техкарта новый

Ұйымдастырылған оқу іс – әрекетіне арналған технологиялық карталар жинағы

Сборник технологических карт по организованной учебной деятельностиБірге үйренейік

4-5 жастағы балаларға арналған

Құрастырушы:Есеналина.Ә.Қ-қазақ тілі мұғалімі Составитель:

Қостанай 2016ж

1

Ұйымдастырырлған оқу іс – әрекетіне арналған технологиялық картасы жинағы «Бірге үйренейік» оқу –әдістемелік комплектісі және 4-5 жастағы балаларды қазақ тіліне үйретуде оқу ісін ұйымдастыруға арналған жетекші құрал болып табылады.

Сборник технологических карт по ОУД является компонентом учебно-методического компекта «Бірге үйренеік» и руководством для организации учебной деятельности по обучению детей 4-5 лет казахскому языку по программе «Бірге үйренейік»

2

Түсініктеме хат

«Бірге үйренейік» әдістемелік ұсыныстар балаларды мемлекеттік тілге оқытуда білім беру барысын ұйымдастыруға көмектеседі. Білім берудін мазмұндық бағыты:

тілдік құралдарға ие болу шеберлігін қалыптастыру; оқып жатқан тілде қарым – қатынас жасау қабілеттерін қалыптастыру; халықтың салт – дәстүрлері, мәдениеті туралы білімдерін қалыптастыру.

Әдістемелік ұсыныстар педагогтын және балалардың кезеңді қызметтері көрсетілген бағдарламаның тақырыптық жоспарына сәйкес ҰОІ технологиялық карталары енген. Әр технологоялық картаның тақырыбы мақсаты, тақырыптық сөздік қоры бар.Технологиялық карта тәрбиешілермен балалардың іс – әрекеттерін бақылайтын бөлімдерден тұрады. Ұйымдастырылған оқу жұмысын ұйымдастарғанда мұғалім балаларды ынталандыратын, ізденіске түсіретін әртүрлі әдіс – тәсілдерді қолданатынын қарастырылған: дидактикалық ойындар, санамақтар, жаңылтпаштар, ұлттық ойындар, сергіту сәттері, ертегіден үзінді оқу, жұмбақтар, белгілі тақырыптар бойынша қысқа тақпақтар жаттау. Дидактикалық ойындар баланы ойнау білуге баулып сөздік қорын молайтады, ақыл ой қызметін қалыптастырады, адамгершілікке тәрбиелейді. Ойын сабақ мазмұнына сәйкес алынып, жеке және топтық жұмыстар жүргізуде алға қойған мақстатқа жеткізіп, нақты қортынды алуға көмектеседі. Технологиялық картаға енгген сюжетті – рольді ойынның жақсы жағы, оны балалардың өзі жасайді және баланы өз құрбы – құрдастарымен дұрыс қарым – қатынас жасай білуге бейімдеп, ұжыммен, яғни көпшілікпен санаса білуге дағдыландырады. Бала сұрақтарға жауап беруге үйренеді. Балалар ойын барысында өздеріне берілген рольді аса жауапкершілікпен қабылдап, өздерін бір уақыт ересеткер санатына қосып ойлау қабілеттері дамиды. Әр сабақтың алдында өткізілетін дыбыстық жаттығулар балаға қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтып, нақтылы таза сөйлеуге үйрет.Сабақта дұрыс таңдалып алынып отырған халық мақал – мәтелдері, нақыл сөздер сабақта айтылатын негізгі ойдырды білдіреді. Әр сабақа ертегі кеіпкерлерін қатыстыру арқылы халық педагогикасының элементерін енгізу мақсаттарын қойып отыру керек. Қазақтын ұлттық салт – дәстүрлерімен таныстыру, қазақ халқының және қазіргі өміріне деген қызығушылығын арттыру, құрметтеуге баулу, отаның, мәдениетін салт – дәстүрін сүйюге, мақтан түтуға тәрбиелеу. Ертегіде не жайында баяндалғанын қалай аяқталғаның, адамдармен жануарр арасындағы достықты қалыптастыру. Сөздік қорын молайтуға үйрету. Сабақ барысында жүргізілетін сергіту сәттері балалардың шаршағандығы байқалған, эмоциялық көңіл күйлері төмендеген жағдайда олардың белсенділігін арттыру үшін қолданылады. Сергіту жаттығулардың алуан түрлі болуі баланың көңіл күйін көтеріп, сезе білуге үйретеді. Технологиялық картаға сол сияқты ғажайып сөздерді енгізуге болады. Бала сабақта айтып үйренген жақсы сөздермен сөз тіркестерін айтып, адамгершілік құндылықтарды пысықтап бекітіп отырады. Әр технологиялық карта балалардан күтілетін нәтіжені жоспарлайды. Бала нәтижесінде білуге, болуға және дағдылануға қол жеткізеді. ҰОІ айына екі рет өткізіледі, барлығы 18 сағат. ҰОІ ұзақтығын Стандарттың базистік жоспарына сәйкес өткізу қажет.

3

Ортаңғы тобына арналған оқу жұмыстарынұйымдастырудың технологиялық картасы

Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Ойыншықтар» (бірінші сабақ)Мақсаты: Ойыншық атауларымен, қимыл - әрекеттерді білдіретін сөздермен таныстыру (кел, отыр, тұр, бар, ал, әкел).Сөздік қоры: доп, қуыршақ, қоян, қасқыр, мысық.

Тәсілдеркезеңдері

Мұғалімнің іс - әрекеті Балалардың іс - әрекеті

Мотивациялық - қозғаушы

Балалармен сәлемдесу.- Сәлеметсіздер ме, балалар!- Отырыңдар.

Балалармен қимыл - әрекеттерді білдіретін сөздермен таныстыру. (айту – көрсету)кел – подойдиотыр-садисьтұр-встаньбар-идиал-возьмиәкел-принесиапар - отнеси

Балалар амандасады.

Балалар мұғалімнің талаптарын қимыл арқылы орындайды.

