Transparent manual

คมอแนวทางการสรางมาตรฐานความโปรงใสของสวนราชการ

คมอแนวทางการสรางมาตรฐานความโปรงใส ของสวนราชการ


สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน

ISBN : 978-616-548-046-8

พมพครงท 1 : มถนายน พ.ศ. 2553

จดพมพโดย


47/101 ถนนตวานนท ตำบลตลาดขวญ อำเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000

โทรศพท 0-2547-1000

www.ocsc.go.th


III

คำนำ

ความโปรงใส หมายถง การมองเหนภาพโดยตลอดปราศจากประเดนแอบแฝง

ซอนเรน มขอมลชดเจน ละเอยด ประกอบการประสานงาน การรวมมอรวมใจ และการ

ตดสนใจ โดยความหมายของคำวา ความโปรงใสในองคกร (Corporate transparency)

ตามทระบไวในวกพเดย จะเนนการขจดอปสรรค และ/หรอการอำนวยความสะดวกให

ประชาชน เขาสขอมลขาวสารขององคกร กฎหมาย กฎระเบยบ และกระบวนการทำงาน

โดยสะดวก จากคำจำกดความดงกลาว อาจสรปไดวา ความโปรงใสทใชในการบรหาร

งานจะหมายถง การสรางความเปดเผย เปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยทงจากภายใน

และภายนอกหนวยงานสามารถเขาถงขอมลดวยวธการตางๆ มการสอสาร การแสดง

ความรบผดชอบ พรอมรบการตรวจสอบ รวมท งมกระบวนการในการตดตามและ

ประเมนผลทไดรบการยอมรบวาเทยงตรงและเชอถอได

ในสงคมโลกยคปจจบนไดเนนถงความสำคญของความโปรงใสวา เปนมาตรการ

สำคญท จะชวยปองกนการทจรตคอรปช น ชวยใหหนวยงานและผ ปฎบตมความ

รบผดชอบ และมการปฏบตงานหรอมการบรหารงานทมประสทธภาพและประสทธผล

สรางความเปนธรรมแกประชาชนผรบบรการอยางทวถง มใชเฉพาะกลมหรอพวกพอง

ดงนนจงมความจำเปนทภาครฐจะตองมมาตรการและแนวทางในการสรางความโปรงใส

ใหเปนรปธรรม เพอใหไดรบการยอมรบและเชอถอ


IV


สำนกงาน ก.พ. ซงเปนองคกรกลางบรหารงานบคคลภาครฐไดมบทบาทสำคญใน

การสรางความโปรงใสในภาครฐ กลาวคอ ในระยะแรก ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบน

พฒนาขาราชการพลเรอน สำนกงาน ก.พ. ไดรวมกบศนยสาธารณประโยชนและประชา-

สงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ศกษาวจยเรองการประเมนและสรางเครองมอ

วดความโปรงใสของหนวยงานภาครฐ โดยไดมการเสนอตวชวดความโปรงใสและการ

ตรวจสอบความโปรงใสในหนวยงานภาครฐ จำนวน 7 มต 53 ตวชวดยอย ตอมาเมอวนท

21 กรกฎาคม 2551 อ.ก.พ. วสามญเกยวกบการสงเสรมจรยธรรมเพอราชการใสสะอาด

ไดมมตในการประชม ครงท 5/2551 เหนชอบจดกลมตวชวดดงกลาวใหม เปนมาตรฐาน

ความโปรงใส 5 มต 15 ตวชวดยอย เพอใชเปนพนฐานการสงเสรมการดำเนนการนำรอง

เฉพาะหนวยงานประเภทบรการ และปรบปรงตวชวดยอยเหลานนใหครอบคลมดานอนๆ

เพมขนได

ในการดำเนนงานระยะทสอง ป พ.ศ. 2552 – 2553 ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบน

พฒนาขาราชการพลเรอน สำนกงาน ก.พ. รวมกบศนยสาธารณประโยชนและประชา

สงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ไดศกษาและพฒนาตวชวดความโปรงใสตอ

เนองใหครอบคลมหนวยงานประเภทอนๆ ไดแก หนวยงานดานนโยบายการบรหาร ดาน

การบงคบใชกฎหมาย และดานสนบสนนวชาการ โดยกำหนดใหม 4 มต 16 ตวชวดยอย

และตอมา อ.ก.พ. วสามญเกยวกบการสงเสรมจรยธรรมเพอราชการใสสะอาด ในการ

ประชมเมอวนท 12 พฤษภาคม 2553 ครงท 4/2553 เหนชอบจดกลมตวชวดดงกลาวใหม

เปนมาตรฐานความโปรงใส 4 มตหลก 13 ตวชวดยอย และใหใชเปนตวชวดความโปรงใส

ของทกสวนราชการ

คมอแนวทางการสรางมาตรฐานความโปรงใสของหนวยงานนจดทำขนเพอเปน

แนวทางใหสวนราชการตางๆ ไดนำไปใชในการประเมนความโปรงใส และตรวจสอบไดใน

หนวยงานของตน โดยมตและตวช ว ดยอยท กำหนดไว ไดมการพฒนาและปรบให

สอดคลองกบสภาพการบรหารงานจรงภายในหนวยงาน สามารถประเมนและนำขอมล

มาสนบสนนการประเมนไดโดยไมยากนก นอกจากน ขนตอนและกระบวนการประเมนก

กำหนดใหสะดวกแกผดำเนนการภายใตหลกการของความโปรงใสและตรวจสอบได

สำนกงาน ก.พ. หวงเปนอยางย งวาสวนราชการจะไดมสวนรวมในการสราง

มาตรฐาน ความโปรงของภาครฐ ซงจะสงผลสบเนองใหประเทศไทยไดรบความเชอถอ

จากสงคมโลกมากยงขนในอนาคต

สำนกงาน ก.พ.

