BİLGİ SİSTEM GELİŞTİRME YAKLAŞIMLARI

SİSTEM ANALİZİ2016

Organizasyonlarda Bilgi Sistemlerinin Kurulması Ya Da Yenilenmesinin Nedenleri

Gelişen teknoloji, önceleri saklanması ve işlenmesi ekonomik olmayan bilgilerin işlenmesi maliyetlerinin önemli ölçüde düşmesine neden olmaktadır.

Organizasyonun büyümesi ve sisteme yeni bilgi türlerinin katılması da bilgi işlem talebinin artmasına neden olmaktadır. Bu durum, var olan bilgi sistemi ihtiyaçlarının karşılanmasında yetersiz kalmasına neden olabilir.

Eskiyen teknolojinin, işletme maliyetlerinin yüksek kalması ve benzer işlemlerin yeni teknolojiyle daha ucuza yapılabilir olması.

Var olan bilgi sisteminin yenilenmesi ihtiyacı, örgütün ya da teknolojinin gelişmesiyle ilgili olmaksızın, yasalar ya da yönetmeliklerdeki değişmeler sonucu ortaya çıkabilmektedir.

Bilgi Sistemlerinin Geliştirilmesinde Kullanılan Yaklaşımlar

Sistem geliştirme hayat çevirimi Prototipleme Uygulama yazılım paketleri yaklaşımı Son kullanıcı geliştirme yaklaşımı CASE Nesne yönelimli yaklaşım Karma yaklaşım

Sistem Geliştirme Hayat Çevrimi (SGHÇ)

Bu yaklaşım, sistemin geliştirilmesine adım adım yaklaşımıdır. En eski bilgi sistemi geliştirme yaklaşımıdır. Orta ya da büyük karmaşık sistem projeleri için günümüzde halen

kullanılmaktadır. 5 ana safhaya ayrılmaktadır:

• Planlama • Analiz • Tasarım • Yürütme • Kullanım

SGHÇ Yaklaşımının Kullanım Nedenleri

Büyük bilgi sistemlerinin geliştirilmesi 1-2 veya daha fazla yılı gerektirmektedir.

SGHÇ kullanmayan proje grupları, sistem geliştirme boyunca önemli tasarım faktörlerini gözden kaçırmakta ve dokümantasyonu ihmal etmektedirler.

SGHÇ’nin Sakıncaları

Prosesin çok fazla zaman alması Maliyetli olması Çok fazla dokümantasyon

Hayat Çevirimi Yönetimi• Üst yönetimin sorumluluğu: Sistem stratejik değere sahipse ve tüm

organizasyonu etkiliyorsa başkan ya da üst yönetim komitesi; sistem dar ve operasyonel odaklanma varsa daha alt seviye yöneticiler liderlik yapabileceklerdir.

• YBS idare komitesi: Çoğu firmada tüm sistem projelerini yönetme sorumluluğunda bulunan üst yönetim komitesinin altında özel bir komitedir. Üst yönetici bu komitenin her zaman daimi üyesidir.

• Proje liderliği: İş detaylarıyla doğrudan proje takımlarıyla ilgilenmektedir.

Bilgi Sistemi Uzmanları

Bilgisayara dayalı sistemlerin geliştirilmesi ve bakımından sorumlu olan işletme çalışanları, bilgi sistemi uzmanları olarak isimlendirilir:

Sistem analisti Veritabanı yöneticileri Ağ uzmanları Programcılar Operatörler

Planlama Safhası

Problemin farkına varılması Problemin tanımlanması Sistem amaçlarının kurulması Sistem kısıtlarının tanımlanması Fizibilite çalışması

Teknik fizibilite Operasyonel fizibilite Çizelgeleme fizibilite Ekonomik fizibilite

Sistem çalışma teklifi hazırlama Çalışma projesinin onayı ve reddi

Önerilen sistem amaçları sağlayacak mı? Önerilen çalışma projesi, sistemlerin analizini yürütmenin en iyi yolu mu?

Bir kontrol mekanizması kurma

Fizibilite Çalışması

Arzu edilen amaçlara ulaşılması için sistem yeteneğini etkileyecek ana faktörlere özet bir bakıştır.

Mevcut projenin, işletmenin sahip olduğu kaynak ve kısıtlar dikkate alınarak, çözümünün uygun olup olmadığının belirlenmesidir.

Fizibilite çalışması 4 fizibilite boyutunun dikkate alınması gereklidir: Teknik fizibilite Çizelgeleme fizibilite Operasyonel fizibilite Ekonomik fizibilite

Teknik Fizibilite Bu sistemi oluşturmak için gerekli teknolojiye sahip miyiz? Mevcut teknoloji ile bu sistemi oluşturmak mümkün olabilir mi?

Çizelgeleme Fizibilite Konulan zaman kısıtları içerisinde sistemi yürütmek mümkün olacak

mı?

