Bai giang han dien

9/20/2016

1

PHAÀN IKYÕ THUAÄT AN TOAØN HAØN ÑIEÄN (HAØN HOÀ QUANG TAY)

1/60

Hàn điện hồ quang là mộttrong những phương pháphàn nóng chảy, nhiệt của hồquang sẽ nung nóng kim loạichỗ cần hàn đến trạng tháinóng chảy. Kim loại lỏng ởvùng hàn sẽ kết tinh lại hìnhthành mối hàn nối liền cácchi tiết lại với nhau tạo thànhmột khối không thể tháo rờiđược.

2

Hàn điện hồ quang

2/60

3

Ưu điểm:• Tiết kiệm kim loại. Với cùng loại kết cấu kim loại,

nếu so sánh với các phương pháp ghép nối khác,hàn tiết kiệm 10 ÷ 20% khối lượng kim loại.

• Có thể hàn kim loại khác nhau để tiết kiệm kimloại quí hoặc tạo các kết cấu đặc biệt.

• Mối hàn có độ bền cao và đảm bảo độ kín khít.Thông thường mối hàn kim loại được hợp kim hóatốt hơn kim loại vật hàn.

• Hàn có năng suất cao, vì có thể giảm được sốlượng nguyên công, giảm cường độ lao động,ngoài ra công nghệ hàn còn dễ dàng tự động hóa,cơ khí hóa.


3/60

Nhược điểm:

Do nguồn nhiệt nung nóng cục bộ, dễ tạo ứngsuất dư lớn. Tổ chức kim loại vùng gần mốihàn bị thay đổi theo chiều hướng xấu đi làmgiảm khả năng chịu tải trọng động của mốihàn; mặt khác cũng dễ gây biến dạng các kếtcấu hàn. Trong mối hàn cũng dễ bị khuyết tậtrỗ, nứt….


4/60

9/20/2016

2

5

Phân Loại:

1. Theo Điện Cực (que hàn): Nóng chảy và khôngnóng chảy.


5/60 6

Phân Loại:

2. Theo Dòng Điện: Xoay chiều, 1 chiều


6/60

7

Phân Loại:3. Theo Cách Nối Dây:a) Nối trực tiếp: Nối thuận, nối nghịch:b) Nối gián tiếp:c) Nối dây hỗn hợp: (dành cho dòng xoay chiều 3 pha).


+

_

7/60

Thiết bị Hàn:Được chia làm 2 nhóm tương ứng với loại dòng điện: Nhóm máy xoay chiều và nhóm máy điện 1 chiều.

Điện áp không tải U0 phải lớn hơn điện áp Uh (để cho hồ quang cháy được) và phải bảo đảm an toàn cho công nhân.

+ Đối với máy hàn xoay chiều: Uo : (55 - 80)V.Uh : (20 - 45)V.

+ Đối với máy hàn 1 chiều:Uo : (30 - 55)V.Uh : (16 - 35)V.


8/60

9/20/2016

3


9/60


10/60


11/60


Máy hàn một chiều: Máy hàndùng dòng điện chỉnh lưu cóhồ quang cháy ổn định hơnmáy hàn xoay chiều, phạm viđiều chỉnh dòng điện hànrộng, hệ số công suất hữu íchcao, công suất không tải nhỏ,kết cấu đơn giản hơn. Nhượcđiểm của máy hàn chỉnh lưulà công suất bị hạn chế, cácđi-ôt dễ bị hỏng khi ngắnmạch lâu và dòng điện hànphụ thuộc lớn vào điện ápnguồn.

a/ Sơ đồ nguyên lý máy hànchỉnh lưu 1 pha;b/ Sơ đồ nguyên lý máy hànchỉnh lưu 3 pha

12/60

9/20/2016

4

MOÄT SOÁ YEÂU CAÀU VEÀ KYÕ THUAÄT &

AN TOAØN VÔÙI NHÖÕNG DUÏNG CUÏ

13/60

2.1- Kìm Haøn: Phaûi ñaït caùc yeâu caàu sau:

- Nheï nhaøng, thuaän tieän baûo ñaûm keïp chaët que haøn ôûnhöõng vò trí thuaän lôïi ñeå haøn (troïng löôïng khoâng quaù0,5kg).