Іздену - ұйымдастырушы

«Ғажайып дорба» ойыны: - Балалар, бізге Сәуле қонаққа келді. (Сәуле

балалармен танысады). - Менің атым Сәуле.- Сенің атың кім?- Сәуле «Ғажайып дорба» әкелді. Мұғалім

ойыншықтарды алып, атайды:Доп-мячҚуыршақ-куклаҚоян-заяцҚасқыр-волкМысық-кошка.

Сергіту сәті: Біз жүрдік,жүрдік,жүрдік.Бақшаға жақын келдік.Армысың, балабақша,Біз саған оқуға келдік.

«Ойыншықты көрсет» ойыны.(Мұғалім атайды, бала ойыншықты көрсетеді).Ойыншықтармен қимыл-әрекеттерді білдіретін

Балалар сұрақтарға жауап береді.

Мынау не? деген сұраққа жауап береді.

Сергіту сәтін орындайды.

Балалар ойын ойнап, ойыншықтарды көрсетеді.

4

сөздерді орындайды.-Саша, қоянды ал.-Миша, допты апар. т.б. Қимыл - әрекеттерді

орындайды. Рефлексифті - коррекциялаушы

«Доп» тақпақ: Добым,добым,домалақ.Тоқтамайсың домалап.Үстел үстін бүлдірдің,Тәрелкені сындырдың.

Балалар тақпақтың сөзін қайталап, жаттайды

Күтілетін нәтиже:Біледі: ойыншықтардың атауын.Түсінеді: ойыншықтарды білдіретін сөздерді айту.Қолданады : кел, отыр, тұр, бар, ал, әкел әрекеттерді орындауды.

5


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Ойыншықтар» (екінші сабақ)Мақсаты: Ойыншықтар туралы білімдерін бекіту. Ерекше дыбыстармен таныстыру.Сөздік қоры: доп, қуыршақ, қоян, қасқыр, мысық.




- Сәлеметсіздер ме, балалар!- Отырыңдар.

-Ұлдар тұрыңдар.-Отырыңдар.-Қыздар тұрыңдар.-Отырыңдар.Ұлдар,қыздар тұрыңдар.-Отырыңдар.

Балалар амандасады.

Балалар мұғалімнің талаптарын қимыл арқылы орындайды.


-Сөздік жұмысы. Сабаққа қоян келеді, қолында себеті бар, себеттің ішінде ойыншықтар бар.

«Аудармашы» ойыны.(Мұғалім орысша немесе қазақша сөз айтады, балалар аудармасын айтады).

Сергіту сәті: Қанша бала, қанша қыз?Бір шоқ гүлміз баршамыз. Ойын – сауық ордасыБіздің балабақшамыз.«Дыбыстар шуы» ойыны:ш –ш – шс – с – с р – р – р-Қазақ тілінде ерекше дыбыстар кездеседі.І, ы, ү, ұ, қ, ғ, ң, һ, ө. Дыбыстық жаттығу: Ға – ға – ғаҰшты қарға.Қа – қа – қаКел қонаққа.Ыс – ыс – ысБізде көп ыдыс.

Балалармен бірге іс-әрекеттерді орындау.-Света, қоян ал.

Балалар сөздердің аудармасын атайды.


Балалар ерекше дұбыстарға көңіл бөліп, дұрыс атауға тырысады.

Балалар қимыл - 6

-Дима, доп ал.-Катя, қуыршақ ал.-«Доп» туралы тақпақты қайталау.

әрекеттерді орындайды.

Тақпақтың сөзін еске түсіріп, қайталайды.

Рефлексифті - коррекциялаушы

Сергіту сәті: Қолымызда сылдырмақ,Сылдыр-сылдыр етеді.Аяғымыз тырпылдап, Өзі билеп кетеді.-Қорытынды.-Қоштасу.

Балалар сөзін қайталап, қимылмен жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: ойыншықтармен іс-қимыл жасауды.Түсінеді: ойыншықтарды атап, дұрыс көрсетуді..Қолданады: ойыншықтарды екі тілде атауға, дыбыстарды айтуға «ғ», «қ», «ы».

7


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Күз» (бірінші сабақ)Мақсаты: Табиғаттың жеке құбылыстарын бақылап, айтып беруге үйрету, жаңа сөздермен таныстыру; «қ» дыбысының дұрыс айтылуын үйрету. Сөздік қоры: күз, келді, күн, салқын, жаңбыр, жауады.




«Күн» туралы өлең:Күн шықты, күн шықты, алақай!Күн шықты, күн шықты, балақай! Мен қазір жүгіріп, күнді ұстап аламын. Жылы- жылы, ыстық – ыстық, суық – суық. Енді күнді жіберейік, күн жылы болсын!

Балалар өлеңді әндетіп, қимылмен орындайды.


Ойыншық машина кіреді, ойыншықтар тиілген. Балалар, машина бізге не әкелді? Ойын «Саған қандай ойыншық әкелді, маған қандай ойыншық әкелді?» Машинаның ішінен түрлі түсті жапырақтар тауып алады. Балалар бұл не? Ойын «Жапырақтар». -Олар неге түрлі түсті? -Иә, дұрыс, күз келді.

Сергіту сәті: Бетімізге жел еседіЖайқалады ағаштар.Желге айтамыз тыныш-тыныш,Биіктесін ағаштар.

Күз туралы жұмбақ: Утром мы во двор идем – листья сыплются дождем,Под ногами шелестят

И летят, летят,летят... (Осень-Күз)Күзде қандай өзгерістер болатынын айту. Балалармен әңгімелесу. Жаңа сөздерді айту, сөздік қорына еңгізу.

Дыбыстық жаттығу: қын-қын-қын – күн салқын,

ық-ық-ық – күн суық,

быр-быр-быр – жауды жаңбыр.

Балалар сұрақтарға жауап береді, ойыншықтарды атайды. Ойын ойнайды.

Жапырақтарды қарап түстерін айтады,сұрақтарға жауап береді.


Балалар сұрақтарға жауап береді, жұмбақ шешеді.

Балалар күзде қандай өзгерістер болатынын айтып береді, сөздерді хормен, жеке айтады.

Балалар дыбыстарды 8

Тірек сызба бойынша жұмыс.Ойын «Бұл қашан болады?», ойын «Бұл не?».