Operasyonel Fizibilite

Önerilen sistem organizasyonun faaliyet tarzına uygun mu? Önerilen sistem geliştirildikten sonra işleyecek mi? Kullanıcının negatif direnci olabilir mi? Önerilen sistemin performansı öncekinden daha düşük olabilir

mi? Yönetimin desteği nasıl olacaktır?

Ekonomik Fizibilite

Firmanın sistemi kurmada bütçesinin yetip yetmeyeceği, Önerilen sistemin tahmini fayda ve maliyetleri;

Somut faydalar, parasal tasarruf ya da kazançtır. Soyut faydaların miktarla eşleştirilmesi zordur. Soyut maliyetler, çalışanların sistemden memnuniyetsizliği, yeni sisteme

alışamamaları sonucu oluşan maliyetlerdir

Analiz Aşaması

Bir sistemin tasarlanması amacıyla mevcut sistemin incelenmesidir.

Amaç, mevcut sistemin ne yapmakta olduğu, önerilen sistemin ne yapması gerektiğinin belirlenmesidir.

İhtiyaçların belirlendiği safhadır. VAD’lar, bilgi akışlarının anlaşılması bakımından önemli

bir araç olarak kullanılmaktadır.

Analiz Aşaması

Sistem çalışmasının duyurulması Proje takımının oluşturulması Bilgi ihtiyaçlarının tanımlanması

i. Kişisel görüşlerii. Gözlemler iii. Kayıt taramaları iv. Anketlerv. Müşterek uygulama tasarımı vi. İş süreçlerinin yeniden yapılandırılması

Sistem performans kriterini tanımlama Tasarım teklifinin hazırlanması Tasarım projesinin onayı/reddi

i – iv arası Geleneksel, v modern vi radikal yöntemlerOlarak bilinmektedir.

Tasarım Safhası• Önerilen sistemin önerilen işleri NASIL

yapabileceğinin ya da bu işleri sistemin yapabilmesi için NASIL tasarlanması gerektiği cevaplanmalıdır.

• Sistem tasarımı mevcut sistem eksikliklerini ortadan kaldırma ve işletmeyi amaçlarına ulaştıracak yeni sistemin ihtiyaç duyacağı proses ve verilerin belirlenmesidir.

NASIL?

NASIL?

NASI

L?

Tasarım Safhası

Ayrıntılı sistem tasarımının hazırlanması i. Çıktı tasarımı

ii. Girdi tasarımı

iii. İşleme tasarımı

iv. Dosya ve veritabanı tasarımı

v. Kullanıcı arayüzü tasarımı

Alternatif sistem konfigürasyonlarının tanımlanması, değerlendirilmesi ve seçimi

Yürütme teklifinin hazırlanması Sistem yürütmenin onayı/reddi

Stok

yönetim

sistemi

diyalog

şeması

Yürütme Safhası Çalışan bir sistem üreten fiziksel ve kavramsal kaynakların temin edilmesi ve sistemle bütünleştirilmesidir. Yürütmenin planlanması Donanım kaynaklarının sağlanması Yazılım kaynaklarının sağlanması Veritabanının hazırlanması Fiziksel kolaylıkların hazırlanması

Yürütmenin duyurulması Katılımcıların ve kullanıcıların eğitimi

Geçiş teklifinin hazırlanması Yeni sisteme geçişin onayı/reddi Yeni sisteme geçiş

Dört Temel Geçiş Yaklaşımı Bulunmaktadır. Bunlar: • Doğrudan geçiş • Paralel geçiş • Safhalı geçiş • Pilot geçiş

Kullanım Safhası

Geçişten sonra firmanın değişen ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sistemde değişiklikler yapılacaktır:

Sistemi kullanma Sistemin denetimi Sistem bakımı Yeniden tasarlama teklifinin hazırlanması Sistemin yeniden tasarlanmasının onay/reddi

Sistemin Denetimi

Sistemin önceden belirtilen amaçları gerçekleştirip gerçekleştirmediği incelenmelidir.

Yürütme sonrası değerlendirme olarak bilinmektedir. Değerlendirmeye, geçişten 3-6 ay sonra başlaması önerilmektedir. Bu

bekleme periyodu; Kullanıcının kabullenme yönünde direnci Kaygılar Öğrenme eğrisi gibi

faktörlerin durgunlaşmasına imkan vermektedir.

Bu proses, sistem kullanımı devam ettiği sürece yılda bir kez yapılmalıdır

Sistemin Bakımı Müşteri ihtiyaçlarının değişmesi, teknolojik ve bilimsel gelişmeler gibi nedenler sistemde değişiklik ihtiyacını da beraberinde getirmektedir.

Sistem bakımı üç nedenden dolayı yapılmaktadır:i. Hataların düzeltilmesi

ii. Geçerli, (güncel) bir sistemin sağlanması

iii. Sistemlerin iyileştirilmesi

SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER...

M.ÖMER BULAKÇIBAŞI

FATİH KARA

OKAN UYKULU