- Baûo ñaûm tuyeät ñoái caùch ñieän vaø caùch nhieät toát. Choã taycaàm cuûa kìm haøn khoâng ñöôïc quaù noùng.

- Ñoái vôùi doøng ñieän haøn lôùn hôn 600A khoâng ñöôïc duøngkìm haøn kieåu daây daãn luoàn trong chuoâi kìm.

14/60

- Chiều dài dây dẫn từnơi cấp điện áp sơ cấpđến thiết bị hàn di độngkhông vượt quá 10m;

- Chieàu daøi daây daãn töømaùy haøn ñeán kìm haønvaø vaät haøn khoâng neânlôùn hôn 20-30m

2.2- Daây Daãn Ñieän Haøn

15/60

- Daây daãn phaûi coù tieát dieän phuø hôïp vôùi doøng ñieän haøn khoâng ñöôïc ñeå noùng quaù 800C

Ih (A) S (mm2)200 25

300 35

450 50

600 70

16/60

9/20/2016

5

-Phaûi nheï (< 0,5kg), cheñöôïc toaøn boä maët..

- Kính haøn phaûi coù ñoä haápthuï caùc tia coù haïi phuø hôïpvôùi cöôøng ñoä doøng ñieänhaøn.

- Kính haøn phaûi laép kín treânmaët naï, khoâng ñöôïc coù khehôû; khoâng söû duïng kính bònöùt, beå.

2.3- Maët Naï Haøn

17/60

CAÙC PHÖÔNG TIEÄN BAÛO VEÄ CAÙ NHAÂN KHI LAØM VIEÄC

18/60

Phöông tieän khaùc nhö quaït thoâng gioù, daây antoaøn, gaêng, uûng caùch ñieän (Găng cách điện TCVN8084:2009, Ủng cách điện TCVN 5588:1999, QCVN 23-BLDTBXH-HT chống rơi ngã cá nhân)

19/60

CAÙC YEÁU TOÁ NGUY HIEÅM VAØ COÙ HAÏI

TRONG COÂNG VIEÄC HAØN ÑIEÄN

20/60

9/20/2016

6

1- Nguy Cô Tai Naïn Ñieän:Laø daïng nguy cô phoå bieán nhaát trong coâng taùc haøn.Tai naïn ñieän khi haøn hoà quang tay coù tyû leä cao nhaáttrong caùc phöông phaùp haøn.

75 mANgöôõng rung tim khoâng

phuïc hoài

1 A Ngöng tim, 1/4 giaây, cheát

30 mA Lieät hoâ haáp

10 mA Co cô, gaây teù ngaõ

1 mA

5 mA

Caûm nhaän raàn raàn

Caûm giaùc kim chaâm

Cöôøng ñoä IVÔÙI ÑIEÄN AÙP TIEÁP XUÙC TÖØ 30V TRÔÛ

LEÂN

21/60

2- Nguy Cô

Hoà quang ñieän laø nguoàn sinhnhieät lôùn khi haøn laøm phaùt sinhnhieàu taøn löûa coù theå gaây chaùy noåneáu moâi tröôøng laøm vieäc coùnhöõng chaát chaùy hoaëc coù hoãnhôïp khí chaùy noå khi haøn thieát bòkín hoaëc ñang chöùa aùp löïc coùtheå gaây noå vaät lyù.

22/60

Phaùt sinh trong quaù trình chaùy cuûa hoà quangaûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa coâng nhaân haøn,ñaëc bieät nguy hieåm khi phaûi laøm vieäc ôû moâitröôøng kín.

3- Buïi Vaø Hôi Khí Ñoäc

23/60

Gian sản xuất, khi tiếnhành công việc hàn phảiđược bố trí tuân theo cácquy định trong tiêu chuẩnvệ sinh thiết kế xí nghiệpcông nghiệp.

3.2. Tại các gian sảnxuất, nơi tiến hành hàncó hồ quang hở, phải đặttấm chắn ngăn cách bằngvật liệu không cháy.

Yêu cầu đối với gian sản xuất

24/60

9/20/2016

7

3.3. Những nơi tiến hành công việc hàn điệncó phát sinh các chất độc hại trong quá trìnhhàn (hơi khi độc và bức xạ có hại. . .), phảitrang bị các phương tiện bảo vệ thích hợp, vàthực hiện thông gió cấp và hút.

