НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛбТЧДИИН ХУРЯВ|Я ЭЭЛЖИТ ХҮШ х ур а лд а а нМ р х э л й л ц э х а с у у д л ы г

х о р о о д о о р хэлэлцүүлбх ХУВААРЬ

№ ХорооХуралдах өдөр, цаг,

газар

Хэлэлцэх асуудал Танилцуулах албан тушаалтан

1]

Төсөв, санхүү эдийн засгийн

хороо,

Хууль зүй, төрийн

байгуулалтын хорооны

хамтарсан хурал

7 сарын 1 14.00 цаг Хангарьд ордны А танхим

-Нийс]пэлийн 2(014 оны төсөв| өөрчлөлт оруу- лах түхай

-НийсЛэлийн нутаг дэвсгфт газрыг худал/^ан авах болон нөхөх олговортойгоор эргүүлрн авах, солих журам

-Монгф наадам цог- цолборын Хүй долоон худагт олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуу^ахад мөрдөх журам,! арга кэмжээ зохион байгуугЦх үнэ тариф ратлах тухай

Н.Батаа /Нийслэлййн Засаг даргын орлогч!

С.Очирбат/Нийслэлийн Засаг даргын орлогч/

Н.Батаа/Нийслэлийн Зас^г даргын орлогч/

2. Нам, эвслийн бүлгийн хурал

Хурал дахь нам, эвслийн бүлгийн ахлагч нар бүлгийн хурлын товыг зарлаж, Бүлги^н хурлын ажлын алба хариуцан зохион байгуулна.

1 Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээЛжит ХҮШ хуралдаан 2014 оны 7 дугаар сарын 04-ны өдөр Хангарьд ордны 14 давхрын хуралдааны танхимд хуралдана.

ХУРЛЫН АЖЛЫН АЛБА

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН ДАРГА Д.БАТТУЛГА ТАНАА

МОНГОЛ УЛС НИЙСЛЭЛИЙН ЗЛСАГ ДАРГА

15160 Уяаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг,Их эзэн Чингис хааны нэрэмжит талбай 7,

Утас: 32-71-99. Факс: (976-11) 32-43-31,ЬМр:/Лллл/ш.и1аапЬаа1аг.тп .

т . м М м л я _ штанай___________ -ны №_____ /______ -т

Тогтоолын төсөл өргөн барих тухай

Монгол Улсын Төсвийн тухай хуулийн 64 дүгээр зүйлийн 64.1.2, 64.1.3 дахь

заалтын дагуу “Нийслэлийн 2013 оны төсвийн гүйцэтгэлийг батлах тухай”,

“Нийслэлийн 2014 оны төсөвт өөрчлөлт оруулах тухай” тогтоолын төслүүдийг

өргөн мэдүүлж байна.

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар хэлэлцүүлэн, баталж

өгнө үү.

Р-

11102000219!

Төсөл

2013 оны төсвийн гүйцэтгэлийг батлах тухай

Монгол улсын Төсвийн тухай хуулийн 64 дүгээр зүйлийн 64.1.3 дах заалтыг үндэслэн ТОГТООХ НЬ:

Нэг. Хотын шуудын 2013 оны орон нутгийн төсвийн орлогын гүйцэтгэлийг 369 тэрбум 617 сая 135,4 мянган төгрөгөөр.зарлагын гүйцэтгэлийг 291 тэрбум 887 сая394,1 мянган төгрөгөөр, үүнээс орон нутгийн хөгжпийн сангийн хөрөнгийн гүйцэтгэлийг 7 тэрбум 751 сая 337,7 мянган төгрөгөөр тус тус баталсугай.

Хоёр. Дүүргүүдэд олгосон 2013 оны санхүүгийн дэмжлэгийг 59 тэрбум 389 сая174,7 мянган төгрөгөөр баталсугай.

Гурав.Хотын шуудын тусгай шилжүүлгээр санхүүжигдэх төсөвт байгууллагуудын 2013 оны зарлагын гүйцэтгэлийг 5 тэрбум 56 сая 328,4 мянган төгрөгөөр баталсугай.

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН ДАРГА Д.БАТТУЛГА

Нийслэлийн Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2013 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан,

төсвийн гүйцэтгэлий!н танилцуулга

Нийслэлийн төсвийн Ерөнхийлөн захирапнийн 2013 оны аудитлагдсан санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан болон нийслэлийн 2013 оны төсвийн гүйцэтгэлийн талаар бүхэнд танилцуулья

1.Төсвийн еоөнхийпен захирагмийн санхүугийннэгтгэсэн тайлангийн талаар:

Нийслэлийн төсвийн Ерөнхийлөн захирагчийн 2013 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд нийт 763 байгуулага төсөл, арга хэмжээний тайлан нэгтгэгдсэн.Үүнд:

Төрийн сан 10, төсөвт байгууллага, төсөл арга хэмжээ 682 үүнээс орон нутгийн төсөь байгуулага 142, тусгай шилжүүлэгийн төсөвт байгууллагууд 540, төсөл сан 15, Орон нутгийн өмчит ҮГазар 56 байгууллагын тайлан тус тус нэгтгэгдсэн байна.

Улсын секгорын нягтлан бодох бүртгэлийн стандарт, Сангийн яам болон өмнөх жилийн санхүүгийн тайланд өгсөн аудитийн зөвлөмжийн дагуу санхүүгийн нэгтгэсэн тайланг бэлтгэн гаргаж хуулийн хугацаанд төрийн аудит хийлгэн дүгнэлт гаргуулан аудитын дүгнэлтийн хамт| Сангийн яаманд тушаалаа.

2013 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд дараах байгуулага болон арга хэмжээний зардлын тайлангууд шинээр нэмэгдсэн. Үүнд:

1.Монгол улсын орон нутгийн хөгжлийн сангаас нийслэлд олгосон 27,7 тэрбум төгрөгийн зарцуулалтыг хотын шууд болон дүүргүүдийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд тусгав.

2.Монгол улсын Төсвийн тухай хуулиар 2013 оноос эхлэн халамжийн арга хэмжээний зардал орон нутгийн төсөвт шилжин ирсэнтэй холбогдуулан халамжийн сангийн үйл ажиллагааны зардлыг дүүргүүдийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд тусгав.

3.Монгол улсын төсвийн тухай хуульд заасны дагуу салбарын 5 яамны харъяа тусгай шилжүүлгийн төсөвт байгууллагуудын 540 санхүүгийн тайланг шинээр хүлээн авч нэгтгэсэн

Эрүүл мэндийн сайдын багцаас тусгай шилжүүлгээр шилжин ирсэн дүүргүүдийн өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд нь “ББНөхөрлөл” гэсэн статустай байгаагаас шалтгаалан нийт 131 өрхийн эрүүл мэндийн төвийн хөрөнгө, өр төлбөрийг дүүргүүдийн санхүүгийн нэгггэсэн тайланд нэгтгээгүй болно.

Нийслэлийн төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2013 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлангаар 387,1 тэрбум төгрөгийн эргэлтийн хөрөнгөтэй үүнээс мөнгөн төгрөг 298,7 тэрбум төгрөг байна

Эргэлтийн хөрөнгийн 33,0 хувь буюу 128,0 тэрбум төгрөгийн эргэлтийн хөрөнгө нь орон нутгийн төсөвт байгууллагуудын эргэлтийн хөрөнгө эзэлж байна.

1оо1

Нийт зөрчлийн 49,1 хувийг буюу 17,2 тэрбум төгрөгийн зөрчил нь дүүргүүдийн харьяа байгууллагуудын зөрчил байна.

Авлагыг барагдуулах талаар тодорхрй. ажил зохион байгуулж ажилласныдүнд авлагуудыг барагдуулсан. Үүнд:

• Нийслэлийн хүн амын махны нөөц бэлтгэхэд зориулсан зээлээс 2,1 тэрбум төгрөгийн авлагыг бррагдуулсан.

• Чингэлтэй дүүрэг 16,1 сая төгрөгийн авлагыг шүүхийн шийдвэрээр хэрэгсэхгүй болгосон

• Сонгинохайрхан дүүрэг 3,1 сая төгрөгийн авлагыг шүүхийн шийдвэрээр хэрэгсэхгүй болгосныг үндэслэн санхүүгийн тайланд тусгасан.

Аудитын дүгнэлтээр зөрчилгүй санал дүгнэлт 52 байгууллага болон дүүргийн нэгтгэсэн тайлан, хязгаарлалттай дүгнэлт авсан 36 , сөрөг дүгнэлт авсан 2 байгуулага байна Үүнд:. Багануур тээвэр зохицуулалтын алба, Хан-уул яармаг ОНӨҮГазар байна.

Нийслэлийн төсвийн Ерөнхийлөн захирагчийн 2013 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд илэрсэн дээрх зөрчлүүдийн улмаас нийслэлийн Аудитын газраас “Хязгаарлалттай" дүгнэлт өгсөн. Төсвийн тухай хуулийн 8.9.4 -т заасны дагуу улаанбаатар.мп сайтад аудитлэгдсэн сахүүгийн тайланг тавьж олон нийтэд мэдээлсэн.

2.Төсвийн орлогын 2013 оны гуйцэтгэлийн талаар:

Монгол улсын засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр , Нийслэл дүүргийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөр, нийгэм эдийн засгийн зорилтыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд нийслэлийн татварын бааз суурь, өмнөх онуудын гүйцэтгэлд суурилан төлөвлөж , төсвийн| орлогын бааз суурийг өргөжүүлэх, татварын ногдуулалт, төлөлтөд тавих хяналтыг сайжруулж, татвар хураалтыг эрчимжүүлэх арга хэмжээнүүдийг үе шаттай хэрэгжүүлэн ажилласан

Батлагдсан төсвийн дагуу тусгай шилжүүлгээр 5 салбарын яамнаас 211, тэр бум төгрөгийн санхүүжилт авахаас 216,6 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт, орон нутгийн хөгжлийн сангаас 35,0 тэр бум төгрөгийн санхүүжилт авахаас 27,7 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авч ажиллаа:

Нийслэлийн төсвөөс дүүргүүдэд 59,4 тэрбум төгрөгийн санхүүгийн дэмжлэг олгож, төвлөрсөн төсөвт 15,4 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлэн төсвийн төлөвлөгөөг 100.0 хувь тустус биелүүлэв.

2013 онд нийслэлийн төсөвт 711,7 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлэхээр төлөвлөснөөс 727,7 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрч, төсвийн орлогын төлөвлөгөөг 16.0 тэрбум төгрөгөөр буюу 2,2 хувиар давуулан биелүүлсэн.

Төсвийн орлогын гүйцэтгэлийг бүтцээр нь задлан авч үзвэл 474,1 тэрбум төгрөг буюу 65,2 хувь нь хууль тогтоомжийн дагуу нийслэлийн төсөвт төвлөрөх татварын болон татварын бус орлогын эх үүсвэрээс, 253,6 тэрбум төгрөг буюу34,8 хувь нь тусламжийн орлого буюу улсын төсвөөс нийслэлд хуваарилах тусгай

хувь хэмжээг бодит байдалд нийцүүлэн үндэслэлтэй тогтоох чиглэлээр холбогдох яамдад удаа дараа хүсэлт тавьж хамтарсан уулзалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулсны үр дүнд Засгийн газрын 2013 фны 326, 327 дугаар тогтоолоор Усны экологи эдийн засгийн үнэлгээг шинэчлэн баталсан.

Усны төлбөрийн орлогын гүйцэтгэлийг хангах чиглэлээр Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар нийслэлийн хэмжээнд ус ашигласны төлбөрийн орлогыг хураах, холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах сарын эрчимжүүлсэн аянг зохион байгуулсан.

Нийслэлийн Хөрөнгө оруулалтын газраас нийслэлийн төсөвт төвлөрүүлэх ногдол ашгийн орлогын тасалдалтай холбоотойгоор ногдол ашгийн орлого 255,5 сая төгрөгөөр, мөн Нийслэлийн Авто замын газраас хариуцан нийслэлийн төсөвт төвлөрүүлэх төлбөртэй зогсоолын орлрго болон Нийтлэг үйлчилгээний Улаанбаатар нэгтгэлээс хариуцан төсөвт төвлөрүүлэх төлбөртэй зогсоолын орлогын тасалдалтай холбоотойгоор нийслэлийн авто зам ашигласны төлбөрийн орлого 131,6 сая төгрөгөөр тус тус тасарсан дүнтэй байна.

2013 онд 19131 татвар төлөгч иргэн^ 12 тэрбум 206,1 сая төгрөгийн хувь хүний орлогын албан татварын буцаан олголтыг олгосон нь 2012 онтой харьцуулахад 2 тэрбум 389,4 сая төгрөгөөр ^уюу 24,3 хувиар өссөн байна.

2013 онд авто тээвэр болон өөрөө явг|гч хэрэгслийн албан татварын орлого 16 тэрбум 787,5 сая төгрөгт хүрч, өмнөх онтбй харьцуулахад 15,2 хувиар буюу 2,2 тэрбум төгрөгөөр өссөн бол улсын тэмдэгтийн хураамжийн орлогоор нийслэлийн төсөвт 26 тэрбум 257,5 сая төгрөг төвлөрч 2012 оны гүйцэтгэлээс 1 тэрбум 130,8 сая төгрөгөөр буюу 4,5 хувиар, үл хөдлөх эдийн хөрөнгийн албан татвараар 23 тэрбум 569,4 сая төгрөг төвлөрч өмнөх оны дүнгээс 10,3 тэрбум төгрөгөөр буюу78,0 хувиар тус тус өссөн дүнтэй байна.

Газрын төлбөрийн орлогын ногдуулалт, төлөлтөд тавих хяналтыг сайжруулж, төлбөрийн орлогыг бүрэн хурааж авах ажлыг эрчимжүүлж, орлогын бааз суурийг өргөтгөх, өнгөрсөн онуудад үүсээд байсан дутуу төлөлтийн тодорхой хувийг барагдуулах зорилт дэвшүүлж, Нийслэлийн Засаг даргын 2013 оны А/307, А/309 дүгээр захирамжийн хэрэгжилтийг ханган ажилласны дүнд 2013 онд нийслэлийн төсөвт 49 тэрбум 205,7 сая төгрөгийн газрын төлбөр болон дуудлага худалдаа төсөл сонгон шалгаруулалтын ррлого төвлөрүүлсэн нь батлагдсан төлөвлөгөөнөөс 4 тэрбум 421,2 сая төгрөгрөр буюу 9,9 хувиар давж биелсэн байна.

Төсвийн орлогын бүрдүүлэлтийг хот, дүүргээр нь ангилан авч үзвэл хотын шуудын төсөвт 369.2 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрч, нийслэлийн төсвийн орлогын 78.0 хувийг, дүүргүүдийн төсөвт 104,9 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрч, нийслэлийн төсвийн 22.0 хувийгтус тус бүрдүүлсэн байна.

Нийслэлийн төсвийн орлогын 2013 оны гүйцэтгэл

/мянган төгрөгөөр/

№ Хот дүүрэг 2013 оны 2013 эны Биелэлт Дүндэзлэх

Дээрх үзлэг тооллогын үр дүнгээр, мөн Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2012 оны 5/16 дугаар тогтоолоор Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын хувь хэмжээг газрын үнэлгээний бүсчлэлтэй уялдуулан шаталсан байдлаар шинэчлэн тогтоож, 2013 оноос хүчин төгөлдөр мөрдөж эхэлснээр энэ төрлийн татварын орлого 2012 оны гүйцэтгэлтэй харьцуулахад 10,3 тэрбум төгрөгөөр буюу 78,0 хувиар өссөн дүнтэй байна.

Авто тээвэр болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татвараар 53449 автотээврийн хэрэгслийн 16,8 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлж ажилласан нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад 1|5,5 хувиар өссөн дүнтэй байна. Улсын бүртгэлийн газаас тээврийн хэрэгслийн дэлгэрэнгүй бүртгэлийг онлайнаар авдаг болсон, татварын албаны үйл ажиллагаанд тээврийн хэрэгслийн татвар төлөгчийн бүртгэл, ногдол төлөлтийн цогц програмыг нэвтрүүлж, вэб хандалттай болгосон нь татварын орлого нэмэгдэхэд, цаашлаад төсвийн орлогын төлөвлөгөөг ханган биелүүлэхэд чухал нөлөө үзүүлсэн.

Мөн нийслэлийн удирдлагаас Сангийн сайд, Татварын ерөнхий газарт хуулийн хэрэгжилтийг ханган, Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого хяналтын газраас ногдуулан улсын төсөвт төвлөрүүлж буй том татвар төлөгч аж ахуйн нэгж байгууллагуудын хүү торгуулийн орлогыг нийслэлийн төсөвт татан төвлөрүүлэх тухай хүсэлтийг удаа дараа тавьж, харилцан зөвшилцсөний үр дүнд нийслэлийн төсөвт 2 тэрбум 648,3 сая төгрөгийн эх үүсвэр шинээр бүрдүүлээд байна.

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2013 оны 10/40 дүгээр тогтоолоор рашаан ашигласны төлбөр болон нийслэлийн нутаг дэвсгэрт хайрга дайрга, хар шороо ашигласны төлбөрийг шинэчлэн тогтоож, мөрдөн ажилласнаар нийслэлийн төсөвт төвлөрөх түгээмэл тархацтай ашигт малтмал ашигласны төлбөрийн орлого болон рашаан ашигласны төлбөрийн орлогын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлсэн.

Нийслэлийн Засаг даргын 2013 оны А/307 болон А/309 дүгээр захирамжийн хэрэгжилтийг ханган газрын төлбөрийн орлогын ногдол, төлөлтийг сайжруулан, он дамжсан өрийг хураан барагдуулах ажлыг эрчимжүүлснээр нийслэлийн төсөвт49,2 тэрбум төгрөгийн газрын төлбөр, дуудлага худалдаа төсөл сонгон шалгаруулалтын орлого төвлөрүүлсэн нь 2012 онтой харьцуулахад 21,1 тэрбум төгрөг буюу 74,9 хувиар өссөн дүнтэй байна.

Мөн холбогдох хууль тоггоомжийн хүрээнд нийслэлийн авто зам ашигласны төлбөр тогтоон мөрдүүлэх тухай асуудлыг судлан боловсруулж, Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн 13 дугаар хуралдаанаар хэлэлцүүлэн 2013 оны 13/47 дугаар тогтоолоор батлуулснаар 2014 онд нийслэлийн замын сангийн эх үүсвэр9,0 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэх боломж бүрдэ^д байна.

Цаашид нийслэлийн төсвийн орлогын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, бааз суурийг өргөтгөх чиглэлээр Татварын багц хуулинд нэмэлт өөрчлөлт оруулах саналыг боловсруулан Сангийн сайдад хүргүүлсэн бөгөөд “Нийслэл хотын албан татварын тухай хуулийн төсөл”-ийг боловсруулан танилцуулга тооцоо, үзэл баримтлалын төслийн хамт Сангийн сайд, Улсын Их Хурлын даргад хүргүүлж, хуулийг батлуулах чиглэлээр хамтран ажиллаа.

| 8 9

Үндсэн цалин 153,660,451,066.0 155,371,224,931.2 (1.710.773.865.2) 101.1Нэмэгдэл,

урамшил 4,463,201,518.0 4,279,094,188.5 184,107,329.5 95.911

IГэрээт

ажилчдын цалин 2,542,934,300.0 2,235,859,293.3 307,075,006.7 87.9

I 12 Унаа хоолны хөнгөлөлт 3,030,678,900.0 2,792,663,677.4 238,015,222.6 92.1

14 Үр дүнгийн урамшуулал 9,841,680,530.0 9,355,594,356.6 486,086,173.4 95.1

19 Ажил олгогчоос нийгмийн даатгалд төлөх шимтгэл 19,013,857,823.0 18,666,010,950.9 347,846,872.1 98.2

! 20 Тэтгэвэр, тэтгэмжийн даатгалын шимтгэл 16,455,822,933.4 15,895,822,258.6 560,000,674.8 96.6

г 21 Тэтгэврийндаатгал 13,734,270,461.9 12,896,629,492.3 837,640,969.6 93.9

! 26

27

Тэтгэмжийндаатгал 1,005,911,793.3 1,219,758,505.9 (213,846,712.6) 121.3

ҮОМШӨ ний даатгал 1,273,331,102.5 1,382,753,139.6 (109,422,037.1) 108.6

28Ажилгүйдлийндаатгал 442,309,575.6 396,681,120.8 45,628,454.8 89.7

! 31 Эрүүл мэндийн даатгалын хураамж 2,558,034,889.6 2,770,188,692.3 (212,153,802.7) 108.3

| 32 I

Байгууллага төлөх ЭМД ийн хураамж 2,558,034,889.6 2,770,188,692.3 (212,153,802.7) 108.3

35 БАРАА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ УРСГАЛ ЗАРДАЛ 204,141,308,063.0 148,828,953,183.6 55,312,354,879.4 72.9

36 Тогтмол зардал 19,076,341,502.0 17,816,639,154.8 1,259,702,347.2 93.4

37Гэрэл

цахилгаан 4,050,462,002.0 3,823,339,208.4 227,122,793.6 94.4[ 38 Түлш, халаалт 11,789,343,300.0 11,114,037,844.0 675,305,456.0 94.3; 39 Цэвэр, бохир

УС 3,236,536,200.0 2,879,262,102.4 357,274,097.6 89.0I 40 Бараа,

үйлчилгээний бусад зардал 185,064,966,561.0 ! 31,012,314,028.8 54,052,652,532.2 70.8

| 41 Бичиг хэрэг 1,840,125,538.0 1,578,442,003.6 261,683,534.4 85.842 Тээвэр

(шатахуун) 1,827,247,680.0 1,643,631,909.5 183,615,770.5 90.043 Шуудан

холбоо 1,423,440,400.0 1,212,979,102.6 210,461,297.4 85.245

1Дотоод албан

томилолт 410,516,603.0 348,211,758.0 62,304,845.0 84.8Г 46

|

Гадаад томилолт /арга хэмжээ/ 1,780,982,400.0 1,708,126,496.4 72,855,903.6 95.9

| 47 Ном хэвлэлавах 543,772,777.0 498,004,548.8 45,768,228.2 91.6

: 48 Хичээл үйлдвэрлэлийн дадлага хийх 1,836,363,186.0 | 1,769,138,934.8 67,224,251.2 96.3

{ 49 Сургалт, семинарын зардал 31,626,000.0 12,607,605.0 19,018,395.0 39.9

1 51 Эд хогшил худалдан авах 6,704,294,300.7 6,576,207,488.1 128,086,812.5 98.1

I 52 Багажхэрэгсэл 2,418,410,300.0 2,267,938,980.5 150,471,319.5 93.8

53 Тавилга 1,643,791,600.7 1,661,857,781.1 (18,066,180.4) 101.154 Хөдөлмөр

хамгааллын 26,117,000.0 24,888,764.0 1,228,236.0 95.3

109зардал

Бусад зардал 3,229,709,500.0 | 3,077,553,924.4 152,155,575.7 95.3110 Өрхийн

судалгааны 30,000,000.0 | 29,270,863.0 729,137.0 97.6116 УИХ-д

суудалтай намын дэмжлэг 192,500,000.0 | 192,148,957.0 351,043.0 99.8

117 Банкныүйлчилгээнийхураамж 33,901,100.0 | 9,877,674.1 24,023,425.9 29.1

124

! 129

Ногоон ! хувьсгалын ! хөтөлбарийн зардал

Улс орныг | гадаадад

сурталчилах зардал 2,770,900.0|

2,716,100.0 54,800.0 98.0134 Газрын хянан

баталгааны зардал 868,100,000.0 | 808,081,150.0 60,018,850.0 93.1138 Сургалт, хурал,

зөвлөгөөний зардал 1,985,672,000.0 1,293,475,881.2 692,196,118.8 65.1140 Хичээл,

үйлдвэрлэлийн дадпага, сургуулилт 1,985,672,000.0 1,293,475,881.2 692,196,118.8 65.1

Г 146 Нэг иргэнд ноогдох нормативаар тооцсон зардал 12,886,930,300.0 12,886,030,400.0 899,900.0 100.0

| 157 Эрсдэлийн сан 1,000,000,000.0 500,000,000.0 500,000,000.0 50.0Г 161 Мал эмнэлгийн

үйлчилгээний зардал 298,618,000.0 298,618,000.0 100.0

| 163 Бусдаар гүйцэтгуүлсэн ажил, үйлчилгээний хөлс, төлбөр хураамж 46,022,374,340.0 ...... 15,920,479,531.4 30,101,894,808.6 34.6

; 164 Өмгөөлөл, хуулийн зөвлөх үйлчилгээний хөлс 1,901,000,000.0 1,807,474,280.0 93,525,720.0 95.1

! 165 Нийтэд үйлчилгээ үзүүлэх Засгийн газрын бус байгууллагад Нормативаар тоо 33,663,000.0 33,663,000.0 100.0

167 Эрдэм, шинжилгээ, судалгааны ажлын хөлс 401,100,000.0 401,100,000.0 100.0

168 Төрийнөмнөөсгүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээ 43,207,620,040.0 3,357,979,980.4 29,849,640,059.6 30.9

169 Ажилолгогчийнурамшуулал??? 317,186,000.0 I 284,656,392.0 32,529,608.0 89.7

170 Мэдээллийн технологийн үйлчилгээний хөлс 340,000.0 I 340,000.0 100.0

171 Аудит, баталгаажуулалт зэрэглэл тогтоох үйлчилгээний хөлс (гадаад) 111,736,100.0 ! 10,871,200.0 100,864,900.0 9.7

172|

Банк,санхүүгийнбайгууллагынүйлчилгээнийхураамж 21,225,700.0 | 18,691,409.0 2,534,291.0 I 88.1

348 Ээлжийн ; амралтаар нутаг

явах унааны зардал 12,592,000.0 I 10,241,000.0 2,351,000.0 81.3349 Нэг удаагийн

буцалтгүй тусламж 17,599,800.0 15,825,720.0 1,774,080.0 89.9352 Шагнал,

! урамшил 440,749,300.0 \р. ... 464,081,206.0 (23,331,906.0) 105.3! 358 Хүн амын

тодорхой бүлэгт ^үзүүлэх дэмжлэг 8,616,676,298.0 8,285,105,175.2 331,571,122.8 96.2

360 Удийн цай 8,616,676,298.0 | 8,285,105,175.2 331,571,122.8 96.2401 Төлбөр, хураамж 150,000.0 | 121,880.0 28,120.0 81.3408

, 410Газрын төлбер Тээврийн

хэрэгслийн татвар

150,000.0 | 121,880.0 28,120.0 81.3

417 Гадаадшилжүүлэг 720,000,000.0 709,557,957.5 10,442,042.5 98.5

418 Олон улсын байгууллагын гишүүний татвар 720,000,000.0 709,557,957.5 10,442,042.5 98.5

420 ХӨРӨНГИИНЗАРДАП 356,205,853,300.0 245,882,662,398.0 110,323,190,902.0 69.0

; 423 1. Дотоод хөрөнгө оруулалт 354,656,616,800.0 244,598,425,898.0 110,058,190,902.0 69.0

: 427 Тоног төхөөрөмж : Төсвийн хөрөнгөөр санхүүжих 49,500,000.0 49,500,000.0 100.0

I 431 Өөрийн хөрөнгөөр санхүүжих хөрөнгө оруулалт 290,000,000.0 307,764,344.0 (17,764,344.0) 106.1

| 433 Орон нутгийн хөрөнгө оруулалт их засвар 354,317,116,800.0 244,241,161,554.0 110,075,955,246.0 68.9

; 436 2. Улсын нөөцийн эх үүсвэр нэмэгдүүлэх 1,549,236,500.0 1,284,236,500.0 265,000,000.0 82.9

; 437 Хүнс барааны нөөц 1,549,236,500.0 1,284,236,500.0 265,000,000.0 82.9

| 478 ЗАРДЛЫГСАНХҮҮЖҮҮЛЭХ ЭХ ҮҮСВЭР 851,457,984,000.0 706,854,251,414.6 144,603,732,585.4 83.0

: 500 Гадаад төслийн зээлээс санхүүжих 19,449,757,900.0 19,449,757,900.0 0.0

504 Үндсан үйл ажиллагааны орлогоос санхүүжих 10,006,739,900.0 11,755,732,257.7 (1,748,992,357.7) 117.5

505 Туслах үйл ажиллагааны орлогоос санхүүжих 2,135,283,300.0 I 5,090,301,973.1 (2,955,018,673.1) 238.4

519 Оны эхний үлдэгдлээс санхүүжих 89,285,216,806.0 ! 89,285,216,806.0 0.0

530 Төсвөөс санхүүжих 513,890,998,894.0 I 47^,734,859,401.3 39,156,139,492.7 92.4531 Тусгай

зориулалтыншилжүүлгийнсанхүүжилт

|

216,689,987,200.0 ! 215,273,357,782.5 | 1,416,629,417.5 99.3 I

Нийслэлийн орон нутгийн төсвийн зарлага болон Улсын тусгай шилжүүлгээр санхүүжиж буй нийслэлийн төсвийн байгууллагуудын төсвийн гүйцэтгэлийн хэтрэлт, хэмнэлтийн тайлбарыг тус тусад ангилан тайлагнаж байна.

үйлчилгээний бусад зардал

147,543,072,207.00 1 94,883,883,382.78 52,659,188,824.2

41 Бичиг хэрэг1,013,968,738.00 942,865,703.03 71,103,035.0 93.0

42 Тээвэр(шатахуун) 1,453,283,680.00 1 1,324^820,933.00 128,462,747.0 91.2

43 Шуудан холбоо1,118,258,100.00 990,677,161.58

267,586,279.00

127,580,938.4 88.645

46

Дотоод албан томилолт

Гадаад томилолт /арга

хэмжээ/

305,414,803.00 37,828,524.0 87.6|

1,780,982,400.00 1 1,708,126,496.4072,855,903.6 95.9

47 Ном хэвлэл авах 347,327,380.00 315,870,204.00 31,457,176.0 90.9

48 Хичээл үйлдвэрлэлийн

дадлага хийх405,645,000.00 371,461,345.00

34,183,655.0 91.649 Сургалт,

семинарын зардал 25,124,000.00 6,119,555.00 19,004,445.0 24.451 Эд хогшил

худалдан авах 5,568,746,000.65 5,381,581,503.06 187,164,497.6 96.652 Багаж

хэрэгсэл 2,356,141,000.00 2,182,959,704.50 173,181,295.5 92.653 Тавилга

1,609,659,800.65 1,607,559,725.05 2,100,075.6 99.954 Хөдөлмөр

хамгааллын хэрэгсэл 22,335,000.00 21,109,764.00 1,225,236.0 94.555 Бага үнэтэй,

түргэн элэгдэх зүйлс 1,549,362,200.00 1 536,809,418.51 12,552,781.5 99.256 Програм

хангамж 31,248,000.00 33,142,891.00 (1,894,891.0) 106.157 Нормын хувцас

зөөлөн эдпэл 325,490,800.00 306,616,419.00 18,874,381.0 94.258 Хоол

447,903,000.00 390,783,686.10 57,119,313.9 87.259 Эм

33,772,641.00 32,312,972.79 1,459,668.2 95.760 Урсгал засвар

4,361,083,100.00 4,218,376,130.26 142,706,969.7 96.761 Урлагын уран

бүтээлийн зардал 15,000,000.00 14,965,150.00 34,850.0 99.862 Төлбөр

хураамж болон бусад зардал

2,902,665,030.35 2,

г ' .......

532,432,761.58370,232,268.8 87.2

70 Гадаад зочны зардал 599,742,400.00 490,823,644.00 108,918,756.0 81.8

71 Биеийн тамирын уралдаан

тэмцээн326,870,300.00 323,547,200.00

3,323,100.0 99.072 Аж ахуйн

материал худалдан авах зардал

555,000.00 554,800.00200.0 100.0

73 Холбооны суваг ашигласны хөлс 15,600,000.00 15,600,000.00 100.0

-тг*/5 Байрны |

түрээсийн зардал | 319,471,300.00 | 266,090,183.11 53,381,116.9 83.3

163үйлчилгээний зардал

Бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил,

| үйлчилгээний хөлс, төлбөр хураамж

298,618,000.00|

45,833,070,040.00

298,618,000.00

| 15,799,227,802.41

30,033,842,237.6 34.5164 Өмгөөлөл,

хуулийн зөвлөх үйлчилгээний хөлс

1,900,000,000.00 1 ] ,807,474,280.0092,525,720.0 95.1

165 Нийтэд үйлчилгээ үзүүлэх

Засгийн газрын бус байгууллагад

Нормативаар тоо

33,663,000.00

11

33,663,000.00

100.0167 Эрдэм,

шинжилгээ, судалгааны ажлын

хөлс

400,000,000.00 400,000,000.00

100.0168 Төрийн

өмнөөс г/йцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээ

43,103,520,040.00 13,255,355,330.4129,848,164,709.6 30.8

169 Ажилолгогчийн

урамшуулал???317,186,000.00 284,656,392.00

32,529,608.0 89.7171 Аудит,

баталгаажуулалт зэрэглэл тогтоох

үйлчилгээний хөлс (гадаад)

59,236,000.00

.....

