BENCHMARKİNG (KIYASLAMA) TEKNİĞİ

Arş. Gör. FARUK YÜKSEL

1. Benchmarking Kavramı ve Tanımı

Japonlardaki “danatsu” kavramı, benchmarking (kıyaslama) ile benzer anlama yani “iyinin en iyisi olmaya çabalamak” anlamına gelmektedir.

2. Benchmarking Kavramının Önemi ve Tarihsel Gelişimi

Benchmarking tekniğinin sistematik bir şekilde uygulanması önce “Xerox” firmasında çalışan ve benchmarking tekniğinin öncüsü olarak görülen R. Camp tarafından organizasyonel performansın arttırılması amacı ile önerilmiştir.

Benchmarking faaliyetleri 1980’li yıllarla birlikte Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1990’lı yıllarla birlikte Avrupa’da ve son yıllarda da Türkiye’de uygulanmaya başlamıştır .

3. Benchmarking Kavramının Amacı ve Yararları

Müşteri ihtiyaçlarının karşılanması için düzeltici yöntemler belirlenmesi,

Yaratıcı fikirlerin düşük maliyetle ortaya çıkarılması,

Organizasyonların kuvvetli ve zayıf yönlerinin belirlenmesi,

Sürekli iyileşme çalışmalarının özendirilmesi.

4. Benchmarking Kavramının Türleri

A) Seçilen Ortağa Göre BenchmarkingB) İşletmenin Odaklandığı Noktaya Göre BenchmarkingC) İlişkinin Amacına Göre Benchmarking

4.1. Seçilen Ortağa Göre Benchmarking Türleri

4.1.1 İşletme İçi BenchmarkingLiteratürde “internal benchmarking” olarak adlandırılan bu tür kıyaslamada bir işletmenin belirli bir bölümünde var olan iş süreçlerinin aynı işletmenin diğer bölümlerindeki iş süreçlerinden daha yüksek performansa sahip olduğu varsayımı vardır.

4.1.2. İşletme Dışı (Sektörel) Benchmarking

Çalışma, rakiplerin ürün, süreç ve iş alanında ulaştığı sonuçlar hakkında belirli bilgilerin elde edilmesi ve bunları kendi işletmesindekilerle karşılaştırmayı kapsamaktadır.

4.1.3. Sektör Dışı Benchmarking

Aynı hizmet kolunda olmayan ancak üretim süreçleri benzerlik gösteren kuruluşların işlemleri, fonksiyonları ve süreçleri analiz edilir ve tespit edilen en iyi uygulamalar örgüte uyarlanmaya çalışılır.

4.1.4 Jenerik (Genel) Benchmarking

Jenerik benchmarking, örgütün, endüstrinin en iyisine bakılmaksızın, süreçleri en iyi uygulayan işletmelerle kıyaslanmasıdır.

4.1.5. Küresel Benchmarking

Küresel benchmarking, ülke sınırları dışındaki bir örgüt ile yapılan benchmarking türüdür.

4.2. İşletmenin Odaklandığı Noktaya Göre Benchmarking

Türleri4.2.1. Fonksiyonel Benchmarking

Bu tür benchmarking çalışmasına fonksiyonel denilmesinin amacı; ilgi alanının; üretim, pazarlama, mühendislik veya insan kaynakları gibi fonksiyonel alanlardaki belirli iş faaliyetlerinin olmasıdır.

4.2.2. Süreç Benchmarkingi

Süreç benchmarkingi, bir örgütün kendi süreçlerinin sistematik olarak diğer örgütlerle karşılaştırılmasına ve bu süreçlere ilişkin en iyi uygulamaların belirlenerek, onlara ulaşılması için gerekli değişikliklerin yapılmasına yönelik faaliyetler bütünüdür.

4.2.3. Örgütsel Performansa Dayalı Benchmarking

Temelini, ürünleri yada hizmetleri rakip firmaların performansı ile karşılaştırarak aradaki performans açığının tespit edilip, en iyi performans düzeyine nasıl ulaşılabileceğine ilişkin çalışmalar oluşturmaktadır.