25/60

3.5. Yêu cầu đối với môi trường không khí

3.5.1. Trong các phân xưởng các bộ phận hànvà lắp ráp phải đảm bảo điều kiện vi khí hậutheo các quy định hiện hành.

3.5.2. Trong các gian của phân xưởng hàn,lắp ráp phải có thông gió cấp và hút.

3.5.3. Khi hàn trong các buồng phòng kín phảithực hiện thông gió cục bộ ở chỗ tiến hànhhàn. Không khí hút phải thải ra ngoài vùngkhông khí cấp.

26/60

3.6. Yêu cầu về chiếu sáng3.6.1. Trong các phân xưởng hàn và lắp ráp

phải có hệ thống chiếu sáng chung hoặcchiếu sáng hỗn hợp, đảm bảo độ sáng theocác quy định hiện hành.

3.6.2. Việc chiếu sáng khi tiến hành hàntrong các thùng, khoang, bể kín có thể dùngđèn di động điện áp không lớn hơn 12V cólưới bảo vệ, hoặc có thể dùng đèn địnhhướng chiếu từ ngoài vào.

27/60

3.6.3. Biến áp dùng cho đèn di động phảiđặt ở ngoài nơi làm việc. Cuộn thứ cấp củabiến áp phải nối bảo vệ. Không được phépdùng biến áp từ ngẫu để cấp điện cho đènchiếu sáng di động.3.7. Cấm sử dụng hoặc bảo quản các nhiên

liệu, vật liệu dễ cháy, nổ ở nơi tiến hànhcông việc hàn điện.

28/60

9/20/2016

8

4. Yêu cầu về nguyên liệu, phôi,bảo quản và vận chuyển4.1. Bề mặt của phôi và chi tiết hàn

phải khô, sạch sơn, gỉ, dầu mỡ, bụibẩn. Các cạnh, mép của phôi, chitiết trước khi hàn phải làm sạch bavia.4.2. Khi khử dầu mỡ trên bề mặt

của vật hàn phải dùng những chấtkhông gây cháy nổ và không độchại.

29/60

4.3. Việc bảo quản, vận chuyển, chấtxếp phôi hàn, vật liệu hàn và các thànhphẩm không được làm ảnh hưởng đếnvấn đề an toàn vận hành thiết bị, khônggây trở ngại cho việc chiếu sáng tựnhiên, thông gió, đường vận chuyển,lối đi, cản trở việc sử dụng các thiết bịphòng chống cháy, nổ và các phươngtiện bảo vệ cá nhân.

30/60

5.1. Khoảng cách giữa các máy hànkhông được nhỏ hơn 1,5m. Khoảng cáchgiữa các máy hàn tự động không đượcnhỏ hơn 2m.5.2. Khi bố trí các máy hàn hồ quang

argon và hàn trong môi trường khicácbonic phải đảm bảo loại trừ khả năngthấm và lọt khí sang các buồng lân cận.

5. Yêu cầu về bố trí thiết bị sản xuất

31/60

6.1 Hàn hồ quang các sản phẩmnhỏ và trung bình có tính chất cốđịnh phải tiến hành trong các buồngchuyên hàn. Vách của buồng phảilàm bằng vật liệu không cháy, giữavách và sàn phải để khe hở ít nhất là50mm.

6. Những yêu cầu về tổ chức nơi làm việc

32/60

9/20/2016

9

Khi hàn trong môi trường có khí bảo vệ,khe hở này ít nhất phải là 300mm.Diện tích của mỗi vị trí hàn trong buồng

không được nhỏ hơn 3m2, giữa các vị tríhàn phải có tấm chắn ngăn cách bằng vậtliệu không cháy.6.2. Khu vực hàn điện phải cách li với

khu vực làm các công việc khác. Trườnghợp do yêu cầu của quy trình công nghệ,cho phép bố trí chỗ hàn cùng với khu vựclàm việc khác, nhưng giữa các vị trí phảiđặt tấm chắn bằng vật liệu không cháy.

33/60

6.3. Khi hàn các sản phẩm đã đượcnung nóng thì trong một buồng chỉ chophép một người vào làm việc. Trườnghợp vì yêu cầu công nghệ cho phép haingười làm việc chỉ khi hàn trên cùngmột chi tiết.

6.4.Tại các vị trí hàn cố định cũng nhưdi động, nếu chưa có các biện phápphòng chống cháy thì không được tiếnhành công việc hàn điện.

34/60

6.5. Khi hàn trên cao, phải làm sànthao tác bằng vật liệu không cháyhoặc khó cháy). Nếu không có sànthì thợ hàn phải đeo dây an toàn,đồng thời phải mang theo túiđựng dụng cụ và mẩu que hànthừa.

35/60

6.6. Khi hàn trên những độ cao khácnhau, phải có biện pháp bảo vệ,không để các giọt kim loại nóng đỏ,mẩu que hàn thừa, các vật liệu khácrơi xuống người làm việc ở dưới.

36/60

9/20/2016

10

8. Yêu cầu về phương tiện bảo vệ cá nhân8.1. Công nhân hàn điện phải được trang bị

đầy đủ quần áo lao động, kính hàn, tạp dề, giầygăng và các loại phương tiện bảo vệ khác theoquy định.

8.2. Quần áo lao động dùng cho thợ hàn phảiđảm bảo chống tia lửa, chống lại được tácđộng cơ học, bụi kim loại nóng và những bứcxạ có hại.

8.3. Khi hàn trong môi trường làm việc có hoáchất (axit, kiềm, sản phẩm dầu mỡ. . .), trườngđiện từ, cũng như khi hàn các chi tiết đã đượcđốt nóng sơ bộ, công nhân hàn phải đượctrang bị quần áo lao động bằng vật liệu đảmbảo chống những tác động đó

37/60

8.4. Khi hàn trong điều kiện có nhiều nguycơ xảy ra tai nạn điện (hàn trong các hầmthùng, khoang, bể kín, những nơi ẩm ướt...),ngoài quần áo bảo hộ lao động, công nhânhàn phải được trang bị găng tay, giày cáchđiện. ở vị trí hàn phải có thảm hoặc bục cáchđiện.

8.5. Găng tay của công nhân hàn phải làmbằng vật liệu khó cháy, có độ dẫn điện thấpvà chịu được các tác động cơ học.

8.6. Giầy của công nhân hàn phải làm bằngvật liệu khó cháy, cách điện và chịu được cáctác động cơ học và đế không được đóng đinhkim loại.

38/60

8.7. Mũ dùng cho công nhân hàn phải làmbằng vật liệu khó cháy, cách điện. Trong điềukiện làm việc có nguy cơ gây chấn động cơhọc, công nhân phải được trang bị mũ chịuđược tác động cơ học.

8.8. Khi hàn ở môi trường có phát sinh hơi,khí độc hại mà không có thiết bị hút cục bộ,thợ hàn phải sử dụng các trang bị bảo vệ cơquan hô hấp phù hợp.

39/60

CAÙC BIEÄN PHAÙP AN TOAØN KHI TIEÁNHAØNH COÂNG VIEÄC HAØN ÑIEÄN

40/60

9/20/2016

11

- Trong độ tuổi lao động do nhà nước qui định.

- Đã qua khám tuyển sức khỏe bởi cơ quan y tế.

- Được đào tạo nghề hàn điện, và có chứng chỉkèm theo, đã qua huấn luyện về BHLĐ và đượccấp chứng chỉ AT và được cấp trên giao nhiệm vụ.

Chỉ những người hội đủ các điều kiện sau đây mới được làm việc hàn điện

41/60

1/ Ñoái vôùi ngöôøi quaûn lyùChæ ñaïo saûn xuaát: Khi toå chöùc cho coâng nhaânhaøn ñieän phaûi kieåm tra:

+ Moâi tröôøng khi haøn coù caùc chaát deã chaùy noå coùñieàu kieän chaùy lan khoâng ? Phaûi baûo ñaûmkhoaûng caùch an toaøn phoøng chaùy (ít nhaát laø10m, tuøy theo yeâu caàu cuï theå cuûa moâi tröôøng).+ Kieåm tra nôi laøm vieäc coù caùc bieän phaùp phoøngchoáng chaùy khoâng ?

+ Neáu toå chöùc cho coâng nhaân haøn ñieän laøm vieäctrong ñieàu kieän nguy hieåm phaûi coù phöông aùnthi coâng vaø bieän phaùp an toaøn ñöôïc thuû tröôûngñôn vò duyeät.

42/60

+ Kieåm tra caùc trang bò baûo veä caù nhaân vaøduïng cuï laøm vieäc cuûa ngöôøi thôï coù ñaày ñuûtheo qui ñònh khoâng? Coù ñaûm baûo ñieàu kieänlaøm vieäc an toaøn khoâng?

+ Phaûi coù hoà sô theo doõi tình traïng kyõ thuaätthieát bò, hoà sô quaûn lyù söùc khoûe coâng nhaân.

+ Khoâng boá trí coâng nhaân nöõ haøn ñieän hoaëcphuïc vuï coâng vieäc haøn ñieän trong caùc haàm,thuøng khoang, beå kín.

43/60

2/ Ñoái Vôùi Coâng Nhaân:

Chæ coù coâng nhaân ñieän vaø ngöôøi coù hieåu bieátveà kyõ thuaät ñieän môùi ñöôïc maéc ñieän cho maùyhaøn, söûa chöõa thieát bò, duïng cuï haøn khi ñaáu,maéc caâu daây ñieän phuïc vuï coâng vieäc haønhoaëc söûa chöõa maùy haøn phaûi baûo ñaûm caùc quiñònh:

Caùc caàu dao, coâng taéc ñieän treân maùy haønhoaëc ôû traïm phaân phoái ñieän phaûi baûo ñaûmkyõ thuaät;

ÔÛ moãi maïch nhaùnh ñieän caáp cho moãi maùyhaøn phaûi coù caàu dao rieâng bieät.

44/60

9/20/2016

12

Nghiêm cấm dùng các mạch nối đất, các bộphận của thiết bị điện, các đường ống kỹthuật vệ sinh (ống dẫn nước, cấp nhiệt, dẫncác chất khí và chất lỏng nóng) cũng nhưcác kết cấu kim loại của nhà và của thiết bịcông nghệ làm dây dẫn về.

Cho phép dùng vỏ xà lan, bể chứa, các kếtcấu kim loại, các ống dẫn để làm dây dẫn vềnếu chúng là đối tượng hàn.

45/60

Nôi ñaët maùy haøn phaûi thoaùng saïch. Khoângñeå saét theùp böøa baõi, phaûi coù maùi che möacho maùy haøn, khi möa phaûi ngöng laøm vieäc.

46/60

(ôû haàm taøu, gieáng saâu, beåchöùa nhieân lieäu, hoaù chaátñoäc,.v.v...) phaûi coù leänh cuûangöôøi chæ huy sau khi ñaõkhaûo saùt ño ñaïc noàng ñoäcuûa hôi khí ñoäc, chaùy noå ñoùthaáp hôn giôùi haïn cho pheùp.Laøm vieäc ôû moâi tröôøng kínphaûi coù thieát bò thoâng gioù, coùngöôøi giaùm saùt.

Khi tieán haønh haøn ôû moâi tröôøng coù phaùt sinh hôi khí ñoäc chaùy noå

47/60

Phaûi caét nguoàn ñieän caáp cho maùy haøn khi

+ Di chuyeån maùy haøn;

+ Söûa chöõa ñaàu daây treân maùy haøn;

+ Khi ngöøng coâng vieäc.

48/60

9/20/2016

13

Khi tieán haønh haøn phaûi baûo ñaûm:1. Khoâng coù chaát deã chaùy ôû khu vöïc

haøn, khoâng coù khaû naêng chaùy lan.2. Duïng cuï haøn phaûi baûo ñaûm chaát

löôïng.3. Khoâng haøn treân nhöõng theå tích ñoùng

kín, bình, beå ñang chöùa aùp löïc, hoaëcñaõ vaø ñang chöùa caùc chaát deã chaùy noå.

49/60

4. Chæ ñöôïc laøm treân cao sau khi coù bieänphaùp choáng chaùy vaø baûo ñaûm an toaøn chongöôøi beân döôùi, phaûi coù tuùi ñöïng duïng cuï,que haøn vaø caùc maãu vuïn.

5. Choã laøm coâng vieäc haøn phaûi ñöôïc thoânggioù toát, ñaëc bieät laø khi haøn nhöõng kim loaïimaøu caøng phaûi chuù yù hôn. Khi haøn vaät lieäunhö inox noù thöôøng noå caùc haït xæ gaâyboûng maét.

6. Khi laøm ôû treân cao phaûi ñeo daây an toaønvaø phaûi buoäc daây caùp treân giaù coá ñònh,tuyeät ñoái khoâng ñöôïc khoaùc vaøo ngöôøi.

50/60

7. Khi haøn vaù nhöõng vaät chöùa (nhö keùtxaêng v.v…) maø tröôùc ñaây ñaõ ñöïng nhöõngchaát deã chaùy, thì phaûi coï röûa saïch vaø ñeåkhoâ, sau ñoù môùi haøn.

8. Khi laøm vieäc trong noài hôi hoaëc trongnhöõng thuøng lôùn thì qua moät thôøi giannhaát ñònh phaûi ra ngoaøi ñeå hít thôû khoângkhí môùi.

9. Khi caïo vaø laøm saïch xæ haøn, phaûi ñeokính traéng thöôøng ñeå ñeà phoøng xæ haønbaén vaøo maét gaây tai naïn.

51/60

10.Khoâng quaøng daây ñieän vaøo ngöôøi, khoâng ñeåcaùp haøn tieáp xuùc vôùi nöôùc, hoaù chaát aên moønnhieät, phaûi coù bieän phaùp baûo veä cho lôùpcaùch ñieän cuûa caùp haøn khi coù nhieàu ngöôøiqua laïi.

11.Khi keát thuùc coâng vieäc phaûi thaùo caùc daâydaãn, baûo quaûn maùy haøn vaø duïng cuï haønñuùng qui ñònh.

52/60

9/20/2016

14

AÛNH HÖÔÛNG CAÙC KHÍ COÙ HAÏI SINH RA TRONG LUÙC HAØNVAØ CAÙCH PHOØNG TRAÙNH

TEÂN GOÏI KHÍ COÙ HAÏI

DAÁU HIEÄU NGOÄ ÑOÄC KHÍ

PHÖÔNG PHAÙP PHOØNG TRAÙNH

OÂxit keõm: Khi haøn,caét, haøn vaåy

caùc hôïp chaát ñoàng, keõm, theùp traùng

keõm.

Soát noùng, coù vò ngoït ôû moàm; sau giôø laøm vieäc aên khoâng thaáy ngon, raát khaùt, raát meät, ñau ngöïc, khoù nguû khoâ khan, sau ñoù soát noùng, ôùn laïnh,

nhieät, buoàn noân

Ngoài haøn ôû phía ñaàu gioù. Thoâng thoaùng gioù nôi haøn.

Laøm saïch keõm ôû caùc keõ haøn, duøng que haøn rutít ñöôøng kính khoâng lôùn hôn 3mm. Söû duïng haøn trong khí CO2 hoaëc daây

haøn boät.

OÂxit cañlimi: khi haøn caùc chi tieát coù maï phuû Cañimi, haøn vaåy vôùi chaát haøn baïc (coù 15-

20%Cd)

Khoâ mieäng, ñau ñaàu, buoàn noân möûa, ho döõ doäi, khoù thôû, soát noùng

cao tôùi 400C

Khi haøn vaåy duøng moû ñoát ñieän hoaëc moû khí ñeå ñoát chaát haøn baïc cao hôn 7000C. Khi haøn

duøng maët naï phoøng ñoäc.

53/60

Oâxit Chì: Khi haøn chi tieát coù lôùp sôn chì, haøn kim loaïi chì

Coù vò kim loaïi trong moàm, ôï chua, keùm aên ngon. Sau 2 -3 thaùng ngoä ñoäc chì: da taùi ñi, coù ñöôøng vieàn maøu chì ôû lôïi

Tröôùc khi haøn caïo saïch sôn chì. Thoâng thoaùng gioù toát. Sau giôø laøm vieäc ñaùnh saïch raêng.

Hôïp chaát Florua: khi haøn que thuoác boïc florua canxi hoaëc thuoác haøn

Coù vò ngoït trong moàm, vaùng ñaàu, taêng nhieät ñoä, thænh thoaûng buoàn noân.

Duøng thuoác haøn AH – 348A. Thoâng thoaùng gioù toát.

54/60

Environment

Bai giang han dien