پایتت پاور

مو�سسه توسعوی و تعلیمی توران افغانستان

شورای والیتی علل کم تاثیری

وراهکارهای تقویتی

تهیه کننده: کاظم احسان

عناوین مطالب

عوامل قانونیعوامل ساختاریعوامل سیاسیعوامل اجتماعیعوامل فردی

شوراهای والیتی چیست؟چرا شوراهای والیتی وظایف و صالحیت های شوراهای

والیتی سهم شوراهای والیتی در مجلس

سنا

بخش دوم: علل ضعف و کم تاثیریبخش اول: معرفی و اطالعات عمومی

بخش سوم: راهکارهای تقویتی

راهکارهای کلیاصالحات قانونیاصالحات ساختاریاصالحات سیاسیآکاهی عامه و تغییر اجتماعیدانش و توانایی فردی

دادخواهی و راهکارهای مدنی

اهداف دادخواهیشیوه های دادخواهی

بخش اول: معرفی و معلومات عمومی

« شورای والیت@ی در تأمی@ن اهداف انکشاف@یدول@ت و بهبود امور والی@ت ب@ه نحوی ک@ه در قوانی@ن تص@ریح می گردد، س@هم گرفت@ه و در مس@ایل مربوط ب@ه والی@ت مشوره می دهد. شورای والیت@ی وظای@ف خود را ب@ا همکاری

.« ]ماده محل@@@@@@@@@ی اجرا می نمایداتاداریک صد سی و نهم قانون اساسی[

شورای والیت�ی ب�ه حی�ث ی�ک مجم�ع«انتخاب�ی ب�ه هدف ایجاد س�اختاری ک�ه مشارک����ت و س����هم گیری مردم و نهادهای جامع��ه مدن��ی را ب��ا ادارات دولت��ی در س��طح والی��ت تأمی��ن و ادارات والیت�����ی را در امور مربوط مشوره ده��د، فعالی��ت مینمای��د .«

]ماده دوم قانون شورای والیتی[

شورای والیتی چیست؟

از ایجاد شوراهای 2001اولی@ن بار در نشس@ت و موافقت نام@ه ب@ن در سال ،والیت@ی در کنار پارلمان، شوراهای شهرداری و شوراهای ولس@والی و قری@ه ها، اساسی قانون مانن@د مه@م کشوری، قوانین@ی در آم@د؛ س@پس میان ب@ه حرف

جدید افغانستان بر ایجاد آن تاکید شد.

بر بنیاد تعاریف@ی ک@ه در قانون اس@اسی و ه@م چنان قانون شورای والیت@ی از اینشورا داده شده، غایات ی@ا مقاص@د اص@لی از ایجاد شوراهای والیت@ی در قالب حکوم@ت والیت@ی و محل@ی، تقوی@ت مشارک@ت مردم در امورس@یاسی و تصمیم دولتی، نهادهای اعمال و کارک@رده@ا بررس@ی و نظارت رس@می، گیری های

ی مشورت ب@ه مقامات و مس@ئولین والیت@ی در کاره@ا و امورات والیتی و ارایههم چنان تقویت نهادهای مردمی می باشند.

،شورای والیت@ی ی@ک نهاد مردم@ی اس@ت ک@ه مشروعی@ت خود را صرفاً از ارادهخواست، آرا و انتخاب مردم می گیرد، نه از هیچ نهاد و ارگان دیگر، و هم چنان در درون س@اختار اداری و دولت@ی ص@رفاً از مردم نمایندگ@ی م@ی کن@د، خواسته ها و نیاز مردم را با نهادهای ذی ربط مطرح می سازد و هم چنین از فع@الیت ها و

کارکردهای دولت به مردم اطالع رسانی می کند.

چرا شورای والیتی؟

:ماده چهارم قانون شوراهای والیتیشورای والیتی دارای وظایف و صالحیت های ذیل میباشد:

، مشارکت در تعیین اهداف انکشافی حکومت در ساحات اقتصادیاجتماعی ، صحت ، معارف و بازسازی وسایر امور مربوط به والیت .

شوراهای والیت@ی، بر بنیاد ص@الحیت قانون@ی اش بای@د درجریان تمام برنامه های انکشاف@ی در سطحی@ک والی@ت در هم@ه بخشهای ص@حی، اقتص@ادی، اجتماع@ی، فرهنگ@ی، ورزش@ی ک@ه توسط نهادهای اجرای@ی طرح و تطبی@ق م@ی شود؛ قرار بگیرد و ب@ه نمایندگ@ی از مردم در تعیین اهداف و اولویت های اص@لی ای@ن برنامه ه@ا مشارک@ت داشت@ه باشند. تجربه @ی کشورهای مشاب@ه افغانس@تان نشان داده است ک@ه طرح هرگون@ه برنامه های انکشاف@ی در هربخش@ی بدون مشارک@ت و در نظ@ر گرفت@ن خواسته ها،

فیص@د ب@ا شکست 80-60اولویت ه@ا و نظریات مردم و نهادهای مردم@ی ، در س@طوح مختل@ف تقریباً و فساد همراه بوده است.

.ارائه مشوره در مورد استفاده مؤثر از منابع مالی والیات ب�ه نزدی�ک الملل�ی پول، بی�ن بانک جهان�ی و ص�ندوق آمارهای فیصد 90-80بربنیاد

انکشافی و اداری ملک�ی، و نظام�ی بخشهای تمام در افغانس�تان، دول�ت بودج�ه برای بدیه�ی اس�ت که تامی�ن میشود. پ�س توس�ط کشورهای مختل�ف کم�ک دهنده موث�ر واق�ع شدن ای�ن کم�ک ه�ا ب�ه نحوه و چگونگ�ی مص�رف آ�ن بایس�تی توجه جدی

تقریباً کل�ی به طور ک�ه میده�د نشان رس�می آمارهای از 40-30کرد. درصد والیتی ادارات کم کاری و فس�اد به دلی�ل والیات س�االنه ی انکشاف�ی بودجه های توسط ه�م اندازه همی�ن ب�ه تقریباً و می کنن�د برگش�ت کاب�ل ب�ه دوباره ومحل�ی ارگانهای مختل�ف چ�ه در مرک�ز و چ�ه در والیات اختالس م�ی شود. از ای�ن منظ�ر، به خوبی می توان پی برد که مشارکت شوراهای والیتی در استفاده موثر از این منابع

تا چه اندازه می تواند مفید تمام شود. .