4.3. İlişkinin Amacına Göre Benchmarking4.3.1. Stratejik Benchmarking

Stratejik benchmarking faaliyet gösterdiği alanda başarılı uygulamalarıyla tanınan ve liderliğe ulaşmış örgütlerin, bu başarılarının altında yatan stratejiyi ortaya çıkarma temeline dayanmaktadır.

4.3.2. Rekabetçi Benchmarking

Bu yöntemde, aynı hizmet kolunda rekabet eden işletmeler ile kıyaslamalar yapılarak “en iyi uygulamalar” tespit edilir ve örgüte uyarlanmaya çalışılır.

4.3.3. İşbirliğine Dayalı Benchmarking

Literatürde “cooperative benchmarking” olarak yer alan bu türdeki bilgi alışverişi, firmanın sınıfında en iyi olan (best-in class) firmalara ulaşarak, onlardan kendisini geliştirmek istediği alanda, bu firmaların bilgilerini paylaşmaya istekli olup olmadıklarını sorması ile başlar.

5. Benchmarking Süreciİşletmelerin zayıf yönlerini tespit ederek, bu konuda sektör içi veya sektör dışında en iyi olan işletmeleri belirlemeleri, bir benchmarking takımı oluşturup hedef şirketi/şirketleri (oteli/otelleri) ziyaret ederek öğrenme sürecini başlatmaları, edinilen bilgileri kendi faaliyetlerine uyarlayarak sonuçları değerlendirmeleri ve nihayet ana uygulamalara geçmeleri şeklinde gerçekleşir.

5.1. Planlama Aşaması

Başarılı bir benchmarking uygulaması için başarılı bir planlama yapılması gerekmektedir.

5.1.1. Benchmarking Takımının Oluşturulması

Benchmarking çalışmalarının başarısı, büyük ölçüde ekip çalışmasının etkinliğine bağlıdır.Benchmarking uygulamalarını yürütecek takım üyelerinin bazı özelliklere sahip olması da gerekir: Kıyaslama konusunda bilgi

sahibi olması, Yaratıcı ve esnek olması, İletişim yeteneği olması, Uygulamalara zaman

ayırabilmesi ve bu konuda istekli olması.

5.1.2. Benchmarking Ortaklarının Belirlenmesi

Bir ortağı seçme yaklaşımı, neyin benchmark edilebileceğinin açık bir tanımı ile başlamalıdır. Çoğu benchmarking faaliyetinin amacı “en iyi”den öğrenmek olduğundan, önce en iyi uygulamayı bulmak gerekir.

5.1.3. Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi

Bilgi toplama yönteminin seçimi önem taşımaktadır. Bunlar; telefon görüşmeleri, ziyaretler, anketler, yayınlar, arşiv araştırmaları vb. dir. Bu yöntemlerden hangilerinin kullanılacağı zaman sınırlamalarına, maddi sınırlamalara, tecrübeye ve bilgi toplama felsefemize bağlıdır.

5.2. Veri Toplama ve Veri Analizi5.2.1. Kıyaslama Ortağı ile

Anlaşma/Sözleşme İmzalanması

Bu aşamada benchmarking ortakları ile ilişki kurulur ve kesinleştirilmiş bir protokole göre bilgiler toplanır. Daha sonra analiz edilmek üzere özetlenir.

5.3. Uygulama ve Kontrol Aşaması5.3.1. Eylem Planını Uygulama

Benchmarking uygulamasını hayata geçirmeden önce belirlenen hedeflere ulaşmak için hangi eylemlerin, hangi sırada, kim tarafından, hangi zaman diliminde yapılması gerektiğini içeren bir uygulama planı hazırlanmalıdır.Benchmarking yaklaşımının dinamik bir özellik taşıması nedeni ile, uygulama sonuçlarının sürekli olarak gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Sonuçİşletme, benchmarking uygulamasına geçiş yapma eğilimi gösterdiğinde, ilk olarak kendi iç dinamiklerini göz önünde bulundurmalıdır. Böylece; hangi benchmarking uygulamasını hangi ekiple ve nasıl bir süreç izleyerek gerçekleştirmesi gerektiği konusunda daha etkili adımlar atabilir.

İlginiz ve Sabrınız İçin Teşekkürler…