33
V. De Diego, M. Serrano, B. Pérez Hospital Sant Joan de Déu

Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Embed Size (px)

DESCRIPTION

"Investigación participativa de padres y especialistas: descripción de la historia natural del síndrome CDG" és el títol de la presentació del neuropediatria Víctor de Diego que va realitzar durant l'acte simbòlic del fons 2014-2015 del Teaming de BSA (30 de gener de 2014). Gràcies a les aportacions dels professionals de BSA es realitzarà un estudi a l'Hospital Sant Joan de Déu, amb el recolzament d’investigadors del Centro de Investigación Biomédica en Red de Enfermedades Raras, per avaluar l’espectre de signes i símptomes que presenta una població de nens afectats per la CDG. L’estudi inclou el seguiment de l’evolució d’aquests infants. Per saber-ne més, consulteu el document.

Citation preview

Page 1: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

V. De Diego, M. Serrano, B. Pérez

Hospital Sant Joan de Déu

Page 2: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- ENFERMEDADES RARAS: Aquellas que afectan a < 1 paciente por cada 2000 personas.

- ENFERMEDADES ULTRARRARAS: Aquellas que afectan a <1 paciente por cada 50 000 personas.

HEMOFILIA

Fibrosis

Quística

LUPUS

Más de 30 millones de personas afectadas en toda Europa

Page 3: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Adrenoleucodistrofia Cerebral(ADL-X)

Lorenzo’s Oil. Universal Pictures, 1992.

Medidas Extraordinarias. Sony Pictures, 2010.

Enfermedad de

Pompe

-Enfermedades Metabólicas Raras o Ultrarraras.-Aunque en conjunto, no tanto 1 cada 1000 recién nacidos.

Page 4: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Calidad de vida

Pesada carga psicosocial

Page 5: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Calidad de vida

Pesada carga psicosocial

Aislamiento, soledad

Page 6: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Calidad de vida

Escasez información: P/M

Pesada carga psicosocial

Aislamiento, soledad

Page 7: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Calidad de vida

Pesada carga psicosocial

Escasez información: P/M

Aislamiento, soledad

Carencia ayudas día a día

Page 8: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Calidad de vida

• Mayores pérdidas de oportunidades sociales y económicas

• Desventaja en cuanto a asistencia médica

• Desesperanza, representación mental de la enfermedad, estado de salud percibida

• Importante impacto psicológicoPesada carga psicosocial

Escasez información: P/M

Aislamiento, soledad

Carencia ayudas día a día

Escasez de investigación y ausencia de tratamientos

curativos

Situación devastadora para el paciente y su familia

Page 9: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Calidad de vida

Escasez de investigación y ausencia de tratamientos

curativos

Pesada carga psicosocial

Escasez información: P/M

Aislamiento, soledad

Carencia ayudas día a día

WEBS DIVULGACIÓN

ASOCIACIONES

Page 10: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Modelos Investigación

Investigación en enfermedades raras Necesidades:

Recursos económicosCreación y acceso a registrosBiobancosEspecialización de investigadoresEstructuras en el sistema sanitario, centros de referenciaParticipación de pacientesInvestigación centrada en un número reducido de ER

Escasez de investigación y ausencia de tratamientos

curativos

Page 11: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Escasez de investigación y ausencia de tratamientos

curativos

Modelos Investigación

CROWDSOURCING

Investigación en enfermedades raras Necesidades:

Recursos económicosCreación y acceso a registrosBiobancosEspecialización de investigadoresEstructuras en el sistema sanitario, centros de referenciaParticipación de pacientesInvestigación centrada en un número reducido de ER

Page 12: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Modelo E-PacienteEscasez de investigación y ausencia de tratamientos

curativos Los pacientes con enfermedades raras:

Colectivo más activo en redes sociales2

Usuario: e-caregiverEdad 30-50 añosImplicación emocionalEnfermedad crónica e infancia

Los pacientes en investigación ER:

Los pacientes como colaboradores de forma equitativa y activa (EURORDIS, Lancet, NEJM)3,4,5

Beneficio para investigaciónBeneficio emocional

1. Palau F. Orphanet JRareDis 2010 2. Fox S. [http://www.pewinternet.org/Commentary/2009/February/Rare-Diseases-and-Online-Resources.aspx]3. Aymé S. Lancet 2008 4. EURORDIS http://www.eurordis.org/publication/patients%E2%80%99-priorities-and-needs-rare-disease-research] 5. EURORDIS [http://www.eurordis.org/publication/rare-diseases-understanding-public-health-priority]

Investigación en enfermedades raras Necesidades:

Recursos económicosCreación y acceso a registrosBiobancosEspecialización de investigadoresEstructuras en el sistema sanitario, centros de referenciaParticipación de pacientesInvestigación centrada en un número reducido de ER

Page 13: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Image modified from:http://www.upthereeverywhere.com/crowd-funded-collective-kind/

1. Citizens science

3. Health 2.0

2. Crowdsourcing

Ciudadanos entrenados no de forma profesional pero realizando actividades científicas

Uso de la web para reclutar participantes de los proyectos

Participación activa de individuos en su cuidado para la salud, utilizando particularmente las tecnologías de la web 2.04. CrowdfoundingCooperación colectiva para conseguir recursos (iniciativas solidarias)

Page 14: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- Los CDG (Defectos Congénitos de la Glicosilación) son un tipo de Error Congénito del Metabolismo.

- Los Errores Congénitos del Metabolismo (ECM) son un grupo muy numeroso de enfermedades raras (ER) causadas por alteraciones hereditarias del ADN (mutaciones) que generan proteínas anómalas.

- Las proteínas son uno de los 4 grandes tipos de moléculas que componen nuestro organismo, junto con los azúcares (h. de carbono), las grasas (lípidos) y los ácidos nucleicos (ADN y ARN).

- Las proteínas tienen diversas funciones dentro del organismo: pueden ser proteínas estructurales, enzimas, hormonas, transportadores, etc.

Page 15: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego
Page 16: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- En los CDG existe un defecto de la glicosilación de las proteínas , causando un déficit de glicoproteínas.

- Las glicoproteínas son un tipo de proteínas que necesitan tener unidas unas cadenas de azúcares llamadas glicanos.

- Los glicanos permiten que las glicoproteínas mantengan su forma y facilitan su interacción con otras proteínas o estructuras (“antenas”).

Page 17: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- Las glicoproteínas son muy importantes para el organismo, ya que, como otras proteínas participan en múltiples funciones (enzimas, hormonas, grupo sanguíneo, anticuerpos).

Page 18: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- En los defectos congénitos dela glicosilación, existe una deficiencia de determinadas enzimas que se encargan de formar y unir las cadenas de glicanos a las proteínas para formar glicoproteínas.

- En el CDG más frecuente, el CDG-Ia, la enzima deficitaria es la fosfomanomutasa.

Page 19: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- Como las glicoproteínas finales tienen muy diversas funciones y localizaciones dentro de las células, el defecto de la síntesis de glicoproteínas afectará a muchas proteínas a la vez pudiendo dar lugar a una enfermedad que afecte a diferentes órganos o sistemas del cuerpo humano.

Page 20: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- Los Defectos Congénitos de la Glicosilación se producen debido a mutaciones en distintos genes que controlan los procesos de glicosilación.

- Estas mutaciones se heredan de forma autosómica recesiva, es decir, ambos progenitores han de ser portadores. Si ambos le transmiten su mutación al niño, entonces éste sufrirá la enfermedad .

Page 21: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

523+3A>G IVS3+2C>TIVS3-1G>TD209GF206SG139LI153TY67C

22,3%

R141H

8,9%

T237M

7,1%

P113L

15,9% (5,3% each)C214S F157S V44A

R162WR123Q

9% (4,5% each)

Y64CD65Y

7,2%(3,6% each)

8,1%(2,7% each)

7,2%(1,8% each)

F207S V129M T226S

IVS7-9T>G L32R Q33X R123X

13,5%(0,9% each)

DistribuciDistribucióón de mutaciones PMM2 en n de mutaciones PMM2 en pacientes espapacientes españñoles con CDGoles con CDG--PMM2 PMM2

M1V T118S+P 184D F183SN65GV231MDEL 20KB (Exon E93A

Page 22: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

-La gran variablidad genética de los Defectos Congénitos de la Glicosilación y la influencia de otros factores no bien definidos

• Grandes diferencias entre pacientes en cuanto a gravedad.• Dificultades para establecer un pronóstico.

¿ Existe un tratamiento para los CDG?

Por el momento no existe un tratamiento eficaz, salvo para algún tipo infrecuente de estas enfermedades (CDG-Ib).Existen tratamientos de soporte para mejorar la calidad de vida (nutricionales, fisioterapia, estimulación, antiagregantes).Se está investigando en todo el mundo para conseguir un tratamiento curativo.

Page 23: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- El CDG-Ia, o Déficit de Fosfomanomutasa, es el Defecto Congénito de la Glicosilación más frecuente.

• Más de 700 pacientes diagnosticados en el todo el mundo.• 68 pacientes confirmados en España.

- En su forma clásica, 3 etapas (Hagberg 1993):

• Fase I. Recién Nacido-Lactante:Dificultades de alimentación, dificultades para moverse, estrabismo, en ocasiones fallo multiogánico (hígado, corazón, cerebro).

• Fase II. Primera infancia:Mejoría de las dificultades de alimentación, de la afectación hepática, del estrabismo.Desequilibrio importante (dificultad para caminar), afectación intelectual, epilepsia, déficit visual, ictus.• Fase III. Niño mayor-adulto:Atrofia de musculatura extremidades, cifoescoliosis, escaso desarrollo puberal (mujeres).

- Sin embargo, algunos pacientes:

•No presentan síntomas en las primeras fases.• La intensidad de los síntomas puede ser leve.• La tasa de progresión de la enfermedad puede

variar.

Page 24: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

▪ ¿ Cuántas formas de presentación existen?

▪ ¿ Durante que etapas se produce la lesión neurológica? Prenatal, lactante, preescolar, adulto….

▪ ¿ Existe algún factor pronóstico? Mutaciones concretas, grado atrofia cerebelo, pruebas de laboratorio…

▪ ¿ Que tratamientos podríamos utilizar? ¿ Cuándo y en quépacientes podríamos aplicarlos?

Page 25: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Los pacientes con CDG-Ia presentan una gran variedad de síntomas neurológicos sobretodo, pero no únicamente, debidos a la lesión cerebelosa.La afectación del cerebelo comienza en la etapa prenatal pero puede evolucionar durante los primeros años de vida, dando lugar a la alteración del equilibrio que impide la marcha y a la discapacidad intelectual.El diseño y la aplicación de una Escala de Funcionalidad que incluya los aspectos neurológicos más importantes de la enfermedad, es fundamental para valorar la evolución de los síntomas.

Page 26: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

• OBJETIVO PRINCIPAL:Describir cómo evoluciona la enfermedad, mediante la creación de una Escala de Funcionalidad para medir el grado de ataxia y otros signos neurológicos clave.

• Objetivos Secundarios:– Establecer un Grupo de Trabajo a nivel nacional (que incluya

a profesionales y a pacientes) para el estudio del CDG-Ia.– Crear un grupo de soporte para familias con el objetivos de

que los pacientes aprovechen su propio potencial para la investigación biomédica.

Page 27: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- Grupo Nacional de Trabajo en CDG:

• 27 especialistas médicos de 23 Centros Hospitalarios.

• 2 Centros de Diagnóstico Bioquímico (CEDEM e IBC).

• Asociación Española de Síndrome CDG (aescdg).

• Recursos on-line: www.guiametabólica.org.

Page 28: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

HOSPITAL Nº CASESENROLLE

D PATIENTS(estimated)

HOSPITAL Nº CASESENROLLE

D PATIENTS(estimated)

H. La Paz 13 13 H. Miguel Servet 2 2

H. Doce Octubre 1 1 H. Parc Taulí 2 0

H. Severo Ochoa 1 1 H. Vall d’Hebrón 1 1

H. Niño Jesús 4 4 H. Sant Joan de Déu 13 13

H. Gregorio Marañón 2 2 H. Son Dureta 3 3

H. General U. Valencia 1 1 H. U. Canarias 1 1

H. Germans Trias 2 1 H. U. Sant Joan Alicante 1 1

H. Reina Sofía 1 1 H. Virgen del Camino 1 1

H. Ntra. Señora Candelaria 1 0 H. Xeral Galicia 2 2

H. C. U. Valladolid 1 1 H. Xeral Vigo 3 3

H. I. Carlos Haya 3 0 H. Ntra. Sra. Meritexell (Andorra)

1 0

H. I. Las Palmas de GC 3 2 H. C. U. Católica (Chile) 1 1

H. Virgen de las Nieves 1 1 H. Regional Salto (Uruguay)

1 1

H. Jaén 2 2

Total Enrolled (estimated) = 59/68 patients (86%)

Page 29: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

59 patients with PMM2-CDG in SPAIN are enrolled in the study

Page 30: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego
Page 31: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

- Coordinación del Grupo de Trabajo Nacional de Síndrome CDG.

- Recopilación de los datos clínicos de los pacientes participantes (exploración pacientes, revisión Has Clínicas, encuesta telefónica-mail, creación de formularios y bases de datos).

- Procesamiento estadístico de la información recogida.

ESCALA DE FUNCIONALIDAD SÍNDROME CDG-Ia

CREACIÓN DE CONOCIMIENTO y publicación en revistas científicas

COLABORACIÓN CON EL DESARROLLO DE FÁRMACOS

- Mejorar la calidad de vida de los pacientes

Page 32: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

Soy Aina. Mi madre es enfermera en BSA…Seguro que la conoceis… Y esta es mi hermana. Con su ayuda, todo parece

más fácil.

Soy Aina. Mi madre es enfermera en BSA…Seguro que la conoceis… Y esta es mi hermana. Con su ayuda, todo parece

más fácil.

Cuando nací, los médicos pusieron estas palabras junto a mi nombre. Siempre me acompañarán:

Síndrome CDG.

Cuando nací, los médicos pusieron estas palabras junto a mi nombre. Siempre me acompañarán:

Síndrome CDG.

Pero tengo otros amigos con CDG: Pero tengo otros amigos con CDG:

MARTIM: La investigación es nuestra esperanza. La Alianza entre el Hospital Sant Joan de Déu, AES-CDG y Teaming BSA nos ayudará en el estudio de la evolución de nuestra enfermedad y en futuros ensayos terapéuticos.

LAURA and MIGUEL: Necesitamos vuestra ayuda para que se investigue en CDG. Con vuestra ayuda los Drs. Pérez, Serrano y De Diego estudiarán el Síndrome CDG y elaborarán guias clínicas para el manejo y seguimiento óptimos de los niños con CDG en España.

Page 33: Proyecto CDG, Teaming BSA. Dr. Víctor de Diego

1st World Conference on CDG for families and professionals

01/09/2013