Дүлийрэлт, дотор чихний үрэвсэлт бус эмгэгүүдийн

онош эмчилгээ

Бүтэц:

Бүтэц:

Сонсгол бууралт (hearing impairtment) ICD10 H90

• Олон улсын стандартаар нэг ба 2 талын чихний сонсох босго 26дб- ээс дээш буурсаныг сонсголын бууралт гэнэ.

1. Сонсгол нь 26-40дб буурсан 2. 41-60 дб буурсан 3. 61-80 дб буурсан 4. 81-дээш дб буурсан зэрэг

болно.

Шалтгаан • Сонсгол бууралтыг төрөлхийн ба олдмол гэж 2 ангилна.• Гадна, дунд, дотор чихний цочмог , архаг үрэвсэл• Их биеийн халдварт өвчнүүд (тархины мэнэн, сүрьеэ,

тэмбүү, ДОХ)• Бодисын солилцоо• Дотоод шүүрлийн хямрал• Чихээ ухаж гэмтээх• Хүчтэй агаарын даралтаар хэнгэргэн хальсаа хагалах• Чихний бүх төрлийн гэмтэл• Сонсголын мэдрэлийг хордуулагч эмийн бодис

Ангилал

1. Дуу дамжуулах2. Дуу хүлээн авах буюу нейросенсор3. Холимог хэлбэрээр буурах4. Дүлий5. Сонсгол гэнэт унах гэж хуваана.

Дамжуулах хэлбэрийн сонсгол бууралт

• Гадна орчноос гадна, дунд чихнээс дамжин дотор чих рүү дамжих дууны долгион алга болж, сонсгол буурна.

Явц Эцэстээ хашгирч ярих, радио телевизорыг чанга тавьж, орчныхоо хүмүүст чанга дууны дарамт учруулах

Дуу хүлээн авах хэлбэрийн сонсгол бууралт

• Дотор чихний дунгийн ба сонсголын мэдрэлийн гэж 2 хуваана.

• Дуу хүлээн авах сонсголын бууралтыг байрлалаар нь:

• Дунгийн хэсэг• Дунгаас цааших мэдрэлийн

хэсэг гэж ангилдаг.

Дуу хүлээн авах хэлбэрийн сонсгол бууралт

• Чих шуугих• Сонсгол дувшингуй буурч• Үг таних чадвар алга болох шинжүүд

илэрнэ. • Чих хамар хоолой, сонсгол судлалын эмчид

хандаж, шинжилгээ (сонсголын дэлгэрэнгүй бичлэг OAE,BERA,MRI,CT) хийлгэж онош тодруулна.

Холимог сонсгол буралт

• Дуу дамжуулах болон дуу хүлээн авах аппаратын гэмтэл, мэдрэлийн гаралтай сонсгол бууралтын үед голдуу тохиолддог.

• Сонсгол буурах• Чих шуугих• Үг танихгүй байх

Сонсгол гэнэт унах

Эрүүл сонсголтой хүмүүсийн нэг ба хоёр чихний сонсгол гэнэт алга болж, юу ч сонсохгүй болохыг гэнэт сонсгол унах гэнэ.

1. Гэнэт нэг юмуу 2 чихний сонсгол алга болох2. Чих жингэнэн шуугих 3. Орчны авиа мэдрэхгүйгээс болж хүн эзгүйдэх,

жингүйдэх мэт болох4. Толгой өвдөх 5. Заримдаа тэнцвэр алдах шинж илрэнэ.

Дүлий

• Дууны ямарч авиаг сонсохгүй, эсвэл сонсголын тусгай багажийн тусламжтайгаар ярих авианы зарим хэсгийг сонсох боловч үгээ танихгүй нийгэмтэй харьцаж чадахгүй, сонсголын бэрхшээлтэй, нийгмээс бүрэн тусгаарлагдсан, тахир дутуу хүмүүсийг дүлий гэнэ.

Ангилал

1. Таг дүлий 2. Харьцангуй дүлий3. Хэл яриа үүсэхээс өмнө буюу хэлгүй дүлий4. Хэл яриа үүссэний дараах дүлий

Шалтгаан

Төрөлхийн дүлий

•Жирэмсэн үедээ улаан эсэргэнэ, томуу гахайн хавдараар өвдөх•Чих хордуулагч эм их хэмжээгээр хэрэглэх •Резус факторын үл тохиролцоо •Төрөлтийн гэмтэл

Олдмол дүлий

•Чих хордуулагч эм хэрэглэх•Халдварт өвчин •Гэмтэх

Хэлгүй дүлий

Сонсгол бууралтаас сэргийлж

1. Хэт чанга чимээг чихээ хамгаалахгүйгээр сонсохоос зайлсхийх

2. Ear classic зүүж хэвших3. Чихээ гадны зүйлсээр ухахгүй байх4. Телевизор, хөгжим тоглуулагчийг хэт чанга сонсож

болохгүй5. Сонсголын мэдрэлийг гэмтээх үйлчилгээтэй эмнээс

зайлсхийх6. Чихээр хатгаж өвдвөл яаралтай чих хамар хоолойн

эмчид үзүүлэх

Чанга дуу ба өндөр даралтаар чихний сонсголын аппарат гэмтэх

Гэнэтийн хүчтэй дуу

хэнгэргэн хальс хагарах, сонсголын яс тасрах, дотор

чихэнд байрлах дуу хүлээн авах кортийн эрхтэн гэмтэж, сонсголын мэдрэлийн төгсгөл тасарч, сонсох

ажиллагаа алдагдан

мэдрэл мэдрэхүйн хэлбэрээр сонсгол буурч, чих хүчтэй

шуугих эмгэг

Ангилал

Огцом хүчтэй дууны

даралтын нөлөөгөөр

сонсгол гэмтэх

(barotrauma)

Хэт чанга дууны

нөлөөгөөр дуу хүлээн авах

мэдрэл гэмтэх (acoustictraum

a)

Barotrauma Огцом хүчтэй дууны даралт нь чихний дэлбээ чихний сувагт их хэмжээгээр хуримтлагдаж, хэнгэргэн хальс хагарах буюу хүчтэй хэлбэлзэж, сонсголын ясанд нэгэн адил хүчтэй хэлбэлзэл үүсэж, сонсголын ясны хэлхээ тасарч болно.

Шалтгаан

Эмнэлзүй

• Чих дүнгэнэж шуугих• Сонсгол буурах• Чихний дотор шаржигнах чимээ сонсогдох

Оношлогоо

• Чихний дуран • Сонсголын

бичлэг

Эмчилгээ

Acoustic trama

• Чих хүчтэй жингэнэн шуугиж• Сонсох чадвар буурах• Буюу алга болох • Толгой эргэх • Өвдөх

Оношлогоо

Оношлогоо

Оношлогоо

Оношлогоо

• ОАЕ• BERA • Аудиометр

Эмчилгээ

Чихний шуугиан намдаах

• Сонсох мэдрэлийн тэжээл дэмжих• Сонсох мэдрэлийн цочролыг буулгах• Үрэвсэл намдаах

Сонсгол сэргээх

heading aid

• BTE

heading aid

• Conha

heading aid

• ITE

heading aid

• CIC

heading aid

Меньерийн өвчин

Тархалт

Толгой эргэдэг хүмүүсийн 5-10%

• Шалтгаан тодорхойгүй –Эндолимфийн даралт ихсэх –Гэмтэл ба удамшил –Хүзүү нурууны өөрчлөлт

• Нөлөөлөх хүчин зүйл: –Үйлдвэрийн шуугиантай нөхцөл

Шалтгаан

• Гэмтэл ба удамшлийн гаралтай• Үйлдвэрийн шуугиан• Хүзүүний нурууны өөрчлөлт

Эмгэг анатоми

Дотор чихний эндолимфийн даралт ихэснэ.

Эмгэг физиологиЭндолимфийн даралт-

Cortii-orgen Otolithi apparatus

Crista ampullaris

Эмнэл зүйГэнэт толгой эргэхЧих шуугихСонсгол дуу хүлээн авах хэлбэрээр

буурна

Оношлогоо• Глицерин уулгаж, намжих шинжээр

оношлоно.• 3 цагаас дээш толгой эргэсэн

тохиолдолд Меньерийн өвчнөөр сэжиглэнэ.

Сонсголын бичлэг

Тархины цахилгаан бичлэг

Тэнцвэрийн сорил

КТГ

Хүндрэл• Олон удаа ойрхон дахих• Дахилт удаан хугацаагаар үргэлжилбэл Сонсгол муудах ДүлийрэхХөдөлмөрийн чадвар алдах

ЭмчилгээЭмийн эмчилгээТолгой эргэлтийн эсрэг: Aqueamen, Bestigo, Vomex AИх бөөлжиж, толгой эргэх үед: Trental, Diamox-ийг манитолтой хольжЧих шуугилт, толгой эргэлт ихтэй үед: Decortin 200-500mg, Procain 2%,Vitamin

Мэс заслын эмчилгээ Байнгын дахилтай үед

Урьдчилан сэргийлэлт

Өндөр нөхцөлд ажилладагОнгоцны жолоочУсанд сэлэгч хүмүүст хөдөлмөр

зохицуулалт хийнэ.Эмчилгээний явцад сонсгол- хэвийн

Лабиринтит

Шалтгаан

• Эмгэг төрүүлэгч нян- streptococcus staphylococcus pneumococcus

• Вирус – herpes zoster Цусны судас, тунгалгийн шингэн, сонсгол тэнцвэрийн мэдрэлээр дамжин дотор чихэнд орно.