дұрыс айтуға жаттығады.

Сұрақтарға жауап береді.


Ойын «Сиқырлы сандық». Балалар, қазір кім күз туралы көп сөздерді айтса, сандық ашылады, сыйлық береді. Соңында сандық сөлейді. Бұл не туралы, айттыңдар.

Балалар ойнап, сөздерді айтып, сұрақтарға жауап беріп, қорытынды жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Күз мезгіліне қатысты сөздерді: күз, келді, күн, салқын, жаңбыр жауады.Түсінеді: Күз туралы түсінік.Қолданады: Мынау не? Не келді? Күн қандай? деген сұрақтарға дұрыс жауап беру.

9


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Күз» (екінші сабақ)Мақсаты: Табиғаттың жеке құбылыстарын бақылап, айтып беруге үйрету, жаңа сөздермен таныстыру; «қ» дыбысының дұрыс айтылуын үйрету. Сөздік қоры: жапырақ, сарғаяды, түседі.




- Сәлеметсіздер ме!- Сәлеметсіз бе!- Қазір жылдың қай мезгілі?- Қазір күз.-Бүгін күн жылы ма, суық па?«Күн» туралы өлең:Күн шықты, күн шықты, алақай!Күн шықты, күн шықты, балақай! Мен қазір жүгіріп, күнді ұстап аламын. Жылы- жылы, ыстық – ыстық, суық – суық. Енді күнді жіберейік, күн жылы болсын!



-Сөздік жұмыс.-«Аудармашы» ойыны.Мұғалім допты балаға беріп қазақша сөз атайды, бала орысшаға аударады.Мысалы: доп – мяч, қоян – заяц, қасқыр – волк, күз – осень, т.б.

-Фонетикалық жаттығу:Қа-қа-қа – жалынды тасбақа.

Лық-лық-лық – міне саған сыйлық.

Жұмбақ:1.Пришла без красок и без кистиИ перекрасила все листья. (күз)2. Несу я урожаи, Поля вновь засеваю,Птиц к югу отправляю,Деревья раздеваю,Но не касаюсь сосенИ елочек. Я ... (күз)- Жапырақ туралы әңгімелесу.Ойын: «Жапырақтарды жина».(Түрлі – түсті жапырақтарды алып қазақша сөзді атау).Тақпақ «Күзгі жапырақтар».

Балалар мұқият тыңдап, ойынға белсенді қатысады.

Дыбыстарды дұрыс айтуға үйренеді.

Жұмбақты шешеді.

Жапырақ туралы әңгімелейді. Түстерді қайталайды. Балалар ойын ойнайды.

10

Алтын сары, қызыл, көк,Алуан – алуан жапырақ.Ағаштардан жамырап,Ұшты кенет жапырақ.

- Сергіту сәті. Бетімізге жел еседіЖайқалады ағаштар.Желге айтамыз тыныш-тыныш,Биіктесін ағаштар.Тірек сызба арқылы жұмыс:Күз келді. Күн суық. Жаңбыр жауады. Жапырақ сарғаяды, түседі.

Тақпақты еске сақтауға тырысады. Сергіту сәтін қимылмен әндетіп орындайды.



Ойын «Кім көп жапырақ жинайды». (Екі бала себет алып шығады. Жапырақты алып, күз туралы сөйлемдер құрастырады.)

Ойын арқылы сөйлемдерді бекітеді.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Күз туралы сөздік қорын толықтыру: жапырақ, сарғаяды, түседі.Түсінеді: Тірек сызба бойынша жұмыс істей білу.Қолданады: Сұрақтарға дұрыс жауап беру.

11


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Көкөністер»Мақсаты: Жаңа сөздермен таныстыру Сөздік қоры: сәбіз, қияр, үлкен, кішкентай, дәмді, ащы.




- Сәлемдесу.Өлең: Қанша бала, қанша қызБір шоқ гүлміз баршамыз.Ойын-сауық ордасыБіздің балабақшамыз.

Балалар шеңберде тұрып, сөзін айтып, қимылдар жасайды.


Балаларға орманнан қонаққа қоян келеді,қолында себет,бетін жапырақтармен жапқан.- Сәлеметсіздер ме, балалар!- Мен кім?- Қоян.- Мынау не?-Мынау жапырақтар.(қоянның тапсырмасы - жұмбақтар)

1.Без окон, без дверей,Полна горница людей. (огурец – қияр)

2.Сидит девица в темнице,а коса на улице. (морковь – сәбіз)

3.Сидит дед, во сто шуб одет,Кто его раздевает, пот слезы проливает.(лук – пияз)

4.Как на нашей грядкеВыросли зопадки –Сочные да крупные.Вот такие круглые,Летом зеленеют,К осени краснеют.(помидоры – қызанақ)

5.Что капали из земли,Жарили, варили.Что в золе мы испекли,Ели да хвалили. (картошка – картоп)

Балалар қоянға көмектеседі, тапсырмаларын орындайды.

Жұмбақтарды шешеді.Жаңа сөздермен танысады.

12

Сергіту сәті: Ормандағы қоянныңСәбіздері көп екен,Теріп – теріп алайықҚалтамызға салайық.

Ойын: «Не жоқ?»

Мұғалімнің көкөністердің дәмі туралы әңгімесі.- Мынау не?- Мынау сәбіз.- Сәбіз қандай?- Сәбіз үлкен (кішкентай)- Дәмі қандай?- Дәмді.

Дыбыстық жаттығулар:Із- із-ізМіне мынау сәбіз.

Дік-дік-дікБіз бақшаға келдік.

Тақпақ жаттау:Қияр.

Жасыл қияр, жас қиярІшіне дән мен су жияр.

Сәбіз.Дәмді деп сары сәбізді,Палауға әжем салғыздыОйын: «Түстерді атау».


Ойын ойнайды.

Қандай? Деген сұраққа жауап береді.

Дыбыстарды дұрыс айтуға тырысады.

Балалар тақпақ сөздерін қайталап, жаттайды.

Түстерді дұрыс айтады.


-Біз бүгін не туралы айттық?Ойын: «Көкөністі ал, ата»-Бұларды бір сөзбен көкөністер деп атаймыз.

