COMPANY NAME

NƯỚC GIẢI KHÁT VÀ SỨC KHỎE

PHẦN I:

SỨC KHỎE VÀ NGUY CƠ VỀ

SỨC KHỎE:

1. Sức khỏe là gì? Theo WHO:

Sức khỏe là tình trạng:Không có bệnh tậtThoải mái về thể chấtThoải mái về tâm thầnThoải mái về xã hội.

Sức khỏe là tài sản quý giá nhất:- Của mỗi người- Của toàn xã hội

Fontenelle: “Sức khỏe là của cải quý giá nhất trên đời mà chỉ khi mất nó đi ta mới thấy tiếc”.

Điều 10 trong 14 điều răn của Phật:

“ Tài sản lớn nhất của đời người là sức khỏe”.

2. Giá trị của sức khỏe:

Có tiền có thể đến khám bác sĩ nhưng không mua được sức khỏe tốt! Có tiền có thể mua được máu nhưng không mua được cuộc sống! Có tiền có thể mua được thể xác nhưng không mua được tình yêu! Có sức khỏe, sỏi đá cũng thành cơm!

1 0. …0 0 0 00 0 0 0 0 0 0. . .

SK T N V C X CV ĐV ƯM TY

Tiêu chí cuộc sống

3. QUAN ĐIỂM VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE

Đầu tư, chăm sóc khi còn đang khỏe.• Phòng ngừa các nguy cơ bệnh tật.• Hiệu quả và kinh tế nhất.

Do chính mình thực hiện

Ba loại người:

Người ngu gây bệnh (Hút thuốc, say rượu, ăn uống vô độ…).Người dốt chờ bệnh (ốm đau rồi mới

đi khám, chữa).Người khôn phòng bệnh (chăm sóc

bản thân, chăm sóc cuộc sống.)

Nội kinh hoàng đế (Thời Xuân-Thu-Chiến-Quốc):

“Thánh nhân không trị bệnh đã rồi, mà trị bệnh chưa đến, không trị cái loạn đã đến mà trị cái loạn chưa đến”.

“Khát mới uống, đói mới ăn, mệt mới nghỉ, ốm mới khám chữa bệnh – Tất cả đều là muộn!”

“Tiền bạc là của con, Địa vị là tạm thời, Vẻ vang là quá khứ, Sức khỏe là của mình!”.

4. Nguy cơ về sức khỏe

Xã hội quá độ về kinh tế - Đang mới Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

Thay đổi phương thức làm việc

Thay đổi lối sống sinh hoạt

Thay đổi tiêu dùng TP

Môi trường

HẬU QUẢ

1. Tăng cân quá mức và béo phì.2. Ít vận động thể lực.3. Chế độ ăn:- Khẩu phần TP nghèo chất xơ, rau quả và ngũ cốc toàn phần.- Khẩu phần ít cá – thủy sản.- Khẩu phần nhiều mỡ, đặc biệt mỡ bão hòa.4. Stress thần kinh.5. Ô nhiễm môi trường, ô nhiễm TP.6. Di truyền.

CÁC TẦNG KHÍ QUYỂN

•Chiếm ¾ khối lượng KK của KQ•KK luôn chuyển động cả ngang và dọc

•Áp suất và nhiệt độ giảm theo độ cao.-↑ 100m→↓0,6oC-↑ 10,5m→↓1mmHg

S5-

6 K

m 11-1

8 K

m

7-8

Km

N

30-3

5 K

m35

-80

Km

60-8

0 K

m80

-600

Km

600-

6.00

0 K

m6.

000-

60.0

00 K

m

Vành đaiphóng xạ

Tầng điện ly

Tầng bình lưu

Tầng đối lưu

Lớp đẳng nhiệtToC = -55oC

Lớp nóngToC = 65-75oC

Lớp lạnh

•KK loãng•Có các ion do bức xạ UV, tia vũ trụ ion hóa các nguyên tử khí.

Vành đai phóng xạ trong

Vành đai phóng xạ ngoài

Ghi chú: 1Nm = 10-9m

CÁCYẾUTỐ

VẬT LÝ

CỦAKHÔNG

KHÍ

Nhiệt độ(lên cao 100m

↓ 0,6oC)

Độ ẩm

Các bức xạ

Tốc độ chuyểnđộng KK

Áp suất khí quyển:- Ở 0oC, ngang mặt biển: 760mmHg.- ↑ 10,5m →↓ 1mm Hg

Điện tích khí quyển-Ion nhẹ: 400-2000/ml-N/n > 10-20: Ô nhiễm

Bức xạ vô tuyến(100.000km-0,1mm)

Nhiệt

Nhiệt

Kích thích

Kích thích

Phóng xạ

Bứ

c xạ

mặt

trờ

i

Hồng ngoại(2.800-760 Nm)

Nhìn thấy(760-400 Nm)

Tử ngoại(400-1 Nm)

Bx

ion

hóa Tia Rơnghen

(1-0,001 Nm)

Tia Gamma(≤0,001 Nm)

CÁC THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA KHÔNG KHÍ

TT Chất khí Tỷ lệ % thể tích

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Nitơ (N2)

Oxy (O2)

Acgon (A)

Thán khí (CO2).

Hydro (H2).

Neon (Ne).

Heli (He).

Kripton (Kr)

Xê non (Xe)

Ozon (O3)

Chất khác: Hơi nước Bụi VSV CO, NH3, N2O5, N2O4, NO, SO2, H2S.

78,000000

20,930000

0,940000

0,030000

0,010000

0,001500

0,000150

0,000100

0,0000050

0,000007

ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:1. Tính toàn cầu:

Ưu điểm:Ưu điểm: Toàn cầu hoá là xu thế không thể tránh khỏi, là quy luật Toàn cầu hoá là xu thế không thể tránh khỏi, là quy luật

của sự phát triển của nhân loại. của sự phát triển của nhân loại. Tiếp cận và mở rộng thị trường.Tiếp cận và mở rộng thị trường. Tạo cơ hội cho liên kết, liên doanh trong SX, KD và phân Tạo cơ hội cho liên kết, liên doanh trong SX, KD và phân

phối sản phẩm.phối sản phẩm. Có cơ hội được lựa chọn các loại TP đa dạng, đáp ứng Có cơ hội được lựa chọn các loại TP đa dạng, đáp ứng

thị hiếu và cảm quan ngày càng phát triển.thị hiếu và cảm quan ngày càng phát triển.

ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:

1. Tính toàn cầu: (Tiếp)1. Tính toàn cầu: (Tiếp)

Nguy cơ: Năng lực kiểm soát ATTP còn hạn chế:

Hệ thống tổ chức quản lý: chưa đầy đủ và đồng bộ Hệ thống văn bản pháp luật về ATTP: thiếu, trồng chéo. Hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật: thiếu, lạc hậu và

bất cập. Các cơ sở xét nghiệm: phân tán, trình độ thấp.

Điều kiện VSATTP của các cơ sở SX, CB thực phẩm phần lớn chưa đảm bảo.

Các mối nguy ATTP dễ phát tán toàn cầu

ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:

2. Ăn uống ngoài gia đình:2. Ăn uống ngoài gia đình:+ Ưu điểm:+ Ưu điểm:- Xu thế ăn uống ngoài gia đình tăng lên.- Xu thế ăn uống ngoài gia đình tăng lên.- Thuận lợi cho công việc- Thuận lợi cho công việc- Có cơ hội lựa chọn TP và dịch vụ theo - Có cơ hội lựa chọn TP và dịch vụ theo nhu cầu.nhu cầu.

+ Nguy cơ:+ Nguy cơ:- Không đảm bảo CLVSATTP do nguyên - Không đảm bảo CLVSATTP do nguyên liệu và giá cảliệu và giá cả- Nhiều nguy cơ ô nhiễm từ môi trường và - Nhiều nguy cơ ô nhiễm từ môi trường và từ dịch vụ chế biến, phục vụtừ dịch vụ chế biến, phục vụ- Dễ sử dụng lại thực phẩm đã quá hạn- Dễ sử dụng lại thực phẩm đã quá hạn

ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:

3. Sö dông thùc phÈm chÕ biÕn s½n, ¨n ngay.3. Sö dông thùc phÈm chÕ biÕn s½n, ¨n ngay.

+ ¦u ®iÓm:+ ¦u ®iÓm:

- Xu thÕ sö dông TP chÕ biÕn s½n, ¨n ngay ngµy - Xu thÕ sö dông TP chÕ biÕn s½n, ¨n ngay ngµy cµng gia t¨ng.cµng gia t¨ng.

