Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал

www.gelegjamts.blogspot.com/2009

Макро Эдийн Засаг хичээлБагш: А.Гэлэгжамц

4

Эдийн засгийн ухааныг судлаж буй зүйлээс нь

хамааруулан

Микро эдийн засгийн ухаан

Макро эдийн засгийн ухаан


5

Микро эдийн засаг

Микро эдийн засаг нь эдийн засгийн тогтолцоог бүрдүүлэгч өрх гэр, аж

ахуй нэгжийн түвшин дэх эдийн засгийн зүй

тогтлуудыг судалдаг.www.gelegjamts.blogspot.com/2009

6

Бүтээгдэхүүн орлогын загвар

Аж ахуй нэгж Өрх гэр

Хүчин зүйлийнЗах зээл

Бүтээгдэхүүн Үйлчилгээний

Зах зээл

Зардал, төлбөрОрлого

Цалин, хүү, төлбөр гэх мэт

Орлого

Бүт/үйлч нийлүүлэх

Бүт/үйлч худалдан авна

Хөдөлмөр, газар, капитал, г.

м

Үйлдвэрлэлд оруулах

Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний урсгал

Мөнгөний урсгалОрлого=Зарлага

www.gelegjamts.blogspot.com/

Энх-Орчлон дээд сургууль

2009

7

Макро эдийн засаг

Улс орны эдийн засгийнхөгжил, үйлдвэрлэсэнбүтээгдэхүүнийхэмжээ, орлого, зарлага, ажилэрхлэлтийнтүвшин, инфляци, засгийн газрынорлого, зарлага, мөнгө, зээлийнасуудал зэргээр нийт эдийн засгийгсудалдаг шинжлэх ухааныг макроэдийн засгийн шинжлэх ухаан гэжwww.gelegjamts.blogspot.com/2009

1

3

6

5

4

2

Хөрөнгө оруулагч

ТӨР

Пүүс(дотоодынүйлдвэрлэл)

Хэрэглэгч

Санхүүгийн сиситем

Эдийн засагДэлхийн

Макро эдийн засгийн загвар

2009 http://www.gelegjamts.blogspot.com/ 9

10

Микро болон макро эдийн засгийн ялгаа


11

Макро ЭЗ ухааны судлах зүйл

1. Эдийн засгийн тогтолцооны түвшин дэхэдийн засгийн юмс, үзэгдэл, үйлявцуудын дотоод мөн чанарыг судлана.

•Ханш уналт•Ажилгүйдэл•Санхүү, зээлийн бодлого•Нийт эрэлт, нийлүүлэлт•Хэрэглээ хуримтлал•Эдийн засгийн өсөлт гэх мэт...


12

Үргэлжлэл... Макро ЭЗ ухааны судлах зүйл

2.Эдийн засгийн зүй тогтолууд буюушалтгаант үр дагавар, холбоохамаарлуудыг судлана.

Инфляци ЦалинЭдийн засгийн юмс, үзэгдэл, үйл явцууд ньхоорондоо нягт холбоотой, харилцаншүтэлцээтэй, нэг нь нөгөөгөөсөө хамаарсаншинжтэй байдаг. Өөрөөр хэлбэл нэг ньөөрчлөгдөхөд нөгөө нь түүнийгээ даганөөрчлөгдөж байдаг жамтай. Энэ хамаарлыг эдийнзасгийн хууль буюу зүй тогтол гэж нэрлэнэ.


14


14

Инфляци Хэрэглээ

Хөрөнгө оруулалт

Зээлийн хүүгийн бууралт

Ажил эрхлэлт

Бүтээн байгуулалт

Чинээлэг амьдрал

Эдийн засгийн өсөлт

3. Макро эдийн засгийн үзэгдэл, үйлявцуудад нөлөөлөх хүчин зүйлүүдийннөлөөллийг судлана.

2009

15


Эдийн засгийн тогтвортой, өндөр хурдацтайөсөлтийг хэрхэн яаж хангах, эдийн засгийннийт нөөцүүд түүний доторкапитал, газар, хөдөлмөр, санхүүгийннөөцүүдийг нийт эдийн засгийн хэмжээндхэрхэн яаж бүрэн дүүрэн ашиглах, бараатаваарын болон мөнгөний зах зээлийнхоорондын болон эдийн засгийн гадаад, дотоодтэнцвэрүүдийг хэрхэн яаж хангах зэрэг ньмакро эдийн засгийн онолын судлах үндсэнасуудлууд юм. www.gelegjamts.blogspot.com/2009

