28

хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

  • Upload
    tamjis

  • View
    782

  • Download
    16

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
Page 2: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцоо, хоол

боловсруулах үйл явц

Ходоод нарийн гэдэсний бүтэц, эмгэг, эмийн

хэрэглээ

Нойр булчирхайн үйл ажиллагаа, эмгэг,

эмийн хэрэглээ

Цөс чулуужих өвчин, эмийн хэрэглээ

Ходоод, улаан хоолойн сөргөө

Элэгний үйл ажиллагаа, эмгэг, эмийн

хэрэглээ

Агуулга

Page 3: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Хоол боловсруулах үйл

ажиллагаа замын эмгэг,

тэдгээрт хэрэглэх эмийн

бэлдмэлүүдийн зохистой

хэрэглээний талаар судлах

Зорилго

Page 4: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
Page 5: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Амны хөндий

Page 6: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
Page 7: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

шүүс

Давсны хүчил

фермент

Page 8: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Ходоод дөрвөн давхаргатай

Ходоодны дээд хэсгийн

эсүүд нь хананаасаа

зонхилон салс

ялгаруулдаг бөгөөд тэр

нь ходоод өөрийгөө

боловсруулахаас

хамгаалдаг. . Доошоо

нугалуур луугаа ойртох

тусам хүчил

ялгаруулдаг хананы

эсүүд болон хоол

боловсруулахад

оролцдог пепсиноген

ялгаруулагч эсүүд мөн

липаза ялгаруулдаг

эсүүд оршдог ходоодны

булчирхайн дотоод

шүүрлийн эсүүд мөн

энд байрлаж шүүрэл

ялгаруулна.

Page 9: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Элэгнээс ялгарсан цөс

Нойр булчирхайнаасялгарсан шүүрэл

Нарийн гэдэснийөөриинх нь шүүрлийннөлөөнд хоол хүнснийзүйл цаааш задарч шимтэжээлийн бодисууд ньцус ба тунгалгийнэрхтэнд шимэгдэжорно.

Арван хоёр хуруу

гэдэсний эхлэл хэсэгт

ходоодны Присталтик

хөдөлгөөн

Page 10: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Цэлмэн

Бичил цэлмэн

Шим тэжээлийн зүйлийг

эрчимтэй шимнэ.

Page 11: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
Page 12: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Ходоодны архаг үрэвсэл

/chronic gastritis/

Ходоодны салст

бүрхүүлийн

үрэвсэл, эсийн

нөхөн

төлжилтийн

алдагдал, ,

хүүдийн

хатингаршил ,

ходоодны

шүүрэл ялгаралт

болон

хөдөлгөөний ү/а

алдагддаг эмгэг.

Ангилал

Нянгийн гаралтай

Нянгийн бус

Шалтгаан тодорхойг

үй

Эмнэлзүйн хэлбэрээр

А аутоимуны

BБактерын

(HP)

C

химийн шалтгаант

Д

онцгой хэлбэр

Page 13: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Ходоодны архаг үрэвсэл B

Грамм (-) уреаза фермент

Цитокин липидийн хэт исэлдэлтмонохлорамин, эпитемгоцитэсийг гэмтээнэ. Ялгар ч буйПротеаза, липаза фермент эсийнходоодны холбоог тасалжнягтралыг бууруулан салсбүрхүүлийг нимгэрүлдэг.Хододны РН шүлтлэг болгоно

Салстын цусан хангамжалдагдана

Зарим фермент ихсэнэ

Эсийн хатингаршил үрэвсэлулайлт үүснэ

Ходоодны шарх

Ходоодны хавдар

НР.г устгах+АТФыг хориглогчтой хавсарсан 7хонгийн эмчилгээ

Омепразол, лансопразол,пантопразол, 20-40мг.р 2удаа

Метранидазол 400мг.р 3удаа

Кларитромицин 500мг.р 2 удаа

Эмэн эмчилгээ

Page 14: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Ходоодны архаг үрэвсэл с

Шалтгааан эмгэг жам

Дээд гэдэсний агууламжходоодонд хаягдан оржходоодны салстыггэмтээсэнээс үүсдэг эмгэг.

-Ходоодны хагалгааныдараа болон цөснийсөргөө,үрэвслийн эсрэгүйлчилгээтэй эмийгтогтмол хэрэглэснээсүүсдэг.

ПростагландинЕ буурчходоодны салстын бичилцусан хангамж алдагдансалст бүрхэвч гэмтэнэ.

1. 1.Цөс хөөх ,цөс холбох үйлчилгээтэй эмүүд

Холестирамин 4гр 60-80мл буцалсан усанд найруулжөдөрт 3 удаа ууна. 7-10 хоног

-урсофальк 0.25 гр-р өдөрт 3удаа ууна. 14-21 хоногт

-магнийн сульфат 30гр-р 100мл буцалсан усаарнайруулж 30мл-р өдөрт 3удаа ууна. 7хоног

2.Хөдөлгөөн зохицуулах үйлчилгээтэй эмүүд:

Метоклопрамид 0.01гр өдөрт 3удаа хоолноос 15-20минөмнө ууна. 10-14 хоног ,мотилиум 0.01 гр өдөрт 3удаахоолноос 15-20мин өмнө ууна. 10-14 хоног

3. Ходоодны салстийг цөсний үйлчиллээс хамгаалахэмүүд:

Вентер 1гр өдөрт 3удаа хоол идэхээс өмнө ууна. 21 хоног

Эмэн эмчилгээ

Page 15: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Ходоодны архаг үрэвсэл А

Эмгэг жам

Ходоодны их бие, ёроолд

анхдагч

хатингаршилын улмаас

HCL, пепсиноген1

ялгаралт буурч В12-н

цус багадалт улмаар

бодисон солилцооны

хямрал үүсгэдэг эмгэг.

Шалтгаан

тодорхойгүй

Эмэн эмчилгээ

ХБ-г дэмжих: Панкреатин,

5н салааны ханд, ходоодны

хүчил,

Ходоодны шүүрэл ялгарлтыг

өдөөх: Эуфиллин

Ходоодны цусан хангамж

сайжруулах, нөхөн

төлжүүлэх, бодисон

солилцоог сайжруулах:

никотины хүчил, компламин,

вентер, ретаболил, В12

цианкобаламин

Page 16: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Хронический панкреатит

Хүнд хэлбэрийн үрэвсэл архи хэтрүүлэн уух

болон цөсний чулуунаас шалтгаалан үүсдэг.

Хурц болон архаг байна. Аль аль нь нойр

булчирхайн өөрийнх нь 12 хуруу гэдсэнд

хоол боловсруулахаар ялгаруулсан

Ферментийн нөлөөгөөр үүсгэгдэг.

Ферментүүд нь нойр булчирхайн дотор

идэвхижиж өөрийнхөө эдийг боловсруулж

эхэлдэг.Цөсний чулуу, архи , зарим эмүүд

мөн гахайн хавдар зэрэг халдварт өвчнүүд

нойр булчирхайн үрэвслийг үүсгэж болдог.

Аль аль нь адилхан өвдөлт өгдөг. Хурц

үрэвслийн үед огих бөөлжих шинж тэмдэг

дагалдаж байдаг. Нойр булчирхайн хавдар

хурц буюу архаг байж болно.

Page 17: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Цөс чулуужих өвчин

Цөсний хэвийн найрлага алдагдаж

холестролын агууламж ихсэхэд

цөсний чулуу үүсдэг. Цөсний

чулуу нь цөсний хүүдийнээс

цоргонд орсон тохиолдолд шинж

тэмдэг илэрдэг. Гол шинж тэмдэг

нь тостой хоол идсэний дараа хоол

боловсруулахад оролцохоор

цөсний хүүдийнд цөс үүсэхэд

өвдөлт үүссэнээр илэрдэг. цөсний

чулууг эмчлэхдээ голдуу цөсний

хүүдийг мэс заслын аргаар авдаг.

Цөсний цоргонд чулуу орвол

холецистит буюу цоргоны үрэвсэл

болно мөн өвдөлт өгдөг

Page 18: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Ходоод улаан хоолойн сөргөө

Ходоод гэдэсний шүүс

улаан хоолой руу

байнга гулиглан орсны

улмаас улаан хоолойн

доод хэсгийг хамарсан

эмгэг бүтэц зүйн

өөрчлөлт.

Цээж хорсох, жирэмсэн

архи их уусан үед

ихэвчлэн тохиоддог.

Удаан үргэлжилбэл

улаан хоолойн үрэвсэл

болно. Улаан хоолойн

агчил

Page 19: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

ЭЛЭГНИЙ ҮЙЛ

АЖИЛЛАГАА, ЭМГЭГ,

ЭМИЙН ЗОХИСТОЙ

ХЭРЭГЛЭЭ

Page 20: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Элэгний үйл ажиллагаа

Нарийн гэдэснээс хоол тэжээлээр

баяжсан цус хаалган венээр дамжин

ирж, элэг рүү орж түүний

хэсгэнцрээр дамжин хоргүйжнэ.

Элэг 500 гаруй төрлийн үүрэг

гүйцэтгэдэг бөгөөд эдгээрээс

хамгийн чухал нь сахар (глюкоз)-ыг

хадгалах ба эрчим хүч болгоход

зориулан гаргах, витамин болон

эрдсийг ялгаж, боловсруулах,

хортой бодисыг задалж

хоргүйжүүлэх, мөн цусны

хөгширсөн эсүүдийг эргэлтэнд

оруулах зэрэг юм.

Page 21: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Элэгний үрэвсэл

Элэгний вирусын гаралтайүрэвсэл нь хурц болонархаг байдаг. Хамгийн ихбайдаг нь А вирусээрүүсгэгдсэн элэгнийүрэвсэл бөгөөд вирусээрхалдварлагдсан хоол хүнс,ус, хэрэглэснээс өвчилдөг.Гепатит В нь гол төлөвцусаар халварладаг боловчүрийн шингэн доторолдсон нь бэлгийн замаархалдварладаг болохыгхаруулж байна.Гепатитийн С вирус мөнцусаар дамжинхалдварладаг бөгөөд олонхүмүүс цус сэлбэх үедээхалдвар авсан байдаг.