มถนายน 2553


V

สารบญ

เรอง หนา

บทท 1 ขนตอนการสรางมาตรฐานความโปรงใสในองคกร 1

ขนตอนท 1 5

สวนราชการวางแผนและเรมดำเนนการ


ดำเนนการประเมนมาตรฐานความโปรงใสในหนวยงาน


จดทำรายงานผลการประเมน

บทท 2 เครองมอวดความโปรงใสและตรวจสอบไดของสวนราชการ 11

1. มตและตวชวดมาตรฐานความโปรงใส 13

2. เกณฑในการใหคะแนนประเมนตวชวดมาตรฐานความโปรงใส 15

ภาคผนวก ก 31

แบบฟอรมท 1 33

ใชในการประเมนสำนก/กองกอนนำมาหาคาเฉลย

แบบฟอรมท 2 37

สวนราชการนำคะแนนของแตละสำนก/กอง มารวมกน

แลวหารดวยจำนวนสำนก/กอง เพอเปนคะแนนเฉลย

ในชองคะแนนประเมนแลวอธบาย ขยายความรวมทงระบ

หลกฐานอางองทใชประกอบการใหคะแนน


VI


เรอง หนา

ภาคผนวก ข 41

Radar Chart (กราฟใยแมงมม) 43

ภาคผนวก ค 45

1. ตวอยาง คำสงแตงตงคณะทำงาน : องคประกอบและอำนาจหนาท 47

2. ตวอยาง คำสงแตงตงคณะกรรมการประเมนฯ : 49

องคประกอบและอำนาจหนาท

3. ตวอยางประกาศนโยบายเกยวกบความโปรงใสและตรวจสอบได 51

บทท


ขนตอนการสราง มาตรฐานความโปรงใสในองคกร 1



�

ทานสามารถเปนสวนหนงของความสำเรจในการสรางมาตรฐานความโปรงใสของ

ประเทศไทย โดยเร มจากการสรางมาตรฐานความโปรงใสในหนวยงานของทานตาม

แผนภมขางลางน

ขนตอนการประเมนมาตรฐานความโปรงใสในหนวยงาน

1.

สวนร

าชกา

รตงค

ณะท

ำงาน

2.

นดปร

ะชมค

ณะท

ำงาน

3.

คณ

ะทำง

านศ

กษ

าคม

อแล

ะวธ

การป

ระเม

นตนเ

อง

4.

คณะท

ำงาน

กำหน

ดนโย

บาย

ดาน

ความ

โปรง

ใสตร

วจสอ

บได

โดย

อธบด

ลงนา

ม

5.

คณะท

ำงาน

สงรา

ยชอค

ณะท

ำงาน

และน

โยบา

ยฯ ใ

หสำน

กงาน

ก.พ

.

6.

คณ

ะทำง

านก

ำหน

ดน

โยบ

าย

กรอบ

เวลา

และแ

ผนกา

รประ

เมน

มาตร

ฐานค

วามโ

ปรง

ใสใน

หนวย

งาน

7.

สำร

วจข

อม

ลข

องส

ำนก

/กอ

ง

เกย

วกบ

การด

ำเน

นกา

รตาม

ตว

ชวด

4 มต

หลก

13 ต

วชวด

ยอย

8.

ปรก

ษาห

ารอเ

พม

เตม

ในคล

นกใ

ห

คำป

รกษ

าของ

สำน

กงา

น ก.

พ.

ตามค

วามจ

ำเปน

1. ค

ณะท

ำงาน

ศกษ

าองค

ประ

กอบ

คณะก

รรมก

ารปร

ะเมน

ฯ

2. ค

ดเล

อกแ

ละเส

นอแ

ตงต

งคณ

ะ

กรรม

การป

ระเม

นฯ

3. ค

ณะท

ำงาน

ชแ

จงแน

วทาง

แก

สำน

ก/กอ

งในก

ารป

ระเม

นม

าตร-

ฐาน

ความ

โปรง

ใสใน

สำน

ก/ก

อง

ของต

น โด

ยพจา

รณาท

งสงท

ได

ดำเน

นการ

อยแล

วและ

คดรเ

รมกจ

กรรม

ใหมๆ

ตาม

ตวชว

ด

4. ค

ณะท

ำงาน

จดเต

รยม

ขอม

ลและ

รายล

ะเอ

ยดเก

ณฑ

การ

ประ

เมน

ประ

กอบ

การพ

จารณ

าของ

คณะ

กรรม

การป

ระเม

นฯ

5. น

ดประ

ชมคณ

ะกรร

มการ

ประเ

มนฯ

6. ค

ณะท

ำงาน

ขอขอ

มลเพ

มเต

มจาก

ผมสว

นเกย

วของ

เพอป

ระกอ

บการ

พจ

ารณ

าขอ

งคณ

ะกรร

มก

าร

ประ

เมน

ฯ จน

ไดผ

ลประ

เมน

และ

หลกฐ

านทถ

กตอง

ครบถ

วน

7. ป

รกษ

าหาร

อเพ

มเต

มใน

คลน

กให

คำป

รกษ

าของ

สำน

กงา

น ก.

พ.

ตามค

วามจ

ำเปน

1.

คณะท

ำงาน

ประ

มวลแ

ละสร

ปผล

การป

ระเม

นตน

เองต

ามเก

ณฑ

ท

กำหน

ด จด

ทำ R

adar

Cha

rt แล

ะ

จดทำ

รายง

านผล

การป

ระเม

น

2.

นดปร

ะชมก

รรมก

ารปร

ะเมน

ฯเพ

อ

ตรวจ

สอบ

/ยน

ยนผล

การป

ระเม

น

และข

อมลท

ใชเป

นหลก

ฐาน

3.

ปรก

ษาห

ารอเ

พม

เตม

ในคล

นกใ

ห

คำปร

กษาต

ามคว

ามจำ

เปน

4.

