã ¿éëäýë õèéõèéã õîðèãëîíî.

•

•

•

•

•

•

�� Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

äªðªâä¯Ãýýð á¯ëýÃ.

Õ¿äýð áàÿæóóëàõ öåõèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðàì

Òàâèãäàõ åðºíõèé øààðäëàãà:

Öåõèéí òîíîã òºõººðºì-æ¿¿äèéí àæèëëàõ çàð÷èì , ö à õ è ë ã à à í , õ è ì è é í á î ä è ñ òýäãýýðèéí àþóëã¿é àæèëëà-ãààíû òàëààð ìýäëýãòýé õ¿í öåõèéã óäèðäàí àæèëóóëíà.

Òîíîã òºõººðºìæ á¿ðèéã õàðèóöñàí àæèëòàíòàé áàéíà.

Öåõýä çºâõºí çºâøººðºãäñºí õ¿äðèéã îðóóëæ áàÿæóóëíà.

Öåõèéí äîòîð ãýðýëò¿¿ëýã õàíãàëòòàé áàéõ øààðäëàãàòàé.

Öåõèéã öýâýð, ýìõ öýãöòýé áàéëãàõ øààðäëàãàòàé.

ãàë óíòðààõ áàãàæ õýðýãñýë, ãàëûí õîð, ãàëûí àþóëã¿é àæèëëàãààíû ñàìáàðûã öåõýä áàéðëóóëñàí áàéíà.

Çààâàë äàãàæ ìºðäºõ ä¿ðýì:õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, àþóëã¿é àæèëëàãààíû áîëîí àæëûí áàéðíû çààâàð÷èëãàà àâ÷ àæèëä ãàðíà.

Öåõýä àæèëëàæ áàéãàà àæèëòàí á¿ð õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë ºìññºí áàéíà.

Öåõýýð ¿éë÷ë¿¿ëæ áàéãàà èðãýí öåõýä îðîõ øààðäëàãà ãàðñàí òîõèîëäîëä ýýëæèéí àõëàã÷èä ìýäýãäýæ õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë ºìñºæ îðíî.

Ò¿ëõ¿¿ð áàãàæ õýðýãñýë, ýä ç¿éëñèéã ýìõ öýãöòýé áàéëãàæ, õýðýãëýæ äóóññàíû äàðàà çîõèõ çîðèóëàëòûí áàéðàíä áàéðëóóëíà.

Òºõººðºìæ¿¿äèéí ðåäóêòîð áîëîí ýðãýõ ýä àíãè á¿õèé õºäºë㺺íò õýñã¿¿äýä õààëò õàìãààëàëò õèéñýí áàéíà.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

Òîíîã òºõººðºìæèéã öýâýð áàéëãàæ, òîñ áîëîí õèìèéí áîäèñ äóññàí òóõàéä íü öýâýðëýíý.

óñíû øóãàì õîîëîéí ø¿¿ðýë áîëîí öàõèëãààíû õîëáîëòóóäûã øàëãàæ ãàð÷ áîëîõ ýðñäýëýýñ ñýðãèéëíý.

Òîíîã òºõººðºìæèéã àæèëëóóëæ äóóññàíû äàðàà öýâýðëýí, äàðààãèéí àæèëëàãààíä áýëýí áàéëãàíà.

Õîðèãëîõ ç¿éë

Òîíîã òºõººðºìæ õàðèóöñàí àæèëòàí àæëûí áàéðàà îðõèõ, àæëûí öàãààð óíòàõ, äýìèé ñýëã¿¿öýõèéã õîðèãëîíî.

Öåõèéí äîòîð ¿éìýõ, àæèëëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí àíõààðëûã ñàðíèóëàõ, áóñäàä ñààä áîëîõ àëèâàà ¿éëäëèéã õîðèãëîíî.

Ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ õýðýãëýñýí áîëîí

áèåèéí áàéäàë õýâèéí áóñ ¿åä àæèëä ãàðàõûã õîðèãëîíî.

àøèãëàñàí óñûã óíäíû çîðèóëàëòààð àøèãëàõûã õîðèãëîíî.

àæèëëàæ áóé òîíîã òºõººðºìæèéí õºäºë㺺íä ñààä

ó÷ðóóëàõ, íàëàõ ò¿øèæ çîãñîõûã õîðèãëîíî.

4.1. àëò õàéëóóëàõ ëàáîðàòîðèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðàì

Åðºíõèé ìýäýýëýë:

à ë ò í ü à ç î ò û í õ ¿ ÷ è ë ä óóñäàãã¿é ìåòàëë þì. Áàÿæìàë äàõü õ¿õýð áîëîí áóñàä õ¿íä æèíòýé ýðäñèéã õàéëóóëàõàä àçîòûí õ¿÷èë õýðýãëýäýã. àçîòûí õ¿÷èë õýðýãëýí áàÿæìàë äàõü ýðäñ¿¿äèéã õàéëóóëàõ íü àëòíû ñîðüöûã äýýøë¿¿ëýõýýñ ãàäíà õèéãýýð õàéëóóëàõ àæèëëàãààã õºíãºâ÷èëäºã. Öýâýð áàÿæìàëûã õ¿÷èë õýðýãëýõã¿éãýýð øóóä õàéëóóëæ áîëíî.

àçîòûí õ¿÷èëä óóñäàã ýðäñ¿¿ä: Çýñ, Ïèðèò, ãàëåíà, Òºìºð

•

•

•

•

•

•

•

•

�6 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

àíõààðàõ ç¿éëñ:

õ¿÷èë, ø¿ëòòýé äàäëàãà òóðøëàãàòàé õ¿í õàðüöàæ àæèëëàíà.

àæèë ýõëýõýýñ ºìíº àæëûí áàéðíû àþóëã¿é áàéäëûã øàëãàæ, àæëûí áàéðíû àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èëãààã àâ÷, õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýëèéã ºìññºí áàéíà.

ëàáîðàòîðèéã òîãòìîë öýâýð àãààðòàé áàéëãàæ, áàéãàëèéí áîëîí çîõèîìîë ãýðýëò¿¿ëãýýð ñàéí õàíãàñàí áàéíà.

ëàáîðàòîðèéí ºðººã áîëîí àøèãëàæ áóé ñàâ, áàãàæ õýðýãñëèéã öýâýð, ýìõ öýãòýé áàéëãàíà.

õ¿÷èë ø¿ëòèéã õàäãàëàõäàà õóóðàé, ñýð¿¿í, íàðíû òóÿà øóóä òóñàõààðã¿é, õÿíàëò õàìãààëàëòòàé, öîîæòîé çýâýðäýãã¿é ñàâàíä õàäãàëíà.

õ¿÷èë (àçîò) õýðýãëýí õàéëóóëàõ ¿åä ¿¿ññýí óóðûã àþóëã¿éãýýð ãàäàãøëóóëàõûí òóëä í¿¿ðñýí ø¿¿ëò¿¿ð á¿õèé çîðèóëàëòûí á¿õýýãò óã àæèëëàãààã õèéæ ã¿éöýòãýíý.

õýðýãëýñýí õ¿÷ëèéã àþóëã¿é áîëãîõûí òóëä ø¿ëò (òåõíèêèéí ñîäà)-ýýð ñààðìàãæóóëíà.

Ñààðìàãæóóëñàí óóñìàëûã òóñãàé çîðèóëàëòûí ñàâàíä õèéæ àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðàìä çààñíû äàãóó óñòãàëä îðóóëíà.

õ¿÷èë äýýð óñ øóóä íýìñýíýýð õ¿÷òýé áóöëàæ, ñàâíààñ õàëüäàã òóë áîëãîîìæòîé àæèëëàõ ¸ñòîé.

õýðýâ í¿¿ð, í¿ä, àðüñàí äýýð õ¿ðñýí òîõèîëäîëä õ¿éòýí óñ áîëîí ñàâàíòàé á¿ëýýí óñààð äàðóé óãààæ, öýâýð óñààð ñàéí çàéëíà.

ë à á î ð à ò î ð è ä à æ è ë ë à æ á à é ã à à àæèëòàíä, àæèëëàñàí ºäºð òóòàìä íü

íîðìûí ñ¿¿ ºãíº.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

��Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

4.2. Õàéëóóëàõ àæèëëàãàà:

õàéëóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã õèéí õàéëóóëàã÷ áà ò¿¿íèé à þ ó ë ã ¿ é à æ è ë ë à ã à à í û òàëààð ìýäëýãòýé ìýðãýøñýí õ¿í ã¿éöýòãýíý.

àëòíû õàéëàõ òåìïåðàòóð íü ìàø ºíäºð áóþó 1064°Ñ þì.