16

Макро ЭЗ онолын асуудлууд

Дээрхийг нэгтгэн дүгнэвэл Макро эдийн засгийнонолын хүрээнд дараах асуудлуудыг ерөнхийбайдлаар, бүхэлд нь судалдаг. Үүнд:

Эдийн засгийн өсөлтАжилгүйдэл ИнфляциГадаад худалдааМөнгө, зээлийн асуудал


17

МУ-ын Эдийн засгийн өсөлт, %


19

МУ-ын Ажилгүйдлийн түвшин, %


20

МУ-ын Инфляцийн түвшин, %


21

МУ-ын Гадаад худалдааны тэнцэл


22

1-р баг эдийн засгийн өсөлт

2-р баг инфляци3-р баг ажилгүйдэл4-р баг гадаад худалдаа


24

Макро ЭЗ ухааны судласнаар•Эдийн засгийг бүхэлд нь судалдаг тул эдийн засгийн тогтолцооныбүтэц, оршин тогтнож буй зарчмыг судлаж мэдэх болно.

•Зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийг нийтэд нь нийлмэл байдлаарсудалдаг тул таваарын ба мөнгөний зах зээл дэх нийт эрэлтнийлүүлэлтийн зүй тогтлуудыг танин мэдэх болно.

•Нийт эдийн засгийн хэмжээнд шинээр бүтээгдсэн орлого хэрхэнхуваарилагддаг, орлого зарлагын тэнцвэр хэрхэн хангагддаг, эдийнзасгийн өсөлт хөгжил хэрхэн явагдаж байдаг зүй тогтлуудыг судлажтанин мэдэх болно.

•Эдийн засгийн хэмжээнд үүсэх үр дагаваруудыг шинжлэх, танинмэдэх, шийдвэр гаргах болно.

•Эдийн засгийн гадаад харилцаа, гадаад, дотоод тэнцвэр, түүний зүйтогтлыг танин мэднэ.

•Зөвхөн эдийн засгийн макро түвшинд төдийгүй микро түвшинд чүнэн зөв шийдвэр гаргах боломжтой, чадвартай болох юм.


25

Макро ЭЗ үндсэн зорилтууд

Үнийн түвшин, валютын ханшийг тогтворжуулж бүхэлд нь эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангана.Эдийн засгийн нөөцүүд түүний дотор хөдөлмөрийн нөөцийг бүрэн ашиглахЭдийн засгийн дотоод, гадаад тэнцвэрийг хангахЭдийн засгийн өндөр хурдацтай өсөлтийг хангах


26

Макро ЭЗ-ийн онолын үндсэн урсгал, үзэл баримтлалууд

СОНГОДОГ ОНОЛ: энэ онолнь 1770-аад оны дунд үеэсүүссэн бөгөөд гол төлөөлөгчнь Английн эдийн засагчАдам Смит, Давид Рикардонар юм. Сонгодог онолын голүндсэн үзэл санаа нь:Адам СМИТ

(1723-1790) Давид Рикардо

Эдийн засаг нь үл үзэгдэгч гар буюу захзээлийн механизм болох бараа бүтээгдэхүүнийүнэ, зээлийн хүү, цалин зэргээр зохицуулагдана.


27

Үнэ, зээлийн хүү, цалингийн өөрчлөлтүүд ньхэрэглэгч, пүүсүүдийн ямар шийдвэр гаргахталаар дохио өгч байдаг.


СОНГОДОГ ОНОЛ: энэ онолнь 1770-аад оны дунд үеэсүүссэн бөгөөд гол төлөөлөгчнь Английн эдийн засагчАдам Смит, Давид Рикардонар юм. Сонгодог онолын голүндсэн үзэл санаа нь:Адам СМИТ



29

Үнэ, зээлийн хүү, цалингийн уяан, хатанбайдал нь төрийн оролцоогүйгээр эдийнзасгийг зохицуулж тэнд үүссэн сөрөгүзэгдлүүдийг шийдвэрлэж чадна гэж үздэг.


СОНГОДОГ ОНОЛ: энэ онолнь 1770-аад оны дундүеэсүүссэн бөгөөд гол төлөөлөгчнь Английн эдийн засагчАдам Смит, Давид Рикардонар юм. Сонгодог онолын голүндсэн үзэл санаа нь:Адам СМИТ



30

Үргэлжлэл...