คณะท

ำงาน

จดสง

รายง

านผล

การ

ประเ

มนไป

ยงสำ

นกงา

น ก.

พ.

สำน

กงา

น ก.

พ. ส

ราง

ความ

เขาใ

จกบ

ผรบ

ผดช

อบ

และผ

บรห

ารขอ

งสวน

ราชก

าร

เกยว

กบแน

วทาง

และ

ขนตอ

น

กา

รสร

างแ

ละ

ประ

เมน

มาต

รฐาน

ควา

มโป

รงใส

ใน

หนวย

งาน

สวนรา

ชการ

วางแ

ผน

และเ

รมดำ

เนนกา

ร

ดำเน

นกา

รประ

เมน

มาต

รฐาน

ความ

โปรง

ใส

ในหนวย

งาน

จดทำร

ายงา

น

ผลกา

รประ

เมน

ขนตอ

นท 1

ขน

ตอนท 2

ขน

ตอนท 3

สำนกง

าน ก

.พ.

ประ

มวล

ขอมล

แลวน

ำเสน

อ อ.

ก.พ.ฯ

พจา

รณาผ

ลการ

ประ

เมน

ขนสด

ทาย

และ

เสนอแ

นะ

หลง

จากน

น ส

วนรา

ชการ

ม

ขนตอ

นกา

รดำเ

นนกา

ร

ดงน


�


สำนกงานก.พ.ไดเชญผ มสวนเก ยวของจากสวนราชการตางๆ มารวม

พจารณารายละเอยดและปรบปรงเกณฑมาตรฐานความโปรงใส จากนนไดจด

ประชมชแจงคมอ และรายละเอยดของเกณฑประเมนมาตรฐานความโปรงใสใน

หนวยงาน รวมทงประชมชแจงแนวทางการประเมนความโปรงใสสำหรบผบรหาร

และเจาหนาททเกยวของ

สวนราชการประเมนมาตรฐานความโปรงใสในหนวยงานของตนเอง


�

ขนตอนท 1

สวนราชการวางแผนและเรมดำเนนการ

ในขนตอนแรกนเมอฝายบรหารไดตระหนกถงความสำคญของการสรางมาตรฐาน

ความโปรงใสในองคกรและมอบหมายใหมผรบผดชอบเรองดงกลาวแลว ผรบผดชอบ

หลกจะตงคณะทำงานซงมาจากสวนงานตาง ๆ ในองคกร เชน ศนยราชการใสสะอาด

ศนยสงเสรมคณธรรมจรยธรรม สำนกกฎหมาย สำนกบรการกลาง หรอสำนกงาน

เลขานการกรม หรอกองการเจาหนาท สำนกตรวจสอบภายใน และสวนราชการทเปน

สายงานหลกของหนวยงาน โดยมผ แทนจากศนยสงเสรมคณธรรมจรยธรรม หรอ

ศนยราชการใสสะอาด หรอผ ท ได ร บมอบหมาย จากฝายบรหารเปนเลขานการ

คณะทำงาน หลงจากมการนดประชมชแจงบทบาทหนาทและภารกจของคณะทำงาน

และมการศกษารายละเอยดเกณฑมาตรฐานความโปรงใสรวมทงคมอแลว สวนราชการ

จะสบคนนโยบายดานความโปรงใสและตรวจสอบท มอย แลว หรอกำหนดนโยบาย

ดงกลาวขนใหม จากนนคณะทำงานจะกำหนดระยะเวลา และแผนการประเมนมาตรฐาน

ความโปรงใสในหนวยงานใหชดเจน เพอใหเกดผลสมฤทธในเวลาทรวดเรว การประเมน

ตวชวดมาตรฐานความโปรงใสนจะมทงระดบกรมและสำนก/กอง ซงหากเปนระดบสำนก/

กองใหนำคะแนนของทกสำนกมารวมกนและนำผลคะแนนมาหาคาเฉลย เพอใหไดเปน

คะแนนรวมระดบกรม คณะทำงานควรประสานตดตอผมสวนเกยวของจากทกสำนก/กอง

เพอสำรวจรวบรวมขอมลการดำเนนการตามเกณฑความโปรงใสทง 4 มตหลก 13 ตวชวด

ยอยเพ อนำสงขอมลดงกลาวเปนหลกฐานยนยน หากมปญหาหรอขอสงสยใดๆ

คณะทำงานสามารถปรกษา/หารอ/เพมเตมในคลนกใหคำปรกษาของสำนกงาน ก.พ. หรอ

ประสานตดตอทางโทรศพทหรอทาง E-mail


�


ดำเนนการประเมนมาตรฐานความโปรงใสในหนวยงาน

หลงจากไดมการจดเตรยมขอมลพนฐานตามขนตอนท 1 แลว คณะทำงานศกษา

ขอมลเก ยวกบการประเมน ฯ ทระบไวในคมอ แลวแตงตงคณะกรรมการประเมนผล

การจดทำมาตรฐานความโปรงใสของสวนราชการมจำนวนอยางนอย 5 คน โดยบางสวน

มาจากภายนอกหนวยงาน เพ อใหการประเมนตนเองมความโปรงใสและเปนธรรม

อยางแทจรง คณะกรรมการดงกลาว ประกอบดวย

m ผเชยวชาญดานเนอหาและกระบวนงานของหนวยงาน

m ผเชยวชาญดานความโปรงใสและการตรวจสอบได

m ผแทนกลมผใชบรการ

m นกวชาการอสระ

m ผแทนสอมวลชน

ตอจากนนคณะทำงานประสานหนวยงานภายในใหสงหลกฐานการดำเนนการของ

สำนก/กอง ตามเกณฑการใหคะแนนทกำหนดทง 4 มตหลก 13 ตวชวดยอย เพอเปนการ

เตรยมขอมลใหสอดคลองกบการประเมน หลงจากนนกรรมการประเมนฯ พจารณาให

คะแนนในแตละมต และตวช วดยอย เกณฑการประเมนนมท งประเมนในระดบกรม

และบางสวนเปนระดบสำนก/กอง โดยหากเปนการประเมนในระดบสำนก/กอง ใหนำ

ผลคะแนนมาหาคาเฉลย



�

องคประกอบของมตและตวชวดมาตรฐานความโปรงใส 4 มตหลก 13 ตวชวดยอย

มดงน

มตหลก ตวชวดยอย

มตท 1 ดานนโยบาย/

ผบรหาร และความ

พยายาม/รเรม ของ

หน ว ย ง า น ใ นก า ร

สรางความโปรงใส

1.1 มนโยบายทชดเจนเกยวกบ

ความโปรงใส

เปนการวดระดบกรมหรอ

เทยบเทา

1.2 บทบาทของผบรหารในการ

สงเสรมเร องความโปรงใสใน

องคกร

เปนการวดระดบสำนก/กอง

1.3 ความพยายาม/ร เร มของ

หนวยงานในการสร างความ

โปรงใส



ม ต ท 2 ด า นคว าม

เปดเผย การมระบบ

ตรวจสอบภาย ใน

องค ก ร และการม

สวนรวม

2.1 การเปดเผยขอมลขาวสาร เปนการวดระดบกรมหรอ


2 .2 การม มาตรฐานการให

บรการประชาชนและประกาศ

ใหทราบ


2 . 3 ก า รม ร ะบบตรวจสอบ

ภายในทดำเนนการตรวจสอบ

มากกวาเรองเงน/บญช



2.4 การเผยแพรผลการปฏบต

งานและผลการประเมนตนเอง

ตอสาธารณะ



2.5 การเปดโอกาสใหประชาชน

เขามามสวนรวมในการปฏบต

ราชการ



มตท 3 ดานการใช

ดลยพนจ

3.1 การลดการใชดลยพนจของ

เจาหนาทผปฏบตงาน

เปนการวดระดบกรม

หรอเทยบเทา

3 .2 การใช ด ลยพ น จในการ

บรหารทรพยากรบคคล



3.3 การมระบบบรหารความ

เสยงดานความโปรงใส




�


มตหลก ตวชวดยอย

ม ต ท 4 ด า นก า รม

ระบบ/กลไกจดการ

รบเรองรองเรยน

4.1 การมหนวยงาน/ผรบผดชอบ

โดยตรงในการดำเนนการตอ

เรองรองเรยน


4.2 การมระเบยบปฏบตในการ

ดำเนนการตอเรองรองเรยน



คณะทำงานดำเนนการสำรวจขอมลตามมตและตวชวดยอยทระบไวขางตน จากนน

จะตองศกษาเกณฑคะแนนในบทท 2 แลวรวบรวมหลกฐานการดำเนนการทมอย จากนน

คณะทำงานจดหมวดหมขอมลใหสอดคลองกบเกณฑคะแนนทควรไดรบ หากคณะทำงาน

เหนวาเกณฑคะแนนควรเปนระดบใดจะตองจดหาขอมลประกอบใหสอดคลอง สำหรบตว

ชวดท 1.2, 2.2 และ 4.1 เปนการประเมนระดบสำนก/กอง คณะทำงานจะตองประเมนใน

ทกสำนก/กอง แลวนำคะแนนทไดมาหารกบจำนวน สำนก/กอง เพอเปนคาเฉลยคะแนน

สวนตวชวดท 1.1, 1.3, 2.1, 2.3, 2.4, 2.5, 3.1, 3.2, 3.3 และ 4.2 เปนการประเมนระดบกรม