- TiÕt kiÖm ® îc thêi gian cho ng êi tiªu dïng.- TiÕt kiÖm ® îc thêi gian cho ng êi tiªu dïng.

- ThuËn tiÖn cho sö dông vµ c«ng viÖc.- ThuËn tiÖn cho sö dông vµ c«ng viÖc.

+ Nguy c¬:+ Nguy c¬:

- DÔ cã chÊt b¶o qu¶n.- DÔ cã chÊt b¶o qu¶n.

- ThiÕu hôt c¸c chÊt dinh d ìng: Vitamin, ho¹t chÊt sinh - ThiÕu hôt c¸c chÊt dinh d ìng: Vitamin, ho¹t chÊt sinh hächäc

- DÔ « nhiÔm tõ vïng nµy sang vïng kh¸c theo sù l u - DÔ « nhiÔm tõ vïng nµy sang vïng kh¸c theo sù l u th«ng cña thùc phÈm.th«ng cña thùc phÈm.

ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM HIỆN NAY:

+ ¦u ®iÓm:+ ¦u ®iÓm:

- Trång trät, ch¨n nu«i theo quy m« - Trång trät, ch¨n nu«i theo quy m« c«ng nghiÖp, tËp trung ngµy cµng ph¸t c«ng nghiÖp, tËp trung ngµy cµng ph¸t triÓn.triÓn.

- C¸c gièng cã n¨ng suÊt chÊt l îng cao - C¸c gièng cã n¨ng suÊt chÊt l îng cao ® îc ¸p dông ngµy cµng réng r·i.® îc ¸p dông ngµy cµng réng r·i.

- Chñng lo¹i c©y, con ngµy cµng phong - Chñng lo¹i c©y, con ngµy cµng phong phó.phó.

4. C¸c thay ®æi trong s¶n xuÊt thùc phÈm.4. C¸c thay ®æi trong s¶n xuÊt thùc phÈm.

+ Nguy c¬:+ Nguy c¬:

- Sö dông ho¸ chÊt BVTV bõa b·i cßn phæ biÕn.- Sö dông ho¸ chÊt BVTV bõa b·i cßn phæ biÕn.

- Sö dông thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y cßn nhiÒu vi - Sö dông thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y cßn nhiÒu vi ph¹m.ph¹m.

- Cßn h¹n chÕ trong b¶o qu¶n, s¬ chÕ n«ng s¶n thùc - Cßn h¹n chÕ trong b¶o qu¶n, s¬ chÕ n«ng s¶n thùc phÈm, trªn mét nÒn t¶ng n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph©n phÈm, trªn mét nÒn t¶ng n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph©n t¸n.t¸n.

C¸c nguy c¬ trong trång trätC¸c nguy c¬ trong trång trät

Nguån « nhiÔm

¤ nhiÔm t¹i chç§Êt trång

Ph©n h÷u c¬

Ph©n ho¸ häc (v« c¬) Ph©n bãn

N íc t íiN íc th¶i sinh ho¹t

N íc th¶i c«ng nghiÖp

Kh«ng ®óng thuèc

Kh«ng ®óng thêi gian

Phßng trõ s©u bÖnh

Kh«ng ®óng kü thuËt (PHI)

Kh«ng ®óng liÒu l îng

C¸c nguy c¬ trong cung cÊp rau xanhC¸c nguy c¬ trong cung cÊp rau xanh

Thu gom Thu gom ph©n t ¬i tõ ph©n t ¬i tõ

néi thµnhnéi thµnh

T íi bãn ph©n t ¬i T íi bãn ph©n t ¬i t¹i vïng rau ngo¹i t¹i vïng rau ngo¹i

««

Rau tr íc khi vµo chîRau tr íc khi vµo chî

Rau t¹i chî, cöa Rau t¹i chî, cöa hµng, nhµ hµnghµng, nhµ hµng

C¸c nguy c¬ trong ch¨n nu«IC¸c nguy c¬ trong ch¨n nu«I

Lîn con: 25 – 30 Kg

Sau 1 th¸ng t¨ng tõ 25 – 30 kg

Hµng ngµy: ¡n 1 Hµng ngµy: ¡n 1 mu«i c¸m t¨ng mu«i c¸m t¨ng träng “con cß” + träng “con cß” + 1 chËu n íc + 1 Ýt 1 chËu n íc + 1 Ýt rau th¸i, c¸m, rau th¸i, c¸m, ng«.ng«.

-B¸n ngay-NÕu kh«ng sÏ chÕt

Sau 10 ngµy t¨ng vïn vôt tõ 80 – 90 kg

¡n c¸m t¨ng ¡n c¸m t¨ng

träng HM cña träng HM cña

Trung QuècTrung Quèc

§Æc ®iÓm tiªu dïng thùc phÈm §Æc ®iÓm tiªu dïng thùc phÈm hiÖn nay:hiÖn nay:

5. C«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm5. C«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm+ ¦u ®iÓm:+ ¦u ®iÓm:- NhiÒu c«ng nghÖ míi ® îc ¸p dông (gen, - NhiÒu c«ng nghÖ míi ® îc ¸p dông (gen, chiÕu x¹, ®ãng gãi…).chiÕu x¹, ®ãng gãi…).

- NhiÒu thiÕt bÞ chuyªn dông ® îc ¸p - NhiÒu thiÕt bÞ chuyªn dông ® îc ¸p dông: tñ l¹nh, lß vi sãng, lß hÊp, nåi c¸ch dông: tñ l¹nh, lß vi sãng, lß hÊp, nåi c¸ch nhiÖt…nhiÖt…

- NhiÒu c«ng nghÖ thñ c«ng, truyÒn thèng ® îc - NhiÒu c«ng nghÖ thñ c«ng, truyÒn thèng ® îc khoa häc vµ hiÖn ®¹i ho¸khoa häc vµ hiÖn ®¹i ho¸

§Æc ®iÓm tiªu dïng thùc phÈm §Æc ®iÓm tiªu dïng thùc phÈm hiÖn nay:hiÖn nay:

5. C«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm 5. C«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm (tiÕp)(tiÕp)

+ Nguy c¬:+ Nguy c¬:

- T¨ng sö dông nguyªn liÖu th« tõ nhiÒu n íc - T¨ng sö dông nguyªn liÖu th« tõ nhiÒu n íc nguy c¬ lan truyÒn FBDsnguy c¬ lan truyÒn FBDs

- §¸nh gi¸ nguy c¬ tiÒm Èn liªn quan ®Õn viÖc ¸p - §¸nh gi¸ nguy c¬ tiÒm Èn liªn quan ®Õn viÖc ¸p dông c«ng nghÖ míi cßn h¹n chÕ, ch a dùa trªn dông c«ng nghÖ míi cßn h¹n chÕ, ch a dùa trªn nguyªn t¾c tho¶ thuËn vµ héi nhËp quèc tÕ vµ nguyªn t¾c tho¶ thuËn vµ héi nhËp quèc tÕ vµ cã sù tham gia cña céng ®ång.cã sù tham gia cña céng ®ång.

- ChÕ biÕn thñ c«ng, - ChÕ biÕn thñ c«ng, l¹c hËu, c¸ thÓ, hé gia l¹c hËu, c¸ thÓ, hé gia ®×nh cßn kh¸ phæ ®×nh cßn kh¸ phæ biÕn.biÕn.

Vai trßVai trß tÝch cùctÝch cùc

Vai trßVai trßtrong trong vsattpvsattp

Lao ®éngLao ®éng

V¨n häc, nghÖ thuËtV¨n häc, nghÖ thuËt

Th«ng tin, liªn l¹cTh«ng tin, liªn l¹c

Qu©n sùQu©n sù

KiÕn trócKiÕn tróc®iÒu khiÓn®iÒu khiÓn

ThÓ dôc, thÓ thaoThÓ dôc, thÓ thao

Y häcY häc

©m nh¹c©m nh¹c

T×nh c¶mT×nh c¶m

ChuyÓn t¶i mÇm bÖnh:•Vi khuÈn•Virus•Ký sinh trïng

Hµnh vi:• ChÕ biÕn thùc phÈm•Chia thøc ¨n•CÇm, n¾m•B¸n hµng•¡n uèng•Thãi quen quÖt tay vµo miÖng•Thu ®Õm tiÒn

Ph©n, n íc tiÓu,vËt dông « nhiÔm,

kh«ng khÝ...

Thùc phÈm

C«ng nghiÖp

N«ng nghiÖp

Thñ c«ng

Ng êi ¨n uèngNg êi ¨n uèng

1. DiÔn ®¹t c¸c ý niÖm ho¹t ®éng + quyÒn lùc (bµy tay Vua, PhËt, móa, ®iªu kh¾c).2. Ng«n ng÷ bµn tay: cö chØ t thÕ, cÇu khÈn, trao göi, nãi chuyÖn...

3. BiÓu hiÖn cña ph©n biÖt: ®å vËt, t¹o d¸ng , kh¼ng ®Þnh hoÆc ®Çu hµng

Bµn tay vµ vÖ sinh ¨n uèngBµn tay vµ vÖ sinh ¨n uèng

TTTT C¬ quanC¬ quan TÇn suÊtTÇn suÊt MÉu bÖnh cã MÉu bÖnh cã thÓ cã / 1 ®¬n thÓ cã / 1 ®¬n

vÞvÞ

1 Mòi 100 106

2 ®Çu (tãc) 100.000

50 105

3 C»m (r©u) 40 104

4 N¸ch 30 103

5 L«ng mµy, mi 20 102

6 Ch©n tay 10 10

7 Kh¸c 30 106

XÐt nghiÖm bµn tay ng êi lµm dÞch vô thùc phÈmXÐt nghiÖm bµn tay ng êi lµm dÞch vô thùc phÈm

TTTT §Þa ph ¬ng§Þa ph ¬ng Tû lÖ nhiÔm E.coli (%)Tû lÖ nhiÔm E.coli (%) 1.1.

Hµ Néi Hµ Néi - T¡ §P: 43,42- T¡ §P: 43,42- KS-nhµ hµng: 62,5- KS-nhµ hµng: 62,5- BÕp ¨n TT: 40,0- BÕp ¨n TT: 40,0

2.2. TP. Hå ChÝ Minh TP. Hå ChÝ Minh 67,5 67,5 3.3. Nam §Þnh Nam §Þnh 31,8 31,8 4.4. H¶i D ¬ng H¶i D ¬ng 64,7 64,7 5.5. Th¸i B×nh Th¸i B×nh 92,0 92,0 6.6. Thanh Ho¸ Thanh Ho¸ 66,6 66,6 7.7. HuÕ HuÕ 37,0 37,0 8.8. Phó Thä Phó Thä 19,3 19,3 9.9. B×nh D ¬ng B×nh D ¬ng 56,5 56,5

10.10. Long An Long An 60,060,0 11.11. §µ N½ng §µ N½ng 70,7 70,7

• Tû lÖ bèc thøc ¨n b»ng tay:Tû lÖ bèc thøc ¨n b»ng tay: 67,3 %67,3 %

• Tû lÖ kh«ng röa tay:Tû lÖ kh«ng röa tay: 46,1%46,1%

•Tû lÖ mãng tay dµi:Tû lÖ mãng tay dµi: 22,5%22,5%

•Tû lÖ nhæ n íc bät, xØ mòi:Tû lÖ nhæ n íc bät, xØ mòi: 26,7%26,7%

•V¨n ho¸ ®Õn trung häc c¬ së:V¨n ho¸ ®Õn trung häc c¬ së: 64,6%64,6%

•Tõ n«ng th«n:Tõ n«ng th«n: 57,8%57,8%

•Kh«ng ®eo khÈu trang:Kh«ng ®eo khÈu trang: 95,3%95,3%

KÕt qu¶ xÐt nghiÖm mét sè mÉu KÕt qu¶ xÐt nghiÖm mét sè mÉu tiÒn cã E. tiÒn cã E. colicoli cña c¸c c¬ së dÞch vô cña c¸c c¬ së dÞch vô

thøc ¨n ® êng phèthøc ¨n ® êng phè

MÖnh gi¸ (Vn®)MÖnh gi¸ (Vn®) Tû lÖ nhiÔm E. Tû lÖ nhiÔm E. colicoli

500 100%

1000 100%

2000 100%

5000 94,8%

10.000 86,7%

20.000 75,5%

50.000 64,4%

thùc phÈm chÝn nhiÔm e.coli (« nhiÔm ph©n)thùc phÈm chÝn nhiÔm e.coli (« nhiÔm ph©n)

§Þa ph ¬ng§Þa ph ¬ng Lo¹i thùc phÈmLo¹i thùc phÈm Tû lÖ (%)Tû lÖ (%)Nam §Þnh - Giß

- Nem, ch¹o, chua- Lßng lîn chÝn- Ch¶ quÕ

100

HuÕ Thøc ¨n chÝn ¨n ngay ë ® êng phè 35 - 40 Th¸i B×nh - Rau sèng 100

Qu¶ng B×nh - Thøc ¨n ¨n ngay ® êng phè 25

TP. HCM - Thøc ¨n ¨n ngay ® êng phè 90 - Kem b¸n rong ë cæng tr êng häc 96,7

Thanh Ho¸ - Thøc ¨n lµ thÞt- Thøc ¨n lµ c¸- Thøc ¨n lµ rau

78,969,778,1

Cµ mau - X«i- B¸nh m× kÑp thÞt

82,377,2

Nguy c¬ « nhiÔm tõ m«I tr êng

c«n trïng

thøc ¨nthøc ¨n

nguån n íc bµn tay

cung cÊp n íc

Rau qu¶

.RÊt thÝch sèng gÇn ng êi, ¨n thøc ¨n cña ng êi, rÊt tham ¨n. ¡n t¹p tÊt c¶ c¸c lo¹i thøc ¨n tõ ngon lµnh ®Õn h«i tanh, mèc háng.

.MÇm bÖnh vµo c¬ quan tiªu ho¸ vÉn tån t¹i, ph¸t triÓn.

.Mét ruåi c¸i giao hîp 1 lÇn cã thÓ ®Î suèt ®êi. ®Î 1 lÇn 120 trøng. trong 5 th¸ng mïa hÌ cho ra ®êi: 191.010 x 1015 con ruåi, chiÕm thÓ tÝch 180 dm3.

.ruåi cã thÓ bay xa 15000m, b¸m theo tÇu, xe, thuyÒn bÌ, m¸y bay ®i kh¾p c¸c ch©u lôc.

.Ruåi chuyÓn t¶i mét sè l îng lín mÇm bÖnh:- mang trªn l«ng ch©n, vßi, th©n: 6.000.000 mÇm bÖnh.- Mang trong èng tiªu ho¸: 28.000.000 mÇm bÖnh c¸c mÇm bÖnh cã thÓ lµ: t¶, th ¬ng hµn, lþ, lao, ®Ëu mïa, b¹i liÖt, viªm gan, than, trïng roi, giun, s¸n

6. Đặc điểm sử dụng thực phẩm

+ Sử dụng TP chế biến sẵn tăng+ Khẩu phần: tăng TP nguồn gốc ĐV, giảm dầu gluxit (gạo,

ngô, khoai,sắn)+ Cách ăn uống: nhiều bữa, “nhậu lai rai”, nhiều TP rán, chiên,

nướng...+ “Uống lai rai” Tỷ lệ người 15-60 tuổi uống hết 1 đơn vị rượu/ ngày: chiếm

92,5 Tuổi bắt đầu uống rượu: 17,2 tuổi 23,1% nam giới uống rượu hàng ngày 81% sau uống rượu vẫn làm việc bình thường, 33,9% vẫn

lái xe. Các tầng lớp uống rượu:

Nông dân: 73,7% Công chức: 68,4% Không nghề nghiệp: 66,7%

Tại sao Xã hội phát triển các bệnh như tim mạch, đái tháo đường, K, xương khớp, thần kinh, nội tiết,ngoài da… lại gia tăng?

Xã hội phát triển: CNH – Đô thị hóa

4 Thay đổi cơ bản

1. Lối sống sinh hoạt2. Lối làm việc3. Môi trường4. Tiêu dùng Thực phẩm: + Tính toàn cầu + Ăn uống ngoài gia đình + TP chế biến thay cho TP tự nhiên. + Kỹ thuật nuôi – trồng + Công nghệ chế biến + Chế độ khẩu phần

BỆNH

HẬU QUẢ

1. Thực phẩm ô nhiễm, môi trường ô nhiễm2. Ít vận động thể lực3. Stress thần kinh4. Thiếu hụt Vitamin, khoáng chất, hoạt chất sinh học5. Khẩu phần: tăng béo, bơ, sữa, ω, ít xơ…6. Di truyền.7. Cường tuyến đối kháng Insulin:

+ Tuyến yên: GH + Giáp: T3,T4 + Vỏ thượng thận. +Tủy thượng thận: adrenalin +Tụy: Glucagon

8. Tăng cường gốc tự do.

1. Tổn thương cấu trúc Tổn thương chức năng2. Rối loạn cân bằng nội môi.3. Giảm khả năng thích nghi với ngoại cảnh

TẾ BÀO

TỔ CHỨC

CƠ THỂ

4.5. QUÁ TRÌNH LÃO HÓA

ĐẶC ĐIỂM QUÁ TRÌNH LÃO HÓA

Giảm sút chức năng mọi cơ quan, hệ thống.

Tăng cảm nhiễm với bệnh tật: Tăng theo hàm số mũ khả năng mắc bệnh và tử vong

• Suy giảm cấu trúc• Suy giảm khả năng bù trừ, khả năng dự trữ.• Suy giảm thích nghi• Suy giảm chức năng.

Quá trình phát triển cơ thể: 4 giai đoạnC

hứ

c n

ăng

Thời gian

I. Phôi thai

II. Ấu thơ dậy thì

III.Trưởng thành (sinh sản)

IV.Già – chết

Phân loại lão hóa theo quy mô:

1. Lão hóa tế bào:Hạn chế, tiến tới mất khả năng phân chia tế bào.

2. Lão hóa cơ thể:Suy thoái cấu trúc, chức năng các cơ quan, tổ chức dẫn tới già và chết.

BIỂU HIỆN CỦA LÃO HÓA:BIỂU HIỆN CỦA LÃO HÓA:

1. Biểu hiện bên ngoài:- Yếu đuối- Đi lại chậm chạp- Da dẻ nhăn nheo- Mờ mắt, đục nhân mắt(chân chậm, mắt mờ)- Trí nhớ giảm, hay quên.- Phản xạ chậm chạp.

+ Khối lượng não giảm.+ Các tuyến nội tiết nhỏ dần, giảm tiết hormone+ Các chức năng sinh lý giảm: - Chức năng tiêu hóa.- Chức năng hô hấp.- Chức năng tuần hoàn.- Chức năng bài tiết.- Chức năng thần kinh- Chức năng sinh dục.

+ Khả năng nhiễm bệnh tăng:- Bệnh nhiễm trùng.- Bệnh không, nhiễm trùng: tim mạch, xương khớp, chuyển hóa, thần

kinh…

2. Biểu hiện bên trong:

3. Các mức độ thay đổi trong lão hóa:

3.1. Thay đổi ở mức toàn thân:- Ngoại hình: dáng dấp, cử chỉ.- Thể lực: giảm sút.- Tăng tỷ lệ mỡ (các thuốc tan trong mỡ

sẽ tồn lưu lâu hơn và chậm hấp thu).- Giảm tỷ lệ nước (các thuốc tan trong

nước nhanh bị đào thải).

3.2. Thay đổi ở mức cơ quan hệ thống:

3.2.1. Hệ thần kinh: Giảm số lượng tế bào thần kinh Trong thân tế bào TK tích tụ sắc tố: Lipofuchsin (chất

đặc trưng quá trình lão hóa). Giảm sản xuất chất dẫn truyền TK ở đầu mút TK. Do

đó gây tăng ngưỡng và giảm tốc độ dẫn truyền. Giảm sản xuất Cathecholamin do đó giảm hưng phấn.

Nếu đến mức trầm cảm thì là bệnh. Giảm sản xuất Dopamin khiến dáng đi cứng đờ. Nếu

đến mức run rẩy (Parkinson) thì là bệnh. Giảm trí nhớ. Chức năng vùng dưới đồi giữ được ổn định nhưng dễ

mất cân bằng.

3.2.2. Hệ nội tiết:

Giảm sản xuất Hormone. Giảm mức nhạy cảm cơ quan đích các thay

đổi rõ rệt là:- Suy giảm hoạt động tuyến sinh dục.- Suy giảm hoạt động tuyến yên.- Suy giảm hoạt động tuyến thượng thận.- Suy giảm hoạt động tuyến Giáp (ảnh hưởng

thân nhiệt – khó duy trì khi nóng – lạnh).- Tuyến tụy: Thiểu năng tế bào Beeta (do già

và sau thời gian dài tăng tiết), giảm cảm thụ với Insulin, dẫn tới RLCH glucid → nguy cơ đái đường.

- Tuyến ức: Giảm kích thước và chức năng ngay khi cơ thể còn trẻ, đến trung niên thì thoái hóa hẳn, góp phần làm suy giảm miễn dịch ở người già.

3.2.3. Hệ miễn dịch trong lão hóa:

Giảm hiệu giá và đáp ứng tạo kháng thể. Tăng sản xuất tự kháng thể (gặp 10 –

15% người già): KT chống hồng cầu bản thân, KT chống AND, KT chống Thyroglubin, KT chống tế bào viền dạ dày, yếu tố dạng thấp…

Giảm đáp ứng miễn dịch tế bào. Giảm khả năng chống đỡ không đặc

hiệu.

3.2.4. Mô liên kết trong lão hóa:

Phát triển quá mức về số lượng Giảm chất lượng và chức năng hay thấy ở

gan, tim, phổi, thận, da… Xơ hóa (Sclerose) các cơ quan, tổ chức:

vách mạch, gan, phổi, cơ quan vận động…

Hệ xương ở người già cũng bị xơ, giảm lắng đọng Ca, dễ thoái hóa khớp, loãng xương. Sự thay đổi về lượng và chất của tổ chức liên kết là đặc trưng của sự lão hóa!

3.2.5. Hệ tuần hoàn trong quá trình lão hóa

HA tăng theo tuổi. Xơ hóa tim và mạch. Cung lượng và lưu lượng tim giảm: mỗi

năm tăng lên gây giảm 1% thể tích/phút và 1% lực bóp tim.

Giảm mật độ mao mạch trong mô liên kết, dẫn tới kém tưới máu cho tổ chức, đồng thời màng cơ bản mao mạch dày lên, dẫn tới kém trao đổi chất qua mao mạch.

Hệ tuần hoàn kém đáp ứng và nhạy cảm với điều hòa của nội tiết và thần kinh.

3.2.6. Hệ hô hấp:

Phát triển mô xơ ở phổi, mô liên kết phát triển làm vách trao đổi dày hơn.

Nhu mô phổi kém đàn hồi. Mật độ mao mạch quanh phế

nang giảm. Dung tích sống giảm dần

theo tuổi già.

3.2.8. Hệ tạo máu và cơ quan khác.

Sự tạo máu của tủy xương giảm rõ rệt.

Ống tiêu hóa kém tiết dịchKhối cơ và lực co cơ đều giảm.

3.3. Thay đổi ở mức tế bào:

Giảm số lượng tế bào (Tế bào gốc). Giảm khả năng phân chia Kéo dài giai đoạn phân bào Ở những tế bào phân chia không được thay thế

(biệt hóa cao), tồn tại suốt cuộc đời cá thể (tế bào cơ tim, cơ vân, tế bào tháp thùy trán…): ở người già: các tế bào này đáp ứng kém với sự tăng tải chức năng, cấu trúc tế bào thay đổi, thu hẹp bộ máy sản xuất protein (Ribosom), tăng số lượng và kích thước thể tiêu (Lysosom), giảm chuyển hóa năng lượng, giảm dẫn truyền, giảm đáp ứng kích thích…

3.4. Thay đổi ở mức phân tử trong lão hóa:

Tăng tích lũy các loại phân tử trong trạng thái bệnh lý:

- Chất Lipofuscin trong nhiều loại thế bào.- Chất Hemosiderin trong đại thực bào hệ

liên vòng.- Chất dạng tinh bột (Amyloid) Các phân tử Collagen trở nên trơ, ỳ, kém

hòa tan, dễ bị co do nhiệt. Các Men (Enzyme): giảm dần hoạt động và

mất dần chức năng đặc hiệu. Các biến đổi ADN, ARN, sai lệch nhiễm

sắc thể.

4. Các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ lão hóa:

(1) Tính cá thể.(2) Điều kiện ăn uống(3) Điều kiện ở, môi trường sống(4) ĐIều kiện làm việc.(5) Hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng tới tốc độ lão

hóa:- Sự giảm thiểu Hormone.- Sự phá hủy của các gốc tự do.(6) Sử dụng TPCN bổ sung các chất dinh dưỡng và hoạt

chất sinh học:- Bổ sung các Hormone- Bổ sung các chất AO- Bổ sung các Vitamin- Bổ sung các chất Adaptogen (chất thích nghi).- Bổ sung các chất vi lượng.- Bổ sung các hoạt chất sinh học, amino acid, hợp

chất lipid…

5. Lão hóa và bệnh tật:

5.1. Cơ chế:(1) Lão hóa làm giảm chức năng và thay đổi cấu trúc do đó: hạn

chế khả năng thích ứng và phục hồi, đưa đến rối loạn cân bằng nội môi. Đó là tiền đề cho bệnh tật xuất hiện.

(2) Lão hóa dẫn tới tình trạng kém bảo vệ: Thông qua biểu hiện “Ngũ giảm tam tăng”:

+ NGŨ GIẢM:- Giảm tái tạo, giảm phục hồi.- Giảm đáp ứng với Hormone, các kích thích…- Giảm sản xuất: kháng thể, Hormone, tế bào máu, các dịch,

tổng hợp protein…- Giảm tỷ lệ nước trong tế bào, cơ quan, tổ chức.- Giảm chuyển hóa năng lượng.+ TAM TĂNG:- Tăng sinh chất xơ, tổ chức liên kết dẫn tới tăng xơ hóa các

cơ quan tổ chức.- Tăng tích lũy các chất trở ngại và độc hại, tăng số lượng và

kích thích thể tiêu trong tế bào:- Tăng độ dày và độ xơ các màng mạch, màng tế bào.

5.2. Bệnh đặc trưng cho tuổi già:

Ung thư Bệnh tim mạch Bệnh tiểu đường Loãng xương Rối loạn chuyển hóa Bệnh thần kinh Bệnh hô hấp Bệnh nhiễm trùng Bệnh tiêu hóa… Qua thống kê cho thấy: Người già ≥ 65 tuổi có 1 – 3 bệnh mạn tính.

III. CƠ CHẾ LÃO HÓA

1. Học thuyết chương trình hóa (Program Theory): Lão hóa được lập trình về mặt di truyền bởi các gen lão hóa nhằm loại trừ tế bào, cơ thể hết khả

năng sinh sản và thích nghi, thay thế bằng các thế hệ mới. Cơ thể có các gen phát triển (giúp cơ thể phát triển, mau lớn) và các gen lão hóa (giúp cơ thể

già đi và chết ) theo quy luật tiến hóa và chọn lọc (chọn lọc để tiến hóa).

2. Học thuyết Gốc tự do (Free Radical Theory) Gốc tự do là các Gốc hóa học (nguyên tử, phân tử, ion) mang 1 điện tử tự do (chưa cặp đôi) ở

vòng ngoài nên mang điện tích âm nên có khả năng oxy hóa các tế bào, nguyên tử, phân tử khác.

Tác động của FR:(1) Làm tổn thương hoặc chết tế bào.(2) Làm hư hại các AND(3) Gây sưng, viêm các tổ chức liên kết.

CÁC GỐC TỰ DO ĐƯỢC TẠO RA NHƯ THẾ NÀO?

1. Quá trình hô hấp bình thường và quá trình thoái hóa.2. Các chất ô nhiễm trong không khí.3. Ánh nắng mặt trời.4. Bức xạ ion (ví dụ : tia X).5. Thuốc.6. Virus.7. Vi khuẩn.8. Ký sinh trùng.9. Mỡ thực phẩm.10. Stress.11. Các tổn thương.

SƠ ĐỒ: THUYẾT GỐC TỰ DO (FREE RADICAL THEORY OF AGING)

Hàng ràoBảo vệAO

FR-Nguyên tử-Phân tử-Ion

e lẻ đôi, vòng ngoài

1. Hệ thống men2. Vitamin: A, E, C, B…3. Chất khoáng4. Hoạt chất sinh hóa: (chè, đậu tương,rau-củ-quả, dầu gan cá…)5. Chất màu thực vật (Flavonoid)

1. Hô hấp2. Ô nhiễm MT3. Bức xạ mặt trời4. Bức xạ ion5. Thuốc6. Chuyển hóa

FRmới

Phản ứnglão hóa

dây chuyền

Khả năng oxy hóa cao

Phân tử acid béo

Phân tử Protein

Vitamin

Gen

TB não

TB võng mạc

VXĐM

Biến đổi cấu trúc

Ức chế HĐ men

K

Parkinson

Mù

7. Vi khuẩn8. Virus9. KST10. Mỡ thực phẩm11. Các tổn thương12. Stress.

Các chất chống oxy hóa: chủ yếu do thực phẩm cung cấp hàng ngày:

1. Hệ thống men của cơ thể.

2. Các Vitamin: A, E, C, B…

3. Các chất khoáng: Zn, Mg, Cu, Fe…

4. Hoạt chất sinh học: Hoạt chất chè xanh, thông biển, đậu tương, rau - củ - quả, dầu gan cá…

5. Các chất màu trong thực vật: Flavonoid…

SỰ CÂN BẰNG AO – FR, QUYẾT ĐỊNH TỐC ĐỘ LÃO HÓA:

Gốc tự do (FR) được tạo ra trong cơ thể hàng ngày khoảng 10.000.000 FR

Các FR bị phân hủy bởi các chất chống oxy hóa (Antioxydant – AO).

Tốc độ lão hóa phụ thuộc vào sự chênh lệch giữa AO & FR.

- Nếu AO chiếm ưu thế: trẻ lâu – thọ lâu.- Nếu FR chiếm ưu thế: già nhanh – chóng chết.

PHẦN II:

NƯỚC TRONG CƠ THỂ

Tầm quan trọng của nước

Pindar (Ai Cập) đã nói từ 2500 năm trước: “ Ariston med hydor”!

Nghĩa là: Cái quý nhất là nước! Dược điển Đức (1800) đã ghi:

“ Nước là thành phần cơ bản chủ yếu của mọi tổ chức, là cơ sở cho sự sống, là yếu tố cho mọi sự vận động và tồn tại”.

Con người có thể không, ăn tùy theo cá thể, có thể sống được 8-10 ngày. Nếu có thêm nước uống có thể sống tới 3 tuần hoặc 40 ngày.

Khi không có nước uống, chỉ sống được 3-4 ngày.

Khi thiếu nước uống:- Ngày thứ 1: bắt đầu thấy cảm giác khát tăng

dần.- Ngày thứ 2:

• Cảm giác khát dữ dội.• Suy giảm khả năng và phản xạ.

- Ngày thứ 3: mất ý thức và hôn mê.- Ngày thứ 4: Chết do Ure huyết cao.

Nguồn nước ngọt

Nước mưa

Nước bề mặt

Nước ngầm

•PH = 6,0•Cl = 0,25 mg/l•NH4 = 0,44 mg/l•NO2 = 0,04 mg/l•NO3 = 0,50 mg/l•O2 = 6,7 mg/l•CO2 = 0,7-1,8 mg/l

Sông, suối

Hồ, ao, đầm

Ngầm nông

Ngầm sâu

Vòng tuần hoàn nước trong thiên nhiên

MâyMây

Nước biển1.370.323.000 km3

Băng hà24.000.000 km3

Tổng: 1.500 triệu km3

Mưa

Sông-suối

Nước ngầm

60.000.000 km3

• Đại dương : 1.370.323.000 km3

• Nước ngầm : 60.000.000 km3

• Băng hà : 24.000.000 km3

• Hồ : 230.000 km3

• Độ ẩm đất : 83.000 km3

• Hơi nước khí quyển: 14.000 km3

• Nước sông : 1.200 km3

Tổng cộng : 1.454.651.200 km3

Hơi nước

Vai trò của nước trong cơ thểNước = Thực phẩm tối quan trọng !

Thành phần cấu tạo của các cơ quan tổ chức của cơ thể1

Duy trì khối lương tuần hoàn, duy trì HA2

Môi trường hoàn tan các chất dinh dưỡng và chất khoáng, cung cấp các chất vi lượng và Canxi3

Vận chuyển và thải trừ các chất cặn bã4

•Môi trường trong các phản ứng hóa học•Trực tiếp tham gia phản ứng thủy phân và oxy hóa.5

Tham gia điều hòa thân nhiệt ( mồ hôi, thở ...)6

Đảm bảo cân bằng:•Kiềm – Toan•Dịch nội ngoại bào•Áp lực thẩm thấu

7

Bảo vệ cơ thể: thông qua các dịch cơ thể (dịch bao khớp, dịch trong các khoang cơ thể ...) để giảm ma sát khi cử động8

Nước tham gia tạo hình cơ thể, bình ổn Protein ở trạng thái keo bền vững9

Nước là trung gian truyền bệnh: Vi khuẩn, virut, KST10

Tỷ lệ nước trong cơ thể:1. Bào thai : 97%

2. Trẻ sơ sinh : 85%

3. Trẻ đang bú : 75%

4. Người lớn ( 60 kg) : 70% ( 42 lít)

5. Người già : 60%

Tỷ lệ nước trong thành phần cấu tạo các tổ chức

Các tổ chức càng hoạt động, tỷ lệ nước càng cao!

1. Não xám: 86%2. Buồng trứng : 86%3. Thận : 83%4. Tim : 79%5. Cơ : 76%6. Gan : 70%7. Não trắng : 70%8. Da : 58%9. Mô mỡ : 30%10.Xương : 10%11.Lông, tóc : 11%12.Men răng : 0,2%

Cân bằng xuất – nhập nước trong cơ thể

Nước nhập

1. Nước uống : 1.200 ml2. Nước trong thực phẩm : 1.000 ml3. Nước nội sinh (chuyển hóa): 300 ml

Cộng : 2.500 ml

=

Nước xuất

1. Nước tiểu : 1.400 ml2. Mồ hôi : 500 ml3. Thở : 500 ml4. Phân : 100 ml

Cộng : 2.500 ml

Phân bố nước trong cơ thể( 42 lít nước)

Khu vực nội bào:• 50% trọng lượng cơ thể• 30 lít

Khu vực ngoại bào:• Gian bào: 15% - 9 lít• Lòng mạch: 5% - 3 lít

Số lượng nước và dịch tiết của ống tiêu hóa hàng ngày

Uống: 1,5 lít

Nước bọt: 1,5 lít

Dịch tụy: 2 lít

Dịch dạ dày: 1,5 lít

Mật: 1 lít

Tá tràng : 8 lít

Hỗng – Hồi tràng : 3 lít

Van hồi tràng : 1,5 lít

Phân : 0,15 lít

1g mồ hôi thải trừ được: 0,580 KcalTrong điều kiện khí hậu mát mẻ:• Thải nhiệt bằng bức xạ: 50 – 60%• Thải nhiệt bằng dẫn truyền

và đối lưu: 15-25%• Thải nhiệt qua mồ hôi: 25%Khi môi trường cao hơn nhiệt độ da,

thải nhiệt qua mồ hôi là con đường duy nhất giúp thải nhiệt của cơ thể để giữ được tính hằng định của thân nhiệt.

Trong điều kiện khí hậu nóng: lượng mồ hôi bài tiết tăng lên: có thể tới 3,5 lít/h và thải được 2.030 Kcal/h.

Lượng mồ hôi cho phép thải là: 1lit/h khi lao động trong điều kiện nóng. Khi lượng mồ hôi quá 5 lít/8h thì phải bổ sung muối.

Chức năng thận:

Chức năng nội tiết

Tiết Renin( duy trì HA)

Tiết Eythropoietin( duy trì số lượng HA)

Chức năng ngoại tiết

Lọc ở cầu thận

Các sản phẩm cuối cùng của các qua trình (ure, acid uric, creatinin ...)

Các chất độc nội sinh:• Bilirubin kết hợp• Các acid amin gây toan

( cacbonic, lactic, cetonic ...)

Các chất độc ngoại sinh (vào qua đường máu, tiêu hóa, hô hấp ...)

Các sản phẩm thừa (so nhu cầu Na, muối vô cơ, H2O ... )

Bài tiết: ở ống thận H+, NH4, K+ ....

Tái hấp thu:• Axit amin• Glucose• Các chất điện giải

•Máu lọc qua cầu thận: 170 lít/d•Máu cung cấp cho thận: 1.400 – 1.500 lít/d

Phản ứng liên hợp gắn chất độc với chất khác tạo thành một chất thải qua nước tiểu: bilirubin, NH3...

Chức năng gan:

Cơ quan dự trữ

Glycogen

Lipit

Protid

Vitamin A, B2

Máu

Các chất tạo hồng cầu

Chức năng tổng hợp Protein

Fibrinogen

Heparin

Chức năng tạo và bài tiết mật

Chức năng tạo và hủy hồng cầu:Đ/m vành: 500 lit/d

Đ/m cửa: 1.500 lit/d

Chức năng chuyển hóa: Chuyển hóa Glucid

Chuyển hóa lipit

Chuyển hóa ProteinChức năng bảo vệ và chống độc:

Phá hủy: phản ứng oxy hóa.

Phân loại động vật theo phương thức thải N

Động vật tiết Ure( Ureoteilic)

Động vật bài tiết Uric( Uricotelic)

Động vật bài tiết NH4+

( Ammoniotelic )

Động vật sống trên cạn( Người)

Chim và bò sátĐV thủy sinh có

xương sống ( cá )

Urê

N

NH4+

Bài tiết ra MT

Axit Uric

N

NH4+

Bài tiết ra MT

N

NH4+

Bài tiết ra MT

NãoProtid

Axit amin

NH4+

NH4+NH4

+

NH4+

Urê Urê

Urê

Glutamat

NH4+

NH4+

Nước tiểu

Glutamin+ NH4

+

Tổ chức

Gan

Thận

Quá trình chuyển hóa và đào thải N trong cơ thể

Glutamat

PHẦN III:

NƯỚC TRÀ XANH VỚI SỨC KHỎE

Lịch sử trà xanh

Mùa hè 2737 TCN, vua Thần nông trên đường du hành, ngồi nghỉ, khi đun nước uống, một số lá khô xung quanh rơi vào nồi nước đang sôi, làm nước ngả màu xanh vàng rất hấp dẫn. Vốn là nhà khoa học, Thần nông uống thử và cảm thấy cơ thể tỉnh táo, sảng khoái hơn và ông cho quân lính lấy loại cây đó dùng làm nước uống.

Đời Hán: (206. TCN – 219 SCN) dùng lá trà nấu uống nhằm 2 công dụng: giải khát và phòng bệnh.

Đời Nam – Bắc Triều ( 420-581 SCN): trà được dùng khá rộng rãi ở Trung Quốc đặc biệt trong giới tăng lữ và đạo sĩ ẩn sư trong các vùng núi non.

Đời Đường: (618-581 SCN), Trà được dân 2 miền Nam-Bắc coi như “ Quốc hồn, quốc túy”, là thời kỳ rực rỡ nhất của Trà. Trà trở thành thú ẩm thực của người dân Trung Quốc và đã khám phá, chế biến ra nhiều loại trà nổi tiếng

Tứ quý Kỳ Trà

1. Trà Trảm mã:Trên núi Vu Sơn (tỉnh Tứ Xuyên-TQ)

có loại trà mọc lưu niên trên ghềnh thác cao, không ai lên đó được. Lá rụng xuống lâu ngày tích tụ thành lớp dày ở lòng suối, biến thành một thứ nước đỏ sẫm. Loài ngựa uống nước này trở nên quen, nghiện và cứ sáng sớm chúng kéo nhau lên đỉnh núi ăn lá trà, chiều kéo nhau uống núi uống nước, sơn dân mổ bụng ngựa,moi lấy trà, đem sấy khô, ủ kỹ, thành “trảm mã trà” cực kỳ quý hiếm

Bạch mao hầu trà

Núi Vũ Dĩ (tỉnh Phúc Kiến – TQ) có 36 ngọn núi dài hơn 100 dặm, trên núi cao, quanh năm tuyết phủ, có cây trà trăm năm tuổi, do được hun đúc khí trời nên có hương vị tuyệt vời, uống vào khỏe ra, phấn trấn. Con người không thể lên núi hái trà được mà họ huấn luyện con khỉ trắng ( Bạch mao hầu), cho uống nha phiến và được sai khiến lên núi cao hái trà đem về. Loại trà này được gọi là “ Bạch mao hầu trà”.

Thiết quan âm trà

Bồ đề Đạt ma ngồi thiền trên núi cao suốt chín năm. Lúc đầu, rất hay buồn ngủ. Một hôm, sau khi gục đầu vào vách đá, ngài nóng giận, dùng nội công móc ngay một mảng thịt ở mí mắt ném xuống dưới chân, mục đích là để khỏi buồn ngủ. Một tuần trăng sau, từ chỗ miếng thịt vứt xuống, mọc lên một cây xanh tốt. Đạt ma tổ sư lấy lá nhai thử, thấy vị chát, sau đó thì ngọt. Tự nhiên cơn buồn ngủ tan biến. Từ đó lá hoa cây này được dùng làm trà uống có tên là

“thiết quan âm Trà” ( trà của vị Bồ tát Mạt sắt), vị Bồ tát Đạt ma là người Ấn Độ, da đen như sắt.

Trùng Diệp Trà

Núi Ly Sơn ( tỉnh Thiểm Tây – TQ), có loại sâu chuyên ăn lá và nhả phân ra còn nguyên vẹn lá trà và xơ lá. Các lá trà này đem sấy khô, nấu nước uống ngọt gấp nhiều lần lá trà tự nhiên, gọi là Trùng Diệp Trà

Năm 780 SCN, học giả Trung Hoa Lu Yu cho ra đời sách Trà, tổng hợp các kiến thức về trồng trà, uống trà và tác dụng của Trà. Từ đó làm tăng nhanh nhu cầu dùng trà trong giới thượng lưu, đưa trà trở thành một nghệ thuật thưởng thức, giải trí sang trọng

Cuối thế kỷ XII, Sư Aisai (Yeisei) sang Trung Hoa tham vấn học đạo, khi quay về Nhật, mang theo nhiều hạt chè trồng trong chùa. Sau đó nhà sư viết cuốn sách: “ khiết trà dưỡng sinh khí”, ghi lại mọi chuyện liên quan đến thú uống trà và tác dụng của trà tới sức khỏe. Dần dần sự thư giãn khi uống trà đã thu hút các tầng lớp quý tộc và toàn dân chúng trở thành một nghệ thuật gọi là Trà đạo – Chado với 4 chữ:

Hòa – Kính – Thánh – Tịch.

Đầu thế kỷ 16, do sự thành công của Hải quân Hà Lan ở Thái Bình Dương nên đem trà vào Hà Lan và từ đó lan sang châu Âu. Hải quân Anh cũng là Hải quân mạnh ở Thái Bình Dương nên trà cũng được du nhập vào Anh do hải quân đem vào khoảng thời gian 1652-1654. Từ đó, trà trở thành đồ uống phổ biến ở Anh Quốc và các nước châu Âu

Các loại trà

Ngày nay trên thế giới có hơn 3.000 loại trà khác nhau, mỗi loại có một đặc điểm riêng. Về cơ bản chia làm 5 loại chính:

1. Trà xanh: làm từ lá và búp chè được đun hơi, sấy khô, không cho lên men, nhằm giữ màu xanh và hương vị vốn có của trà.

2. Trà đen: là trà được oxy hóa (lên men) hoàn toàn, tạo nên một hương vị êm và nhẹ hơn trà xanh. Lá trà được sấy khô, cuộn lại và lên men, tạo ra một màu trà đậm.

3. Trà Ô long: là trà được lên men một phần do đó hương vị trung dung giữa trà xanh và trà đen.

4. Trà hoa quả: được chế biến từ trà với hương vị các loại hoa quả khác nhau.

5. Trà thảo dược: là loại trà được chế biến từ các loại hoa, quả, vỏ, hạt, lá, rễ ... của các loài thảo dược khác nhau, không phải từ cây chè, do vậy không chứa Cafeine.

Thành phần hóa học của chè xanh

1. Nhóm hợp chất phenol:• Phenol là những hợp chất

thơm có gốc Hydroxyl (OH) đính trực tiếp với nhân bezen.

• Kho trong phân tử có nhiều gốc OH gắn với nhân bezen được gọi là Polyhydroxylphenol (Monome).

• Nhiều monone gắn với nhau gọi là Polyphenol (Polime).

• Các hợp chất Phenol trong chè chia làm 4 nhóm:

1.1 Các hợp chất Polyphenol:Là thành phần chủ yếu trong cây chè, chiếm 30%

khối lượng chất khô.Thành phần ở các bộ phận cây chè như sau:Búp và lá đầu : 30-32%Lá thứ 2 : 25-28%Lá thứ 3 : 20-22%Lá thứ 4 : 16-18%Lá già :10-13%Cuộng chè : 15%

Tác dụng của Pholyphenol:

(1) Có vai trò như kháng thể, chống lại tác nhân gây bệnh

(2) Có họat tính của vitamin P: có tác dụng làm bền thành mạch, chống chảy máu dưới da.

(3) Là chất chống oxy hóa (antioxydant): chống tạo thành và phân hủy các FR.

1.2. Các hợp chất Flavonoid:+ Các Flavonoid là những dẫn xuất của croman và cromon,

quy định các sắc tố của cây.- Các dẫn xuất của cromon (Flavonol): chủ yếu là

Kampferol và quercetin.- Các dẫn xuất của croman: vô sắc nhưng khi đun nóng

với axit biến thành có màu.+ Tác dụng:1) Làm bền thành mạch.2) Chống oxy hóa.3) Giảm phẩn hủy tế bào.4) Giảm cholesterol trong máu.5) Chống kết tụ máu.

1.3. Các hợp chất Catechin trong chè:

+ Là tên gọi chung cho các Phenol có dạng Flavan-3-ol. Không độc, chiếm tỷ lệ cao trong nhóm polyphenol (chiếm 70% tổng lượng polyphenol của lá chè).

+ Có các đồng phân sau:• Catechin• Epicatechin (EC)• Epicatechingallat (ECG)• Gallocatechin (GC)• Epigallocatechin (EGC)• Epigallocatechingallat (EGCG)

+ Tác dụng:1) Có hoạt tính vitamin P: làm bền thành mạch, tăng đàn hồi

và giảm tính thấm vi mao mạch.2) Là chất chống oxy hóa (Antioxydant)3) Giảm nhiễm độc, giảm sốt.4) Kìm hãm phát triển khối u, chống K5) Chống phóng xạ6) Tăng hoạt động gan, lách.

1.4. Nhóm các hợp chất Theaflavin và Thearubigin: Theaflavin (TF) và Thearubigin (TR) là hai chất màu vàng và màu đỏ, là sản phẩm oxy hóa các catechin: EGC và EGCG bởi men trong quá trình lên men chè đen. TF và TR quyết định màu sắc và hương vị của chè đen.

2. Hợp chất Tanin: chiếm 30% khối lượng chất khô.

- Tanin có vị chát.làm se lưỡi.- Có tác dụng kháng khuẩn và sát

trùng- Có tác dụng làm hệ vi khuẩn có ích ở

ruột hoạt động bình thường, ngăn ngừa quá trình thối rữa, sinh hơi và rối loạn hoạt động của ruột.

- Có tác dụng chống ỉa chảy, cầm máu, chống ngộ độc do alcaloid.

3. Các Alcaloid: bao gồm:+ Cafein: là calcaloid chính của chè, có tác

dụng:- Trợ tim, lợi tiểu, thường dùng trong suy

tim ngất, phù ngoại vi.- Kích thích hệ TKTW.- Quyết định chất lượng cảm quan của chè

là cafein và catechin. Cafein và Tanin có vị đắng, nhưng trong nước chè chúng kết hợp thành Tanat-cafein là một chất không đắng, hơi chát, quyến rũ,làm người uống mê say đến nghiện.

+ Các Alcaloid khác có trong chè: Theobromin, theophyllin, Adenin, Guanin.

4. Các thành phần khác có trong chè:(1) Tinh dầu: (chất thơm): bao gồm aldehyd, ceton, acid hữu

cơ, phenol, rượu bay hơi ... Có 30 loại tích dầu.(2) Các sắc tố: chất diệp lục, carotenoid, xanthophyl.(3) Các vitamin: chè là một kho vitamin:

• B1: 0,3-10 mg/kg chè khô• B2: 6-11 mg/kg chè khô• PP: 54-152 mg/kg chè khô• Acid pantotenic: 14-40 mg/kg chè khô• C: 7-10 mg/kg • Vitamin P (Rutin).• Vitamin K

(4) Các Enzyme: chủ yếu là các enzyme oxy hóa khử: polyphenolxydase ...

(5) Protein và axit amin:- Có 17 loại axit amin, trong đó axit glutamic có hàm lượng cao hơn cả.- Các protein: Glutelin, Albumin(6) Các Monosaccharid 1-2% và Oligosacchrid 10-12%: Glucose, Fructose.(7) Các hợp chất Pectin: có tác dụng bao phủ lên các cánh chè làm cho lâu

hỏng.(8) Các Lignin.(9) Các chất vô cơ: trong chè có 20 nguyên tố: K, Ca, Na, Mg, Mn, F, Si, P,

S, Fe, I2 ....

Tác dụng của Trà xanh

1. Kích thích hưng phấn.2. Thanh nhiệt, giải khát, chống nóng, chống tiết nước bọt.3. Chống oxy hóa, chống gốc tự do, chống lão hóa.4. Giảm cân, chống béo phì:- Chè xanh làm tăng thoái hóa, tăng tiêu hao năng lượng.- Ức chế hấp thu, hỗ trợ điều hòa glucose máu.- Làm giảm cảm giác ăn ngon nên hạn chế ăn.- Giảm hấp thu mỡ, tăng phân giải lipit, giảm dự trữ mỡ.5. Sát trùng, kháng khuẩn, giảm ngộ độc, trừ rôm sảy.

6. Làm giảm cholesterol, giảm mỡ máu, làm bền thành mạch, chống kết tụ máu, chống chảy máu, chống VXĐM

- Làm mềm cơ trơn nên có tác dụng chống co thắt ĐM vành.- Làm giãn mạch (theophyllin), do đo giảm HA- Chống rối loạn tim mạch, giảm nguy cơ tai biến mạch máu não, tim.7. Polyphenol có tác dụng như KT, chống lại tác nhân gây bệnh, chống

dị ứng.8. Chống phát triển khối u, chống ung thư:- Giảm phân tế bào, chống đột biến tế bào.9. Chống phóng xạ:- Polyphenol hấp thu stronti.- Chống đột biến gen.- Đẩy các nơtron ra khỏi cơ thể, khử các Nitro.10. Phòng ngừa sâu răng, chống hôi miệng.

PHẦN IV:

TRÀ XANH O0

Thành phần:• Nước

• Tinh chất Trà xanh tự nhiên.

• Hương thơm hoa lài Công nghệ sản xuất:- Hiện đại- Đảm bảo ATTP- Nhà máy SX: đã được chứng nhận đủ điều kiện

VSATTP.- Sản phẩm: đã được công bố TCSP tại VFA

Tác dụng:

1. Giải khát.

2. Thanh nhiệt, giải độc

3. Chống oxy hóa, chống lão hóa.

4. Giảm nguy cơ K, tim mạch, đái tháo đường, béo phì, sâu răng, dị ứng, chảy máu.

Cách dùng: Uống thay nước uống hàng ngày

Phần V:

Trà thảo mộc Dr.Thanh

I. Thành phần:

1. Kim ngân:+ Hoạt chất:• Flavonoid• Iridoid• Acid Clorogenic• Tinh dầu

+ Tác dụng:- Chống oxy hóa- Điều tiết chuyển hóa chất béo và đường huyết- Kháng khuẩn

2. Cúc hoa vàng:+ Hoạt chất:• Carotenoid• Flavonoid• Acid amin, vitamin A• Tinh dầu+ Tác dụng:- Giải độc, chống oxy hóa- Chống viêm, bền thành mạch- An thần, thông huyết- Kháng khuẩn

3. Cam thảo bắc:+Hoạt chất:• Sacharose, glucose• Tinh bột• Flavonoid• Estrogen, sitosterol

+ Tác dụng:- Trấn tĩnh, an thần- Giải độc, bảo vệ gan, chống ho- Tác dụng Hormone Estrogen

4. Hạ khô thảo:

+ Hoạt chất:• Alcaloid• Muối vô cơ, chủ yếu KCl• Glucosid đắng• Tanin• Acid oleanolic, - sitosterol• Triterpenoid

+ Tác dụng:- Giảm huyết áp ở HA cao- An thần- Kích thích miễn dịch, tăng đề kháng

5. La hán quả:+ Hoạt chất:• Glucose tự nhiên+ Tác dụng:- Giảm ho, dịu họng- Thanh nhiệt- Nhuận tràng6. Mộc miên (hoa gạo):+ Hoạt chất:• Đạm, đường, khoáng (Ca, P, Fe, Mg ...)• Vitamin+ Tác dụng:- Kháng khuẩn- Thanh nhiệt, lợi thấp- Thông tiểu tiện

7. Bung lai (cò kè, phá cố diệp):

+ Hoạt chất:• Tinh dầu

+ Tác dụng:- Chống ho, cảm lạnh, đau đầu- Giải độc tiêu thực- Thanh nhiệt

8. Đản hoa: (Hoa đại):

+ Hoạt chất: 74 hoạt chất (scopletin, triterpen, iridoid, flavonnoid ...)

+ Tác dụng:- Kháng khuẩn- Hạ HA- Tiêu đờm, trừ ho, thanh nhiệt, giải độc,

trừ thấp

9. Tiên thảo (xương sáo, thạch đen):

+ Hoạt chất: Pectrin, Polysaccharid

+ Tác dụng: Thanh nhiệt tả hỏa, chống viêm

II. Công dụng chung:1. Giải khát, bổ sung nước cho cơ thể

2. Thanh nhiệt, giải độc, thanh lọc cơ thể

3. Chống oxy hóa, hỗ trợ chống rối loạn tim mạch, chuyển hóa mỡ.

4. Sát khuẩn nhẹ.

5. An thần, chống stress.

6. Tăng sức đề kháng.