õ à é ë ó ó ë ñ à í à ë ò û ã õàëáàãà áîëîí õàâ÷ààð õýðýãëýæ àâíà.

õ à é ë ó ó ë ñ à í à ë ò û ã ó ð ü ä à à ñ á ý ë ò ã ý ñ ý í õ¿éòýí óñòàé ñàâàíä õèéæ õºðãºíº.

õèéí õàéëóóëàã÷èéã àøèãëàæ äóóññàíû äàðàà õààëòóóäûã õààí, äàðàëò õýìæèã÷èéã øàëãàí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàíà.

Õ¿÷èëòºðºã÷èéí áàëëîíòàé àæèëëàõàä àíõààðàõ ç¿éë

õ¿÷èëòºðºã÷èéí õèéí áàëëîíä óíàæ äîðãèõîîñ õàìãààëñàí õààëò áýõýëãýý õèéíý.

õ¿÷èëòºðºã÷èéí áàëëîíû ¿ç¿¿ëýëòèéã ëàáîðàòîðèéí õÿíàëòûí äýâòýð äýýð òîãòìîë òýìäýãëýæ áàéíà.

õ¿÷èëòºðºã÷èéí õèéí áàëëîí äîòîðõ ¿ëäýãäýë äàðàëòûã 0.05ìÏà (0.5êãõ/ñì2)-ààñ áàãàã¿é áàéëãàíà.

õ¿÷èëòºðºã÷èéí õèéí áàëëîíû õààëòûã ààæèì ýðã¿¿ëæ íýýõ áà îãöîì ýðã¿¿ëáýë æèéðýã øàòàõ, òýñðýõ àþóëòàé.

õèéòýé áàëëîíóóäûã àÿíãûí õàìãààëàëò á¿õèé òóñãàé áàéðàíä çàäãàé àãààðò õàäãàëæ áîëîõ áà àãààðûí ÷èéã, íàðíû ãýðëýýñ õàìãààëñàí áàéíà.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

�8 Áè×èë óóðõàé ýðõëýã×äèéí õªäªëìªðèéí àþóëã¯é Áàéäàë, ýð¯¯ë àõóé

ëàáîðàòîðèä òàâüñàí áàëëîíûã õàëààëòûí õýðýãñýë áîëîí çóóõíààñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä, èë ãàëíààñ 5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéðøóóëñàí áàéíà.

õ¿÷èëòºðºã÷èéí õèéí áàëëîíòîé õàðüöàõ ¿åä òîñòîé ç¿éë îéðòóó-ëàõã¿é áàéõ.

õ¿÷èëòºðºã÷òýé áàëëîí òýýâýðëýõ ¿åä ä¿ðìèéí äàãóó áàéðëóóëàí

纺âºðëºõ.

Õîðèãëîõ ç¿éëñ:

àæëûí áàéðíû àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èë-ãàà áîëîí íýã á¿ðèéí õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë (àãààð ø¿¿ã÷ á¿õèé àìíû õààëò, õ¿÷èëä òýñâýðòýé áýýëèé, õàìãààëàëòûí í¿äíèé øèë, óñíû ðåçèíýí ãóòàë, õîðìîã÷) õýðýãëýýã¿é àæèëòàíã àæèëä ãàðãàõûã õîðèãëîíî.

àãààðæóóëàëò õèéãäýýã¿é íºõöºëä öýâýðø¿¿ëýõ áîëîí õàéëóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî.

õ¿÷èë, ø¿ëò äýýð øóóä óñ õèéõèéã õîðèãëîíî.

õ¿÷èë, ø¿ëòèéã ñààðìàãæóóëàõã¿éãýýð çîðèóëàëòûí áóñ ãàçàð àñãàõ, óñòãàõûã õîðèãëîíî.

õ¿÷èëòºðºã÷èéí áàëëîíûã õàëóóí ãàçàðò áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî.

õ ¿ ÷ è ë ò º ð º ã ÷ è é í á à ë ë î í û õ à à ë ò , õàìãààëàëòûí òàã ãàöâàë àëõ, õóñóóð çýðýã î÷ ¿ñðýõ ç¿éëýýð öîõèõûã õîðèãëîíî.

õ¿÷èëòºðºã÷èéí áàëëîí õàäãàëàõ áàéðíû îéð îð÷èì øàòàõ, òîñëîõ ìàòåðèàë àñãàõ áîëîí èë ãàë ãàðãàõûã õîðèãëîíî.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•