Пишување за веб

Ирина ШумадиеваФондација Метаморфозис2010 година

Обука за новинари

Од истражување за начинот на кој луѓето читаат веб-сајтови: 79% ги скенираат новите страници на кои наидуваат, а само 16% читаат од збор до збор.

Форматирање на текст

Кратки параграфи• Кратки параграфи – лесни за

читање• Параграф од 100 збора на веб –

тежок за читање• Потрошете време – скратете• Лесна читливост – до 5 линии

текст во 1 параграф

Пример: 110 збора„Самиот текст и самата претстава зборува за основните вредности на човекот заради кои вреди да се живее. Се разбира во нашиот систем на вредности на врвот е вредносната категорија наречена, љубов. Но овој пат тоа не е привилегија само на човекот, во претставата играат пет животни и љубовта е право и на самите животни” - вели режисерот Ѓоргиевски. Во претсвата играат Митко С. Апостоловски, Борис Чоревски, Менка Бојаџиева, Јоана Поповска, Маја Андоновска, Огнен Дранговски, Јулијана Стефановска, Соња Ошавкова Никола Пројчевски и Петар Спировски. „Една обична приказна” е приказна кој ни дозволи и не инспирира многу да работиме на своите емоции, да копаме негде подлабоко во нас” - вели актерката Андоновска.

Пример: 110 збора„Самиот текст и самата претстава зборува за основните вредности на човекот заради кои вреди да се живее. Се разбира во нашиот систем на вредности на врвот е вредносната категорија наречена, љубов. Но овој пат тоа не е привилегија само на човекот, во претставата играат пет животни и љубовта е право и на самите животни” - вели режисерот Ѓоргиевски.

Во претсвата играат Митко С. Апостоловски, Борис Чоревски, Менка Бојаџиева, Јоана Поповска, Маја Андоновска, Огнен Дранговски, Јулијана Стефановска, Соња Ошавкова Никола Пројчевски и Петар Спировски.

„Една обична приказна” е приказна кој ни дозволи и не инспирира многу да работиме на своите емоции, да копаме негде подлабоко во нас” - вели актерката Андоновска.

Парчиња текст• Парче – текст кој пренесува 1 идеја

– Колкаво треба да е едно парче? – зависи од содржината

– Во весници и списанија:200-350 збора, максимум 500

– Промена на време, место, воведување личност

– Понекогаш дизајнот ја диктира должината на парчето

• Кршење на парчиња: линкови и текст: листи, јаки наслови, цитати, HTML трикови

• Разлика: наративни и фактографски текстови

Наслови (1)• Најважни• Јасен, точен и соодветен наслов

на врвот на страницата• Текстот во насловот не смее да се

повторува во воведниот текст• 5-10 збора

(подмет+глагол+предмет)• „Ако читателот чита само 5-10

збора, ќе знае ли за што е твојот пост?“

Наслови (2)• Насловите треба да се базирани на

главната идеја во сторијата• Двосмисленост• Разбери ја сторијата за да напишеш

добар наслов• Сегашно време за минати настани• Избегнувај ги глаголите: „е“, „се“,

„беше“, „беа“• Избегнувај нејасни, непознати имиња,

фрази и кратенки

Поднаслови• За подолги текстови од 300 збора

на една страница• Нагласување со болдирање:

– Да се избегнува болдирање на поднаслови

– Да се избегнува комбинирање на болдиран текст и линкови во еден параграф

—> Визуелни пречки

Листи• Се препорачуваат во сите форми и

видови, но подобри се кога се кратки:

1. ...2. ...3. ...• ...• ...• ...

Контекст на текст• Краткост• Структура на реченица:

– Пишувајте едноставно– Завиени воведни параграфи се лоша

идеја• Избор на активни глаголи• Кажете го она што го мислите –

подиректно и побрзо до поентата• Излишност – повторување на иста

информација 2 пати

Содржината за веб треба да има 50% зборови од содржината која би се печатела.

Линкови• Што кажуваат линковите?

– Текстот треба да нуди разумно очекување

– Кликни овде и веб-сајт не го нудат тоа

• Што прават линковите?– Скршени линкови– Линкови кои даваат јасен знак

• Како изгледаат линковите?– Не повеќе од 5 збора– Различна боја од останатиот текст

Контекстуално линкување• 1 тема – 1 URL• Детали, содржини за поддршка

на текстот• Одделување• Соодветно поврзување: имиња на

луѓе, клучни зборови, фрази...

Клучни зборови• Еднакво распространети низ

текстот• До 3% од сите зборови во текстот• Внимателно избрани за во

насловот• Повеќе посети• Подобар ранг• Можност за заработка

• Roy MacGregor (The Globe and Mail) – онлајн новинарството се претвори во броење посети

„Кога весниците почнаа да ги мешаат посетите со тиражот, настана неспорна опасност за новинарството.”

Правила за пишување наменето за објавување на разни онлајн медиуми

Блог• Информирано• Личен авторитет• Живо изразување• Искрено, во прво лице• Ангажирање на читателите за

коментирање• Пишувај за она што го знаеш, не

плаши се да признаеш дека нешто не знаеш!

Вики• Претопување со заедницата• Избегнување на прво лице• Следење на текот и тонот на

постоечкиот напис• Презентирај факти чисто, јасно,

неутрално

Содржина и стил• Понуди корисни информации• Колку поспецифично, толку

покорисно• Посетителите треба да знаат за

што е твојот сајт и секоја страница од него

• Пишувај лично• Пишувај конверзациски• Дестилирај ги долгите текстови и

креирај краток преглед со најважното(постави линкови ако е потребно)

Потешко е и за 20% побавно читањето од компјутерски монитор во однос на читањето од хартија.

Совети за пишување на веб (1)• Користи многу поднаслови• Поднасловите – посебна линија или

како воведна реченица во нов параграф

• Истакнувај ги зборовите со италик• Штедливо со болдирање• Не користи сина боја за

истакнување• Не заборавај, сепак, на веб:

„Содржината е цар“

Совети за пишување на веб (2)• Употребувај графика – „Сликата

вреди 1000 зборови“• Кратки реченици, со активни

глаголи• Бел простор помеѓу пасуси• Користи „san-serif“ фонтови, на

пр. Verdana• Не многу широки блокови од

текст – до 65 карактери/ред• Повеќе простор помеѓу редови

„Пишувањето за веб треба да биде позбиено и во поразговорен стил од пишувањето за печат, но со повеќе детали и малку поформално од телевизијата.“ (Cory Bergman, Lost Remote)

Новинарска онлајн етика (1)• Припишување на изворите –

поголем кредибилитет за новинарот

• Проверка на правописни гршки • Без плагијати• Не прифаќај пари и подароци за

покривање сторија • Анонимно или со идентификување,

пишувањето треба да биде искрено, проверено и точно

Новинарска онлајн етика (2)• Новинарите можат да имаат свои

лични блогови, но мора да ја известат својата редакција за тоа

• Професионалните новинари не треба да пишуваат коментари и да објавуваат постови анонимно

„Користење на еден извор е плагијат, користење на два е истражување."