وظایف و صالحیت های شوراهای والیتی

س��همگیری فعال ب��ه طرق ممکن��ه برای از بی��ن بردن رس��وم و عنعناتمغای�ر شریع�ت اس�المی وق�انون ) ازدواج های اجباری ، ب�د دادن زن ه�ا

وامثال آن ( و مساعی در تأمین حقوق بشر میان از برای که اس�ت موظ�ف قانون�ی لحاظ ب�ه هم چنان والیت�ی شوراهای

برداشت�ن عنعنات و رس�وم مغای�ر ب�ا شریع�ت اس�المی و حقوق و کرام�ت انسانی تالش کنن�د، و در از بی�ن بردن خشونت های خانوادگ�ی، اشکال مختل�ف خشونت

علیه زنان سهم جدی بگیرند. از حقوق اقلیت ها دفاع کند .

اجازه(بازدی��د از محالت س��لب آزادی ب��ه اس��تیذان( مقامات مربوط، تحلی�ل وارزیاب�ی عم�ل کردهای مراج�ع حراس�ت قانون� و حقوق و ارائ�ه

گزارش درمورد به اداره والیت. شوراهای والیتی باید بطور منظم از محالتی که دولت برای اقدامات تنبیهی و مجازات افراد را

ارگانهای به را زندانیان نق@ض حقوق بش@ر و حقوق و موارد کنن@د بازدی@د آنج@ا می فرس@تند ب@ه مربوط گزارش دهند. توقی@ف خان@ه های پولی@س و امنی@ت و زندانه@ا نمونه @ی ای@ن محالت است. زندانهای افغانستان ی@ک از مکانهای اصلی نقض حقوق بشر یا حقوق انسانی افراد است که در ، تعذی@ه، روح@ی و روان@ی زندانیان توج@ه نمی شود که زندانیان ب@ه وضعی@ت ص@حی تنه@ا ن@ه آ@ن همواره در معرض خشونت مختلف@ی مانن@د شکنج@ه های فزیکی و روح@ی توس@ط مسئولین زندان ی@ا توس@ط دیگ@ر زندانیان قرار دارند. مانن@د تجاوز ب@ه زنان، دختران، پس@ران جوان و زی@ر سن و ه@م چنان فقدان رس@یدگی س@ریع ب@ه دوس@یه های زندانیان ب@ه دلی@ل کم کاری و فس@اد در سیستم

عدلی و قضایی.

وظایف و صالحیت های شوراهای والیتی...

.مشارکت در حل اختالفات و منازعات قومی و محلی از طریق جرگه های اصالحی

تا از( قری@ه و ولس@والی شوراهای مانن@د رس@می دیگرشوراهای و والیت@ی شوراهای منظ@ر، ای@ن هنوزانتخاب@ت آنه@ا برگزار نشده اس@ت( را می توان نس@خه جدی@د، فراگی@ر و انکشاف یافته ی جرگه های س@نتی دانس@ت ک@ه جایگاه رس@می و قانون@ی یافت@ه ان@د و در کنار مشورت، همکاری ب@ا دولت و نظارت بر ای@ن نهاد، درح@ل منازعات اجتماع@ی ک@ه ب@ه دالی@ل گرایش های مختل@ف و متضاد قوم@ی، قبیلوی، سیاسی مذهب@ی و ... رخ می ده@د، مس@ئولیت و ص@الحیت قانون@ی دارد و همواره بای@د تالش کن@د ک@ه مانع بروز

اختالف و تخاصم جمعی و گروهی شود.

ارائ��ه مشوره در مورد طرح پالن انکشاف��ی والی��ت وپالن پی��ش� بین��ی شده قب��ل ازپیشنهاد به حکومت

تمام ادارات اجرای�ی و انکشاف�ی ه�ر والی�ت تح�ت س�رپرستی شخ�ص وال�ی در آغاز هر س�ال ی�ک پالن انکشاف�ی را بای�د طرح و تدوی�ن کنن�د و آ�ن را ب�ه دول�ت مرکزی و دیگر پارلمان و اقتصاد و مالی�ه وزارت های جمهوری، )ری�اس�ت مل�ی ذی رب�ط ارگانهای پالن این در اولوی�ت های مطرح شده و ن�یازه�ا اس�ا�س ب�ر ت�ا کن�د ارای�ه افغانس�تا�ن( مردمی نها�د ی�ک به عنوان والی�ت�ی ش�ورای شود. داده اختص�اص بودج�ه انکشاف�ی مس�ئول و ملزم اس�ت ک�ه در طرح و تدوی�ن ای�ن پالن انکشاف�ی ب�ا دیگ�ر ارگانهای والیتی پالن این را شام�ل مردم اس�اسی خواس�ت های و نیازه�ا و کن�د همکاری و مشورت

انکشافی کند.

وظایف و صالحیت های شوراهای والیتی

س����همگیری مؤث����ر و فعال در جلوگیری از زرع کوکنار، تولی����د، نگهداریوقاچاق مواد مخدر و اعتیاد ب�ه آ�ن واس�تعمال مس�کرات، از طری�ق آگاه�ی دادن از خطرات اس�تعمال مواد مذکور، جل�ب همکاری مردم و مس�اعدت ب�ا

.نمایند که در امر مبارزه علیه مواد مخدر فعالیت می مؤسساتی ارایه شده آمارهای بنیاد بر یاد می شود. ب@ه عنوان مرگ و فاجعه @ی خاموش اعتیاد از

8-6توس@ط وزارت مبارزه ب@ا مواد مخدر و دیگ@ر موس@سات مل@ی و بی@ن الملل@ی؛ بیش از فیص@د جمعی@ت افغانس@تان معتاد ب@ه مواد مخدر و ترکیبات مختل@ف و پیشرفته @ی آ@ن است

نفر 50 ت@ا 30که اکثری@ت مطل@ق آن را جوانان تشکی@ل می ده@د و از ای@ن میان روزان@ه میان در س@راسر کشور ب@ه دلی@ل اعتیاد و امراض ناش@ی از آ@ن جان خود را از دست می دهند.

فیص@د افزای@ش بوده است. 30امس@ال کش@ت مواد مخدر در س@راسر افغانس@تان شاه@د آمارها نشان می دهد که همزمان با گسترش کشت مواد مخدر، اعتیاد به آن نیز افزایش م@ی یابد. بر اس@اس ای@ن ضرورت، شوراهای الیت@ی ب@ه عنوان ی@ک نهاد مردم@ی مسئولیت قانون@ی و انس@انی دارن@د ک@ه ب@ا زرع مواد مخدر به عنوان ریشه @ی اعتیاد و تباه@ی، ب@ا توسل ب@ه مجراهای مختلف@ی چون آگاه@ی ده@ی، همکاری ب@ا نهادهای ذی رب@ط مل@ی و بی@ن المللی،

با این پدیده مبارزه کند.

حص��ول معلومات در رابط��ه ب��ه اجراآ��ت و پالن کار اداره والیت��ی و شعباتمربوط.

هم چنان شوراهای والیت@ی به عنوان ی@ک نهاد منتخ@ب و مردم@ی، ای@ن صالحیت را دارن@د کهدر رابط@ه ب@ا نحوه و چگونگ@ی فعالیت ه@ا، پالن و برنامه های کاری ادارت والیت@ی باید، از

این ادارت طالب معلومات شوند و آن را بررسی و ارزیابی کند.

… وظایف و صالحیت های شوراهای والیتی

مخارج س�االنه اداره والیت�ی وارای wگزارش آ�ن ب�ه ه �یبررس�ی پالن انکشاف�ی ونحوۀ . ساکنین والیت مربوطه� ازطریق رسانه� های همگانی

شوراهای والیت@ی موظ@ف اس@ت و ای@ن ص@الحیت را دارد ک@ه پالن انکشاف@ی، چگونگ@ی مص@ارف مالی اداراتوالیتی را بررسی و آن را از مجرای رسانه های همگانی با باشندگان والیات مربو@طه شریک کنند. تحقیقات مختلف@ی ک@ه روی شوراهای والیت@ی انجام شده نشان می ده@د ک@ه ای@ن شوراه@ا تقریباً در اکث@ر والیات در امر چگونگی و انکشاف@ی پالنهای تطبی@ق نحوه ی والیت@ی، ادارت فعالیت های و شیوه ی کار از رس@انی اطالع مص@رف بودجه ی عادی و انکشاف@ی توس@ط ای@ن ادارات، ب@ه مردم ناکام بوده اند. همی@ن ام@ر یک@ی از عواملی

است که سبب فراموشی، نادیده گرفتن و از بین رفتن اعتماد به این نهادها از سوی مردم شده است. گیری درحفظ آثار تاریخی وجلوگیری از تخریب،سرقت و قاچاق آن . سهم افغانس�تان ب�ه روای�ت تاری�خ از پیشینه �ی تاریخ�ی پن�ج هزاره س�اله برخوردار است. بربنیاد

تاهنوز که اس�ت جهان قدیم�ی شه�ر پانزدهمی�ن بل�خ، شه�ر شناس�ی، باس�تان تحقیقات همچنان ب�ه حیات�ش ادام�ه داده اس�ت. ام�ا آثارهای باس�تانی و میراث های تاریخ�ی افغانستان در حال از بی�ن رفت�ن اس�ت، از خانقاه موالن�ا در بل�خ ت�ا منارجام در غور، معابد و س�ریعاً بامیان، در بودایی مغاره های� و عین�ک، شهرضحاک، شهرغلغل�ه م�س در بودایِ� بناهای�ی همگی در معرض نابودی قرار دارند. ازطرفی، چندین دهه بدینسو، بخش های زیادی از این آثار ب�ه کشورهای� مختلف�ی آس�یایی و اروپای�ی قاچاق م�ی شون�د و از موزه های پاریس و لندن س�رمی کشند. این ها گذشت�ه و تاری�خ م�ا هس�تند، تاری�خ ه�ر جامع�ه هوی�ت آنه�ا برمی س�ازد. مردم بدون تاری�خ مردم فاق�د هوی�ت و شناس�نامه اس�ت. شوراهای والیتی به عنوان یک نهاد مردمی مسئولیت قانون�ی و وجدانی دارن�د تا با وادار کردن دولت و ادارت مربوط به مرمت و محافظت آبدات تاریخی و میراثهای فرهنگ�ی ، از هوی�ت فرهنگ�ی و تاریخی ما

پاسداری کند.

وظایف و صالحیت های شوراهای والیتی ...

مشوره با ساکنین والیت از طریق جلسات مشورتی عمومی حد اقل.با والی ومسؤلین ادارات مربوط حد اقل ماه یک بار هرسه ماه یک بار و

،شوراهای والیت@ی، ب@ه منظور دریاف@ت اطالعات تازه و دقی@ق از نیازه@ا و خواسته های مردمشنیدن نظریات و شری@ک اطالعات ب@ا آنه@ا، بای@د ح@د اق@ل ه@ر س@ه ماه یک بار ب@ا ساکنین و نظراف به کنن@د تالش کنند. برگزار والیات مربوط شان، جلس@ات مشورت@ی عموم@ی حرفهای آنها توجه کنن@د و از مجرای رسانیدن آن ب@ه نهاده@ا و ارگان های مربوط در سطوح

مختلف، برای تامین آن نیازها و خواسته ها تا حد ممکن تالش کنند. و حداق@ل ماه یک بار بالی والی و مسئولین ادارت والیتی جلساتی مشورت@ی برگزار کنند، تا

از رون@د و چگونگ@ی فعالیت های ای@ن ادارات تازه اطالعات تازه و درس@تی بدس@ت آورند و ای@ن نهادها، بهین@ه س@ازی ب@ه ت@ا ای@ن نهاده مشوره بده@د بای@د ب@ه هم چنان در موارد الزم

روندکار و فعالیت های آنها کمک کرده باشد.