Эмгэг физиологи

Шүүрдэс, идээ

Перилимф, эндолимфийн даралт ихсэж Сонсгол тэнцвэрийн анализаторын өөрчлөлт өгнө

Эмнэл зүй Дотор чихний үрэвсэл

Хэсгийн Тархмал

Хэсэг газрын үрэвсэл

• Чих шуугих • сонсгол дуу хүлээн авах хэлбэрээр

буурах • толгой эргэх • Нүдэнд сул нистагм, тэр тал руугаа

тэнцвэр хазайна

Тархмал үрэвсэл • Халдварт өвчин • Тархины идээт мэнэн • Чихний үжлээс эмгэг төрүүлэгч нян, вирусууд

Перилимф, эндолимфид өтгөн ногоон идээ дотор чихний даралтыг ихэсгэж• otolit apparat• organ cortii• crista ampullaris хүчтэй цочрооно.

Эмнэлзүй • Харуулах • Толгой өвдөх • Огиж бөөлжих • Тэнцвэр алдагдах• Чих шуугих • Дүлий Нүдэнд хүчтэй сул нистагм үүсэж, сул нистагмтай талруугаа тэнцвэр алдагдана. Хүчтэй нистагм гэмтэлтэй дотор чихэн талдаа үүснэ

Оношлогоо

• Чихний тольдолт • Сонсгол тэнцвэрийн анализаторын

шинжилгээ • КТГ• MRI

Эмчилгээ

1. Эмнэлэгт хэвтүүлэнэ 2. Антибиотик3. Хордлого тайлах4. Үрэвсэл намдаах5. Шингэн сэлбэх6. Хөөх эмчилгээ7. сонсгол тэнцвэрийн мэдрэлийг

дэмжих

антибиотик

• Цефалоспорины бүлэг• Макролидын бүлэг• Пенициллиний бүлэг

өндөр тунгаар судсанд булчинд 4-6 цагаар 7-10 хоног

Хордлого тайлах

1. Рингер2. 5%-н глюкоз3. 0.9 % -н физиологийн уусмал

1 кг-д 50-100 мл-ээр бодож өдөрт юүлнэ.

шингэн хөөх

1. Лазикс 20 мг2. Маннитол 400 мл3. Фуросемид 20 мг хавсруулан

хэрэглэнэ.

Үрэвсэл намдаах

1. дексаметазон 8мг 2. преднзолон 30 мг 3. декортин 500-1000 мг дуслаар

юүлэх4. зобракс 20 мг5. хлорфенамин 4 мг- аар ууж

хэрэглэнэ.

Сонсгол тэнцвэрийн мэдрэлийг дэмжих

1. витамин В комплекс 2 мл 2. прозерин 0.05% -н 1.03. Витамин РР 1 мл-ээр тарина.

Шинж тэмдгийн

• Аguemen vestigo зэрэг эмийг дотор чихний цусан хангамж сайжруулана.

• Дархлаа дэмжих эмчилгээ “ альбумин, даршилсан сийвэн, стафилококкийн гаммаглобулин “ –г хавсруулан хийнэ.

Урьдчилан сэргийлэлт.

Ажил амралтаа зохицуулахЦусны даралтаа хэвийн байлгахСтресст орохгүй байх

Хөдлөн хугарлын үед

• чих шуугиж• дүлий болох• тэнцвэр алдагдах• нүүр мурийх шинж илэрнэ.

Чихний дотор суваг гэмтэж

Тэнцвэрийн ба сонсголын мэдрэл

нүүрний мэдрэл тасарч

Дагуу хугарлын үед Чихний гадна суваг Хэнгэргэн хөндий гэмтэж

чихнээс цус гоожихсонсгол муудах Энэ гэмтэл нь суурь ясны хугаралтай хамт тохиолддог учраас амь насанд аюултай

• Тавилан: – Сайн

• Урьдчилан сэргийлэлт: – Ажил амралт зохицуулах – Даралт хэвийн байлгах

• Хөдөлмөр зохицуулалт:– Өндөр нөхцөлд ажилладаг – Онгоцны жолооч – Усанд сэлэгч

•Анхаарал хандуулсан та бүхэнд баярлалаа