1,000,000.00

58,236,000.0 1.7172 Банк,

санхүүгийнбайгууллагынүйлчилгээний

хураамж19,450,000.00 17,078,800.00

2,371.200.0 87.8175

180”

Тээврийн хэрэгслийн даатгал 15,000.00 15,000.0 0.0

Мэдээлэлсурталчилгааны

зардал162,994,000.00 152,464,028.00

10,529,972.0 93.5182 Газрын төлбөр

72,848,100.00 56,865,326.00 15,982,774.0 78.1183 Хог хаягдал

устгах, цэвэрлэх 16,940,892,000.00 17,026,175,634.65 (85,283,634.6) 100.5184 Бусад зардал

16,507,125,900.00 2, 053,229,560.04 14,453,896,340.0 12.4263 Татаас ба урсгал

шилжүүлэг 84,556,867,100.00 80,678,476,901.09 3,878,390,198.9 95.4264 Татаас

3,167,509,300.00 2,-570,580,100.00 796,929,200.0 74.8265 Эрчим хүч

дулааны алдагдлын татаас

740,231,100.00 740,231,100.00100.0

268 Бусад татаас, шижүүлэг 2,427,278,200.00 1,^30,349,000.00 796,929,200.0 67.2

291 Өрх гэрт олгох шилжүүлэг 80,669,357,800.00 77,598,338,843.59 3,071,018,956.4 96.2

зоё 1 Нийгмийн халамжийн зардал 75,512,597,200.00 | 72,(>62,748,206.31 2,849,848,993.7 96.2

307 Халамжийн --------------- , ! |... 98.6

засвар I

436 2. Улсын нөөцийн эх үүсвэр нэмэгдүүлэх 1,549,236,500.00 1,284,236,500.00 265,000,000.0 82.9

437 Хүнс барааны нөөц 1,549,236,500.00 1,284,236,500.00 265,000,000.0 82.9

478 ЗАРДЛЫГ САНХҮҮЖҮҮЛЭХ ЭХ

ҮҮСВЭР628,885,440,300.00 482,412,644,701.48

146,472,795,598.5 76.7500 Гадаад төслийн

зээлээс санхүүжих 19,449,757,900.00 19,449,757,900.0 0.0504 Үндсан үйл

ажиллагааны орлогоос санхүүжих

4,407,680,100.00 15,699,175,546.04(1,291,495,446.0) 129.3

505 Туслах үйл ажиллагааны

орлогоос санхүужих1,851,786,600.00 : ,978,609,754.14

(126.823,154.1) 106.8519 Оны эхний

үлдэгдлээс санхүүжих 89,285,216,806.00 89,285,216,806.0 0.0

530 Төсвөөс санхүүжих 513,890,998,894.00 1 474,734,859,401.30 39,156,139,492.7 92.4

Нийслэл, дүүргийн орон нутгийн тесвийн зарлагын төлөвлөгөөг хот, дүүргээр ангилан хүснэгтээр харуулбал:

Орон нутгийн төсвийн зарлагын төлөвлөгөө гүйцэтгэл (хот, дүүргээр)

___________ _______________________ /мян.төгрөгөөр/

Үзүүлэлт2013 оны Зөрүү

хэмнэсэн /+/ хэтэрсэн /-/

ХувьТөлөвлөгөө Гүйцэтгэл

НиЙТ'ДҮ1Н1&®ЯКЯт1^‘К | 168 4 4 7 ^ $ ШУлаанбаатар хот 446421819.4 291 887 394.1 154 534 425.3 65.4Баянгол дүүрэг 24 916 419.1 23 662 157.8 1 254 261.3 94.9Баянзүрх дүурэг 34 170 114.1 33 082 353.4 1 087 760.7 96.8Хан-Уул дүүрэг 20739201.4 17849013.7 2 890 187.7 86.0Сүхбаатар дүүрэг 28 738 136.0 22 698 550.5 6 039 585.5 78.9Чингэлтэй дүүрэг 24 405 594.6 24 142 953.6 262 641.0 98.9Сонгинохайрхан дүүрэг 30 825 233.0 29,013,464,2 1811768,8 94.1Багануур дүүрэг 7 076 667.8 6 765 800.6 310 867.2 95.6Налайх дүүрэг 7 724 598.6 7 561 545.2 163 053.4 97.8Багахангай дүүрэг 3 872 656.2 3 774 793.1 97 863.1 97.4

Нийслэл, дүүргийн зардлын гүйцэтгэлийг авч үзвэл батлагдсан дүнгээс нийт дүнгээр 168тэрбум 447.4 сая төгрөгийн дутуу зарцуулалттай байна.Зардлын судалгаа.

/сая. төгрөгөөр/

ҮЗҮҮЛЭЛТ Батлагдсан , Төсөв аШ Гүйцэтгэл

■ | § Гүйцэтгэлййн хувь : ;

Урсгал зардал 273 941.7 215 552.6 78.6

шимтгэл20 Тэтгэвэр,

тэтгэмжийн даатгалын шимтгэл

1,771,663,706.72 2,789,112,274.571.017,448,567.85

21 Тэтгэврийндаатгал 1,437,678,703.98 2,268,307,923.74 830,629,219.76

26 Тэтгэмжийндаатгал 84,679,287.56 195,400,800.14 110,721,512.58

27 ҮОМШӨ ний даатгал 166,525,019.97 254,712,254.70 88,187,234.73

28 Ажилгүйдпийндаатгал 82,780,695.21 70,691,295.99 (12,089,399.22)

31 Эрүүл мэндийн даатгалын хүраамж 365,220,072.53 518,098,871.57 152,878,799.04

32 Байгууллага төлөх ЭМД ийн хүраамж 365,220,072.53 518,098,871.57 152,878,799.04

35 БАРАА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ УРСГАЛ ЗАРДАЛ 61,344,975,259.34 98,787,138,044.79 37,442,162,785.45

36 Тогтмол зардал2,976,214,290.63 3,903,254,662.01 927,040,371.38

37 Гэрэл цахилгаан1,271,449,476.28 1,795,036,703.43 523,587,227.15

38 Тулш, халаалт1,470,258,897.24 1,819,403,925.33 349,145,028.09

39 Цэвэр, бохир ус234,505,917.11 288,814,033.25 54,308,116.14

40 Бараа, үйлчилгээний бусад зардал 58,368,760,968.71 94,883,883,382.78 36,515,122,414.07

41 Бичиг хэрэг538,259,381.30 942,865,703.03 404,606,321.73

42 Тээвэр (шатахуун)807,499,067.00 1,324,820,933.00 517,321,866.00

43 Шуудан холбоо605,481,697.54 990,677,161.58 385,195,464.04

45 Дотоод албан томилолт 123,360,550.00 267,586,279.00 144,225,729.00

46 Гадаад томилолт /арга хэмжээ/ 1,112,884,356.30 1,708,126,496.40 595,242,140.10

47 Ном хэвлэл авах158,964,566.95 315,870,204.00 156,905,637.05

48 Хичээлүйлдвэрлэлийн дадлага

хийх147,226,570.27 371,461,345.00

224,234,774.7349 Сургалт, семинарын

зардал 161,503,978.00 6,119,555.00 (155,384,423.00)51 Эд хогшил худалдан

авах 1,364,890,306.39 5,381,581,503.06 4,016,691,196.6752 Багаж хэрэгсэл

855,576,330.00 2,182,959,704.50 1,327,383,374.5053 Тавилга

262,192,933.00 1,607,559,725.05 1,345,366,792.0554 Хөдөлмөр

хамгааллын хэрэгсэл 21,109,764.00 21,109,764.0055 Бага үнэтэй,

түргэн элэгдэх зүйлс 247.121,043.39 1,536,809,418.51 1,289,688,375.1256 Програм хангамж

т 33,142,891.00 33,142,891.00

намын дэмжлэг 200,448,700|00 192,148,957.00117 Банкны

үйлчилгээний хураамж 7,712,724.10 7,712,724.10124 Ногоон хувьсгалын

хөтөлбарийн зардал 263,517.187. 00 (263.517,187.00)134 Газрын хянан

баталгааны зардал 2,405,549,032. 40 808,081,150.00 (1,597,467,882.40)138 Сургалт, хурал,

зөвлөгөөний зардал 5.996,600. 30 7,348,000.00 1,351,400.00140 Хичээл,

үйлдвэрлэлийн дадпага, сургуулилт

5,996,600. 30 7,348,000.001,351,400.00

157 Эрсдэлийн сан300,000,000.130 500,000,000.00 200,000,000.00

161 Мал эмнэлгийн үйлчилгээний зардал 279,618,000.130 298,618,000.00 19,000,000.00

163 Бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил, үйлчилгээний хөлс,

төлбөр хураамж

9,875,494,848.95 15,799,227,802.41

5,923,732,953.46164 Өмгөөлөл,

хуулийн зөвлөх үйлчилгээний хөлс

86,910,636.00 1,807,474,280.001,720,563,644.00

165 Нийтэд үйлчилгээ үзүүлэх Засгийн газрын

бус байгууллагад Нормативаар тоо

33,899,950.00 33,663,000.00

(236,950.00)167 Эрдэм,

шинжилгээ, судалгааны ажлын хөлс

- 400,000,000.00400,000,000.00

168 Төрийн өмнөөс гүйцэтгүүлсэн ажил

үйлчилгээ9,754,684,262.95 13,255,355,330.41

3,500,671,067.46169 Ажил олгогчийн

урамшуулал??? . 284,656,392.00 284,656,392.00171 Аудит,

баталгаажуулалт зэрэглэл тогтоох үйлчилгээний

хөлс (гадаад)

- 1,000,000.00

1,000,000.00172 Банк, санхүүгийн

байгууллагын үйлчилгээний хүраамж

- 17,078,800.0017,078,800.00

175 Тээврийн хэрэгслийн даатгал . .

180 Мэдээлэл сурталчилгааны зардал 22,066,800.0>0 152,464,028.00 130,397,228.00

182 Газрын төлбөр9,678,992.(ю 56,865,326.00 47,186,334.00

183 Хог хаягдал устгах, цэвэрлэх 2,287,217,577.(ю 17,026,175,634.65 14,738,958,057.65

184 Бусад зардал872,925,414.29 2,053,229,560.04 1,180,304,145.75

263 Татаас ба урсгал шилжүүлэг 5,357,656,389.^►3 80,678,476,901.09 75,320,820,511.66

264 Татаас590,512,600.(ю 2,370,580,100.00 1,780,067,500.00

265 Эрчим хүч дулааны149,718,500.00

байгууллагын гишүүний татвар

649,678,535.64 709,557,957.50

420 ХӨРӨНГИЙН ЗАРДАЛ 174,210,142,234.95245,882,662,398.03 71,672,520,163.08

423 1. Дотоод хөрөнгө оруулалт

165,631,471,089.95244,598,425,898.03 78,966,954,808.08

427 Тоног төхөөрөмж: Төсвийн хөрөнгөөр

санхүүжих36,447,450.00 49,500,000.00

13,052,550.00431 Өөрийн хөрөнгөөр

санхүүжих хөрөнгө орүүлалт

- 307,764,344.00307,764,344.00

433 Орон нутгийн хөрөнгө оруулалт их засвар

130,816,537,196.95244,241,161,554.03 113,424,624,357.08

434 Орон нутгийн замын сангийн хөрөнгөөр

санхүүжих34,778,486,443.00 -

(34,778,486,443.00)436 2. Улсын нөөцийн эх

үүсвэр нэмэгдүүлэх 8,206,645,904.00 1,284,236,500.00 (6,922,409,404.00)437 Хүнс барааны нөөц

8,206,645,904.00 1,284,236,500.00 (6,922,409,404.00)452 5. Гадаад зээлээс

санхүүжих хөрөнгө оруулалт

372,025,241.00 -(372,025,241.00)

456 Тоног төхөөрөмж372,025,241.00 (372,025,241.00)

478 ЗАРДЛЫГ САНХҮҮЖҮҮЛЭХ ЭХ ҮҮСВЭР

258,903,422,671.46482,412,644,701.48 223,509,222,030.02

500 Гадаад төслийн зээлээс санхүүжих

504 Үндсан үйл ажиллагааны орлогоос

санхүүжих4,766,350,331.75 5,699,175,546.04

932,825,214.29505 Туслах үйл

ажиллагааны орлогоос санхүүжих

1,523,199,762.44 1,978,609,754.14455,409,991.70

519 Оны эхний үлдэгдлээс санхүүжих

530 Төсвөөс санхүүжих 252,613,872,577.27474,734,859,401.30 222,120,986,824.03

Томоохон төсвийн зардлуудын гүйцэтгэлүүдийн дүнг авч задлан авч үзвэл.

Цалин хөлсболон нэмэгдэл урамшил: Нийслэл, дүүргийн орон нутгийн төсвийн байгууллагуудын 2013 оны цалингийн зардлын төлөвлөгөө, гүйцэтгэлийн зөрүү 1 тэрбум 47.8 сая төгрөг болж, гүйцэтгэлийн хувь 96.8 хувьтай байна.Их хэмжээний цалингийн зардлын зөрүү гарсан байгууллага байхгүй бөгөөд дундаж гүйцэтгэлийн хувь 96.0 - 98.0 хувьтай байгаа нь цалингийн зардлыг зохих хэмжээнд төлөвлөсөнтэй холбоотой байна.

Гадаад, дотоод томилолт /арга хэмжээ/: Гадаад томилолтын зардалд 2013 онд нийт 1 тэрбум 780,9 сая төгрөг зарцуулахаар төлөвлөж, 1 тэрбум 708,1 сая төгрөг зарцуулж, зардлын гүйцэтгэлий хувь 95.9 хувьтай байна. Дотоод томилолтын зардалд 2013 онд 305,4 сая төгрөг зарцуулахаар төлөвлөж, 267,5 сая төгрөг зарцуулж, гүйцэтгэлийн хувь 87,6 хувьтай байна.

Хотын шууд төсвийн зарлагын гүйцэтгэл өмнөх оноос 75 тэрбум 623,1 сая буюу 34,9 хувийн өсөлттэй байна. Үүнд урсгап зардлын өсөлт 26 тэрбум 547,8 сая төгрөг буюу 55.0 хувиар, хөрөнгийн зардал 49 тэрбум 75,3 сая төгрөгөөр буюу 29.2 хувиар өмнөх оны гүйцэтгэлээс тус тус өссөн байна.

/сая төгрөгөөр/ШВЯШ----------------------------ҮЗҮҮЛЭЛТ

Урсгал зардал 48201.0 74748.8 26547.8 155.0Хөрөнгийн зардал 168063.2 217138.5 49075.3 129.2

ДҮН 216264.2 291887.3 75623.1 134.9

Дуургуудийн төсвийн 2013 оны заолагын талаар

Дүүргүүдийн төсвийн зарлага. Дүүргүүдийн 2013 оны зардлын төсөв нийт 182тэрбум 463,6сая төгрөгөөр батлагдаж, гүйцэтгэлээр 168 тэрбум 570,2 сая төгрөгийг зарцуулж, батлагдсан төсвийг 13 тэрбум 893,4 сая төгрөгөөр дутуу зарцуулсан байна. Үүнд:

Дүүргүүдийн 2013 оны төсвийн зардлын гүйцэтгэл

Үзүүлэлт2013 оны Зөрүү

хэмнэсэн /+/ хэтэрсэн/-/

ХувьТөлөвлөгөө Гүйцэтгэл

тшшшш т Щ Щ б855 (Ш 13873^ ;92.3Баянгол дүүрэг 24916.4 23662.1 1254.3 94.9Баянзүрх дүүрэг 34170.1 33082.3 1087.8 96.8Хан-Уул дүүрэг 20739.2 17849.0 2890.2 86.0Сүхбаатар дүүрэг 28738.1 22698.5 6039.5 78.9Чингэлтэй дүүрэг 24405.6 24142.9 262.7 98.9Сонгинохайрхан

ДҮҮРЭ Г 30825.2 29013.5 1792.2 94.1Багануур дүүрэг 7076.6 6765.8 310.8 95.6Налайх дүүрэг 7724.6 7561.5 163.1 97.8Багахангай дүүрэг 3872.6 3774.8 97.8 97.4

Төсвийн зарлагын гүйцэтгэлийн өмнөх онтой харьцуулсан судалгаа(ДҮҮРГээр)

Үзүүлэлт 2012 он 2013 онЗөрүү

өссөн /+/ буурсан 1-1

Хувь

ш 1Ш Я Ш Ш 11 1 В Д И 1 8 Ш 1 ‘117,095:8‘ ^327:47Баянгол дүүрэг 6656.1 23662.1 17006.0 355.4Баянзүрх дүүрэг 8196.2 33082.3 24886.1 403.6Хан-Уул дүүрэг 6368.3 17849.0 11480.7 280.2Сүхбаатар дүүрэг 7504.1 22698.5 15194.4 302.4Чингэлтэй дүүрэг 9631.5 24142.9 14511.4 250.6Сонгинохайрхан дүүрэг 6232.7 29013,5 22780,8 465.8Багануур дүүрэг 2462.9 6765.8 4302.9 274.7

4.Нийслэлийн болон орон н у т г и й н хөгжлийн сангийн хөренгеер 2013 онд хэрэгжуулсэн х ө р ө н г ө оруулалтын ажлын талаар:

2013 онд нийслэлийн төсвийн хөрөнгөөр 208,5 тэрбум төгрөг, 2012-2013 он дамжин хэрэгжүүлэхээр 80,8 тэрбум төгрөг, замын сангийн хөрөнгөөр 15,5 тэрбум төгрөг буюу нийт 304,8 тэрбум төгрөгийн 1016 нэр төрлийн ажил санхүүжихээр батлагдсанаас захиалагч байгууллагуудын хянан баталгаажуулж ирүүлсэн гүйцэтгэлийг үндэслэн 210,3 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг олгосон.

2013 онд хэрэгжүүлэхээр батлагдсан дээрх ажлуудаас 57 нэр төрлийн 97,5 тэрбум төгрөгийн ажил он дамжин хэрэгжихээр 2014 оны төсөвт батлагдсан ба 18,6 тэрбум төгрөгийг зарцуулаагүй үлдсэн байна. Барьцаа дансдад баталгаат хугацааны 5-10 хувийн барьцаанаас гадна барилга байгууламж, их засварын ажил дууссан боловч улсын болон техникийн комисс ажиллаагүйгээс ашиглалтанд ороогүй буюу үлдэгдэл санхүүжилтээ авч чадаагүй, түүнчлэн гэрээний дагуу үе шатны гүйцэтгэлээр ажил хийгдэж байгаад улирлын чанартай түр зогссон зарим ажлуудын үлдэгдэл хөрөнгийг холбогдох хууль, журмын дагуу байршуулсан..

Хүснэгтээр харуулбал:

2013 онд олгосон санхүүжилтийн товъёог ___ __________________________________ /сая тегрөг/

№ Эхүүсвэр

Ажлынтоо

2013 онд санхүүжих

2013.12. 31 нээр олгосон

санхүүжил т

Барьцаадансанд байршуулсан Үүнээс:

Нийтолгосон

санхүүжилт

2013- 2014 он дамжинз арцуу- лагдах

Хэмнэлтболон

зарцуулагдаагүй

үлдэгдэл

2012 оны ажлуудын барьцааг

2013.03.31 хүртэл

байршуулса н

2013 оны ажлууды

нбарьцаа

1Нийслэлийнтөсев

1016 304,847,2 164,316,3 21,488,8 24,494,9 210,300,0 97,466,7 18,569,3

Дүн 1016 304,847,2 164,316,3 21,488,8 24,494,9 210,300,0 97,466,7 18,569,3

Үүнээс харахад 2013-2014 он дамжин хэрэгжих ажил 2013 онд батлагдсан төсвийн 32 хувь, барьцаа дансанд байршуулсан ажил 8 хувь, зарцуулагдаагүй үлдсэн үлдэгдэл болон хэмнэлт 6 хувь, бүрэн дуусч санхүүжилт авсан ажил 54 хувийг эзэлж байна.

Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр 2013 онд 35,0 тэрбум төгрөгийн 431 нэр төрлийн ажил санхүүжихээр батлагдсанаас Сангийн яамнаас Нийслэлийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн 200052400 тоот дансанд шилжиж ирсэн 27,8 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг захиалагч байгууллага болон дүүргүүдийн дансанд бүрэн шилжүүлсэн ба оны эцэст улсын нэгдсэн сангаас 7,2 тэрбум төгрөгийн дутуу тооцоотой гарсан.

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН ДАРГА Д.БАТТУЛГА ТАНАА

МОИГО.Л УЛС 11 и II < М'1 :).И И Й N ЗАСА Г ДАРГА

п х ним гис хааны <У»йс; 32-71-99. Факе: (976-11) 32-43-31,=

Упааибаагар хот. Чингэл гзй дүүрэг, Их Ш 1 Чингис хааны нэрэмжит талбай 7,

<№/4 04 /9 № Р///ГО /-ны Кз -т

Журмын төсөл өргөн барих тухай

"Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт газрыг худалдан авах бо/Ьн нөхөх

^лговортойгоор эргүүлэн авах, солих журам", “Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт иргэнд ;ур бүлийн хамтын хэрэгцээний, хөдөө аж ахуй, гаэар тариалангийн ,'йлдвэрлэлийн болон зөөврийн байгууламж тур хугацаагаар ^айрлуулах :-ориулалтаар газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах үйл ажиллагааны журам"-ын

1 ослийг танилцуулгын хамт өргөн барьж байна.

Төслийг хүлээн авч, холбогдох шийдвэрийг гаргаж өгнө үү.

НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГДА БӨГӨӨД УЛААНБААТАР ХОТЫН ЗАХИРАГЧ

Төсөл

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫНтогтоол

Журам батлах тухай

Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1.7, Газрын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1.1, Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.2 дахь заалтыг тус тус үндэслэн Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас ТОГТООХ НЬ:

1. “Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт газрыг худалдан авах болон нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих журам”-ыг хавсралтаар баталсуЬй.

2. 2014 оны улсын болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хийгдэх нөхөх олговор олгох, газар чөлөөлөх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд энэхүү журам үйлчлэхгүй болохыгдурьдсугай.

3. Журмын хэрэгжилтийг хангаж ажиллахыг Нийслэлийн) Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч /Э.Бат-Үүл/-д даалгасугай.

4. Энэ журамд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, хэрэгжилтэнд нь хяналт тавьж ажиллахыг Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдэд үүрэг болгосугай.

ДАРГА Д.БАТТУЛГА

“НИЙСЛЭЛИЙН НУТАГ ДЭВСГЭРТ ГАЗРЫГ ХУДАЛДАН АВАХ НӨХӨХ ОЛГОВОРТОЙГООР ЭРГҮҮЛЭН АВАХ, СОЛИХ, ЖУРАМ" -ын танилцуулга

Улс, орон нутгийн төсөв, гадаадын зээл тусламжаар хэрэгжих хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалт, төсөл хөтөлбөрүүдийн ажлуудыг нийслэлийн нутаг дэвсгэрт хэрэгжүүлэхийн тулд газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авч, газар чөлөөлөх ажлыг гүйцэтгэж байна.

Энэ ажлыг зохион байгуулж хэрэгжүүлэх явцад иргэн, аж ахуйн нэгж, ажил гүйцтгэгч компани, зураг төслийн байгууллага, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэгч, төр захиргааны байгууллага хоорондын ажлын уялдаа тодорхойгүй байдаг, мөн 1м2 иргэний хувийн өмчийн газрыг 13200 төгрөгөөр үнэлэн эргүүлэн авч байгаа нь зах зээлийн бодит үнээс нэлээд бага үнэ учраас иргэд нөхөх олговрын үнээ хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаагаас шалтгаалан газар чөлөөлөх ажил удааширдаг, зарим тохиолдолд газар чөлөөлж чадахгүйд хүрдэг. Үүнээс шалтгаалан төлөвлөгдсөн бүтээн байгуулалтын ажил удааширдаг, хийгдэж чадахгүйд хүрэх хүндрэл бэрхшээлүүд гардаг.

Дээрх бүтээн байгуулалтын ажлууд нь төрөөс иргэнийхээ өмнө хүлээсэн иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг хангах зорилгоор хийгдэж байгаа ажлууд тул иргэдийн өөрсдийнх нь Үндсэн хуулиар олгосон эрх ашгийн төлөө газрыг худалдан авах, нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих, газар чөлөөлөх үйл ажиллагааг явуулдаг гэсэн ерөнхий зарчмыг баримтлан журмын төслийг боловсрууллаа.

Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт газрыг худалдан авах, нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих, журамын төсөл нь:

• Нийтлэг үндэслэл• Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор

эргүүлэн авах, солих, газар чөлөөлөх• Нийслэлийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам,

шугам сүлжээ, барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх зорилгоор газрыг худалдан авах

• Бусад зүйл гэсэн 4 бүлэгтэй.Нэг. Ж у р м ы н төслийн “Нийтлэг ундэслэл” гэсэн булэгт :

• Иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэхэд улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн сургууль, цэцэрлэг, зам, шугам сүлжээ, бүтээн байгуулалт хийх ажлуудын газрын байршлыг тодорхойлж газар эзэмшигч, өмчлөгч иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад сөрөг нөлөө, хохиролгүйгээр газар чөлөөлөх буюу худалдан авах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх зарчмыг тусгаж өгсөн.

• Мөн энэ бүлэгт улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг худалдан авах, нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах буюу солих үе шатуудыг тодорхойлсон.

• Энэ журмын 1.3-т заасан улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор солих, эргүүлэн авах үйл ажиллагааг дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, дүүргийн Засаг даргын удирдлага зохион байгуулалтын дор хэрэгжүүлэх бөгөөд Нийслэлийн Засаг дарга болон нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага хяналт тавьж ажиллахаар тусгасан байна.

Хоёр. Улсын тусгай хэрэгцээг ундэслэн газрыг нөхөх о л г о в о р т о й г о о р

э р г у у л э н авах. солих. газар чөлөөлөх гэсэн булэг нь:• Улсын тусгай хэрэгцээний зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж,

талбай байгуулах ажлыг хороо, дүүрэг болон холбогдох бусад байгууллага, хуулийн этгээд, иргэдийн саналыг үндэслэн тодорхойлсон байхаар тусгасан.

• Хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг үндэслэн зам шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбай барьж байгуулах газрын байршпыг нийслэлийн Барилга хот байгуулалтын асуудал хариуцсан байгууллага тодорхойлохоор тусгасан.

• Газрыг нөхөх о л г о в о р т о й г о о р э р г у у л э н авах солих. талаар газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилан тохиролцох. нөхөх ОЛГОВРЫ Н унэлгээ хийхдээ:

• Тухайн дүүргийн Засаг дарга газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилан тохиролцох ажлыг дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн байгууллагаар дамжуулан хэрэгжүүлж тухайн байршилд байгаа газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчийн судалгааг гарган газар, үл хөдлөх хөрөнгө эзэмшигч, өмчлөгч, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчидтэй үл хөдлөх хөрөнгийн нөхөх олговор, нүүлгэн шилжүүлэх зардал, газрыг газраар солих буюу нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах талаар харилцан тохиролцож хэлэлцээр хийх харилцааг зохицуулж өгөхөөр тусгав.

• Нөхөх олгорын унэлгээний талаар:• Газраас салгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгийн

үнэ, иргэний өмчийн газрыг эргүүлэн авах, солих, газар чөлөөлөх тохиолдолд газрын үнэ, газар чөлөөлөх нүүлгэн шилжүүлэх зардал, газрыг газраар солих тохиолдолд нүүх, суурьших зардлуудыг эрх бүхий үнэлгээчнээр үнэлүүлэн батлуулах, шаардпагатай тохиолдолд газар, үл хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээг хөндлөнгийн үнэлгээчнээр үнэлүүлж болохоор төсөлд тусгасан.

• Мөн бизнесийн үйл ажиллгаа явуулдаг иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын үл хөдпөх хөрөнгийн үнэлгээнд бизнесийн үнэлгээ хийх боломжийг бүрдүүлсэн.

2003 оноос өнөөдрийг хүртэл өмчлөгдсөн газрын нөхөх олговорын үнэлгээг өмчлүүлэх газрын үнэ буюу 1 м2 газрыг 13 200 төгрөгөөр үнэлэн газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа явуулж ирсэн байна.Энэ үнэ нь зах зээлийн үнэтэй нийцэхгүй хэт бага байдаг тул иргэд нөхөх олговрын үнийг зөвшөөрөхгүй байх асуудал сүүлийн үед ихээр гарах болж газар чөлөөлөх үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулж байна. Иймд нийслэлийн нутаг дэвсгэрт иргэний өмчийн газрын жишиг үнийг тодорхойлохдоо зах зээл дээр арилжаалагдаж буй газрын жишиг үнийг үндэслэл болгон, зах зээлийн жишиг үнийг харьцуулалтын аргаар үнэлгээ хийж газрын зах зээлийн жишиг үний1[ нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн байгууллагаас тогтоож Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар батлуулан түүний^ээ жил бүр шинэчилж нийтэд зарлан тухайн жилийн нөхөх олговорын үнэлгээний жишиг үнэ байхаар журмын төсөлд агуулгаар нь тусгасан.Газар өмчлөгч. эзэмшигчид олгох нөхөх олговрыг улсын төсөвт тусгуулахдаа дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн байгууллага нь ирэх онд газар чөлөөлөхөд шаардагдах олгох нөхөх олговрын хэмжээг дүүргийн Засаг даргад жил бүрийн 4 дүгээр сарын 15-ны дотор гаргаж өгөх бөгөөд холбогдох байгууллагууд Төсвийн тухай хуульд заасны дагуу нөхөх олговрын зардлыг улсын төсөвт тусгуулдаг байхаар журамд тусгасан.Нөхөх олговорын санхүүжилтийн эх үүсвэр шийдэгдээгүй тохиолдолд газар чөлөөлөх ажил хийгдэхгүй байхаар журамд тусгасан.Газар чөлөөлөх. нөхөх о л г о в о р олгох тухай г э р э э байгуулах. газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгохГазар чөлөөлөх иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай тохиролцоонд хүрсэн бол дүүргийн Засаг дарга газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй 1 сарын дотор гэрээ байгуулах бөгөөд уг гэрээнд газар, үл хөдлөх хөрөнгийн нөхөх олговрын хэмжээ, газар чөлөөлөх хугацаа, газар, барилга, байгууламж, үл хөдлөх хөрөнгийн эрхийг шилжүүлэх асуудал, талуудын эрх, үүрэг, хариуцлагыг тусгахаар оруулав.Газар өмчпөгч, эзэмшигчид гэрээ байгуулмагц нөхөх олговрын үнийн дүнгийн 60 хувь, газраа бүрэн чөлөөлсний дараа 40 хувийг олгохоор мөн гэрээнд заасан үүргээ хугацаанаасаа өмнө биелүүлсэн бол нөхөх олговрын үнийн дүнгийн 5 хүртэл хувьтай тэнцэх урамшуулалыг үлдэгдэл 40 хувийг олгохдоо олгож байхаар төсөлд тусгасан. Энэ урамшуулал олгохоор төсөлд тусгасан асуудал нь иргэдтэй төрийн байгууллагын зүгээс аливаа үнэлгээ, нүүлгэн шилжүүлэх зардлууд дээр тохиролцоход маш хүндрэлтэй, хугацаа алддаг учраас иргэдэд

урамшуулал олгох замаар иргэний газар чөлөөлөх идэвхийг нэмэгдүүлж, гэрээ хэлцэл хийх хугацааг богиносгоход ач холбогдолтой гэж үзэн дээрх саналыг төсөлд тусгасан.

• Газар өмчлөгч, эзэмшигч нь газар чөлөөлөх гэрээ байгуулсан боловч гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд нөхөх олговорын үнийн дүнгээс нь хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд 0,05 хувиар алданги тооцож хариуцлага хүлээлгэхээр төсөлд орууллаа.

Гурав. Нийслэлийн нийгэм. эдийн засгийн хөгжилд ач холбогдол бухий зам. шугам сулжээ. барилга байгууламжийг барих, төсөл хетөлбөр хэрэгжуулэх зорилгоор газрыг худалдан авах гэсэн 3 дугаар булэгт:

• Нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор иргэний хувийн өмчийн газрыг худалдан авах шийдвэрийг нийслэлийн Засаг дарга гаргаж байхаар төсөлд тусгасан бөгөөд худалдан авах газрын байршлыг нийслэлийн барилга хот байгуулалтын асуудал эрхэлсэн байгууллага тогтоохоор төсөлд тусгасан байна.

• Газрыг худалдаж авч тухайн төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэн зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламжийг барих ажлыг хэрэгжүүлэгч нь Засгийн газар, төрийн захиргааны байгууллага, аймаг, нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлаас байгуулсан төслийн нэгж, төрийн болон орон нутгийн өмчит компани, хувийн хэвшлийн хуулийн этгээд байж болохоор төсөлд тусгасан.

• Газрын худалдан авах хэлэлцээрийн явцад газар өмчлөгчтэй газар, эд хөрөнгийн үнэ, түүнийг төлөх хэлбэр, хугацаа, худалдаж авах газрын хэмжээ, газрыг чөлөөлөх нөхцөл, хугацаа, газрыг! чөлөөлөхтэй холбогдсон талуудын үүрэг, хариуцлага зэргийг тохиролцож худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулдаг байхаар төсөлд тусгасан.

Дөрөв. Бусад зуйл гэсэн булэг нь:• Газрын асуудал эрхэлсэн байгууллага, газрыг нөхөх олговортойгоор

чөлөөлж буй иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагууд хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд холбогдох байгууллагад хандан үүргийн биелэлтийг хангуулах, хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэхээр уг журмын төсөлд орууллаа.

• Гэрээ байгуулсан талууд гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд үүргийн биелэлтийг хангуулахаар шүүхэд нэхэмжлэл гаргадаг байхаар төсөлд тусгасан.

ТөсөлНийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн

Хурлын 2014 оны ...сарын ....-ын өдрийн ..... дугаар тогтоолын хавсралт

НИЙСЛЭЛИЙН НУТАГ ДЭВСГЭРТ ГАЗРЫГ ХУДАЛДАН АВАХ БОЛОН НӨХӨХ ОЛГОВОРТОЙГООР ЭРГҮҮЛЭН АВАХ, СОЛИХ ЖУРАМ

Нэгдүгээр бүлэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1. Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт төрөөс иргэнийхээ өмнө хүлээсэн иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг хангах эдийн засаг, нийгэм, хууль зүйн болон бусад баталгааг бүрдүүлэх үүргийг1 хэрэгжүүлэх зорилгоор Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйл, Газрын тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн хэрэгжилтийг зохион байгуулж улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих болон нийслэлийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх зорилгоор газрыг худалдан авах газар чөлөөлөх харилцааг зохицуулахад энэ журмын зорилго оршино.

1.2. Газрыг худалдан авах болон нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих, газар чөлөөлөх үйл ажиллагааг дараахь зарчмыг баримтлан зохион байгуулна.

1.2.1. иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэх;1.2.2.улсын тусгай хэрэгцээ болон нийслэлийн нийгэм, эдийн засгийн

хөгжилд үзүүлэх ач холбогдлыг тодорхойлж, үндэслэлийг гаргасан нөхцөлд газрыг нөхөх олговотойгоор эргүүлэн авах, солих болон худалдан авах шийдвэрийг гаргах;

1.2.3.газрыг эргүүлэн авах, солиход олгох нөхөх олговор, газрыг худалдан авахад төлөх үнэ нь газар өмчлөгч, эзэмшигчийн эрх ашигт нийцсэн тэдэнд хохирол учруулахааргүй байх;

1.2.4.газрыг нөхөх олговотойгоор эргүүлэн авах, солих үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд газрыг чөлөөлөх нөхцлийг газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй харилцан тохиролцож, гэрээ байгуулах замаар, газрыг худалдан авахад худалдах-худалдан авах гэрээнд зазснззр гззрыг чөлөөлөх,

1.2.5.гзззр чөлөөлөлт, түүнээс үүдэн гзрзх сөрөг үр дзгзврыг зль болох бага хэмжээнд байлгахаар үйл ажиллагааг зохион байгуулах;

1.3.Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор солих, эргүүлэн авах үйл ажиллагаа дараахь үе шаттзй явагдзна.

МонголулсынҮндсэнхуулийн19 дүгээрзүйл: 1. Төрөөс хүний эрх, эрхчөлөөг хангахуйц эдийн засаг, нийгэм, хуульзүйн болон бусад баталгааг бүрдүүлэх,хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн ээрхийг сэргээн эдлүүлэхүүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.

2 „Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулиин 32 дугаар зүйлийн 32.1:

32.1.Улсын дор дурдсан тусгай хэрэгцээг үндэслэн иргэний өмчийнг азрыг бүхэлд нь буюу түүний зарим хэсгийг нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авч болно:

32.1.1 .улсын батлан хамгаалах болон аюулгүй байдлыг хангах;32.1.2.шинжлэх ухаан, технологийн сорилт, туршилт болон байгаль орчин, цаг

агаарын төлөв байдлын байнгын ажиглалтын талбай байгуулах;32.1.3. улсын чанартай зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж барих.

1.3.1.Улсын хуульд зазсзн тусгзй хэрэгцээний ззм, шугам сүлжээ, бзрилгз бзйгуулзмж, тзлбзй бзйгуулах хэрэгцээ болон газрын байршлыг тодорхойлох;

1.3.2.газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авзх, солих талззр гзззр өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилзн тохиролцох,нөхөх олговрын үнэлгээ хийлгэх;

1.3.3.гзззр өмчлөгч, эзэмшигчид нөхөх олговор олгоход шаардлагзтай зардпыг улсын төсөв болон бүтээн байгуулзлт, төсөл хөтөлбөр, үйл ажиллагзаны төсөвт тусгуулах;

1.3.4.газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авзх, солих тухай шийдвэр гаргуулзх;

1.3.5.гзззр чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухзй гэрээ бзйгуулзх, гзззр чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох;

1.4. Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор солих, эргүүлэн звзх энэ журмын 1.3-т ззасзн үйл зжиллагааг дүүргийн газрын зсуудзл эрхэлсэн төрийн ззхиргззны бзйгууллзгз дүүргийн Ззсзг дзргын удирдлзгз, зохион бзйгуулзлтын дор хэрэгжүүлэх бөгөөд нийслэлийн Ззсзг дзргз болон нийслэлийн газрын асуудзл эрхэлсэн төрийн захиргззны байгууллзгз хяналт тавьж ажилланз.

1.5.Нийслэлийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилгз байгууламжийг барих, төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх зорилгоор газрыг худэлдзн звзх үйл зжиллзгээ дзрззхь үө шзттай байж болно.

1.5.1.НИЙСЛЭЛИЙН нийгэм, эдийн ззсгийн хөгжилд зч холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилгэ байгуулзмжийг бзрих, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх тухэй шийдвэр гаргах;

1.5.2.ззм, шугзм сүлжээ бзрилгз бзйгуулзмж бзрих, төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх газрын байршлыг тогтоож тухайн байршлын хил хязгззрт орсон гзззр өмчлөгчдөд гззрыг нь худзлдзн звзх тухзй сзнзл тэвих /хүргүүлэх/;

1.5.3. гззэр өмчлөгчтэй тохиролцон гззрыг худалдан авзх гэрээ бзйгуулэх;1.5.4. гэзрыг худзлдан авэхэд шаэрдлагатэй зэрдлыг бүтээн бэйгуулзлт,

төсөл хөтөлбөр, үйл эжиллэгззны холбогдох төсөвт тусгуулзх;1.5.5. гэзрыг чөлөөлөх

ХОЁРДУГААРБҮЛЭГ. УЛСЫН ТУСГАЙ ХЭРЭГЦЭЭГ ҮНДЭСЛЭН ГАЗРЫГ НӨХӨХОЛГОВОРТОЙГООР ЭРГҮҮЛЭН АВАХ, СОЛИХ, ГАЗАР ЧӨЛӨӨЛӨХ

Нэг. Улсын хуульд заасан тусгай хэрэгцээний зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбай байгуулах хэрэгцээ болон газрын байршлыг тодорхойлох

1.1.Монгол улсын иргэнд газэр өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дугаэр зүйлийн 32.1-т зэзсзн улсын тусгэй хэрэгцээний зэм, шугэм сүлжээ, бэрилга бзйгуулзмж, тэлбэй бэйгуулэх хэрэгцээ, шээрдлэгыг төрөөс үзүүлж бэйгаэ эжил, үйлчилгээ, хэрэгжүүлж бзйгзз зргэ хэмжээний хүрээнд хороо, дүүрэг болон холбогдох бусзд бзйгууллэгэ, хуулийн этгээд, иргэдийн сзнэл, сэнэзчлэгээр тодорхойлно.

1.2.Улсын тусгэй хэрэгцээг үндэслэн зэм, шугзм сүлжээ, бэрилгз бэйгуулэмж, тзлбэй бэйгуулзх шийдвэрийг холбогдох бзйгууллэгэ, эрх бүхий элбэн тушзэлтэн нөхөх олговортойгоор гэзрыг эргүүлэн эвэх, солих тухэй шийдвэр гэргэхзэс 1-ээс доошгүй жилийн өмнө гаргасэн бэйнэ.

1.3.Нийслэлийн бзрилгэ, хот бэйгуулзлтын эсуудэл хзриуцсан байгууллагз улсын тусгзй хэрэгцээний зэм, шугам сүлжээ, бэрилгэ бэйгууламж, талбзй бэрьж бэйгуулэх шийдвэр гэрсэн тохиолдолд хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг үндэслэн тухэйн ззм, шугэм сүлжээ, барилга байгуулэмж, тэлбэйг бзрьж бэйгуулэх гззрын байршлыг тогтооно.

1.4.3ам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайг барьж байгуулах газрын байршлыг дараахь зарчмыг баримтлан тогтооно.

1.4.1.хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө болон бусад хот байгуулалтын үйл ажиллагааны баримт бичгийг үндэслэх;

1.4.2.хүрээлэн буй орчныг хамгаалах шаардлагад нийцүүлэн хүн амын эрүүл, аюулгүй амьдрах тааламжгай орон зайн орчныг бүрдүүлэх;

1.4.3.бусад хууль тогтоомжоор батлагдсан шаардлага, норм, нормативийг баримтлах;

1.5.Нийслэлийн барилга, хот байгуулалтын асуудал хариуцсан байгууллага улсын тусгай хэрэгцээний зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбай барьж байгуулах газрын байршлын хэд хэдэн хувилбарыг гаргаж болно.

1.6. Улсын тусгай хэрэгцээний зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбай барьж байгуулах газрын байршил, хэмжээг нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага тухайн жилийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгана.

Хоёр. Газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих талаар газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилан тохиролцох, нөхөх олговрын үнэлгээ хийх

2.1. Нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага улсын тусгай хэрэгцээний зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбай барьж байгуулах газрын байршил, хэмжээг үндэслэн нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарыг тогтоож түүний зургийг тоон хэлбэрээр болон цаасаар гарган нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын нутаг дэвсгэрийн харъяалах дүүргийн Засаг даргад болон газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ.

2.2. Нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарыг тогтоож дүүргийн Засаг даргад болон газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлэх ажлыг тухайн жилийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг баталсан тухай шийдвэр гарсан өдрөөс хойш ажлын 10 хонопг багтааж зохион байгуулна.

2.3.Нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарт орсон газар өмчлөгч, эзэмшигчтэйурьдчилан тохиролцох ажлыг Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.4-т3 зааснаар дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага4 хийнэ. Тухайн дүүргийн Засаг дарга газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилан тохиролцох ажлыг удирдан хэрэгжүүлнэ.

2.4.Дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага нь нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарт байгаа газар

3Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн

32.4: Иргэний өмчийн газрыг улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авах тухай шийдвэр гаргахаас нэгээс доошгүй жилийн өмнө газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага газар өмчлөгчтэй энэ тухай урьдчилан тохиролцсон байна.

4Газрын тухай хуулийн 23-р зүйлийн Газрын асуудал эрхэлсэн төриин

захиргааны байгууллагын тогтолцоо, эрх хэмжээ23.1. Газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага нь нэгдмэл, төвлөрсөн удирдлагатай байх бөгөөд аймаг, нийслэл, дүүрэпг газрын асуудал эрхэлсэн алба, сумд газрын даамалтай байна.

чөлөөлөлтөд өртөх нэгж талбар, эд хөрөнгийн тоо бүртгэл, тэдгээрийн ойролцоо үнэлгээ,газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчдын судалгааг гаргана.

2.5. Судалгааг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарын зургийг Нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас хүлээж авснаас хойш 1 сарын дотор гаргана.

2.6.Нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарт байгаа газар чөлөөлөлтөд өртөх нэгж талбар, эд хөрөнгийн тоо бүртгэл, тэдгээрийн ойролцоо үнэлгээ, газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчдын судалгааг гаргаж дууссанаас хойш ажлын 10 хоногт багтаан газар өмчлөгч, эзэмшигчдэд дараах мэдээлэл бүхий мэдэгдлийг хүргүүлнэ:

2.6.1. улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбай байгуулах шийдвэр талаар;

2.6.2.зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайн байршлыг тогтоосон шийдвэрийн талаар болон нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарын зураг;

2.6.3.тухайн газар өмчлөгч, эзэмшигчийнгазрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солиход өртөх газар, үл хөдлөх хөрөнгийн хэмжээ, хил хязгаар;

2.6.4.газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих асуудлаар тохиролцохыг санал болгосон хэсэг;

2.6.5. мэдэгдэл хүлээн авснаас хойш газар болон газраас салгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгийг бусдын эзэмшил, өмчлөлд шилжүүлэхгүй байх тухай анхааруулга;

2.6.6.газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих асуудлаар тохиролцох, мэдээлэл өгөх, зөвлөлдөх албан тушаалтан түүний хаяг, харилцах утас, албан ажлын хэрэгцээний цахим шуудангийн хаяг;

2.7. Дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага нь мэдэгдлийг хууль ёсны газар өмчлөгч, эзэмшигч эсвэл тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид заавал хүргүүлнэ.

2.8.Мэдэгдэл хүргүүлмэгц дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй газрыг нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авах талаар тохиролцох, хэлэлцээр хийх ажиллагааг эхэлнэ.

2.9. Хэлэлцээрийг дараахь этгээдтэй хийнэ.2.9.1.эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны зөвшөөрлөөр газар

эзэмшсэн, өмчилсөн этгээд, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчтэй нөхөх олговрын талаар;

2.9.2.газар, барилга байгууламжаа улсын бүртгэлд бүртгүүлж эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн гэрчилгээ аваагүй боловч газар өмчлөх шийдвэртэй, барилга байгууламж барьсан этгээдтэй нөхөх олговрын талаар;

2.9.3.газар ашиглагч болон зохих зөвшөөрөлгүй боловч тухайн газарт 5-аас дээш жил амьдран суусан эсвэл үйл ажиллагаа явуулж байсан этгээдтэй нүүлгэн шилжүүлэх зардлын талаар;

2.10.Газар өмчлөгчтэй Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дүгаар зүйлийн 32.5-д заасан асуудлыг урьдчилан тохиролцоно.

2.11.Газар эзэмшигчтэй дараах асуудлыг урьдчилан тохиролцоно.2.11.1 .газраас салгаж үл болох барилга байгууламж бусад эд хөрөнгийн үнэ;2.11.2. газар чөлөөлөх зардал;2.11.3. гэрээний хугацаа дуусахаас өмнө эргүүлэн буюу солих газрынхэмжээ;2.11.4.газрыг чөлөөлөх нөхцөл, хугацаа;2.11.5. газрыг чөлөөлөхгэй холбоотой талуудын хүлээх үүрэг, хариуцлага;2.11.6. нөхөх олговрых төлөх журам, хугацаа;

2.11.7.газрыг газраар солих тохиолдолд газрын байршил, хэмжээ, төлөв байдал, чанар;

2.12.Газрыг газраар солих тохиолдолд дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас эзэмшиж, өмчилж буй газраас нь төлөв байдал, чанарын хувьд дордохооргүй 2 хүртэл газрын байршлыг газар өмчлөгч, эзэмшигчид санал болгоно.

2.13.Газар өмчлөгч, эзэмшигч санал болгож буй байршлуудад газраа солихыг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд газрыг газраар солих саналыг хүчингүйд тооцож газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах талаар тохиролцоно.

Нөхөх олгоерын үнэлгээ хийх2.14. Газрыг нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авахад олгох нөхөх

олговорт дараахь зүйлийг үнэлнэ.2.14.1.газраас салгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгө;2.14.2.иргэний өмчийн газрыг эргүүлэн авах, солих тохиолдолд тухайн

газрын үнэ; (Эзэмшил газрыг эргүүлэн авах, солих тохиолдолд газрын үнийг олгохгүй)

2.14.3.газар чөлөөлөх нүүлгэн шилжүүлэх зардал;2.14.4.газрыг газраар солих тохиолдолд нүүх, суурьших зардап;

2.15.Газрыг нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авах газар, үл хөдлөх хөрөнгөтэй холбоотой барьцаа ипотек, өр төлбөр, холбогдох бусад үүргийг газар өмчлөгч, эзэмшигч өөрөө хариуцах бөгөөд нөхөх олговорт оруулж тооцохыг хориглоно.

2.16.Нөхөх олговрын үнэлгээг тапууд тохиролцон дараахь байдлаар хийлгэж болно.

2.16.1.дүүргийн Засаг дарга Хөрөнгийн үнэлгээний мэргэжлийн байгууллагын гишүүн, тусгай зөвшөөрөл бүхий үнэлгээчнээр гэрээний үндсэн дээр төсвийн хөрөнгөөр;

2.16.2.газар өмчлөгч,эзэмшигч өөрийн сонгосон тусгай эрх бүхий үнэлгээчнээр өөрийн хөрөнгөөр;

2.17. Газар өмчлөгч, эзэмшигч сайн дурын үндсэн дээр дүүргийн Засаг даргын сонгож үнэлгээ хийлгэх гэрээ хийхээр шийдвэрлэсэн үнэлгээчдээс сонгож үнэлгээгээ хийлгэж болох бөгөөд худапдаа үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг бол бизнесийн орлогыг татвар төлсөн байдлаас нь хамааруулан бизнес үнэлгээ хийлгэж болно.

2.18.Нөхөх олговрын үнэлгээг дүүргийн Засаг дарга төсвийн хөрөнгөөр хийлгэж байгаа тохиолдолд нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарт орсон нийт газрыг тухайн газрын байршлын онцлог, үнэлгээний ажлын хэмжээнээс хамааруулан хэсэгчлэн хувааж үнэлгээ хийлгэж болох бөгөөд дээр дурьдсан шаардлагын дагуу газрыг хуваах ажлыг дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага хариуцан зохион байгуулна.

2.19.Дүүргийн Засаг дарга нь үнэлгээ хийхээр хэсэгчлэн сонгосон байршил тус бүрд 2-оос доошгүй үнэлгээчнийг тэдгээрийн ажлын туршлага, чадвар, мэргэжлийн түвшин, боловсон хүчний нөөцийг харгалзан сонгон шалгаруулапт явуулалгүйгээр сонгож, холбогдох хууль тогтоомжийн зааснаар гэрээг шууд байгуулан ажиллана.

2.20.Эд хөрөнгийг үнэлэх үйл ажиллагааг “Хөрөнгийн үнэлгээний тухай” хуульд заасны дагуу хийнэ.

2.21.Нөхөх олговрын үнэлгээ нь дараахь хэсгээс бүрдэнэ.2.21.1.хувийн өмчийн газрын үнэ;2.21.2.газраас салгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгийн

үнэ;

2.22.Энэ журмын 2.14.3, 2.14.4-т заасан газар чөлөөлөх зардал, нүүх, суурьших зардал нь газраас сапгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгийн үнэд багтаж үнэлэгдсэн байна.

2.23. Газрын үнийгтухайн хөрөнгийн үнийн мэдээлэл хангалттай олдох ижил төстэй болон орлуулагч хөрөнгөтэй харьцуулан үнэ цэнийг тогтоодог зах зээлийн жишиг үнийн харьцуулалтын аргыг үндэслэн нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас жил бүр шинэчлэн тогтоож Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлаар батлуулан жил бүрийн 1 дүгээр сард нийтэд зарлана.

2.24. Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлаас баталсан газрын үнэ нь тухайн жилд газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих үйл ажиллагаанд хэрэглэгдэх жишиг үнэ болно.

2.25. Газраас сапгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгийн үнийг худалдан авагч тухайн хөрөнгөд түүнтэй ижил төрлийн ашиглалт бүхий хөрөнгийг худалдан авах, барьж босгоход гарах өртгөөс илүүг төлөхгүй байх эдийн засгийн зарчимд үндэслэн өртгийн аргаар тогтооно.

2.26. Нөхөх олговрын үнэлгээнд тооцогдох газар, эд хөрөнгийн үнийг Газрын тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2-т зааснаар тухайн үеийн ханшаар үнэлсэн үнээр тооцож үнэлгээг хийлгэнэ.

2.27. Газрыг газраар солих тохиолдолд газрын үнийг нөхөх олговорт оруулж тооцохгүйгээр зөвхөн газраас салгаж үл болох барилга, байгууламж, бусад эд хөрөнгийн үнэ болон газар чөлөөлөх зардлыг олгоно.

2..28. Нөхөх олговортойгоор газар чөлөөлөхөд иргэний өмчийн газрын тодорхой хэсэг орсон бөгөөд үлдэх хэсгийг цаашид ашиглах боломжгүй болсон тохиолдолд газрыг бүхэлд нь зохих журмын дагуу үнэлж нөхөх олговрыг тооцон олгож болно.

2.29. Үнэлгээнд хамрагдах нийт газарт хийгдэх нөхөх олговрын үнэлгээний арга, аргачлал адил байх, үнэлгээний явц, үр дүн нээлттэй, ил тод байх зарчмыг баримтлан нөхөх олговрын үнэлгээг хийнэ.

2.30. Дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага болон газар чөлөөлөгч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хийлгэсэн нөхөх олговрын үнэлгээний зөрүү нь бага дүн бүхий үнэлгээний 10 хувь ба түүнээс ихгүй тохиолдолд эдгээр үнэлгээний дундаж нь нөхөх олговрын бодит хэмжээ байна.

2 31. Энэ журмын 2.30-д заасан хоёр үнэлгээний зөрүү нь бага дүн бүхий үнэлгээний 10 хувиас хэтэрсэн тохиолдолд магадлан үнэлгээг Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулийн 25.2-т заасан Мэргэжлийн зөвлөлөөр хийлгэж болно.

2.32. Мэргэжлийн зөвлөлийн хийсэн магадлан үнэлгээ нь талуудын хувьд үл маргалдах эцсийн үнэлгээ байна.

2.33.Нөхөх олговрын үнэлгээг ажлын 10 хоногг багтаан хийлгэнэ.2.34. Нөхөх олговрын болон хөрөнгийн үнэлгээ хийх зардлыг улс,

нийслэлийн болон холбогдох төсөл, хөтөлбөрийн төсвөөс санхүүжүүлж болно. Нөхөх олговрын үнэлгээ нь бүтээн байгуулапт, төсөл хөтөлбөр, үйл ажиллагааны тооцоо судалгаа, техник эдийн засгийн үндэслэл, зураг төсөл, төсвийн баримт бичгийн үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг байна.

2.35.Энэ журмын 2.10, 2.11-т заасан асуудлуудаар талууд тохиролцоонд хүртэл хэлэлцээрийг хэд хэдэн удаа хийж болох бөгөөд хэлэлцээр хийж тохиролцоонд хүрэх, нөхөх олговрын үнэлгээ хийлгэх үйл ажиллагааны нийт хугацаа нь хэлэлцээр эхэлснээс хойш 1 сараас ихгүй байна.

2.36. Нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарт байгаа нийт газар өмчлөгч, эзэмшигчдийн 50 хүртэл хувьтай урьдчилсан тохиролцоонд хүрч чадаагүй тохиолдолд тухайн байршилд төлөвлөсөн барилга

байгууламжийг барих өөр байршил сонгох эсэх асуудлыг холбогдох эрх бүхий байгууллагад тавина.

2.37. Нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих газрын хил хязгаарт байгаа нийт газар өмчлөгч, эзэмшигчдийн 70 хувьтай нь урьдчилсан тохиролцоонд хүрсэн тохиолдолд үлдсэн 30 хувьд нь дараахь нийслэл хотын оршин суугчийн хувьд нийслэлийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэх, нийтийн ашиг тусын тулд албадпагын арга хэмжээ авахыг сануулсан анхааруулга хүргүүлнэ.

2.38. Нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих талаар урьдчилсан тохиролцоонд хүрэхгүй байгаа газар өмчлөгч, эзэмшигчдийн нөхөх олговрын үнэлгээг дүүргийн Засаг даргын үнэлгээ хийлгэхээр гэрээ байгуулсан үнэлгээчдээр хийлгэнэ.

2.39.Дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага нь газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилсан тохиролцоонд хүрэхээр хийсэн хэлэлцээр, уулзалт бүрийг тэмдэглэл үйлдэн баталгаажуулна.

Гурав.Газар өмчлөгч, эзэмшигчид олгох нөхөх олговрыг улсын төсөвттусгуулах

3.1.Дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага нөхөх олговортойгоор газрыг эргүүлэн авах, солих асуудлаар газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй урьдчилан тохиролцож ирэх онд тухайн дүүргийн нутаг дэвсгэрт улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн баригдах зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайн газрыг чөлөөлөхөд шаардагдах нийт нөхөх олговрын хэмжээг жил бүрийн 4 дүгээр сарын 15-ны дотор дүүргийн Засаг даргад гаргаж өгнө.

3.2.Дүүргийн Засаг дарга улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн баригдах зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайн газрыг чөлөөлөхөд шаардагдах нөхөх олговрын төсвийг хянаж тухайн зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайг барьж байгуулахаар захиалга өгч шийдвэр гаргуулсан этгээдэд ажлын 5 хоногт багтаан хүргүүлнэ.

3.3.Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн баригдах зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайг барьж байгуулахаар захиалга өгч шийдвэр гаргуулсан этгээд нөхөх олговрын зардлыг Төсвийн тухай хуульд заасны дагуу улсын төсөвт тусгуулна.

3.4. Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн баригдах зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайг барьж байгуулахаар захиалга өгч шийдвэр гаргуулсан этгээд

5Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 13 дугаар зүйл:

2. Нийслэл хотын оршин суугч нь Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан үндсэн эрх, эрх чөлөөг баталгаатай эдлэхийн зэрэгцээ нийгэм, эдийн засгийн давуу талыг эдэлж, ажиллаж амьдрах таатай нөхцөлөөр хангагдаж байдгийн хувьд нийслэлийн өмнө дараахь үүрэг хүлээнэ:

2/ нийслэлийн удирдлагаас нийтээр дагаж мөрдөхөөр гаргасан шийдвэр, тогтоосон журмыг сахих, гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчилтэй тэмцэх ажилд оролцох;

3/ нийслэлийн бүх шатны удирдлагаас зохиож буй ажил, нийслэлийг хөгжүүлэх үйлсэд идэвхтэй оролцож, хотын аж ахуй, нийтийн үйлчилгээний байгууламжийг зориулалтын дагуу эзэмшиж, хайрлан хамгаапах, ариун цэврийг сахих, гудамж талбайг цэвэр байлгах;

нөхөх олговрын зардлыг улсын төсөвт тусгуулах асуудлыг бүрэн хариуцаж зохион байгуулна.

З.б.Нөхөх олговрын төсвийг улсын төсөвт тусгуулах боломжгүй эсвэл тусгуулаагүй тохиолдолд дүүргийн засаг дарга улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн баригдах зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайг барьж байгуулахаар захиалга өгч шийдвэр гаргуулсан этгээд болон бусад эрх бүхий байгууллага, апбан тушаалтантайсанал солилцон санхүүжүүлэлтийн бусад эх үүсвэрийг судпан холбогдох арга хэмжээг авна.

3.5. Нөхөх олговрын төсвийг улсын төсөв болон санхүүжүүпэлтийн бусад эх үүсвэрт тусгуулах үйл ажиллагаанд Нийслэлийн Засаг дарга дэмжлэг үзүүлж болно.

3.6.Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн баригдах тухайн зам, шугам сүлжээ, барилга байгууламж, талбайн газрыг чөлөөлөхөд газар өмчлөгч, эзэмшигчид олгох нөхөх олговрын санхүүжилтийн эх үүсвэр шийдвэрлэгдээгүй тохиолдолд газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах шийдвэр гаргуулахгүй бөгөөд газар чөлөөлөлтийн ажил хийгдэхгүй.

Дөрөв.Газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих тухайшийдвэр гаргуулах, нийтэд мэдээлэх

4.1. Улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих шийдвэрийг гаргуулах саналаа дүүргийн Засаг дарга дараахь үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсний дараа газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хургүүлнэ.

4.1.1.газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих тухай шийдвэр гаргахаас нэгээс доошгүй жилийн6 өмнө урьдчилан тохиролцсон байна.

4.1.2.нөхөх олговорт олгох зардлын төсвийг улсын төсөв болон бусад санхүүжилтийн эх үүсвэрт тусгуулсан байна.

4.2.Дүүргийн Засаг даргын ирүүлсэн газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих шийдвэрийг гаргуулах саналыг газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хянаж, Засгийн газарт саналаа гаргана.

4.3.Газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих тухай шийдвэрийг Газрын тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.2, Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.3-т заасны дагуу Засгийн газар гаргана.

4.4.Газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн авах, солих тухай Засгийн газрын шийдвэрийг тухайн шатны Засаг даргад хүргүүлнэ.

4.5.Газрыг эргүүлэн авах.солих тухай шийдвэрийг хүлээж авсан өдрөөс хойш ажлын 5 хоногт баггаан дүүргийн Засаг дарга болон нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага засгийн газрын шийдвэр, үндэслэл, газрын байршил, газар чөлөөлөх хугацаа болон газар чөлөөлөх этгээдийн талаарх хувь хүний нууцад хамаарахаас бусад мэдээллийг дараах байдлаар нийтэд мэдээлнэ:

4.5.1.хэвлэлийн хүрээлэнгээс гаргасан өдөр тутмын сонингийн рейтингэд эхний 5 байранд орсон 3-аас доошгүй сонинд А5-аас дээшгүй хэмжээтэйгээр, үндэсний хэмжээний радио, телевизийн 3-аас доошгүй сувгаар 20-оос дээш

6Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн32.4. Иргэний өмчийн газрыг улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авах тухай шийдвэр гаргахаас нэгээс доошгүй жилийн өмнө газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага газар өмчлөгчтэй энэ тухай урьдчилан тохиролцсон байна.

секундын хугацаатай мэдээг өдөрт 3-аас доошгүй давтамжтайгаар 5 хоногийн турш мэдээлэх;

4.5.2.дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар, газрын асуудал эрхэлсэн байгууллагуудын вэб хуудсанд 3 сарын турш байршуулах;

Тав.Газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээ байгуулах, газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох

5.1. Газрыг эргүүлэн авах,солих тухай шийдвэрийг хүлээж авсан өдрөөс хойш 1 сарын дотор Засгийн газрын шийдвэрийг үндэслэн дүүргийн Засаг дарга газар өмчлөгч, эзэмшичтэй газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээг байгуулна.

5.2. Газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээнд газар өмчлөгч.эзэмшигчид олгох нөхөх олговрын хэмжээ, газар чөлөөлөх хугацаа, газар, барилга, байгууламж, үл хөдпөх хөрөнгийн эрхийг шилжүүлэх асуудал, талуудын эрх, үүрэг, хариуцлагыг тусгана.

6.3.Газар өмчлөгч, эзэмшигчид олгох нөхөх олговрыг газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээ байгуулахад улсын төсвөөс холбогдох журмын дагуу дүүргийн Засаг даргын мэдэлд шилжүүлсэн байна.

5.4. Нөхөх олговрыг газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй байгуулсан газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээнд заасан нөхцөл, журмын дагуу дүүргийн Засаг дарга хариуцан олгоно.

5.5. Нөхөх олговрын 60 хувийг газар өмчлөгч.эзэмшигчтэй газар чөлөөлөх, цснаар, үлдэгдэл 40 хувийг гэрээний үүргээ биелүүлж газраа чөлөөлсний дараа олгохоор газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээнд тусгаж байна.

5.6.Газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээ байгуулж, нөхөх олговрын 60 хувийг авсан өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор газар эзэмшигч, өмчлөгч уг газрыг чөлөөлж дүүргийн Засаг даргын мэдэлд шилжүүлнэ.

5.7.Газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээгээр тохиролцсон хугацаанд газар өмчлөгч.эзэмшигчийн чөлөөлж дүүргийн Засаг даргын мэдэлд шилжүүлсэн газрыг дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага зохих ангиллын дагуу бүртгэж, хүлээн авна.

5.8. Газрыг нөхөх олговортойгоор эргүүлэн өгөх, солих талаар дүүргийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагатай урьдчилан тохиролцсон газар өмчлөгч, эзэмшигч газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээг байгуулахаас татгалзах эрхгүй.

5.9. Газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээ байгуулж чадахгүйд хүрсэн тохиолдолд газар өмчлөгч, эзэмшигчдэд газар чөлөөлөх тухай хугацаатай мэдэгдэл өгнө.

5.10. Энэ журмын 5.9-д заасан мэдэгдэлд заасан хугацаанд газар чөлөөлөөгүй тохиолдолд дүүргийн Засаг дарга нийтийн ашиг сонирхлыг илэрхийлсэн шийдвэр гаргаж газрыг албадан чөлөөлөх арга хэмжээ авна.

5.11. Шүүхээс газрыг албадан чөлөөлөх шийдвэр гаргасан тохиолдолд газар чөлөөлөхөд гарах зардлыг газар өмчлөгч, эзэмшигч өөрөө хариуцна.

5.12. Газар чөлөөлөгч энэ журамд заасан хугацаанд тохиролцоонд хүрсэн, газар чөлөөлөх гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлж газраа гэрээнд заасан хугацаанаас өмнө чөлөөлсөн бол нийт нөхөх олговрын үнийн дүнгийн 5 хүртэл хувьтай тэнцэх мөнгөн урамшууллыг олгож болно. Урамшууллыг нөхөх олговрын үлдэгдэл 40 хувийг олгохдоо хамтатган олгоно.

5.13. Газар чөлөөлөх, нөхөх олговор олгох тухай гэрээ байгуулсан боловч гэрээний үүргээ хугацаанд нь биелүүлж газраа чөлөөлөөгүй тохиолдолд тухайн газар өмчлөгч.эзэмшигчийн авах нөхөх олговорын үнийн дүнгээс хугацаа алдагдуулсан хоног тутамд 0,05 хувиар алданги тооцож болно.

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. НИЙСЛЭЛИЙН НИЙГЭМ, ЭДИЙН ЗАСГИЙНХӨГЖИЛД АЧ ХОЛБОГДОЛ БҮХИЙ ЗАМ, ШУГАМ СҮЛЖЭЭ БАРИЛГА

БАЙГУУЛАМЖИЙГ БАРИХ, ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЗОРИЛГООРГАЗРЫГ ХУДАЛДАН АВАХ

1 .Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлд заасан нийслэлийг хөгжүүлэх бодлогод7 нийцсэн нийслэлийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд болон хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд чухал ач холбогдол бүхий(цаашид “нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий” гэх) зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх асуудлыг нийслэлийг хөгжүүлэх асуудпаар төсөл санаачлах эрх бүхий этгээд8 холбогдох хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу шийдвэр гаргуулж хэрэгжүүлнэ.

2.Нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх газрын байршлыг энэ журмын хоёрдугаар бүлгийн 1.4-т заасан зарчмыг баримтлан нийслэлийн барилга, хот байгуулалтын асуудал эрхэлсэн байгууллага тогтооно.

3.Нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх газрын байршлын хил хязгаарт хувийн өмчийн газар багтсан тохиолдолд газрыг тухайн газар дээрх барилга байгууламж, эд хөрөнгийн хамт, эзэмшил, ашиглалтад олгосон газар багтсан тохиолдолд газраас салгаж үл болох барилга байгууламж бусад эд хөрөнгийг нийслэл худалдаж авах замаар газрыг чөлөөлнө.

4. Газрыг худалдан авч зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх шийдвэрийг Нийслэлийн Засаг дарга гаргана.

5.Нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх газрыг худалдаж авах ажлыг хэрэгжүүлэгч нь дараахь этгээд байж болно.

5.1. нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага эсвэл зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хариуцан хэрэгжүүлэгч төрийн байгууллага;

5.2. Засгийн Газар, төрийн захиргааны байгууллага, аймаг, нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас байгуулсан төслийн нэгж, төрийн болон орон нүтгийн өмчит компани'

5.3. зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хариуцан хэрэгжүүлэгч хувийн хэвшлийн хуулийн этгээд;

6.Нийслэлийн газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага нь газрыг худалдаж авахад гэрээ хэлэлцээр хийх хууль ёсны этгээдийг тогтоох ажлыг хөнгөвчлөх зорилгоор худапдаж авах газрын байршлын хил хязгаарт байгаа газар

Нийслэлийн эрхзүйн байдлын тухай хуулийн 20 дугаар зүйл1. Нийслэл хот нь нийгэм, соёлын амьдралын бүхий л хүрээнд тэргүүлэх

байр суурь эзлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор хот байгуулалт, нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчны зохистой тэнцлийг хангах бие даасан бодлого явуулна.

2. Нийслэлийн хот байгуулалт, төлөвлөлт нь үндэсний уран барилгын өв уламжлалыг дэлхийн нийслэл хотуудын хөгжлийн нийтлэг жишигтэй хослуулан хөгжүүлэх бодлогод үндэслэнэ.

Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.2.5.5/ нийслэлийг хөгжүүлэх асуудлаар төсөл санаачлах, төсөлд санал, дүгнэлт

өгөх, түүнийг хэрэгжүүлэхэд Засгийн газраас дэмжлэг хүсэх;

чөлөөлөлтөд өртөх нэгж талбар, газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчдын судалгааг газрыг худалдаж авах үйл ажиллагааг зохион байгуулж байгаа этгээдэд гаргаж өгч болно.

7.Нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх газрын байршлын хил хязгаарын дотор байгаа газар өмчлөгчид газрыг, газар эзэмшигчид газраас салгаж үл болох барилга байгууламж бусад эд хөрөнгийг худапдаж авах саналыг тавьж хэлэлцээр хийж эхэлнэ.

8. Хэлэлцээрийн явцад газар, эд хөрөнгийн үнэ,түүнийг төлөх хэлбэр, хугацаа, худалдаж авах газрын хэмжээ, газрыг чөлөөлөх нөхцөл, хугацаа, газрыг чөлөөлөхтэй холбогдсон талуудын үүрэг, хариуцлагыг зэргийг тохиролцож, худалдах худалдан авах гэрээг байгуулна.

9. Эд хөрөнгө худалдах худалдан авах болон түүнтэй холбоотой гэрээний нийтлэг харилцааг Иргэний хуулиар зохицуулна.

10. Нийслэлийн хөгжилд ач холбогдол бүхий зам, шугам сүлжээ барилга байгууламжийг барих, төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай газрыг худалдан авахад зарцуулах хөрөнгийг холбогдох төсөв болон тухайн төсөл хөтөлбөр, үйл ажиллагааны зардалд тусгуулсан байна.

11. Газрыгталуудын тохиролцсоноор гэрээнд тусгасны дагуу чөлөөлнө.

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. БУСАД ЗҮЙЛ

4.1. Нөхөх олговрын үнэлгээ хийх ажилд санаатайгаар нөлөөлж өөртөө давуу байдал олж авсан иргэн, хуулийн этгээдэд холбогдох хуулинд заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.

4.2. Бусадтай хуйвалдан газрын нөхөх олговрын үнэлгээг үндэслэлгүй хийсэн хөрөнгийн үнэлгээчний тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, хүчингүйд тооцуулах санапыг хуульд заасан журмаар эрх бүхий байгууллагад Засаг дарга болон түүний нэрийн өмнөөс газрын асуудал эрхэлсэн байгууллага эрх бүхий байгууллагад гаргана.

4.3. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагааг зохион байгуулж байхад хүч хэрэглэсэн буюу зохион байгуулалттайгаар саатуулсан, эсэргүүцсэн бол холбогдох хуулийн дагуу арга хэмжээ авахуулахаар Засаг дарга болон түүний нэрийн өмнөөс газрынОЛ\1У/поп 1 йщЧпд/ппого ^омпп/ппогап уоипоиоа о у у ^ Ш I « З р Л м и а И 1 у у * ы 1С(1 и О р л ч / у л г и п и и ш У у * " ■Сн л С )1

4.4. Газар чөлөөлөх явцад хууль тогтоомж, эрх зүйн актын хэрэгжилтэд тавих мэргэжлийн хяналтыг Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан бүрэн эрхийн хүрээнд мэргэжлийн хяналтын байгууллага, улсын байцаагч хэрэгжүүлнэ.

г НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН п ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН ДАРГА Д.БАТТУЛГА ТАНАА

МОНГОЛ УЛС НИЙСЛЭ7ГЙЙ|1 ЗАСАГ ДАРГА

15160 Улаанбаатар хот,' Чингэптэй дүүрэг, Их эзэн Чингис хааны нэрэмжит талбай 7,

Утас: 32-71-99, Факс: (97Ө-11) 32-43-31, НИр:/№млм|1аапЬаа1аг.тп

танайМ . ОГ. Ц №_____

■ны № -т“1

Асуудал өргөн барих тухай

Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1 дэх хэсэг, Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2013 оны 09 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 99 тогтоолоор “Монгол наадам цощолбор" ОНӨТҮГ-ыг байгуулсан.

Байгууллагын дүрэмд тусгагдсаны дагуу Улсын баяр наадам, тив улсын чанартай спортын болон сонирхогчдын тэмцээн, уралдаан, спортын төрөл бүрийн арга хэмжээ, шоу болон цэнгээнт арга хэмжээ, гадаад болон дотоод худалдаа, нийтийн амралт, зугаалга, үйлчилгээ зэрэг арга хэмжээнд нийтийн эзэмшлийн барилга байгууламж, автозам, талбай, тоног төхөөрөмжийг түрээслүүлэх, төлбөртэй үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагаа явуулах үндэслэл болно.

Иймд Хүй долоон худагт баяр наадмын арга хэмжээг жилийн дөрвөн улиралд зохион байгуулах, олон нийтийн арга хэмжээний үед ажиллах худалдаа, үйлчилгээ, хөгжөөнт тоглоом, боловсон биө засах газар, хог, хаягдал цэвэрлэгээ үйлчилгээг цогц байдлаар ажиллах, мөрдүүлэх шаардлага гарч байгаа тул журмын төслийг Нийслэлийн Удирдлагын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, дэмжсэн тул Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хуралдаанаар хэлэлцүүлэхээр өргөн барьж байна.

Хуралдаанаар хэлэлцүүлэн, холбогдох шийдвэрийг гаргуулж өгнө үү.

Нийслэлийн Удирдлагын зөвлөлийн хуралдааны тэмдэглэл, холбогдох материалыг хавсаргав.

Хавсралт 8 хуудастай.

НИЙСЛЭЛИЙН 3 БӨГӨӨД УЛААН ХОТЫН ЗАХИРА Э.БАТ-ҮҮЛ

“Монгол наадам цогцолбор” ОНӨТҮГ-ын Журмын төслийн танилцуулга

Журам гаргах үндэслэл:

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2013 оны 09 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 99 тогтоолоор “Монгол наадам цогцолбор” ОНӨТҮГ-ыг байгуулсан билээ.

2013 оны 10 дугаар сарын 15- нд Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер А/179 тоот тушаал гаргаж тус цогцолборын үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөх Журам боловсруулах ажлын хэсэг байгуулж бүрэлдэхүүнийг нь баталсан юм.

Ажлын хэсэг өнгөрсөн хугацаанд холбогдох мэргзжлийн байгууллагуудаас санал авч Журмын төсөл боловсруулснаа танилцуулъя.

Нийслэлийн хүн ам хурдацтай өсөж амралт чөлөөт цагаа өнгөрүүлдэг байсан уламжлалт газрууд нь нэгэнт суурьшлын бүс болсон, цаашдаа ч хүн амын өсөлт улам нэмэгдэх хандлагатай байгаа зэрэг нь ойрын ирээдүйд “Монгол наадам цогцолборын” өмнө Хүй долоон худагт амралт ^өлөөт цаг, спорт, аялал жуулчлал, соёл урлаг- танин мэдэхүйн томоохон төв болгон хөгжүүлэх зорилт дэвшүүлэн тавьж байгаа юм.

Одоогийн байдлаар Хүй долоон худагт жил бүрийн 7 дугаар сарын 10-13-нд Үндэсний их баяр наадмын хурдан морины уралдаан болон уяачдын наадмыг зохион байгуулж байна. Хурдан морины уралдааныг 100 орчим мянган хүн очиж үзэж сонирхдог гэсэн судалгаа байдаг бөгөөд энэ тро цаашдаа ч өсөх хандлагатай байна.

Үүнээс гадна “Монгол наадам цогцолбор” нь Монголын үндэсний бахархал болсон Эрийн гурван наадам, түүх соёлыр уламжлалыг дэлхийд сурталчлах Монгол брэнд бий болгоход тус дөхөм үзүүлэх учиртай. Иймд “Монгол наадам цогцолбор” нь жилийн дөрвөн улиралд дээрх арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулах зориулалтын талбайнууд, цас мөсний хотхон, цанын бааз байгууг|ахаар төлөвлөж байна.

Энэхүү Журмын төсөл нь “Монгол наадам цогцолбор” ОНӨТҮГ-ын дүрэмд тусгагдсаны дагуу Хүй долоон худагт зохион байгуулах Улсын баяр наадам, тив улсын чанартай спортын болон сонирхогчдын уралдаан тэмцээн, шоу болон цэнгээнт өдөрлөгүүд, олон улсын болон дотоодын үзэсгэлэн худалдаа, нийтийн амралт, зугаалга зэрэг арга хэмжээнд нийтийн эзэмшлийн талбай, барилга байгууламж, автозам, тоног төхөөрөмжийг ашиглуулах, түрээслүүлэх, дотоод, гадаадын наадамчид, үзэгчдэд зориулан эрүүл аюулгүй, цэвэр тохилог орчин бүрдүүлэхийн тулд цэвэрлэгээ арчилгаа хийхтэй холбоотой төлбөртэй үй|1чилгээ үзүүлэх үйл ажиллагаануудыг зохицуулахад чиглэгдсэн болно.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

Шийдвэрлэх асуудал:

> Хуй долоон худагг баяр наадам, олон нийтийн арга хэмжээний үеэр ажиллах худалдаа, үйлчилгээ, хөгжөөнт тоглоом, хог, хаягдал, цэвэрлэгээ үйлчилгээ, иргэд аж ахуй нэгж байгууллагаас авах төлбөр, нийтийн эзэмшлийн талбайг ашигласны хураамжийн үнэ тарифыг тогтоох

Журам боловсруулсан Ажлын хэсгийг төлөөлжтанилцуулга хийсэн

“МНЦ” ОНӨТҮГ-ын Менежер Ж.Өлзийсайхан

төсөл

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН тогтоол

Журам батлах тухай

Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.2 “г” дахь заалт, Нийслэлийн Засаг даргын 2014 оны 01/1533 тоот дугаар апбан бичгээр өргөн мэдүүлсэн саналыг үндэслэн Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас ТОГТООХ нь:

1. Монгол наадам цогцолборын Хүй долоон худагт олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулахад мөрдөх журмыг 1 дүгээр хавсралтаар, арга хэмжээ зохион байгуулахад мөрдөх үнэ тарифыг 2 дугаар хавсраптаар тус тус батапсугай.

2. Олон нийтийн арга хэмжээзохион байгуулахад мөрдөх журмыг 2014 оны ... сарын ... өдрөөс Хүй долорн худаг дахь нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд мөрдүүлж ажиллахыг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч /Э.Бат -Үүл/-д үүрэг болгосугай.

3. Журмыг үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгон ажиллахыг Хүй долоон худгийн нутаг дэвсгэрт энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлагад үурэг болгосугай.

ДАРГА Д.БАТТУЛГА

Нийслэлийн иргэдийн ТөлөөлөгчдийнХурлын 2014 оны.....дугаарсарын ...,-ний өдрийн......дүгээртоггоолын 1 дүгээр хавсралт

МОНГОЛ НААДАМ ЦОГЦОЛБОРТ ОЛОН НИЙТИЙН АРГАХЭМЖЭЭ ЗОХИОН

БАЙГУУЛАХАД МӨРДӨХ ЖУРАМ

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1 Энэхүу журмын зорилго нь “МОНГОЛ НААДАМ ЦОГЦОЛБОР” Орон нутгийн

өмчит төсөвт үйлдвэрийн газрын (цаашид “МНЦ” гэх) нутаг дэвсгэрт иргэд, аж

ахуйн нэгж, байгууллага, худалдаа үйлчилгээ эрхлэх болон олон нийтийн арга

хэмжээ зохион байгуулахад үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино.

1.2 Журмыг “МНЦ” ОНӨТҮГ-ын Хүй долоон худагт худалдаа үйлчилгээ эрхлэх,

олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулах иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага

дагаж мөрдөнө.

1.3 Журмыг хэрэгжүүлэх ажлыг “МНЦ” ОНӨТҮГ -ын захиргаа зохион байгуулж,

Нийслэл, дүүргийн мэргэжлийн хяналтын газар, хэлтэстэй хамтран хяналт тавьж ажиллана.

1.4 “МНЦ” ОНӨТҮГ нь дурмийнхээ 3.2 -т заасан үйл ажиллагаа зохион

байгуулахдаа Төрийн ёслолын алба, Улсын баяр наадмын комисс, баяр

наадмын тохижилт, засвар, худалдаа үйлчилгээний салбар хороо, Нийтийн

үйлчилгээний Улаанбаатар нэгтгэл ОНӨААТҮГ, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын тамгын газар Худалдаа үйлчилгээний хэлтэс, Цагдаагийн ерөнхий газар

болон холбогдох бусад байгууллагатай хамтран ажиллана.

1.5 Хүй долоон худагт худалдаа үйлчилгээ эрхлэх зорилгоор талбай түрээслэх,

олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулах иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага Нийслэлийн худалдаа үйлчилгээний нийтлэг журмын холбогдох заалтуудын

шаардлагын дагуу болзлоо хангаж “МНЦ” ОНӨТҮГ -ын даргатай гэрээ

байгуулсны үндсэн дээр үйл ажиллагаа явуулна.

Хоёр. “Монгол наадам цогцолбор” ОНӨТҮГ -ын эрх, уурэг

2.1 “МНЦ” ОНӨТҮГ нь Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын

Тэргүүлэгчдийн баталсан 2013 оны 09 сарын 04-ний 99 дугаар тогтоолыг

үндэслэн төлбөрт үйлчилгээний хөлс, үнэ тарифын дагуу тапбай, зогсоол

ашиглалт, түрээсийн болон бусад үйлчилгээний төлбөр тооцоог дансанд төвлөрүүлнэ.

2.2 Хүй долоон худагт олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулж, худалдаа

үйлчилгээ эрхэлж буй иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг цахилгаан эрчим хүч,

усаар хангах, ариун цэврийн өрөө ажиллуулах, хуваарийн дагуу хог ачилт хийх

зэрэг үйлчилгээг гэрээнд заасны дагуу үзүүлнэ.

2.3 Хүй долоон худагт зохион байгуулах олон нийтийн арга хэмжээний үеэр

иргэдийн тав тухтай эрүүл, аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор цагдаагийн

постууд гаргаж, эмнэлгийн анхан шатны түргэн тусламж үзүүлэх цэгүүд

ажиллуулна.

2.4 Худалдаа үйлчилгээний цэгүүд, нийтийн тээврийн хэрэгслийн зогсоолууд

болон явах чиглэл, цагдаагийн постууд, эмнэлгийн анхан шатны тусламж үзүүлэх

цэгүүдийн байршлын тапаарх мэдээллийг самбарт харагдахуйц байдлаар тавьж

байршуулна.

Гурал. Иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрх үүрэг

3.1 Иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас “МНЦ” ОНӨТҮГ -ын барилга,

байгууламж, автозам, тоног төхөөрөмж зэрэг өмч хөрөнгөнд хохирол учруулсан

бол хохирлыг хуульд заасны дагуу барагдуулна.

3.2 Хүй долоон худагг худапдаа үйлчилгээ эрхлэх, олон нийтийн арга хэмжээ

зохион байгуулах иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь Нийслэлийн худалдаа,

үйлчилгээний нийтлэг журамд заасан ариун цэвэр, эрүүл ахуй, тоног төхөөрөмж

техникийн бүрэн бүтэн байдал, аюулгүй ажиллагааны стандарт шаардлагуудыг

бүрэн хангасны үндсэн дээр “МНЦ” ОНӨТҮГ -ын даргатай гэрээ байгуулж

ажиллана.

3.3 Гэрээнд тухайн арга хэмжээний эхлэх, дуусах цагийн хуваарь, талуудын

хүлээх үүрэг хариуцлага болон эрхийг тодорхой заасан байна.

3.4 Иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь “МНЦ” ОНӨТҮГ -ын захиргаатай

байгуулсан гэрээнд заасан үйлчилгээний төлбөр болон талбай ашиглах

түрээсийн төлбөрийг төлж баримтыг ахлах нягтлан бодогчид өгснөөр үйл

ажиллагаа эрхлэх эрх нь нээгдэнэ.

3.5 Хүй долоон худагт худалдаа үйлчилгээ эрхлэх, олон нийтийн арга хэмжээ

зохион байгуулах иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь өөрийн үйл

ажиллагаатай холбоотой хууль тогтоомж, стандартууд, Хүй долоон худагт

нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан дүрэм, журам, төрийн захиргааны болон

нутгийн өөрөө удирдах байгууллагаас гаргасан шийдвэрийг дагаж мөрдөнө.

3.6 Хүй долоон худагт худапдаа уйлчилгээ эрхэлж буй болон олон нийтийн арга

хэмжээ, баяр наадам зохион байгуулж байгаа иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага

нь хүрээлэн буй орчныхоо цэвэрлэгээ болон тохижилтыг хариуцан өөрийн нэр

хаяг, дугаарыг монгол хэлээр харагдахуйц байршуулсан байна.

3.7 Хүй долоон худагт худалдаа үйлчилгээ эрхэлж буй болон олон нийтийн арга

хэмжээ, баяр наадам зохион байгуулж байгаа иргэд , аж ахуйн нэгж байгууллага

нь хэрэглэгчдэд соёлч боловсон үйлчилж, өөрийн байгаа орчныг тохижуулж, хэв

журмын зөрчилгүй ажиллана.

3.8 Гэрээ байгуулаагүй болон зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулах, тогтоосон

цэгээс өөр газар буух, Тамхины хяналтын тухай хуулийг зөрчиж олон нийтийн

газар тамхи татах, олон нийтийн газар архидан согтуурах, дуу чимээ ихтэй, хурц

үнэртэй үйлдвэрлэл явуулах, Эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй үйлчилгээ

ажиллуулах, ил задгай хог хаягдап хаяхыг хориглоно.

Дөрөв. Хулээлгэх хариуцлага

4.1 Энэхүү журмыг зөрчих, олон нийтийн өмчийг эвдэж гэмтээх, үйл

ажиллагаандаа үйлчилгээний соёл, зан харьцааны доголдол гаргах,

хэрэглэгчийн эрүүл мэндэд хохирол учруулах зэргээр бусдын эрх ашгийг

хохироосон бол “МНЦ” ОНӨТҮГ нь байгуулсан гэрээгээ цуцалж тухайн аж ахуйн

нэгжийн талаар холбогдох байгууллагад хандаж хууль тогтоомжид заасны дагуу

арга хэмжээ авна.

4.2 Талууд хамтран ажиллах явцад маргаан үуссэн тохиолдолд хуулийн дагуу шүүхээр шийдвэрлэнэ.

Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2014 оны ....дугаарсарын ...,-ний өдрийн.... дүгээр тогтоолын 2 дугаар хавсралт

Монгол наадам цогцолборын Хүй долоон худагт олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулахад мөрдөх үнэ тариф

№ Үйлчилгээний нэр төрөл Хэмжих нэгж Үнэ тариф

1Баяр наадам, бусад арга хэмжээ

Энгэрийн тэмдэг хаяг 1 ширхэг 3000

Ариутгалын хураамж м2 600

2Хог

хаягдлынхураамж

Аж ахуй нэгж байгууллага 1 едөр 2500Түргэн үйлчилгээний цэг 1 өдер 2500Сүүдрэвчтэй худалдаа 1 өдөр 2500Уяачид 1 едөр 2500Бусад жижиг худалдаа 1 өдөр 2500Хоолны газрын үйлчилгээ 1 өдөр 2500

3 Цахилгааныхураамж

Төрөл бүрийн ахуйн хөргөгч тусбүр 4000Төрөл бүрийн ус буцалгагч, будаа агшаагч тусбүр 4000

Төрөл бүрийн үйлчилгээний хөргөгч тусбүр 7000Халуун тогоо тусбүр 4000Цахилгаан зуух/Плитка/ тусбүр 4000Шарах шүүгээ тусбүр 4000Телевизор, хөгжим тусбүр 4000Комьпютер, принтер тусбүр 4000Тайзны гэрэлтуүлэг чимэглэл иж бүрдэл 5000Гэрэл тусбүр 1000380В-ын төрөл бүрийн цахилгаан хэрэгсэл тусбүр 15000

Төрөл бүрийн хүүхдийн цахилгаанаар ажилладаг тоглоом

тусбүр 3000

Хуушуурын тогоо тусбүр 6000

4 Нийтийн бие засах газар

Контнейрн 0 0 1 хүн 200Зөөврийн 0 0 1 хүн 200Модон 0 0 1 хүн 200

5

Наадмынталбайг

ашигласнытөлбөр

хураамж

Гэр Тус бүр 20000Майхан тусбүр 8000

Асар тусбүр 10000

еСурталчилга

анысамбарынхураамж

Сурталчилгааны самбар 1м2 80000

НИЙСЛЭЛИЙН УДИРДЛАГЫН ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛИЙН ТӨСӨЛ

Нийслэлийн Удирдлагын зөвлөлийн 2014 оны 05 дүгээр сарын........... өдрийн

хурлаар “Монгол наадам цогцолборт олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулахад

мөрдөх журам” —ын төслийг хэлэлцээд ШИЙДВЭРЛЭСЭН нь:

Зөвлөлийн гишүүдийн санапыг тусган Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн

хуралд өргөн барьж, хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэхийг Захирагчийн ажлын албаны

/Б.Бадрал/ -т даалгав.

ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТӨЛСӨН:

“Монгол наадам цогцолборт баяр наадам, олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулах

“Журам”-д санал авсан газрууд

2014.05.05

№ ОРУУЛСАН САНАЛ САНАЛ ӨГСӨН

1Хурц үнэртэй зүйл гэж яг юуг хэлээд байгааг тодорхой болгох ямар вэ, Худалдаа үйлчилгээ явуулах газруудыг ямар шалгуураар сонгох энэ талаар санал авч буртгуулэх нь зүйтэй

НМХГазар

2 Арга хэмжээнд зорчигчдыг тээвэрлэх нийтийн тээврийн хэрэгслийн төлбөрийн асуудлыг тодорхой болгох

Нийслэлийн тээврийн газар

3

1. Хуурайшилттай холбоотойгоор усаар шүршиж зүлэгжүүлэх

2. БИО ОО-оор үйлчлэх3. Талбайн цэвэрлэгээг өрөөсөө дийлдэггүй байдлыг

өөрчлөх4. ОО-ын тоог олон болгох5. Уяачид болон бусад наадамчдаас тухайн бүсэд үйл

ажиллагаа явуулж байгаа бол татвар хураамж авах

4 Аюулгүй байдал хөдөлмөр хамгаалал тухайн үйлчилгээний стандартын шаардлагыг хангаж ажиллана

нийтийнүйлчипфээний

5 Түрээсээр 0 0 ажиллуулах бохир соруулах бол МНЦ, НҮУН-тэй гэрээ хийж гүйцэтгэнэ

у л а а н б Аа т а рнэгтгэ^

6 Том телевизийн дэлгэц 2 оос доошгүй байрлуулж иргэдэд баяр наадмыг шуурхай танилцуулж байх

ОНӨААТуГ

7Мотоциклтой хүн олон ирнэ тэднээс хэдэн төгрөг авах зогсоолыг нь зааж өгөх морьтой хүмүүсийг морины уяа, үзэмжгэй хашаанд номер өгч оруулж, гаргахгүй бол хөгшид хүүхдийг дайрчих гээд байдаг энэ асуудалд заалт оруулах

8Хориглох зүйл оруулах гар дээрээс машин дээрээс архи тамхи хуушуур зарвал яах вэ

9 Торгох арга хэмжээг мөнгөн дүнгээр нь нарийн зааж өгөх10 Гаргасан хохирол гаж оруулна

11

Өвчлөл осол гэмтлийн тохиолдлыг шуурхай хэлтсийн пункт мэдээлж анхны тусламжийг цаг алдалгүй үзүүлэх Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх нэгж нь иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалан, эмчилгээ тусламж уйлчилгээ үзүүлэх үүрэгтэй

НЭМГ

12 Журмын хэрэгжилтэд нийслэл, дүүргийн мэргэжлийн хяналтын газар хэлтэс хяналт тавина. нэмг

13ААН, иргэд нь “МНЦ” газартай гэрээ хийж төлбөрийн баримтыг тус газрын ахпах нягглан бодогчид өгснөөр үйл ажиллагаа эрхлэх эрх нь нээгдэнэ.

нэмг

14 Хүй долоон худагт баяр наадам, олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулагдахаас ажпын 5 н өдрийн өмнө ирүүлж байх Цагдаагийн ерөнхий

15 Олон нийтийн арга хэмжээ болон худалдаа үйлчилгээ явуулж байгаа аж ахуй нэгжид иргэд худалдаа үйлчилгээний цэгэзс 50

газар

метрийн дотор гэмт хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлж ажиллах, архи согтууруулах ундааны зүйл зарж борлуулах түүгээр үйлчлэхийг хориглох талаар журамд тусгах

15

Цагдаагийн түр хүрээ байрлах газрыг зааж өгөх, албан хаагчдын шаардлагатай цэвэр ус эрчим хүч усанд орох газар хамгаалалт ашиглах инженер техникийн хэрэгслийг худалдан авах зардлыг нийслэлийн засаг даргын тамгын газраар шийдвэрлүүлэх хүсэлтэй байна.

173.1, 3.2 заалтуудыг хасах2.8 заалтыг хасах эдгээр заалтууд гэрээний заалтууд ба журамд байх шаардлагагүй

Захирагчъалбанымэргэжил

|йн ажлын хуулийн

гэн Уянга

18•Товчилсон үгсийг задлах,•Иргэд аж ахуй нэгж байгууллагад хүлээлгэх хариуцлагыг

нэмж оруулах

НЗДТГ Хууль эрх зүйн хэлтэс

19

“МНЦ” ОНӨТҮГ нь НИХТ-ийн баталсан үнэ тарифын дагуу төлбөрт үйлчилгээний хөлс, түрээсийн төлбөрийг дансандаа хураажавна.Нийслэлийн худалдаа үйлчилгээний нийтлэг журмыг нэр зааж оруулахЖурмын нэрийг МОНГОЛ НААДАМ ЦОГЦОЛБОРТ олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулах журам болгох МНЦ —ын дарга гэрээ байгуулна гэжтодорхой заах Хүлээх хариуцлага гэдэг зүйлд гэрээг цуцална гэж оруулаад ерөнхий болгох.

С.Амарса МНЦ газр харилцаа! мэргэжия

нааын Гадаадныэн

Нийт 4 бүлэг 19 заалт