КЕЙНСИЙН ОНОЛ: 1930-аад оны дундуурАнглийн нэрт эдийн засагч Джон МейнардКейнс өөрийн алдарт бүтээл “Хөдөлмөрбүрэн эрхлэлт ба хүү мөнгөний ерөнхийонол” гэсэн номондоо анх төрийнзохицуулалт бүхий зах зээлийн тогтолцооныонолын үндэслэлийг боловсруулан тавьсан.Джон Мейнард Кейнс

(1883-1946)

Уг онол нь: Үнэ, зээлийн хүү, цалин зэрэг нь удаанөөрчлөгддөг уян хатан бус шинжтэй тул зах зээлийг бүрэнзохицуулж чадахгүй. Иймээс ЗГ өөрийн зардал, татварынхэмжээг өөрчлөн нийт эрэлтэд нөлөөлөх замаар эдийнзасагт зохицуулалт хийх нь ихээхэн үр ашигтай гэж үздэг.Кейнсийн онол 1930-аад оны дунд үеээс 1970-аад он хүртэлнилээд давамгайлах шинжтэй байсан.


31


ШИНЭ СОНГОДОГ ОНОЛ: Энэ онол нь 70-аад онд үүсэн бөгөөд гол төлөөлөгчид ньМилтон Фридман, Роберт Барро, Роберт Лукаснар юм. Уг онол үнэ, Зээлийн хүү, цалин зэрэгнь уян хатан шинж чанартай хэдий ч эдийнзасгийн өөрчлөгдөж буй нөхцөл байдалд тэрбүр хурдан дасан зохицож чадахгүй ньмэдээллийн тархацын хурд, нийгмийн занзаншил зэрэгтэй холбоотой. Харин эдийнзасгийн субъектууд нь боломжтой бүхмэдээллийг ашиглан ирээдүйн талаар хамгийнзөв таамаглал гарган өөрчлөгдөж буй нөхцөлбайдалд дасан зохицож чаддаг. Иймээс төрэдийн засагт оролцох нь эдийн засгийнбайдлыг муутгана гэж үздэг.

Милтон Фридман

Роберт Лукас www.gelegjamts.blogspot.com/2009

32


ШИНЭ КЕЙНСИЙН ОНОЛ: 1980-аад онд үүссэнбөгөөд гол төлөөлөгчид нь Георги Акерлот, ГрегориМэнькю, Дэвид Ровер нар юм. Уг онол үзэхдэээдийн засгийн субъектууд өөрсдийн эрхашиг, сонирхолыг дагаж байдаг ч үнийнөөрчлөлттэй зохицон байхын тулд гаргах зардлууднь эргээд үнийн түвшинг уян хатан бус байдалдхүргэдэг. Иймээс үнийн механизм нь эдийн засгийнтэнцвэрт байдлыг хангаж, зохицуулж чадахгүй.Харин ч эдийн засгийн мөчлөгийн шалтгаанболдог. Ийм нөхцөлд төр эдийн засгийг үр ашигтайажиллуулах боломжтой гэж үздэг.


Ашигласан ном, сурах бичгийн жагсаалт

•Б. Сувд, Б.Алтанцэцэг “Экономикс”, 2000 он, Улаанбаатар хот•К.Р.Макконелл, С.Л.Брю “Экономикс”•П.Самуельсон, В.Нордхаус “Экономикс”•Б.Баярдаваа, Д.Гансүлд. “Макро экономикс”, 2005 он, Улаанбаатар хот•Н.Г.Мэнкью “ Макро эдийн засаг” 2005 он, УБ•З.Баярмаа, Б.Нарантунгалаг “Макро эдийн засаг” 2004 он, УБ•Марк Скаузэн “Эдийн засгийн ухаан эдүгээчлэгдсэн замнал” 2003 он, УБ•Р.Оросоо “Макро эдийн засаг” 2005 он, УБ•Р.Амаржаргал “Макро эдийн засгийн суурь” 2005 он, УБ•Д.Болдбаатар “Макро эдийн засгийн ухаан” 2006 он, УБ•Б.Баярдаваа “Эдийн засгийн онол” 2006 он, УБ•Peter Jochumzen “Essentials of Macroeconomics” •Stephanie Schmitt-Grohe Martin Uribe “International Macroeconomics” 2008 он•David A.Dilts “Introduction to Macroeconomics” 2006 он•Robert M. Kunst “Introduction to Macroeconomics” 2006 он•Antonio Mele “Lecture Notes in Financial Economics” 2009 он•John C.Driscoll “Lecture Notes in Macroeconomics” 2001 он•Martin Uribe “Lectures in Open Economy Macroeconomics” 2007 он•Brian Krauth “Macroeconomic Theory” 2004 он•Dirk Krueger “Macroeconomic Theory” 2004 он•David Andolfatto “Macroeconomic Theory and Policy” 2005 он•Гэх мэт ...

Technology

Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал