Худалдан борлуулах ажиллагааны үндсэн асуудал

Бэлтгэсэн: М. Долгор

Сэдвийн агуулга:

• Худалдаа гэж юу вэ?• Худалдаа үйлчилгээний салбарын үүсэл,

хөгжил• Худалдан борлуулах ажиллагааны бүтэц• Худалдан борлуулах ажиллагааны үндсэн

асуудлууд

Худалдаа гэж юу вэ? Солилцоогоор дамжуулан  хүмүүсийн хэрэгцээг хангахад  чиглэгдсэн хүний үйл  ажиллагааны зохион байгуулалттай хэлбэр юм.Энэ нь материаллаг үнэт зүйлс болон үйлчилгээ нийлүүлэх, техник үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон онолын ойлголт юм. Улсын орнуудын хооронд шинжлэх ухаан техникийн болон хамтын ажиллагааны үр дүнг худалдаа хийх замаар бараа, үйлчилгээний хэлбэрээр нийлүүлэхэд худалдааны агуулга оршиж байдаг.

Худалдаа, үйлчилгээний салбарын үүсэл хөгжил

Монгол оронд  1921 онд Ардын хувьсгал ялсаны дараагаар Монголын худалдааны анхны байгууллага болох Монгол ардын харилцан туслалцах хоршооны хэлтэсийг Сангийн яамны харьяанд байгуулсанаар үндэсний худалдааны салбар үүссэн гэж үздэг.

Монгол – Зөвлөлтийн Засгийн газруудын хооронд Худалдааны анхны хэлэлцээрийг 1923 онд байгуулагдаж, хоёр орны барааны эргэлтийг нэмэгдүүлэх, барааг гаалийн хориггүй  оруулж, гаргах, худалдааны төлөөлөгчдийг харилцан суулгах зэрэг тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэсэн байна.

Худалдан борлуулах үйл ажиллагааны бүтэц:

• Зах зээлээ судлах • Бараа үйлдвэрлэх• Бараа үйлчилгээг цэгт байршуулах• Бараа үйлчилгээг бусдад таниулах /PR, реклам,

сурталчилгаа/• Үзэсгэлэн яармаг худалдаа• Сургалт семнар зохион байгуулах• Бараа үйчилгээг худалдан авсны дараах сэтгэгдэл,

хариу үйлдэл

Бараа үйлчилгээг бусдад таниулах /PR, реклам, сурталчилгаа/• Реклам сурталчилгааны гол зорилго нь

худалдан авагчдын сэтгэл зүйд нөлөөлж тэдний анхаарлыг сурталчилж буй бараа үйлчилгээндээ хандуулж эрэлтийг урамшуулан дэмжих явдал юм.

Бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, худалдааны компанийн талаар тодорхой түвшний мэдлэгийг хэрэглэгчдэд төлөвшүүлэх

Бараа бүтээгдэхүүн \үйлчилгээ\- ийг хэрэглэгчид худалдан авснаар ашигтай болон хэрэгтэй болохыг ойлгуулах

Компанийн \борлуултын менежер худалдагч\, худалдааны болон брэндийн тааламжтай имиджийг худалдан авагч болон ажил хэрэгч түншүүддээ бий болгох

Бараа бүтээгдэхүүн ба үйлчилгээний борлуулалтанд түлхэц өгч ашиг олох

Компани ба түүний бараа бүтээгдэхүүн \үйлчилгээний\ талаар хэрэглэгчдэд үе үе тогтмол сануулах

Монголын хуулийн байгууллагын үйлчлүүлэгчдэд таниулах үйл ажиллагаа

• Давуу тал: • Хэрэглэгчдэд үнэ төлбөргүй анхан

шатны мэдлэг олгох• Өөрсдийн үйл ажиллагаа, чиглэлийг

таниулах• Хэрэглэгчдээ танин мэдэх боломж• Зах зээлийг судлах• Туршлага хуримтлуулах• Бизнесийн байгууллагын хүсэлтээр

хууль зүйн сургалт явуулах • Сул тал:• 2жилд нэг л удаа өдөрлөг зохиох нь

учир дутагдалтай• Албан байгууллага, бизнес эрхлэгчдэд

зориулсан сургалт байдаггүй• Сургалтыг зөвхөн хэрэглэгчдийн

хүсэлтээр явуулах • Үзэсгэлэн яармагийг тогтмол тогтсон

сард явуулдаггүй

Худалдан борлуулах ажиллагааны бүтэц, үндсэн асуудлууд

• Хэрэглэгчийн бараа үйлчилгээ худалдан авах зан төлөвт аливаа бараа үйлчигээг худалдан авах эдэг нь хэрэглэгчийн сэтгэл ззүйн ямар нэгэн өдөөгч хүчин зүйл нөлөөлдөг болохыг харж болно.

БарааҮнэ

Чанар

Худалдан авах

шийдвэр гарна.

Хэрэглэгчийн худалдан авалтанд нөлөөлөгч хүчин зүйлс:

• Эх сурвалж• Маркетингийн удирдлагын систем • Үйлчилгээний байгууллагын туршлага• Орчин• Үнэ• Бараа, үйлчилгээ авсны дараахь сэтгэгдэл...

Франчайзингийн тухай ойлголт, хууль эрх зүйн орчин

• Франчайзинг гэдэг нь бусдын эзэмшиж байгаа бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний брендийг ашиглан зах зээлд бизнесээ хамгийн түргэн хугацаанд өргөжүүлэх боломжтой эрсдэл багатай бизнесийн систем юм.

Франчайз нь 1800-аад оны эхэн үеэс үүсэлтэй 1950-аад оноос хойш маш эрчимтэй хөгжсөн 1980 он бол франчайзингийн өсөлтийн оргил үе 1995 онд ОХУ “Иргэний хууль”-ндаа Франчайзингийг хуульчилж

өгсөн. Канад, Бразил (1994), Австрали (1998) 2002 онд Монгол улс шинэ хуулиндаа Франчайзингийн систем,

Франчайзын гэрээг тусгаж өгсөн бөгөөд Франчайзинг үүсэх эх үндэс болсон.

1.

Ерөнхийдөө компаниуд 3 гол шалтгаанаар франчайзингийг бизнесээ тэлэх арга гэж

сонгодог:

Мөнгө

Цаг хугацаа

ХүмүүсФранчайзор• Бизнесээ өргөжүүлэхэд их хэмжээний

хөрөнгө шаардлагагүй• Хүний нөөцөд их хэмжээний хөрөнгө

оруулалт хийх шаардлагагүй• Франчайзор бизнесээ өргөжүүлэх

шинэлэг санааг олж харах боломжтой• Хамгийн итгэлтэй, үнэнч

хамтрагчидтай хамтран ажилладаг• Бүтээгдэхүүн үйлчилгээг илүү олон

газар, олон хэрэглэгчидэд хүргэх боломжтой

Франчизее• Ашигтай ажиллах боломж өндөр• Аль хэдийн байр сууриа олсон бизнесийн

амжилтийг илүү нэмэгдүүлэх боломжтой• Франчайзингийг худалдан авахын өмнө ямар

нэг тусгай арга барил шаардахгүй• Франчайзор зааварчилгаа, туслалцаа үзүүлдэг

учир байр сууриа олоход дөхөм• Цаг хугацаа хэмнэнэ

Хавсралт:• http://www.ama.org.mn/Contact монголын

өмгөөлөгчдийн холбоо• http://www.supremecourt.mn/ улсын дээд шүүх• http://www.1212.mn/ • e-book.must.edu.mn/lecture/show/id/1398 • blog.gogo.mn/read/entry327148 • http://moncollection.blogspot.com/ • www.slideshare.net

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа