Detyre Kursi Tema:Tenkologjite WAN

Punoi : Elva Kastrati

Pranoi :Msc.Teodor Boshku

Universiteti”Aleksander Moisiu” DurresFakulteti I Teknologjise se Informacionit

Dega:Informatike-AnglishtLenda :teknologjia dhe topologjia e rrjeteve

kompjuterike

Shume nga mjediset e rrjeteve te sotme nuk jane te kufizuara ne nje

lokalitet apo LAN, por kalojne largesi mjaft te medha duke u bere rrjeta te

gjera (WAN).Per te realizuar kete gje nevojite

paisjet fizike Hardware dhe programet Softwere

Metoda e shkembimit Switching

Qe sistemet te komunikojne ne rrjete duhen rruge komunikimi qe te tejcojne te dhenat.

Per te komunikuar me nje Entiter, e zhvendosim informacionin nga nje nyje ne nje tjeter dhe anasjelltas ..ndryshe quhet metoda e Switching qe siguron komunikim si dhe menaxhon rrjedhjen e te dhenave ndermjet tyre

Metodat e shkembimit:

Shkembim paketash

Shkembim qarkor

Shkembim paketash

Gjate shkembimit te paketave mesazhet coptohen ne pjese te vogla te quajtura paketa.

Cdo pakete ka nje adrese burimi,destinacioni si dhe adrese te

ndermjetme nese ka.Paketat duhet te kene informacionpasi ato nuk perdorin gjithmone te njejtin ruter per te arritur ne destinacionin e kerkuar.

Rutimi I pavarur mundeson perdorimin e mire te bendwithit duke I lene paketat te udhetojne drejt ruterave te ndryshem per te evituar mjediset me trafik te renduar.

Rutimi I pavarur mundeson kalimin ne ruter alternativ nese ndonje ruter I vecante per ndonje arsye nuk eshte ne gjendje pune.

Ne nje sistem shkembim paketash ,ku paketat dergohen ne rrjet pajisja derguse eshte pergjegjesi per zgjedhjen e shtegut

Kemi 2 lloje shkembim paketash

Shkembim paketash me qarqe virtuale

Shkembim paketash me datagram

Shkembim paketash me qarqe virtual

Kjo menyre krijohet e nje lidhje logjike ndermjet nyjes derguese dhe asaj

marrese.Shtegu logjik I komunikimit ndermjet

dy pajisjeve mund te mbetet aktiv per aq kohe sa pajisjet jane te

disponueshme.Lidhja mbyllet pasi perfundon procesi I

dergimit te paketave

Shkembim I paketave me datagram

Paketat ne datagram nuk krijojne lidhje ndermjet pajisjeve derguese

dhe marrese,por dergohen ne menyre te pavarur.

Cdo pakete duhet te kete te percaktuar adresimin per te ditur se

ku jane burimi dhe destinacioni

Komunikimi I qarqeve

Metoda qarkore kerkon nje lidhje te posacme fizike ndermjet nyjes treguese dhe asaj marrese.

Shembull :

Linjat telefonike . Ku njeri nga pjesemarresit shkeputet edhe qarku

nderpritet dhe shtegu I te dhenave humbet.Sistemi dergues realizon nje lidhje fizike ku te dhenat transmetohen ndermjet 2 vendeve dhe pasi transmetimi perfundon kanali mbyllet.

Avantazhet dhe disavanazhet

Avantazhet :Me kryesoret e kesaj teknologjie jane krijimi I lidhjeve ,ku mundesohet nje lidhje e qendrueshme dhe e besueshme ndermjet 2 nyjeve,Kjo sjell transmetim te garantuar.

Disavantazhet: Pasi realizohet lidhja fizike ajo nuk eshte e disponueshme per asnnje nderhyrje tjeter deri sa te perfundoje transferimi.

Integrated services digital network(ISDN)

ISDN ka qene nje alternative e modemave te avashte WAN por me nje kosto te madhe e cila lejonte transmetimin e zerit dhe te te dhenave ne menyre te lidhjeve fizike.

Lidhja mund te realizohej duke perdorur numerin e kompjuterit ashtu sic te

telefonat .kjo mundeson lidhjen ndermjet dergusit dhe marresit.linja bie kur njeri prej

pjesmarreseve e mbyll ate .

ISDN ka 2 nderfaqe standarte

Basic rate Interface (BRI)

Primary Rate Interface (PRI)

Basic rate Interface (BRI)

BRI ISDN perdor 3 kanale te ndara ne (B)prej 64 kbps secili dhe nje kanal delta (D) 16 kbps.kanalet B ndahen

ne 4 kanale D.Kanalet B mbajne transmetimin e zerit dhe te te

dhenave ndersa kanali D vetem sinjlet e zerit.