Көкөніс деген сөзді ұғу.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Көкөністерді атауын.Түсінеді: Көкөністердің дәмін ажырата білу.Қолданады: Көкөністерді алып, дұрыс атауға, тақпақтарды жатқа білуге, сұрақтарға жауап беруге.

13


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Жемістер»Мақсаты: Жаңа сөздермен таныстыру Сөздік қоры: алма, жүзім, тәтті, қышқыл, сары, қызыл, жасыл.




- Сәлемдесу.Өлең: Алтын суық күз келді,Жемістерін әкелді.Алма, жүзім, алмұрттыБалаларға сыйлады.



Ойын «Сенде не бар?» арқылы көкөністерді бекіту.-Балаларға көкөністердің суреттері бар карточкалар үлестіріледі.- Сенде не бар?- Менде пияз бар.- Менде сәбіз бар.- Менде қияр бар.(Балалар тақтаға шығады) -Қияр қандай?-Пияз қандай?-Сәбіз қандай?(Отырған балалар жауап береді).-Қонаққа Кірпі келеді, қолында «Ғажайып дорба».Жұмбақтар:Круглое, румяное,Я расту на ветке;Любят меня взрослыеИ маленькие детки. (Яблоко - алма)Ойын: «Ғажайып ағаш» (ағашта көкөністер де, жемістер де өседі,балалар алып- атайды)Сергіту сәті:Ал, балалар тұрайық,Алақанды соғайық.Бір отырып, бір тұрып,Біз тынығып алайық.«Көкөністер, жемістер дүкені» ойыны.-Сәлеметсіз бе!-Сәлеметсіз бе!-Сізге не керек?-Маған қияр керек.-Алыңыз.

Көкөністерді атайды.


Жұмбақтарды шешеді.Жаңа сөздермен танысады.


Балалар сатып алушы рөлін атқарады.

14

-Рақмет.-Сау болыңыз!-Сау болыңыз!


Ойын: «Көкөніс пе, жеміс пе?»(қияр-көкөніс,алма-жеміс).Сау болыңдар!

Балалар дұрыс атауға тырысады.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Көкөністерді жемістерден ажырата білу.Түсінеді: Көкөністер, жемістер туралы түсінік.Қолданады: Тақпақтарды жатқа білу.

15


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Отбасы» (бірінші сабақ)Мақсаты: Отбасы мүшелерінің атауларымен таныстыру. «Мынау кім?» деген сұраққа жауап беру. «Ә» дыбысының айтылу ерекшелігін үйрету. Сөздік қоры: Әже, ата, әке, ана, отбасы.




- Сәлемдесу.Өлең: «Не ыстық?»-Аспанда не ыстық?-Аспанда күн ыстық.-Ал жерде кім ыстық?-Әке мен шешеміз, Сүйікті, тым ыстық.

Балалар шеңбер құрып, өлеңдетіп айтады, қимылдар жасайды.


Балалар, бүгін бізге қонаққа қуыршақ Сәуле келді.Үй макетін және отбасы мүшелерінің фигураларын әкеледі. Қуыршақ Сәуле балалармен амандасады, танысады. Балаларды отбасы мүшелерімен таныстырады. Жаңа сөздерді еңгізу.

Сергіту сәті:Киіз, киіз, киіз үй,Дөңгелек өзі, әсем үй,Қонақ келсе болғаны, Бәрі дайын болады.Асығады көмір де,Тәтті шай да әзірде,Тез ақ, тез ақ, дайын болды бауырсақ.

Ойын: «Мынау кім?»Ойын: «Кім бар, кім жоқ?»

Отбасы туралы әңгімелеу.-Мынау не?-Мынау үй.-Үй қандай?-Үй үлкен, әдемі.-Үйде кім бар?-Үйде әже, ата, әке,ана бар.-Бұл не?-Бұл отбасы.-Отбасы қандай?

Балалар тыңдайды, сөздерді қайталап отырып, естеріне сақтайды.


Балалар ойын ойнайды, «Мынау кім?» деген сұраққа жауап береді.


«Ә» дыбысын дұрыс айтуға үйренеді.

16

-Отбасы кішкентай.

Дыбыстық жаттығу:ән-ән-ән Қандай әдемі ән.

Сән-сән-сәнТамаша сән.

Тақпақ жаттау:Ананың біз гүліміз.Ана біздің күніміз.Ұландарды қуантып,Ұзақ өмір сүріңіз.

Балалар тақпақ сөздерін қайталап отырып, жаттайды.


Ойын: «Үйде кім бар?»-Балалар,мынау не?-Мынау үй.-Үйде кім бар?-Үйде ата,әже,әке,ана бар.-Бұл не?-Бұл отбасы.

Балалар отбасы мүшелерін атап, қорытынды жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Отбасы мүшелерінің атауларын.Түсінеді: Отбасы туралы түсінік.Қолданады: Мынау кім? Деген сұраққа жауап беру, «Ә» дыбысын дұрыс айту.

17


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Отбасы» (екінші сабақ)Мақсаты: Өткен сөздерді бекіту; жаңа сөздермен таныстыру; балалардың жынысын ажырата білуге үйрету; «Мынау кім?» деген сұраққа жауап беру; «Ғ» дыбысының айтылу еркшелігін үйрету.Сөздік қоры: әпке, аға, ұл, қыз, бала.




- Сәлемдесу.Өлең: Әрқашан күн сөнбесін!Аспаннан бұлт төнбесін!Қасымда болсын мамам,Болайын мен де аман!

Балалар шеңбер құрып, өлеңдетіп айтады, қимылдар жасайды.


-Балалар, мынау не? -Мынау үй.-Үй қандай?-Үй үлкен, әдемі.-Үйде кім бар? (тұрады)-Үйде ата,әже,ана,әке бар (тұрады).-Бұл не?-Бұл отбасы.-Отбасы қандай?-Отбасы кішкентай.Балалар, бүгін бізге қонаққа қуыршақ Сәуле келді.Басқа отбасы мүшелерімен таныстырады.Жаңа сөздерді еңгізу.

Ойын: «Үйге кім келді?»

-Мынау не?-Мынау үй.-Үйге кім келді?-Үйге ұл,қыз, келді.-Мынау кім?-Мынау ұл.-Мынау кім?-Мынау қыз.-Мынау кім?-Мынау бала.-Үйде кім бар?-Үйде ата,әже,әке,ана,аға,әпке,(бала) бар.


Балалар тыңдайды, сөздерді қайталап отырып, естеріне сақтайды.

Балалар ойын ойнайды, «Мынау не?» деген сұраққа жауап береді.Балалар «Мынау кім» деген сұраққа жауап береді.

18

-Отбасы қандай?-Отбасы үлкен.Сергіту сәті:Бас бармақ – атам,Балан үйрек - әжем,Ортан терек – әкем,Шылдыр шүмек – анам,Кішкене бөбек - мен,Бұл менің отбасым.

Ойын: «Мынау кім?»-Мынау кім?-Мынау аға.-Мынау кім?-Мынау қыз, бала.

Дыбыстық жаттығу:Ға-ға-ғаМынау үлкен аға.Ға-ға-ғаМынау тамаша ағай.Тақпақты қайталау:-Аспанда не ыстық?-Аспанда күн ыстық.-Ал жерде кім ыстық?-Әке мен шешеміз, Сүйікті, тым ыстық.


«Ғ» дыбысын дұрыс айтуға үйренеді.

Балалар тақпақты естеріне түсіріп, қайталайды.


Ойын: «Үйде кім бар(тұрады)?»-Мынау не?-Мынау үй.-Үй қандай?-Үй үлкен, әдемі.-Үйде кім бар(тұрады)?-Үйде ата,әже,әке,ана,аға,әпке,бала бар (тұрады).-Бұл не?-Бұл отбасы.-Отбасы қандай?-Отбасы үлкен.

Балалар отбасы мүшелерін атап, қорытынды жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Отбасы мүшелерінің атауларын.Түсінеді: Балаларды жынысын ажырата білу.Қолданады: «Мынау кім?» деген сұраққа жауап беру, «Ғ» дыбысын дұрыс айту.

19


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Қыс» (бірінші сабақ)Мақсаты: Қыс тақырыбына байланысты сөздермен таныстыру. Қысқа сөйлемдер құрату. «Қ», «Ы» дыбыстарын дұрыс айтуға жаттықтыру.Сөздік қоры: қыс, қар, жауады, күн.




- Сәлемдесу.Өлең: «Күн шықты!»Күн шықты, күн шықты, алақай. Күн шықты, күн шықты, балақай,Мен қазір жүгіріп, Күнді ұстап аламын.Күн жылы, күн жылы,Күн ыстық, күн суық.

Балалар шеңберге тұрып, өлең сөзін айтып, қимыл жасайды.


-Балалар, бізге Ақшақар хат жазып, мына сиқырлы қорапты беріп жіберіпті. Қорапты ашу үшін жұмбақ шешу керек.Жұмбақ:Қыста ғана болады,Ұстасаң қолың тонады.Бұл не? (қар - снег)-Қар қашан жауады?-Қыста.Суреттер арқылы балалармен қыс туралы әңгімелесу, сөздерді еңгізу.

Сергіту сәті:Бетімізге жел еседі,Жайқалады ағаштар,Желге айтамыз –Тыныш, тыныш,Биіктесін ағаштар.

Ойын: «Қарды тез жинап, себетке сал» (қыс туралы сөздерді айтқызу)

Тірек сызба бойынша қысқа сөйлемдер құрастыру, сұрақтарға жауап беру.-Не келді?-Қыс келді.-Қыста күн қандай?

Балалар жұмбақты шешіп, тапсырманы орындайды.

Балалар жаңа сөздерді жеке, хормен айтады.


Балалар ойын ойнайды, қыс туралы сөздерді айтады.

Балалар тыңдап, сұрақтарға жауап береді.

20

-Күн суық.-Қыста не жауады?-Қар жауады.Дыбыстық жаттығу:Ыс-ыс-ыс - Келді қыс.

Ық-ық-ық – Бүгін күн суық.

Қар-қар-қар – Жауады қар.

Тақпақ жаттау:Қар аппақ,Дала аппақ,Айналаның бәрі аппақ.Аяз, суық қыс келді,Қар мен жел әкелді.

«Қ», «Ы» дыбыстарын дұрыс айтуға үйренеді.Балалар тақпақсөздерін қайталап отырып, жаттайды.


Ойын: «Сиқырлы қорап»Балалар сиқырлы қорапқа бір-бірден «қарды» салады, қыс туралы сөйлемдер,сөздер айтқызу.-Бұл қашан болады?-Қыста.

Балалар қыс туралы сөздерді, сөйлемдерді айтады, қорытынды жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Қыс туралы сөздер.Түсінеді: Қыс туралы түсінік.Қолданады: Қысқа сөйлемдер құрастыру, «Қ», «Ы» дыбыстарын дұры айту.

21


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Қыс» (екінші сабақ)Мақсаты: Өткен сөздерді бекіту; жаңа сөздермен таныстыру; қысқа сөйлемдер құрастыру; «Қ», «Ы» дыбыстарын дұрыс айтуға жаттықтыру.Сөздік қоры: аяз, жел, соғады.




- Сәлемдесу.-Қазір қай жыл мезгілі?-Қазір қыс.-Бүгін ауа райы қандай?-Бүгін күн суық.



- Біреу есік қағады. «Қарға» кіреді, жеделхат әкеледі. Конверт ішінде тапсырмалар және суреттер болады. Мұғалім суреттерді балаларға таратып береді.

Ойын: «Кім тез жауап береді?» (балалар өткен сөздерді айтып береді).«Қарға» балаларды мақтайды. Конверт ішіндегі қалған суреттер арқылы, балалар жаңа сөздермен танысады.

Сергіту сәті:Кәне, балалар, тұрайық,Үлкен шеңбер құрайық.Отырамыз, тұрамыз,Орнымызды табамыз.Балалармен қыс туралы әңгімелесу, тірек сызба бойынша. Ойын: «Қарғаның ізімен жүру» (қысқа сөйлемдер құрастыру).