وظایف و صالحیت های شوراهای والیتی...

ی@ک س@وم اعضای مجلس سنا )مشرانو ستان قانون اساسی افغان84 یبراس@اس ماده ، و ی@ک س@وم دیگ@ر آن از میان ی والیت@یهاجرگ@ه(، بای@د از میان برندگان انتخابات شورا

. هر والیت انتخاب شوندمجموع اعضای شوراهای ولسوالی

چرا بای@د ثلث@ی از اعضای مجل@س س@نا، از میان اعضای شوراهای والیتی برگزیده شود؟

هرچند، تا هنوز دالی@ل مشخ@ص قانون@ی در ای@ن مورد ارای@ه نشده اس@ت، ام@ا بدیه@ی استو شوراهای ملی( س@طح )در پارلمان میان ارتباط ایجاد گزینیش ای@ن از هدف ک@ه و به منظور همکاری و محل@ی( )در س@طوح والیت@ی ه@ا ولس@والی والیت@ی و شورهای ادارت کار روند بر نظارت مشترک، های فعالی@ت راس@تای در بیشت@ر هماهنگی های محل@ی و چگونگ@ی تط@بی@ق برنام@ه و پروژه های انکشاف@ی در مناط@ق مختل@ف در سراسر کشور اس@ت. و از طرف@ی ه@م رس@انیدن ص@دای شوراهای والیت@ی در س@طوح باالت@ر یعنی

به پارلمان افغانستان است.

حضور ی@ک س@وم اعضای مشران@و جرگ@ه از میان وکالی شوراهای والیت@ی، ب@ه این نهادکم@ک می کن@د ت@ا بتوان@د در ام@ر قانونگذاری و تص@میم گیریهای مل@ی س@هیم باشد و اعمال جریان در را افغانستان پارلمان توان@د م@ی طری@ق ای@ن از آ@ن، بر عالوه کند. نفوذ هم چنان و انکشافی های پروژ@ه و برنامه ه@ا تط@بی@ق والیت@ی، ارگانهای فعالیت های

های مردم در والیات قرار دهد. نظریات و خواسته

سهم شورای والیتی در مجلس سنا

بخش دوم:

علل ضعف و کم تاثیری

قانون نهم و و س@ی ی@ک ص@د ماده @ی اول مشاهده ش@د، قس@مت در چنانک@ه نهاد یک را نهاد ای@ن والیت@ی قانون شوراهای ماده @ی دوم و همچنان اس@اسی از کند. فع@الیت دولت@ی نهادهای ب@ا بای@د در هماهنگ@ی ک@ه دان@د مشورت@ی م@ی طرفی، در هیچ یک از قوانین مرتبط با این شوراها، هیچ اشاره ای به صالحیت نظارت@ی ای@ن شوراه@ا نشده اس@ت. ای@ن ام@ر س@بب شده ک@ه بس@یاری ه@ا ادع@ا کنند

شوراهای والیتی فاقد صالحیت نظارتی است.

تصویب برای پارلمان در ک@ه شوراه@ا ای@ن جدی@د قانون در شود، م@ی گفت@ه اند. برداشته آ@ن از را والیت@ی شوراهای نظارت@ی ص@الحیت شده، فرس@تاده اکثری@ت اعضای فعل@ی پارلمان افغ@انس@تان بدون توج@ه ب@ه پیامده@ا و عواق@ب آن، افغانستان قرار پارلمان در اختیار ان@د ک@ه ص@الحیت نظارت@ی منحص@راً معتق@د

دارد.

برداشت@ن ص@الحیت نظارت@ی شوراهای والیت@ی از مت@ن قانون جدی@د ای@ن شوراها ؛آ@ن اس@ت. شوراهای والیتی از ماهی@ت اص@لی نهاده@ا ای@ن در واق@ع ته@ی کردن

بدون صالحیت نظارتی فاقد هرگونه کارایی موثر و مفید است.

عوامل قانونی

همان طوری ک@ه قبالً یاد آوری ش@د، فقدان جایگاه مشخ@ص و قانونی شوراهایوالیت@ی در بدن@ه و س@اختار نظام اداری، س@بب سردرگ@می جدی در مورد جایگاه دقیق این شوراها شده و سبب ضعف و ک@م تاثیری جدی این نهادها شده است.

منتخ@ت و مردم@ی تحت اداره قرار گرفت@ن شوراهای والیت@ی ب@ه عنوان نهادهای ارگانهای مس@تقل محل@ی )ارگان انتص@ابی( ی@ا ه@ر ارگان حکومت@ی دیگ@ر، ماهیت انتخاب@ی و مردم@ی بودن آنرا ب@ه شدت دچار تناق@ض@ و خدش@ه می کند. عالوه بر آن، استقالل این نهاد را زیر سئوال می برد و تاثیر شدید بر فرایند فعالیت ها و

کارکردهای آن به عنوان یک نهاد ناظر و مردمی می گذارد.

ارگانهای مستقل ب@ه نهادهای وابس@ته ب@ه عنوان قرار گرفت@ن شوراهای والیت@ی محل@ی؛ ای@ن نهاد را تح@ت کنترل مطل@ق دول@ت قرار می ده@د و هرگون@ه فعالیت های مس@تقل و مغای@ر ب@ا خواس@ته ه@ا و مقاص@د نهادهای دولت@ی را ب@ا مشکل رو والیتی، محل@ی اداره های خواس@ت و اجازه بدون واق@ع در کند. م@ی برو

شوراهای والیتی قادر به انجام هیچ گونه فعالیتی نخواهد بود.

عوامل ساختاری

از دیگ@ر عوام@ل مه@م در تضعی@ف و ک@م تاثیری شوراهای والیت@ی، عام@ل سیاسیاس@ت. س@یاست حاک@م در افغ@انس@تان ت@ا کنون ن@ه تنه@ا قوم@ی و قبیلوی بوده که نهاد گونه هی@چ رو ای@ن از اس@ت. بوده متمرک@ز و ب@ه شدت مس@تبد، مطلق@ه و ک@ارکردها بر و باش@د داشت@ه دول@ت س@هم ب@ا توزی@ع قدرت در ک@ه را دیگری

رفتارهای آن نظارت داشته باشد، در کنارش نداشته و نپذیرفته است. برداش@ت اکثری@ت ره@بران س@یاسی، مدیران ارش@د اجرای@ی و چهره های تصمیم

گیرنده @ی حاک@م در دول@ت مرکزی ای@ن اس@ت ک@ه هرگون@ه نهاد قدرتمن@د والیتی، خطری برای اتوریت@ه و انحص@ار قدرت توس@ط دول@ت مرکزی ب@ه خص@وص قوه ی ناظرو نهادهای به ک@ه نیس@ت مای@ل ت@ا ح@د ممک@ن رو، ای@ن از اس@ت. اجرایی@ه مردم@ی ک@ه مشروعی@ت خود را از اراده و خواس@ت مردم می گیرن@د، می توانند و باش@د، صالحیت مردم نزد در قدرت@ش و اتوریت@ه دار شدن خدش@ه س@بب

قدرت بیشتری اعطا کند. اکثراً اطالعات دست اول و پارلمان، افغ@انس@تان و نمایندگان دول@ت مردان

نهادهای دموکراتیک را موث@ق و هم چنان تجرب@ه کاری و فعالی@ت در نظام ه@ا و ندارند. این سبب شده ک@ه آن ه@ا به مناسبات قدرت و پیامدهای تمرک@ز قدرت، فقدان نظارت و کنترل قدرت، فک@ر نکنن@د و در پ@ی توزی@ع، اص@الح و پیرای@ش آن

نباشند.

عوامل سیاسی

و تضعیف فراین@د بر تاثیرگذار و مه@م عوام@ل دیگ@ر از اجتماع@ی، عام@ل و آگاهی فقدان س@ابقه، از عام@ل ای@ن اس@ت. والیت@ی ناکارای@ی شوراهای نهاد و عام به طور مردمی منتخ@ب نهادهای ب@ا ارتباط در جمع@ی تجرب@ه شوراهای والیت@ی به طور خاص اس@ت. از این رو، مردم به این شوراه@ا بیشتر ب@ه چش@م ی@ک جرگ@ه س@نتی ی@ا ب@ه عنوان ی@ک واسطه و دالل منازع@ات و دعوای هان شان نگاه م@ی کنن@د ت@ا ب@ه عنوان نهادی ک@ه ب@ه نمایندگ@ی ازآن ها، برای دولت در آن ه@ا، نیازهای و خواس@ته ها کردن مطرح و نظارت مشورت، حضور دارند. از ای@ن رو مردم هنگام انتخاب ای@ن اعض@ا، بیشت@ر منافع کوتاه و جمعی مناف@ع ت@ا می گ@یرن@د نظ@ر در را خود گروه@ی و فردی مدت خواس@ته های بلن@د مردم@ی، ای@ن س@بب ورود افراد فاس@د، فاق@د شایستگی و

توانایی مناسب در حلقه اعضای این شوراها می شود.

و دموکراتیک ماهی@ت و اهمی@ت مردم@ی جایگاه، از مردم آگاه@ی فقدان انتخاب@ی ای@ن شوراه@ا، س@بب شده، در برابر اقدامات و عمل کردهای دولت در جه@ت تضعی@ف و تحقی@ر ای@ن نهاده@ا، ب@ی خ@بر و ب@ی تفاوت بمانن@د و نتوانند برای تقوی@ت و دادخواه@ی از آ@ن اقدام کنن@د و دول@ت را وادار ب@ه عق@ب نشینی از انحص@ار قدرت و تضعی@ف نهادهای منتخ@ب و مداف@ع خواسته ها و نیازهای

مردمی کند.

عوامل اجتماعی

عام@ل فردی، از دیگ@ر عوام@ل مه@م و ویران کننده بر رون@د تضعی@ف و کمتاثیری شوراهای والیت@ی اس@ت. افرادی ک@ه در ط@ی دو دور قبل@ی به عنوان کمتر ی@ا هس@تنند ک@م س@واد ی@ا اکثرا ان@د شده انتخاب شوراه@ا ای@ن اعضای تجربه @ی فع@الی@ت های اداری و س@ازمانی را دارن@د و از طرف@ی هم؛ اطالعات درس@ت و مناس@بی از شورای والیت@ی، ماهی@ت ای@ن شوراه@ا، شرح وظایف و و خواسته اهداف منظور ب@ه ه@م ص@رفاً تعدادی ندارند. آ@ن های ص@الحیت این موقع@ی@ت و مقام از اس@تفاده مناس@ب، معاش و شغ@ل یافت@ن فردی، شوراه@ا برای مقاص@د شخص@ی، وارد ای@ن نهاده@ا شده ان@د و بیشتًر ب@ه فساد

دست یازیده اند.

فقدان توانای@ی و مهارت های فردی، عدم س@واد و آگاه@ی، در ضعیف ماندن وخنث@ی نگهداشت@ن ای@ن شوراه@ا بس@یار موث@ر بوده اس@ت. رش@د، اقتدار و تقویت ه@ر نهاد و س@ازمانی به طور بس@یار جدی ب@ه توانای@ی ها و مهارت های افرادی وابس@ته اس@ت ک@ه در راس و در س@طوح باالی@ی آ@ن فعالی@ت می کنند. بنابر این، بدون ش@ک، انتخاب نمایندگان ضعی@ف، ک@م س@واد، فاق@د توانایی و مهارت های فردی، فاس@د و ب@ی توج@ه ب@ه اقتدار، ماهی@ت و اهمی@ت ای@ن نهاد، به شدت بر

فقدان موثریت و کارایی آن تاثیر گذار بوده است.

عوامل فردی

بخش سوم:

- راهکارهای کلی برای تقویت و توانمندسازی 1شوراهای والیتی

- دادخواهی2

-راهکارهای کلی برای تقویت و توانمند سازی 1شوراهای والیتی

اص@الحات قانون@ی، ب@ه عنوان س@نگ بنای نهادهای منتخ@ب و مردم@ی، قبل ازاساسی بس@یار والیت@ی تقوی@ت شوراهای و تحکی@م برای اقدام@ی و هرگام اس@ت. تمام مواردی ک@ه در قوانی@ن موجود س@بب تضع@ی@ف و وابس@تگی این

نهاد به نهادها و ادارات دولتی می شود باید اصالح شود. این جان مایه @ی و ماهی@ت به عنوان والیت@ی، شوراهای نظارت@ی ص@الحیت

قانون مربوط مواد در جمله از مربوط، قوانی@ن تمام در بای@د شوراه@ا، اساسی، قانون شوراهای والیتی گنجانیده شود.

در باید اداری بطور واض@ح نظام بدنه @ی ای@ن شوراه@ا در جایگاه س@اختاری قوانین مربوط گنجانیده شود.

در مردمی نهاد ای@ن اس@تقالل تضعی@ف س@بب ک@ه قانون@ی موارد هرگون@ه برابرنهادهای حکومت@ی م@ی شود و یا ب@ه ه@ر نحوی ک@ه س@بب می شود این نهاد

تحت کنترل نهادهای اجرایی قرار بگیرد، باید از قوانین برداشته شود. باید امکان ت@ا ح@د بای@د تص@ریح کن@د ک@ه مص@وبات شوراهای والیت@ی قوانی@ن

اجرایی شود.

اصالحات قانونی

میان موازنه ایجاد یعن@ی اداری، س@اختار در اص@الحات ی@ا س@اختاری اص@الحات نهاده@ا و برداشت@ن موان@ع فراروی نهادهای@ی ک@ه ب@ه س@بب موجودی@ت ای@ن موانع،

کارآیی خود را از دست داده اند. ساختار اداری فعلی افغانس@تان سبب شده که قدرت ت@ا حدودی زیادی در دست

حکوم@ت مرکزی و ن@هادهای اجرای@ی متمرک@ز شود و برعک@س نهادهای منتخب و مردمی که وظیف@ه نظارت و کنترل نهادهای اجرایی را دارند تضعیف شون@د و به

نهادهای صرفاً ن@مادین و تشریفات@ی تبدیل شون@د. شورای والیت@ی ک@ه ی@ک نهاد منتخ@ب و مردم@ی اس@ت و وظیف@ه اش نمایندگی از

مردم، اعمال نظریات و خواسته های مردمی در تصمیم گیری های محلی والیتی جمع در فعالً اس@ت، اجرای@ی نهادهای کنترل و نظارت هم چنان و مل@ی و اداره های مرب@وط ب@ه ریاس@ت ارگانهای مس@تقل محل@ی اضاف@ه شده ک@ه این کار سبب می شود این ریاست از مجراهای مختلف مانند تعلیق مصارف و معاشات

کار مندان و اعضای شوراها، کامالً این نهادها را تحت کنترل خود در آورند. )قرار گرفت@ن شوراهای والیت@ی زی@ر نظ@ر ی@ک نهاد انتص@ابی و اجرای@ی )حکومتی

مغای@ر اس@تقالل، انتخاب@ی و مردم@ی بودن ای@ن شوراه@ا اس@ت. شوراهای والیت@ی به عنوان ی@ک نهاد ناظر و مردمی باید زیر مجموعه قوای مقننه قرار بگیرد.

اصالحات ساختاری

جایگاه شورای والیتی در ساختار اداری

اصالحات سیاسی به معنای آوردن تغییر در مجرا و شیوه ی سیاست گذاری هااس@ت ک@ه در آ@ن قدرت میان نهادهای مختل@ف توزی@ع م@ی شود و ای@ن نهاده@ا با وظای@ف و ص@الحیت های متفاوت و ب@ه نمایندگ@ی از گروه ه@ا و اقشار مختلف

اجتماعی، در فرایند تصمیم گیری و سیاست گذاری ها مشارکت دارند. توزی@ع قدرت: قدرت در افغانس@تان از همان ابتدا تا کنون، به شدت رویکردی

ک@ه حکومت ام@ر س@بب شده اس@ت اس@ت. همی@ن داشت@ه قبیلوی و قوم@ی مرکزی )به خص@وص قوه @ی مجری@ه( ن@ه تنه@ا متمای@ل ب@ه توزی@ع قدرت نباش@د که نهادهای و کند انحص@ار را قدرت بیشت@ر هرچ@ه ت@ا کن@د م@ی تالش همواره منتخ@ب و مردم@ی را ت@ا ح@د ممک@ن تضغی@ف کند. اص@الحات س@یاسی سبب قدرتمن@د شدن نهادهای منتخ@ب و مردم@ی و مان@ع انحص@ار قدرت در یک نهاد

واحد می شود.

شورای والیت@ی ب@ه عنوان نهادهای مردم@ی، از فراین@د اص@الحات س@یاسی تاثیرت@ر شدن شوراهای والیت@ی سبب پذیرد و قدرتمن@د م@ی شود. قدرتمن@د م@ی

کارایی و استقالل بیشتر این نهاد می شود.

اصالحات سیاسی

نظام س@یاسی منتخ@ب و نهادهای برخواس@ته از آراء و اراده @ی مردم، تجربه یجدیدی برای مردم افغانس@تان اس@ت. مردم افغانس@تان، ج@ز در موارد نمادین شوراهای پارلمان، نمایندگان سیاسی، ره@بران گزین@ش تجرب@ه محدودی، و والیت@ی و دیگ@ر نهادهای منتخ@ب و مردم@ی را نداشت@ه اند. از این رو، اطالعات

چندانی در باره ماهیت و کارکرد نهادهای مانند شورای والیتی را ندارند. ،باره اهمی@ت شوراهای والیتی آگاه@ی ده@ی عام@ه س@بب م@ی شود مردم در

ماهیت و کارکرد این نهاده@ا پی ببرند، در نتیجه مردم از نهادهای منتخبِ@ مانند نهادها برابر دیگ@ر آ@ن در شوراهای والیت@ی حمای@ت می کنن@د و مان@ع تضعی@ف

می شود. آگاهی عامه سبب می شود، مردم هنگام گزینش نمایندگان خود در شوراهای

والیتی، تالش کنند تا نمایندگانی بهتر، با دانش و مهارت برتر را انتخاب کنند. شوراهای مانند مردم@ی منتخ@ب نهادهای اهمی@ت از مردم آگاه@ی افزای@ش

والیت@ی، س@بب تغیی@ر اجتماع@ی م@ی شود، تغیی@ر اجتماع@ی ب@ه نوبه @ی خود سبب م@ی شود مردم، ب@ه جای@ی مراجع@ه ب@ه نهادهای س@نتی، ب@ه ای@ن نهادهای قانونی )مدرن( مراجع@ه کنند. آگاه@ی عام@ه و تغیی@ر اجتماع@ی س@بب تحکی@م، تثبیت و اقتدار نهادهای منتخ@ب و مردم@ی م@ی شود. قدرت من@د شدن ای@ن نهادها در

درازمدت خود به خود به توزیع قدرت می انجامد.

آگاهی عامه و تغییر اجتماعی

موفقی@ت و شگوفای@ی ه@ر نهاد و س@ازمانی وابس@ته ب@ه کس@انی اس@ت ک@ه در آنکار و فعالیت می کنند، به ویژه آن عده از افرادی که موقعیت های مدیریتی و ره@بری را اشغال کرده ان@د و به مثابه مغ@ز و چش@م این س@ازمانها یا نهادها

عمل می کنند.

موفقی@ت، اقتدار وکارای@ی شوراهای والیت@ی وابس@ته ب@ه دانش و مهارت هایاعضای ای@ن شورا اس@ت. شورای ک@ه تمام اعضای@ش ب@ا س@واد اس@ت، دانش کاف@ی دارد، مهارت و توانای@ی مورد نیاز را دارد، بیشت@ر و بهترم@ی تواند برای مأموریت هایش و وظای@ف انجام و ص@الحیت ها اعمال شوراه@ا، تقوی@ت

کارکند.

شورای@ی ک@ه اعضای آن از دانش و مهارت خوب برخوردار اس@ت، بیشت@ر میتوان@د اعتماد و توج@ه مردم را ب@ه خودش جل@ب کن@د و حمای@ت آنه@ا را بدست آورد. و هم چنان قدرتمندتر می تواند به نمایندگ@ی از مردم، در موقع@یت های

مختلف، ظاهر شود و خواسته ها و نیازهای مردم را مطرح کند.

دانش و توانایی فردی

-دادخواهی2

-اص@الح قانون شورای والیت@ی؛ قانون شورا مبه@م اس@ت، میکانیزم های اجرای@ی تعریف نشده 1نظارت صالحیت شود، تعری@ف اجرای@ی میکانیزم ک@ه اس@ت ای@ن دادخواه@ی هدف اس@ت.

بازگردانده شود و تاحدی ممکن هم صالحیت های بیشتری به این شورا داده شود. از نظر شما چرا صالحیت نظارت مهم است و باید دوباره این صالحیت به شورا داده شود؟

اجرایی ضمان@ت نوع@ی نظارت شورا: مشوره ب@ه دادن اهمی@ت و مشوره موثری@ت برای و ادارات مرکزی به تنه@ا باش@د، پارلمان ح@ق نظارت را داشت@ه مشوره های شوراس@ت.اگر وزارت خان@ه ه@ا دس@ترسی دارد ن@ه والیات و ادارات محلی. درحالیک@ه بودج@ه ها و طرح های انکشاف@ی عموم@ا در والیات تطبی@ق میشود و از ای@ن رو بای@د برای شفافی@ت و موثری@ت کارها

حق نظارت به شورا بازگردانده شود.

موقعیت 2 تزلزل و اداری؛ س@رگردانی نظام بدن@ۀ� در نظام موقعی@ت س@اختاری شورا -تثبی@ت شورا ه@م ی@ک نقط@ۀ� ضع@ف و وابس@تگی مال@ی آ@ن ب@ه ارگان های محل@ی ضع@ف دیگ@ر آ@ن است. هدف رو این از میدهد. تقلی@ل مامور ی@ک ح@د در را مردم های نماینده وابس@تگی ای@ن دادخواه@ی ای@ن اس@ت ک@ه جایگاه اداری شورا تثبی@ت شود و ترجیحاً امور مال@ی آ@ن به وزارت تأمین شان مال@ی امکانات مجرا همی@ن از ه@م پارلمان زیرا شود. مرتب@ط پارلمان@ی امور میشود. ای@ن نوع@ی تبعی@ض میان شورای والیت@ی و پارلمان اس@ت ک@ه شورا وابسته ارگان های محل باشد و پارلمان حداقل استقالل صوری و ظاهری داشته باشد. رهایی از زیر اثر ارگان نگه باز انجام وظای@ف شان در را وال@ی دس@ت شورا اث@ر زی@ر از آ@ن تب@ع ب@ه و های محل@ی

میدارد.

اهداف دادخواهی

از امکانات الزم 3 ب@ا وجود برخوردار بودن از برخ@ی ص@الحیت ه@ا، اما - تجهی@ز شورا؛ شورا و ها ص@الحیت میان تناس@ب عدم اینج@ا در اس@اسی مس@اله واق@ع در نیس@ت. برخوردار و باق@ی می ماند کاغ@ذ ه@ا روی اغل@ب ص@الحیت امکانات نبود نتیجه @ی در امکانات اس@ت. شورا ب@ه امور حاشیه ای و روزمره درگیر می شود یا هم صرفاً ب@ه یک معاش گیرنده. همین پیشگاه مردم جلوه می دهد. ناکام در ی@ک ساختار به عنوان را مس@اله شوراهای والیت@ی بنابرای@ن تجهی@ز شوراهای والیت@ی شرط دیگری موفقی@ت و کارآمدی شورا اس@ت. ب@ه این ترتی@ب هدف دادخواه@ی ای@ن اس@ت ک@ه تالش شود ت@ا امکانات حداقلی در اختیار شورا قرار امور در های مشخصی هزین@ه از افغانس@تان پارلمان ک@ه اس@ت درحال@ی ای@ن داده شود.

اداری و امثال آن برخوردار است.

ای@ن اس@ت ک@ه هرگاه شورا مص@وباتی را صادر 4 - مص@وبات شورا عمل@ی شود. هدف بعدی میکن@د و از حکوم@ت محل@ی میخواه@د ت@ا آ@ن را تطبی@ق کند. ای@ن مص@وبات در ص@ورت مفیدیت که اس@ت ای@ن منظور یعن@ی اجرا شود. قانون ب@ا نبودن مغای@ر ص@ورت در و موثری@ت و مص@وبات شورا نبای@د از روی ب@ی توجه@ی، س@هل انگاری و ی@ا تضاد ب@ه اشغال دان@ی انداخته

شده و فراموش شود.

اضافه بر این، شما چه پیشنهادی در این ارتباط دارید؟

از نظر شما با چه شیوه های میتوان به اهداف فوق دست یافت؟

اهداف دادخواهی ...

- بس@یج مردم@ی: در دنیای مدرن و ب@ه خص@وص در س@یاست مدرن، مردم در مت@ن مناسبات 1قدرت و تحوالت س@یاسی قرار دارد. غای@ت اص@لی در س@یاست فراه@م کردن شرای@ط یک امور و مشارکت مردم در نق@ش مه@م مردم رو، ای@ن از برای مردم اس@ت، بهت@ر زندگ@ی تاسیس شوراهای ه@م افغانس@تان در ب@ه حس@اب می آید. ناپذی@ر اجتناب ام@ر ی@ک س@یاسی والیت@ی برای اعمال ارداه مردم، تشوی@ق مشارک@ت و س@هم گیری مردم در تص@میم گیری ها و تحوالت س@یاسی اس@ت. از ای@ن منظ@ر، تقوی@ت شورای والیت@ی ب@ه نف@ع مردم اس@ت. پس مردم برای حضور هر چه بیشتر خود در قدرت و مشارکت هرچه بیشتر در تصمیم گیری ها را والیتی بای@د شوراهای کاره@ا موثری@ت و حکوم@ت س@اختن پاس@خگو تامی@ن شفافی@ت، و حمای@ت کنند. بدی@ن ترتی@ب م@ا برای رف@ع چال@ش ه@ا و گرفت@ن ص@الحیت های خوبت@ر به شوری والیت@ی ب@ه بس@یج مردم@ی نیاز داریم. زیرا شورا از مردم است و برای مردم کار می کند و از

حقوق آنها دفاع می کند و از آنها نمایندگی می کند.

- مقاوم@ت و اص@رار شوراهای والیت@ی برای قدرتمن@د شدن: ت@ا ای@ن شوراه@ا اد@عای تقویت و 2ص@الحیت خوب ت@ر را نداشت@ه باشن@د، بس@یج مردم@ی بیهود@ه اس@ت. شورا بای@د در برابر تمرکز این اعمال برای بیشت@ر قدرت و گس@ترده خواهان ص@الحیت های و کن@د ایس@تادگی قدرت تجارب به نگاه@ی ب@ا ایس@تادگی توس@ط مردم حمای@ت شود، ای@ن باشد. هرگاه ص@الحیت ها کشورهای دیگ@ر، ب@ه احتمال زیاد ب@ه نتیج@ه مطلوب می رس@د. درواق@ع بس@یج مردم@ی ه@م با پیدا معنا قدرت تمرک@ز و نمایندگان مجل@س انحص@ارگرایی برابر در شوراه@ا ایس@تادگی می کند. پ@س درگام اول، ای@ن ب@ه خود شورا برمی گردد ک@ه برای دریافت امکانات مورد نیاز،

رهایی از زیر اثر حکومت محلی و اعاده صالحیت نظارت اقدام کند.

شیوه های دادخواهی

- جامعۀ� مدنی: جامعه مدنی ب@ه معنای عبور از صغارت به بلوغ خرد است. جامعه مدنی 3بیدار جامع@ه بوده و از قدرت جامعه در برابر قدرت ب@ه معنای وجدان در ه@ر جامع@ه ها، کاری ک@م برابر در میکند. دفاع انس@انی کرام@ت و حقوق از میکند. دفاع دول@ت رفتارهای فراقانون@ی، تبعی@ض و نابرابری و در نهای@ت برای تامی@ن حقوق انس@ان و تامین تضعیف برابرر در نبای@د مدن@ی جامع@ه حی@ث ای@ن از میکند. تالش همواره عدال@ت از ابزارهای ب@ا استفاده س@یستماتیک شورا خاموش و ب@ی تفاوت باشد. جامع@ه مدن@ی

مدنی و با استفاده از فرصت های موجود برای تقویت شورای والیتی دادخواهی کند.

- اقدام شورا برای بیشتر و بهتر شدن بسیج مردم از طریق اطالع رسانی و آگهی دهی 4هم کنار در ه@ر س@ه دادخواه@ی جامع@ه مدن@ی، و ای@ن حرک@ت از برای حمای@ت عام@ه،

می تواند ما را به صورت نسبی در رسیدن به اهداف مان کمک کند.

شیوه های دادخواهی

سپاس از توجه تان!

به امید همکاری های بیشتر در آینده