Энэ зураг дээр элэгний в вирусын

бөмбөлөг хэлбэрийн вирионыг

200.000 дахин өсгөн харуулж байна.

Энэ вирус нь элэгний хурц

үрэвслийг үүсгэдэг олон

шалтгааны нэг юм

Page 22: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Олон жил ихээр уусан архи нь

элэгний олон өвчнийг үүсгэх

боломжтой.

Архи , пиво, вино

Ацетальдегид

Элэгний эсэд

уурагтай холбогдон

түүнд, үрэвсэл болон

(Фиброз) үүсгэх

аюултай

Элэгний бодисон

солилцооны нэг

хэсэг нь өөх

Өөхөөр дүүрсэн элэг

Page 23: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Гэмтсэн

эсүүд

Удааан хугацаагаар

үргэлжлүүлэн уувал

өөхөлсөн элэг үрэвсэнэ

(гепатит)

Элэг үрэвсэн цусны

цагаан эсүүд нэвчин,

элэгний эсүүд ноцтой

гэмтэн үхнэ.

Сорвижсон

эд

Page 24: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Элэгний буглаа ховор тохиолдох эмгэг бөгөөд

энэ үед хэвлийн хөндийн халдвараас үүдэлтэйгээр элэгний эдийн дотор

идээгээр дүүрсэн хөндий үүсдэг байна.

Элэгний үрэвсэл нь биеийн хаа

нэгтээгээс амиобийн буюу нянгийн

халдвар цусаар дамжин ирснээс

үүсдэг. Халдварийн үүсвэр олон янз

байж болох бөгөөд үрэвссэн мухар

олгой болон цөсний хүүдий байж

болно. Гэхдээ юунаас болсныг

голдуу тогтоох боломжгүй байдаг.

Зарим хүмүүст бараг шинж тэмдэг

илрэхгүй олон долоо хоног болдог.

Зарим хүмүүст их өвдөж, жингээ

алдаж , өндөр халуурах байдал

илэрдэг. Элэгний буглааг голдуу том

зүү ашиглан идээ бээрийг соруулж

авдаг. Нян тодорхойлогдсон үед

халдварийг антибиотик ашиглан

эмчилдэг

Идээ шингэнээр

дүүрсэн буглаа

Page 25: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Элэгний хатуурал

Генетикийн онцлог

Элэгний суурь өвчин

Жирэмслэлт

Өндөр нас

архи хэтрүүлэн хэрэглэх

Эмийн харилцан нөлөөлөл

Эмийн тун, хэрэглэх хугацаа

Өмнө хэрэглэсэн эмийн эмчилгээ

Үрэвсэл болонцусгүйжсэнээс элэгний эсүхжиж, холбогч эдэдшилжин, зангилаа үүсчулмаар элэгний дутагдал,хаалган судасны даралтихсэх зэрэг шинжүүдээрилрэх архаг эмгэгийгэлэгний хатуурал /цирроз/

гэнэ.Орчин үед циррозыг үүсгэхтэргүүлэх шалтгаануудад В,С, D гепатит, архаг архидалторж байна.Циррозын эхний шатанд(олон улсын нэршлээр энэ ньА зэргийн гэсэн үг) ямар нэгхүндрэл байдаггүй.

Эрсдэлт хүчин зүйл тодорхойлолт

Page 26: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Эмчилгээ:-архи хориглох

-элэг гэмтээх бүх төрлийн бэлдмэлүүдээс татгалзах

-шаардлагатай витамин хэрэглэх \а,д,е,к\

Суурь өвчний эмчилгээ

-элэг гэмтээгч хорт хүчин зүйл болон эмийн бэлдмэлүдийг хориглох

-элэгний аутоиммуны архаг үрэвслийг иммуносупрессор эмчилгээ хийх

-вирусийн эсрэг эмчилгээ вирусийг арилган зайлуулах/интерферон, ламивудин /

-дархлал зохицуулах эмчилгээ /тималин, интерлейкин/

-Үрэвслийн эсрэг дархлал зохицуулах /глицирон/

-Дархлал дарангуйлах үрэвслийн эсрэг эмчилгээ /преднизолон делагил,/

-Цөсний зогсонгшил илэрсэн үед /урсофальк, камилари, гентрал /

Page 27: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ

Элэгний өвчний үед эмийн хэрэглээнд

анхаарах асуудал

Уурагтай холбогдолт буурах эмийн гаж нөлөө

ихсэх

Варфарин 99%

Фенитойн 90%

;

Бутамид96%

Дигоксин 95%

Элиминаци буурсанаас гаж

нөлөө ихсэх

Изониазид

Хлорамфеникол

Төв мэдрэлийн

системд нөлөөлөх эмүүдийг

Page 28: хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