Дыбыстық жаттығу:Ды-ды-ды – Суық жел соғады.

Ық-ық-ық – Бүгін күн суық.

Қар-қар-қар – Жауады қар.

Балалар тапсырмаларды орындайды.

Балалар ойын арқылы, сөздерді атайды.

Балалар суреттерге қарап,сөздерді қайталап отырады.


Тірек сызбамен жұмыс жасайды.

Балалар ойын ойнау арқылы, қысқа сөйлемдер құрастырады.

«Қ», «Ы» дыбыстарын дұрыс айтуға үйренеді.

Балалар тақпақтыңсөздерін қайталап айтады.

22

Тақпақты қайталау:Қар аппақ,Дала аппақ,Айналаның бәрі аппақ.Аяз, суық қыс келді,Қар мен жел әкелді.


Ойын: «Кім тез, дұрыс айтады?»Конверттің ішіне қаршықтарды сөздерді, қысқа сөйлемдер айтып салу.«Қарға» балалармен қоштасады.

Балалар қыс туралы сөздер, сөйлемдер айтып, қорытынды жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Қыс туралы сөздерді.Түсінеді: «Қ», «Ы» дыбыстарын дұрыс айту.Қолданады: Сұрақтарға жауап беру, сөйлемдер құрастыру.

23


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Дене мүшелері» (бірінші сабақ)Мақсаты: Дене мүшелерінің атауларымен таныстыру; сөздерді анық айтуға жаттықтыру. «Мынау не?» деген сұраққа жауап беру. «Ұ», «Қ» дыбыстарын дұрыс айтуға жаттықтыру.Сөздік қоры: бас, көз, құлақ, шаш.




- Сәлемдесу.Екі көзін не үшін керек?Жақсыларды көру үшін.Екі қолың не үшін керек?Еңбек, көмек беру үшін.

Балалар тақпақтың сөзін айтып, қимылдар жасайды.


Мұғалім балаларға қағазға салынған дөңгелекті көрсетеді. Бұл неге ұқсайды, бұл не? - деп сұрайды.Балалар: шар, дөңгелек, доп т.б. Мұғалім дөңгелекке көз, шаш, құлақ салады.-Енді не болды?-Бас.Сурет арқылы жаңа сөздерді еңгізу.Сергіту сәті:Орныңнан тұршы,Бетіңді жушы,Айнаға қарашы,Шашыңды тарашы,Орныңа отыршы.Балалармен дене мүшелері туралы сурет арқылы әңгімелесу.

Ойын: «Мынау не?» -Мынау не?-Мынау бас.-Мынау не?-Мынау көз. т.б.

Дыбыстық жаттығу:Лақ-лақ-лақ – Мынау құлақ.

Рын-рын-рын – Мынау мұрын.

Жаттау:

Балалар жаңа сөздермен танысады, қайталап отырып ұғып алады.


Балалар «Мынау не?» деген сұрақты түсініп, жауап береді.

«Қ», «Ұ» дыбыстарын дұрыс айтуға үйренеді.

Балалар сұрақ-жауапты қайталап отырып, жаттайды.

24

-Көз не істейді?-Көз көреді.-Құлақ не істейді?-Құлақ естиді.


Ойын: «Кім дұрыс айтады?»Балалар өз дене мүшелерін көрсетіп, айтады. Біріншіден бүкіл топпен, сосын жалғыз бала шығып көрсетеді.

Балалар ойын арқылы дене мүшелерін атап, қорытынды жасайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Дене мүшелерінің атауларын.Түсінеді: Дене мүшелері туралы түсінік, «Ұ», «Қ» дыбыстарын дұрыс айту.Қолданады: «Мынау не?» деген сұраққа жауап беру.

25


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Киімдер» (бірінші сабақ)Мақсаты: киімдердің атын меңгерту. Түстерін ажырату мақсатында «қандай?» деген сұраққа жауап беру. «Ө» дыбысын дұрыс айтуға жаттықтыру. Сөздік қоры: көйлек, тон, етік, шалбар, киім.




- Сәлеметсіздер ме!- Сәлеметсіз бе!-Қазір жылдың қай мезгілі?- Қазір күз.- Бүгін күн жылы ма, суық па?- Сенің атың кім?- Сенің фамилияң кім?- Сен неше жастасың?- Сен қайда тұрасың?

Балалар қойылған сұраққа дұрыс жауап береді.


Ойын «Ыстық бауырсақ» (доп арқылы дене мүшелерін білдіретін сөздерді бекіту.)-Балаларға киімдер салынған суретті көрсетіп: - Суретте не салынған?- Киімдер.(орысша атап өтеді) (Қазақша атауларымен таныстыру) Көйлек – платьеТон – шубаЕтік – сапогиШалбар – брюкиСергіту сәті:Орныңнан тұршы,Бетіңді жушы,Айнаға қарашы,Шашыңды тарашы,Орныңа отыршы.Тақпақ: «Көйлек тамаша»Осы көйлек тамашаДинараның көйлегі«Мен кием деп, - талассамСен кішісің, қой - дейді»Сөйлем құрастыруға үйрету.-Балаларға көйлек, шалбар, етік, тон суреті салынған карточкалар үлестіріледі.-Менде тон бар.-Менде көйлек бар.

Көп фишка жинаған бала марапатталады.

- Сурет бойынша сұрактарға жауап береді.


Балалар сөйлем құрастыруды үйреніп отырады.


26

-Менде етік бар.-Менде шалбар бар.- Сергіту сәті: Бала,бала,балақан.Қане, қайсы алақан?Саусақтарың әйбатБылай,былай ойнат.


Ойын: «Не жоқ?»(киімдердің суреттері тұрады. Балалар көзін жұмып, отырғанда, мұғалім бір суретті алып тастап «Не жоқ?» деп сұрайды. (Дұрыс айтқан бала фишка алады).

Балалар жоқ киімді дұрыс атауға тырысады.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Киім атауларын: көйлек, шалбар, тон, етік, тақпақтың сөздерін.Түсінеді: Киімді атап, суретін көрсете білу.Қолданады: Мынау не? Сұрақтарына жауап беру, қысқаша сөйлемдер құрастыру.

27


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Киімдер» (екінші сабақ)Мақсаты: Киімдердің атауын білдіретін сөздерді бекіту; әкел, апар қимылын орындату; «Ө» дыбысын дұрыс айтуға жаттықтыру, киімдердің түстерін атауға үйрету. Сөздік қоры: бөрік, күрте, қолғап,көк, қара, ақ.




- Сәлемдесу.

Бір, екі, үш,Бізде қайрат күш.Қазақ тілін үйреніп,Демаламыз жинап күш.

Балалар шеңберде тұрып орындайды.

Орындарына отырады.Іздену - ұйымдастырушы

Балаларға суреттер беріледі.-Мынау не?-Көйлек.-Мынау не?-Шалбар?-Мынау не?-Тон.–Мынау не?-Етік.-Бәрін киім деп атаймыз.Сурет арқылы жаңа сөздермен таныстыру.Бөрік – шапкаКүрте – кофтаҚолғап - варежки

- Сергіту сәті:Орныңнан тұршы,Бетіңді жушы.Айнаға қарашы,Шашыңды тарашы,Орныңа отыршы.«Дүкен» ойыны:--Сәлеметсіз бе!-Сәлеметсіз бе!-Сізге не керек?-Маған көйлек керек.-Алыңыз.-Рақмет.-Сау болыңыз!-Сау болыңыз!

Балалар сурет арқылы киімдердің атауын естеріне түсіріп, атайды.

Киім – сөзімен танысады.Жаңа сөздерді ұғу.Балалар киімдердің түстерін атайды.-Қызыл көйлек-Қара етік-Ақ тон-Көк шалбар.


Диалогты дұрыс қолдана отырып, нәрсе сатып алуға үйрену.

Хормен, жеке балалар оқиды.

Балалар «Ө» дыбысын 28

Тақпақты қайталау «Көйлек тамаша»

Дыбыстық жаттығу: «Ө» дыбысын айту.Лек-лек-лекҚандай жақсы көйлек.Ө - өмір, өрік, өзен, өндір, өрім, өркеш.

атайды.


-Қандай киімдерді білесіңдер, атаңдар.-Сабақ аяқталды.Сау болыңыздар!

Естерінде қалған киімдерді өз беттерімен атайды.

Күтілетін нәтиже: Біледі: Киім атауларын: бөрік, күрте, қолғап. Түстерді: көк, қара, ақ. Іс-әрекеттерді: әкел, апар.Түсінеді: Мұғалімнің айтқан іс-әрекеттерін орындауға.Қолданады: Киімдердің түстерін атауға, дыбыстарды айтуға.

29


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Азық-түліктер»Мақсаты: тағамдардың атауларымен таныстыру. Мынау не? деген сұрақтарға жауап беру. Сөздік қоры: нан, сүт, май, қант, тәтті, дәмді.




- Сәлеметсіздер ме!- Сәлеметсіз бе!- Қазір жылдың қай мезгілі?- Бүгін күн жылы ма, суық па?-Аптаның қай күні?-Сен күнде қайда барасың?-мен күнде балабақшаға барамын.-Балалбақша қандай?-Балабақша үлкен,әдемі,таза.

Балалар сұрақтарды түсініп,дұрыс жауап береді.(қателері болса, өздері естейді)


Сөздік жұмыс.Мұғалім сөздерді айтады, балалар ішінен таныс сөздерді атайды.Кітап-көйлек-ауа-жер-нан-етік-су-май-шалбар-тон-ақ-алма.Жақсы.-Балалар өсу үшін не істеу керек?-Тамақ ішу керек.-Тамақ білдіретін қандай сөздерді білесіңдер,атаңдар.(нан, сүт, май,қант.т.б.)нан – хлебсүт – молокомай – маслоқант – сахар

- Сергіту сәті:Тік ұстап бойыңдыЖоғары соз қолыңды.Оң аяқ, сол аяқЖаттығу оңай-ақ.-Тақпақ:Нан қиқымын шашпаңдар,Жерде жатса баспаңдар.Теріп алып қастерлепТорғайларға тастаңдар!-Сөздерді бекіту.-«Дүкен» ойыны.

Мұқият тыңдап алып,таныс сөздерін атайды.

Сергіту сәтін орындайды.Тақпақ жаттайды.

Дүкенге барып, азық-түлік сатып алады.

Рефлексифті - Сергіту сәті. Сергіту сәтін 30

коррекциялаушы Біз жүрдік,жүрдік,жүрдік.Бақшаға жақын келдік.Армысың, балабақша,Біз саған оқуға келдік.Тағамдарды дұрыс атап «Ғажайып дорбаға» салу.Сау болыңыздар!

орындайды.


Күтілетін нәтиже:Біледі: Тағамдардың атауларын, дәмін.Түсінеді: Көп сөздердің арасынан тағамды білдіретін сөздерді ажырату.Қолданады: қысқа сөйлем құрастыру.

31


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Ыдыстар»Мақсаты: ыдыстардың атауларымен таныстыру. Мынау не? Қандай? деген сұрақтарға жауап беруді қайталау. Сөздік қоры: кесе, табақ, тәрелке. Тәсілдеркезеңдері



- Сәлемдесу.Дос дегенің жүрегім,Доссыз қалай жүремін?Доспен өмір тамаша,Соны жақсы білемін.

Сөйлемдердің ішінен таныс сөзді ата. Ас атасы – нан. Мен сүт іштім. Қант тәтті екен. Мен май жедім.

Балалар тақпақты қимылмен орындайды.

Атаған сөздерді балалар орыс тіліне аударады.


Дыбыстық жаттығулар.Се-се-сеМынау кесе.Ақ-ақ-ақМынау табақ.Ке-ке-ке Әдемі тәрелке.-қандай жаңа сөздер естідіңдер?Кесе-пиала,табақ-блюдо,тәрелке-тарелка.Ыдыстар не үшін керек?