Primary Rate Interface (PRI)

PRI eshte nje forme e ISDN qe transmetohet nepermjet linjes IT .PRI eshte I perbere prej 23 kanale B ku secila prej tyre siguron 64 kbps ze dhe te dhena dhe nje kanal D 16 kbps qe perdoret si sinjalizim

Fiber Distributed Data Interface(FDDI)

FDDI eshte nje standart topologjie qe perdor fibrat optike FDDI implementohet ne dy menyrat single–mode dhe multimode

FDDi kombinon fuqine Token Ring

FDDI perdor nje unaze te dyfishte ku njera sherben rezerve ne raste defektesh.

FDDI meqenese perdor fibren optike ka rezistence ndaj EMI-t (Interface elektromagnetike)

Avantazhet e FDDI

Toleranca e gabimitUnaza e dyfishte mundeson kete tolerim sepse nese

deshton nje kabull atehere funksionan kabulli tjeter ShpejtesiaPer shak te perdorimit te token te shumfishte ne

kemi shpejtesi me te madhe dhe transmetim te dhenash ne teresi sesa kur kishim me standartin 802.5.

SinjalizimiFDDI perdor sinjalizim per te gjetur defektet ose

raste keputje kabulli

Disavantazhet e FDDI

Kostoja e lartePaisjet e FDDI shoqeruese jane shume

te kushtueshme

Veshtiresi implementimiMenaxhimi I FDDI kerkon profesioniste

te trajnuar dhe me eksperience

Linjat transportuese T-carrer

Jane linja te dedikuara me shpejtesi te larte qe mund te merren vetem nga kompanite telefonike

Kemi 4 linja T-carrer (T1,T2,T3,T4)

Linjat T-carrier

Linjat T1 kane shpejtesi transmetimi 1.544 mbps dhe mund te krijojne shtigje dixhitale ne komunikim,zakonisht keto linjajane te pertorura ne lidjen e LAN-eve

Linja T2 kane shpejtesi transmetimi 6.312 mbps.ato e realizojne kete duke perdorur 96 kanale Bme 64 kbps secili.

Linja T3 kane shpejtesi transmetimi 44.736 mbps duke perdorur 672 kanale B 64kbps secili

Linja T4 kane shpejtesi transmetimi mbi 274.176mbps duke perdorur 4,032 kanale Bme 64 kbps secili

Nivelet SONET/OC-x

SONET-in

Nje teknologji qe perdor fibrat optike per WAN qe perpunon te dhenat ne ze madje dhe ne video me shpejtesi te shumefishte

Nje arritje tjeter e madhe eshte transmetimi ne nivele optical carrier

X.25

X.25

Nje nder teknologjite me te vjetra te shkembimit dhe qe sot nuk perdoret edhe per shkak se punon me nje shpejtesi te ulet

Teknologjit e aksesimit te internetit

Aksesimi I internetit eshte I gjitheperdorshem por varet na kostoja dhe teknologjia qe ofron zona ku jetojme.

Aksesimi I internetit permes xDSL (digital subscriber line)

xDSL

DSL eshte nje metode aksesimi te internetit qe perdor nje linje standarte telefoni per te perfituar aksesim me shpejtesi te larte

Variacionet qe njhet xDSL jane: ADSL-asymmetric DSL SDSL-symmetric DSL IDSL-ISDN DSL RADSL-rate adaptiveDSL VHDSL- very high bit rate DSL HDSL-high bit rate DSL

Aksesimi I internetit me kabull

Lidhja me komode qe I ofrohet cdo bisnesi apo familje lidhje thjeshte me ane te nje modemi kabllor qe ka lidhje kaoksiale me prizen hyrse te sinjalit me nje kabell qe lidhet direkt me PC .pjesa me e madhe e lidhjeve e kane Ethernet 100 mbps per 1 LAN

Vleresimi i sigurise broadband

broadband

Si kabulli apo DSL ofrojne sherbim te perhershem qe do te thote qe edhe po te jemi larg PC ajo vazhdon te jete e lidhur me rrjetin.

rreziku eshte atehere kur sa me I gjate eshte qendrimi ne inernet aq te medha jane shancet qe dikush te futet ne sistemin tone.sot ka nje osion mbrojtje me firewall I cili mund te ofroj filtriim te paketave hyrse

POTS /PSTN(plain old telephone service /public switched telephone network)

Mjetet më të popullarizuara të lidhura me internet ose një rrjet të largët mund të jetë ende i mirë linjë vjetër telefoni dhe modemi.

Qasje në internet përmes një sistem telefoni kërkon dy gjëra: një modem dhe një lidhje dial-up llogari qasje përmes një ISP. Modems janë pajisje që konvertohet sinjalet digjitale të gjeneruara nga një sistem kompjuterik në sinjale analog që mund të udhëtojnë nëpër një linjë telefonike.

Një kompjuter mund të ketë ose një modem i brendshëm ose i jashtëm. Modems jashtme priren të jenë më pak problematike për të instaluar dhe troubleshoot sepse ata nuk kërkojnë rikonfigurimin e sistemit të presë.

Modems brendshme të përdorni një nga detyrat e portit serial, që është një port COM) dhe prandaj duhet të mos konfiguruar në konflikt me pajisje të tjera.