- Сергіту сәті:Ал, балалар, тұрайық.Алақанды соғайық,Бір отырып, бір тұрып.Біз тынығып алайық.-Тақпақ:Кесе, шыны, пиала,Оларсыз шай құя ма?«Дүкен» ойыны.Ойын: «Кім көп сөз біледі?» (Ортаға екі бала шығады, олар кезекпен сөздерді айтады,айтылған сөз үшін фишка жинайды. Соңында фишкаларын санайды.)

Дыбыстарды қайталайды.

Балалар өз жауаптарын айтады.


Хормен қайталайды.Жеке айтады.


Санау мүмкіндіктерін бекіту.


Ойын: «Саған өмір қызық болса былай ет!»Азық-түлікті білдіретін сөздерді атаңдар.-Ыдыстарды білдіретін сөздерді атаңдар.-Сау болыңдар!

Шеңберде тұрып орындайды.

Күтілетін нәтиже: Біледі: Ыдыстардың атауын.

32

Түсінеді: Мынау не? Қандай? Сұрақтарына жауап беру.Қолданады: Сөйлем құрастыру, ыдысты сипаттау.


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: «Жануарлар» (бірінші сабақ)Мақсаты: жануарлардың атауларымен таныстыру. Мынау не? Қандай? деген сұрақтарға жауап беру. «қ», «ы» дыбыстарын қайталау. Сөздік қоры: ат, сиыр, қой, қоян, аю, қасқыр.




- Сәлемдесу.Аспанда – күн ыстық,Ал жерде кім ыстық?Әке мен шешемізСүйікті, тым ыстық.



Суреттер арқылы өткен сабақтың сөздерін қайталау.Фонетикалық жаттығулар:Ық-ық-тықЫт-ыт-қытДыс-ыдысЫрыс ыдыс алды.Қуыршақ жақсы ойыншық.-Суретпен жұмыс:Мынау не?Мынау ат.Ат қандай?Ат үлкен.Мынау не?Мынау сиыр.Сиыр қандай?Сиыр үлкен.Мынау не?Мынау қой.Қой қандай?Қой кішкентай.-Сергіту сәті:Алтыбақан тербеледі (қолды тербелту)Алға, артқа шайқала(алға, артқа жылжу )Қызғалдақтар жайқалады.(Қолды көтеріп ырғалу)Қандай әсем айнала.(Екі жаққа созу)Ойын: «Әжемнің ауласында» (Жайлаудағы әженің жануарларымен жұмыс)-Балалар, біз жайлауға келдік.Әженің

Жаттығуларды қайталайды.

Жаңа сөздерді ұғып, сосын жұмыс барысында жауап беріп отырады.


33

сиыры,аты,қойы бар.қазір біз соларды атап, дұрыс көрсетуге үйренеміз. -Оля, ат қайда?-Саша, сиыр қайда?-Глеб, қой қайда?-Мынау не?(Балалар мұғалім көрсеткен жануарларды атайды.)

Жануарларды тауып алады, атайды.


Тақпақ: «Қой»Әжелердің қойы бар,Қойы бардың тоны бар.Сауса тәтті сүті бар,Сойса тәтті еті бар.-Қорытынды.-Сау болыңдар!

Тақпақтың сөзін жаттайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Жануарлардың атауын, өткен сабақтың сөздерін.Түсінеді: «қ», «ы» дыбыстарын дұрыс айту.Қолданады: Сұрақтарға жауап беру,жануарларды атап көрсету.

34


Білім беру саласы: «Қатынас» Бөлімдері: Қазақ тіліТақырыбы: « Жануарлар» (Екінші сабақ)Мақсаты: жануарлардың атауларымен таныстыру. Мынау не? Қандай? деген сұрақтарға жауап беру. «қ», «ы» дыбыстарын қайталау. Сөздік қоры: ат, сиыр, қой, қоян, аю, қасқыр.




- Сәлемдесу.Аспанда – күн ыстық,Ал жерде кім ыстық?Әке мен шешемізСүйікті, тым ыстық.



Сөздік жұмыс: «Аудармашы» ойыныНан, май, көйлек, кесе, қасық, ат, сиыр, қой.-Суретпен жұмыс:-Мынау не?-Мынау қоян.-Мынау не?-Мынау аю.-Мынау не?-Мынау қасқыр.Дыбыстық жаттығулар:Қыр-қыр-қырАшулы қасқыр.Қ- қоян,қасқыр, қасық, қара, қой, қазан.Ы- ыдыс, ырыс,ырым.Сергіту сәті:Ормандағы аюдыңҚұлпынайы көп екен.Теріп, теріп алайықҚалтамызға салайық.-Жануарларды үлкен, кішкентай деп айтып көрсетеді.Аю үлкен.Қоян кішкентай. Қасқыр үлкен.Тақпақ жаттау: «Сұр қоян»Ұзын құлақ сұр қоянЕстіп қалып сыбдырдыОйлы-қырлы жерлермен Ытқып – ытқып жүгірді.

Балалар жануарлардың атын ұғады.

Дыбыстарды қайталап отырады.


Салыстыра білу, көрсету.

Сөздерін жаттайды.


-Суретпен жұмыс:(ат, сиыр, қой, қоян, аю, қасқыр) суреттерін көрсетіп, атауларын бекіту.-Қорытынды.-Сау болыңдар!

Балалар жануарларды атайды.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Жануарлардың атауын, өткен сабақтың сөздерін.

35

Түсінеді: Салыстыра білу, көрсету.Қолданады: Сергіту сәттерін орындай білу.

Әдебиет Литература

Государственный общеобязательный стандарт образования РКДошкольное воспитание и обучение . Астана 2008 г.

Программа воспитания и обучения дошкольного возраст ( от 4-5 лет) «Зерек бала» «Астана» 2009 г

Методические рекомендации к программе воспитания и обучения детей среднего дошкольного возраста «Зерек бала» ( от 4 до 5лет) «Астана» 2009 г

« Казахстан» -2030 « Алматы» 2006 г « 1000 загадок» Н.В.Елкина. популярное пособие для родителей и педагогов. «Тiл ашар» А.Шакенова « Жалын» 1989 г Волшебное путешествие по стране Казахстан. Л.В. Кирилинская. «Развитие речи» «Алматыкитап» 2004 г

36

Internet

техкарта новый