เมอไดขอมลดงกลาวรวมทงกรอบแนวทางการใหคะแนนแลว คณะทำงานจงนำ

ขอมลเสนอคณะกรรมการประเมนฯ พจารณา ในการพจารณาของคณะกรรมการหากม

ความตองการขอมลเพมเตมหรอกรรมการมความเหนแตกตางในเร องการใหคะแนน

คณะทำงานอาจหาขอมลหรอหลกฐานเพมเตมเพอประกอบการพจารณาของกรรมการ

อยางไรกตามการกำหนดใหคะแนนในระดบใด จะตองมหลกฐานขอมลประกอบ

การใหคะแนนเพอสงใหสำนกงาน ก.พ. พจารณาขนสดทาย ในกรณทมปญหาหรอ

ไมแนใจ คณะทำงานอาจปรกษา/หารอเพมเตมในคลนกใหคำปรกษาตามความจำเปน


�


การจดทำรายงานผลการประเมน

การจดทำรายงานนบเปนข นตอนสำคญของการประเมน ท งน เพ อใหผ มสวน

เก ยวของทกฝายสามารถทำความเขาใจกบแนวทางการประเมน รวมทงมหลกฐาน

ประกอบการพจารณา เพอใหโปรงใสและเกดความเขาใจรวมกน หลงจากคณะกรรมการ

ประเมนไดประเมนตนเองแลว คณะทำงานตองนำขอมลมาประมวลและสรปผลการ

ประเมนตนเองตามแบบฟอรมท 1 และแบบฟอรมท 2 (ภาคผนวก ก) ท สำนกงาน

ก.พ.กำหนด จากนนคณะทำงานนำคะแนนของตวชวดยอยแตละตวมาทำ Radar chart

เพอเปนการสรปภาพรวมเปรยบเทยบขอมลในแตละป (ภาคผนวก ข) และคณะทำงาน

ตองจดสงรายงานพรอมดวยขอมลเพอสนบสนนผลการประเมนตนเองของคณะกรรมการ

ประเมนฯ เพอใหสำนกงาน ก.พ. พจารณาขนสดทาย อยางไรกตามกอนการจดสงขอมล

คณะทำงานควรจดประชมคณะกรรมการประเมนฯ เพอตรวจสอบยนยนผลการประเมน

และขอมลท ใชเปนหลกฐานใหสอดคลองกอนจดสง ซ งหากมปญหา อปสรรคใดๆ

คณะทำงานอาจศกษาหารอเพมเตมในคลนกใหคำปรกษากบสำนกงาน ก.พ. ตามความ

จำเปน


10


หลกการและแนวทางในการนำเครองมอวดความโปรงใส

และตรวจสอบไดของสวนราชการ ไปใช

(1) หนวยงานภาครฐเขารวมจดทำ (สราง) มาตรฐานความโปรงใสในองคกร

(2) ใหหนวยงานในขอ (1) จดทำรายงานการประเมนผลตนเอง โดยใชเครองมอวด

ความโปรงใสและการตรวจสอบไดของหนวยงานภาครฐ

(3) ในการจดทำรายงานการประเมนผลตนเองของหนวยงานในขอ (1) จะตอง

เปนการดำเนนการของคณะกรรมการประเมนผลการจดทำ (สราง) มาตรฐาน

ความโปรงใสของกรมหรอเทยบเทาทมจำนวนอยางนอย 5 คน ซงมาจากการ

แตงตงของสวนราชการ ประกอบดวย

m ผเชยวชาญดานเนอหาและกระบวนงานของหนวยงาน

m ผเชยวชาญดานความโปรงใสและการตรวจสอบได

m ผแทนกลมผใชบรการ

m นกวชาการอสระ

m ผแทนสอมวลชน

บทท


เครองมอวดความโปรงใส และตรวจสอบไดของสวนราชการ 2



1�

สำนกงาน ก.พ. ไดจดทำเคร องมอเพ อใหสวนราชการไดใชประเมนมาตรฐาน

ความโปรงใสในองคกรของตนเองดงน

1. มตและตวชวดมาตรฐานความโปรงใส

2. เกณฑในการใหคะแนนประเมนตวชวดมาตรฐานความโปรงใส

1. มตและตวชวดมาตรฐานความโปรงใส

อ.ก.พ. วสามญเกยวกบการสงเสรมจรยธรรมเพอราชการใสสะอาด ไดมมตเหนชอบ

มาตรฐานความโปรงใส ประกอบดวย 4 มตหลก 13 ตวชวดยอย เพอใหสวนราชการนำไป

ใชเปนแนวทางในการประเมนมาตรฐานความโปรงใสในองคกรของตนเอง ดงน

มตท 1 ดานนโยบาย/ผบรหาร และความพยายาม/รเรมของหนวยงานในการสรางความโปรงใส

แสดงเจตจำนง/นโยบายของผบรหารในการเอาจรงเอาจงตอการสรางความโปรงใส

เนองจากผบรหารของหนวยงานมความสำคญตอการสรางความโปรงใสของหนวยงาน

เพราะผบรหารหรอผบงคบบญชามหนาทกำหนดทศทางของหนวยงาน และเปนตวอยางท

ดแกผใตบงคบบญชา ดวยการแสดงใหเหนอยางชดเจนทงในระดบนโยบายวาหนวยงาน

จะเอาจรงเอาจงในการสรางความโปรงใสและกไขปญหาทจรตคอรรปชน กำกบดแล

ตดตาม เปนการใหความสำคญและสนบสนนงานดานการเสรมสรางความโปรงใสใน

องคกร รวมทงสงเสรมใหบคลากรผใตบงคบบญชามคณธรรม ซอสตย โปรงใส

มตท 1 ประกอบดวย 3 ตวชวด ดงน

1.1 มนโยบายทชดเจนเกยวกบความโปรงใส

1.2 บทบาทของผบรหารในการสงเสรมเรองความโปรงใสในองคกร

1.3 ความพยายาม/รเรมของหนวยงานในการสรางความโปรงใส


1�


มตท 2 ดานความเปดเผย การมระบบตรวจสอบภายในองคกร และการมสวนรวม

แสดงระดบความเปดของหนวยงานดวยการเปดเผยขอมลตอสาธารณะ และการ

เปดชองทางใหบคคลภายนอกหนวยงานเขามามสวนรวมรบรขอมลเกยวกบการดำเนน

งาน และตรวจสอบผลการปฏบตราชการของหนวยงาน เพอกระตนการปรบระบบราชการ

สการบรหารราชการทเปดเผย โปรงใส เนนการมสวนรวมของประชาชน และพฒนาระบบ

ราชการเพอตอบสนองความตองการของประชาชน


2.1 การเปดเผยขอมลขาวสาร

2.2 การมมาตรฐานการใหบรการประชาชนและประกาศใหทราบ

2.3 การมระบบตรวจสอบภายในทดำเนนการตรวจสอบมากกวาเรองเงน/บญช

2.4 การเผยแพรผลการปฏบตงานและผลการประเมนตนเองตอสาธารณะ

2.5 การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปฏบตราชการ

มตท 3 ดานการใชดลยพนจ

แสดงหลกการของหนวยงานในการใชดลยพนจอยางโปรงใสและเปนธรรม

เนองจากในการสรางความโปรงใสนน หนวยงานตองทำใหการใชดลยพนจ ของเจาหนาท

หรอหนวยงานมหลกเกณฑหรอแนวทางในการพจารณาอยางชดเจน ม งประโยชน

สวนรวมมากกวาสวนตน ไมเลอกปฏบต ใชขอมลและ/หรอเทคโนโลย เพอชวยในการ

ตดสนใจ พรอมทงเปดเผยและสามารถอธบายผลทเกดขนจากการตดสนใจ ดงกลาวได


3.1 การลดการใชดลยพนจของเจาหนาทผปฏบตงาน

3.2 การใชดลยพนจในการบรหารงานบคคล

3.3 การมระบบบรหารความเสยงดานความโปรงใส



1�

มตท 4 ดานการมระบบ/กลไกจดการรบเรองรองเรยน

แสดงระบบ/กลไกของหนวยงานทสรางขนเพอจดการและตอบสนองตอขอรองเรยน

สามารถแกไขปญหาและคมครองผรองเรยนไดอยางเหมาะสม เพอปองกนและตอบสนอง

ตอความเสยงทจะเกดความไมเปนธรรม หรอการทจรตคอรรปชน


4.1 การมหนวยงาน/ผรบผดชอบโดยตรงในการดำเนนการตอเรองรองเรยน

4.2 การมระเบยบปฏบตในการดำเนนการตอเรองรองเรยน

2. เกณฑในการใหคะแนนประเมนตวชวดมาตรฐานความโปรงใส

การประเมนความโปรงใสในแตละตวชวดเปนการประเมนแบบขนบนได เกณฑการ

ประเมนจะพจารณาจากความกาวหนาของงานตามระดบขนความสำเรจ (Milestone) หรอ

ระดบความสมบรณในการทำงานเพอบรรลเปาหมายของแตละตวช วด ตวช วดหนง

ประกอบดวยระดบคะแนน 0-5 จากระดบความสมบรณนอยไปสระดบความสมบรณมาก

เกณฑการประเมนและระดบคะแนนของ 13 ตวชวด ใน 4 มตหลก มดงน


1�


มตท 1 ดานนโยบาย/ผบรหาร และความพยายาม/รเรม ของหนวยงานในการสรางความโปรงใส

ตวชวดท 1.1 มนโยบายทชดเจนเกยวกบความโปรงใส

ระดบคะแนน เกณฑการประเมน

5 คะแนน 1. ตามคะแนนระดบท 4 และ

2. มผลสำเรจในการจดสรางความโปรงใสในหนวยงาน เชน ได

รบรางวล ไดรบการยกยองชมเชย หรอสามารถระบผลลพธ


2. มการดำเนนการตามยทธศาสตรหรอตามแผนการดำเนนการ

จดสรางมาตรฐานความโปรงใสในหนวยงาน


2. มการจดทำยทธศาสตร หรอแผนการดำเนนการจดสราง

มาตรฐานความโปรงใสในหนวยงาน


2. มการสอสารถงความสำคญของนโยบายดานความโปรงใส การ

เสรมสรางคณธรรม จรยธรรม ไปยงเจาหนาททกระดบ

1 คะแนน มการกำหนดนโยบายดานความโปรงใส การเสรมสรางคณธรรม

จรยธรรม

0 คะแนน ไมมการกำหนดนโยบายดานความโปรงใส การเสรมสรางคณธรรม

จรยธรรม

หมายเหต 1. ตวชวด 1.1 เปนตวชวดระดบกรมหรอเทยบเทา

2. นโยบายดานความโปรงใสและตรวจสอบไดนครอบคลมถงนโยบายชออน ๆ ทเกยวของกบ

ความโปรงใสและตรวจสอบได และหากสวนราชการมการกำหนดนโยบายหลายนโยบาย

กควรนำทกนโยบายมาแสดงรวมกน



1�


ตวชวดท 1.2 บทบาทของผบรหารในการสงเสรมเรองความโปรงใสในองคกร


5 คะแนน ผบรหารสงสด หรอผทไดรบมอบหมายมสวนรวมในกจกรรม

เสรมสรางความโปรงใส ไมนอยกวา 5 ดาน

4 คะแนน ผบรหารสงสด หรอผทไดรบมอบหมายมสวนรวมในกจกรรมเสรม

สรางความโปรงใส ไมนอยกวา 4 ดาน





1 คะแนน ผบรหารสงสด หรอผทไดรบมอบหมายมสวนรวมในกจกรรมเสรมสราง

ความโปรงใสของหนวยงาน

0 คะแนน ผบรหารไมแสดงบทบาทในการสงเสรมเรองความโปรงใส

หมายเหต 1. ตวชวด 1.2 เปนตวชวดระดบสำนก/กอง ซงเปนโครงสรางตามกฎหมายของสวนราชการทก

สำนก/กอง

2. ตวอยางการแสดงบทบาทมสวนรวมของผบรหาร เชน การเปนประธาน เปนทปรกษาเปน

คณะทำงาน เปนวทยากรใหความร มการสงการและตดตามผลการดำเนนงาน สนบสนน

ดานงบประมาณและทรพยากรอยางเพยงพอ การมมาตรการจงใจ การเขารวมในกจกรรม

ตางๆ การเปดรบฟงความคดเหนจากทกภาคสวน ฯลฯ

3. ตวอยางกจกรรมดานตางๆ เชน ดานสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ดานการปองกนการทจรต

ประพฤตมชอบ ดานการรกษาจรรยา ดานการทำตวเปนตนแบบ ดานการกำหนดกตกาหรอ

มาตรฐานการทำงานของขาราชการเพอลดชองทางการแสวงหาผลประโยชน ฯลฯ


1�



ตวชวดท 1.3 ความพยายาม/รเรมของหนวยงานในการสรางความโปรงใส


5 คะแนน ในแตละปงบประมาณมการคดรเรม แนวทางหรอกจกรรมเพอ

ใหการทำงานภายในหนวยงานมความโปรงใสไมนอยกวา

5 อยาง และตองมกจกรรมใหมๆ ทไมเคยทำมากอน อยางนอย

2 กจกรรม

4 คะแนน ในแตละปงบประมาณมการคดรเรม แนวทางหรอกจกรรมเพอ

ใหการทำงานภายในหนวยงานมความโปรงใส 4 อยาง

3 คะแนน ในแตละปงบประมาณมการคดรเร ม แนวทางหรอกจกรรมเพอ

ใหการทำงานภายในหนวยงานมความโปรงใส 3 อยาง

2 คะแนน ในแตละปงบประมาณมการคดรเรม แนวทางหรอกจกรรมเพอใหการ

ทำงานภายในหนวยงานมความโปรงใส 2 อยาง

1 คะแนน ในแตละปงบประมาณมการคดรเรม แนวทางหรอกจกรรมเพอใหการ

ทำงานภายในหนวยงานมความโปรงใส 1 อยาง

0 คะแนน ไมมแนวทางหรอกจกรรมใด ๆ เพอใหการทำงานในหนวยงานเกดความ

โปรงใส


2. ตวอยางแนวทาง/กจกรรมเพอใหการทำงานในหนวยงานเกดความโปรงใส เชน การตง

บคคลภายนอก (ระดบกรม) มาเปนกรรมการ การจดทำโปสเตอร หรอ แผนพบรณรงคตอ

ตานคอรรปชน การใหขอมลขาวสารเกยวกบการจดซอจดจางตอสาธารณชน การจดบรรยาย

พเศษเรองความสำคญของความโปรงใส การกำหนดวธการ ชองทางใหสาธารณชนไดตรวจ

สอบการดำเนนการของหนวยงาน การเผยแพรกระบวนงานหรอข นตอนระยะเวลาการ

ทำงานใหผใชบรการไดทราบ ฯลฯ



1�


ตวชวดท 2.1 การเปดเผยขอมลขาวสาร

ระดบคะแนน เกณฑการประเมน 5 คะแนน 1. ตามคะแนนระดบท 4 และ

2. เผยแพรขอมลโดยเฉพาะในประเดนทสาธารณะใหความสนใจ สงผล

กระทบตอประชาชนโดยตรง และเกยวของกบการปฏบตงานตาม

ภารกจหลก (Core function) โดยเฉพาะการดำเนนโครงการขนาดใหญ

ท มมลคาสง เชน รายงานการศกษาความเปนไปไดของโครงการ

ขนาดใหญ รายงานการประเมนคณภาพสงแวดลอมของโครงการ

ขนาดใหญ สญญาสมปทาน สญญากบบรษทเอกชน ขอมลการดำรง

ตำแหนงและการไดรบผลประโยชนอนของผบรหาร เปนตน


2. จดเกบสถตและสรปผลการมาใชบรการ ณ ศนยขอมลขาวสาร รายงาน

ใหผบรหารของสวนราชการทราบอยางสมำเสมอ (รายเดอนหรอราย

ไตรมาส) และมการปฏบตตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 28 ธนวาคม

พ.ศ. 2547 ในการใหบรการขอมลขาวสารแกประชาชนดวยความ

รวดเรว โดยมเรองทสามารถตอบสนอง หรอใหบรการขอมลขาวสารได

ครบถวน รอยละ 100


2. จดทำดชนขอมลขาวสารไวใหบรการ ณ ศนยขอมลขาวสารอยางชดเจน

และสามารถสบคนไดสะดวก รวดเรว มการมอบหมายใหผบรหารระดบ

รองหวหนาสวนราชการรบผดชอบในการปฏบตงานตาม พ.ร.บ. ขอมล

ขาวสารฯ เปนการเฉพาะ และเผยแพรขอมลเกยวกบการประกวดราคา

ประกาศสอบราคา จดทำสรปผลการจดซอจดจางเปนรายเดอน และเผย

แพรบนเวบไซต


2. มขอมลขาวสารตามมาตรา 9 ครบถวน และเปนปจจบน (ตามบรบทหนาท

ของแตละกรม)

1 คะแนน จดสถานท/ จดตงศนยขอมลขาวสารสำหรบใหบรการขอมลขาวสารตามมาตรา 9

แหง พรบ.ขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 เพอใหประชาชนสามารถเขา

ตรวจสอบขอมลขาวสารไดโดยสะดวก มเจาหนาทรบผดชอบประจำศนยขอมล

ขาวสารหรอปฏบตหนาทเกยวกบการใหบรการขอมลขาวสารเปนการเฉพาะ ม

ปายบอกถงทตงของสถานทหรอศนยขอมลขาวสารทหนวยงานจดไวสำหรบการ

ใหบรการขอมลขาวสาร ทเขาใจไดงายและมองเหนไดชดเจน

0 คะแนน ไมมการเปดเผยขอมลขาวสาร



20


2. มาตรา 9 แหง พ.ร.บ. ขอมลขาวสารของราชการ บญญตไวดงน

มาตรา 9 ภายใตบ งคบมาตรา 14 และมาตรา 15 หนวยงานของร ฐตองจด

ใหมขอมลขาวสารของราชการอยางนอยดงตอไปน ไวใหประชาชนเขาตรวจดได ท งน

ตามหลกเกณฑและวธการทคณะกรรมการกำหนด

(1) ผลการพจารณาหรอคำวนจฉยทมผลโดยตรงตอเอกชน รวมทงความเหนแยงและคำสง

ทเกยวของในการพจารณาวนจฉยดงกลาว

(2) นโยบายหรอการตความทไมเขาขายตองลงพมพในราชกจจานเบกษา ตามมาตรา 7 (4)

(3) แผนงาน โครงการ และงบประมาณรายจายประจำปของปทกำลงดำเนนการ

(4) คมอหรอคำสงเกยวกบวธปฏบตงานของเจาหนาทของรฐ ซงมผลกระทบถงสทธหนาท

ของเอกชน

(5) สงพมพทไดมการอางองถงตามมาตรา 7 วรรคสอง

(6) สญญาสมปทาน สญญาทมลกษณะเปนการผกขาดตดตอนหรอสญญารวมทนกบ

เอกชนในการจดทำบรการสาธารณะ

(7) มตคณะรฐมนตร หรอมตคณะกรรมการทแตงตงโดยกฎหมาย หรอโดยมตคณะรฐมนตร

ทงนใหระบรายชอรายงานทางวชาการ รายงานขอเทจจรง หรอขอมลขาวสารทนำมาใช

ในการพจารณาไวดวย

(8) ขอมลขาวสารอนตามทคณะกรรมการกำหนด

ขอมลขาวสารทจดใหประชาชนเขาตรวจดไดตามวรรคหนง ถามสวนทตองหาม

มใหเปดเผยตามมาตรา 14 หรอมาตรา 15 อยดวย ใหลบหรอตดทอนหรอทำโดยประการอน

ใดทไมเปนการเปดเผยขอมลขาวสารนน

บคคลไมวาจะมสวนไดเสยเกยวของหรอไมกตาม ยอมมสทธเขาตรวจด ขอสำเนา

หรอขอสำเนาทมคำรบรองถกตองของขอมลขาวสารตามวรรคหนงได ในกรณท สมควร

หนวยงานของรฐโดยความเหนชอบของคณะกรรมการ จะวางหลกเกณฑเรยกคาธรรมเนยม

ในการนนกได ในการนใหคำนงถงการชวยเหลอผมรายไดนอยประกอบดวย ทงน เวนแตจะม

กฎหมายเฉพาะบญญตไวเปนอยางอน คนตางดาวจะมสทธตามมาตรานเพยงใดใหเปนไป

ตามทกำหนดโดยกฎกระทรวง

มตคณะรฐมนตรเมอวนท 28 ธนวาคม พ.ศ. 2547 เกยวกบการกำหนดมาตรการให

ทกหนวยงานของรฐ ใหบรการขอมลขาวสารตาง ๆ แกประชาชนดวยความรวดเรว โดยตอง

ถอปฏบตเมอประชาชนขอขอมลขาวสาร ดงน

- กรณทประชาชนขอขอมลขาวสารจากหนวยงานของรฐ และขอมลขาวสารนนหนวยงาน

ของรฐมขอมลขาวสารพรอมทจะจดหาใหได จะตองดำเนนการใหแลวเสรจโดยเรวหรอ

ภายในวนทรบคำขอ

- ในกรณทขอมลขาวสารทขอมเปนจำนวนมาก หรอไมสามารถดำเนนการใหแลวเสรจ

ภายใน 15 วน จะตองแจงใหผขอขอมลทราบภายใน 15 วน รวมทงแจงกำหนดวนทจะ

ดำเนนการแลวเสรจใหผขอขอมลทราบดวย



21

- ในกรณทหนวยงานของรฐจะไมเปดเผยขอมลขาวสารตามคำขอ จะตองแจงคำสงมให

เปดเผยขอมลขาวสารพรอมเหตผลใหผขอขอมลทราบภายใน 15 วนนบจากวนทไดรบ

คำขอ


22



ตวชวดท 2.2 การมมาตรฐานการใหบรการประชาชน และประกาศใหทราบ



2. ประกาศมาตรฐานและขนตอนการใหบรการประชาชนทาง

ชองทางอนๆ เพมอกอยางนอย 1 ชองทาง


2. ประกาศมาตรฐานและขนตอนการใหบรการประชาชนทาง

เวบไซต


2. ประกาศมาตรฐานและขนตอนการใหบรการประชาชนภายใน

กรมหรอเทยบเทา


2. ประกาศมาตรฐานและขนตอนการใหบรการประชาชนเฉพาะ

ภายในสถานทใหบรการ

1 คะแนน มการกำหนดมาตรฐานและขนตอนการใหบรการประชาชน

0 คะแนน ไมมการกำหนดมาตรฐานและขนตอนการใหบรการประชาชน

หมายเหต 1. ตวชวด 2.2 เปนตวชวดระดบสำนก/กอง ซงเปนโครงสรางตามกฎหมายของสวนราชการ

ทกสำนก/กอง

2. ประชาชนในทนรวมถงขาราชการเจาหนาทภายในกรมและสวนราชการทมารบบรการ



2�


ตวชวดท 2.3 การมระบบตรวจสอบภายในทดำเนนการตรวจสอบมากกวา

เรองเงน/บญช


5 คะแนน มระบบตรวจสอบภายในสำนก/กองมากกวาเร องเงน/บญช

4 ระบบ

4 คะแนน มระบบตรวจสอบภายในสำนก/กองมากกวาเร องเงน/บญช

3 ระบบ

3 คะแนน มระบบตรวจสอบภายในสำนก/กองมากกวาเร องเง น/บญช

2 ระบบ

2 คะแนน มระบบตรวจสอบภายในสำนก/กองมากกวาเรองเงน/บญช 1 ระบบ

1 คะแนน มระบบตรวจสอบภายในสำนก/กองเฉพาะเรองเงน/บญช

0 คะแนน ไมมระบบตรวจสอบภายในของสำนก/กอง


2. ระบบตรวจสอบทมากกวาเรองเงน/บญช เชน ระบบพสด ระบบการจดซอ จดจาง ระบบ

บรหารความเสยง ฯลฯ


2�



ตวชวดท 2.4 การเผยแพรผลการปฏบตงานและผลการประเมนตนเองตอ

สาธารณะ


5 คะแนน มการเผยแพรผลการปฏบตงานและผลการประเมนตนเอง

เฉพาะภายในหนวยตรวจสอบภายใน และผบรหารระดบสำนก/

กองขนไป และตอสาธารณะ อยางนอย 3 ชองทาง

4 คะแนน มการเผยแพรผลการปฏบตงานและผลการประเมนตนเองเฉพาะ

ภายในหนวยตรวจสอบภายใน และผบรหารระดบสำนก/กองขน

ไป และตอสาธารณะ อยางนอย 2 ชองทาง


ภายในหนวยตรวจสอบภายใน และผบรหารระดบสำนก/กองขน

ไป และตอสาธารณะ อยางนอย 1 ชองทาง


ภายในหนวยตรวจสอบภายใน และผบรหารระดบสำนก/กองขนไป


ภายในหนวยตรวจสอบภายใน

0 คะแนน ไมม การเผยแพรผลการปฏบต งานและผลการประเมนตนเองตอ

สาธารณะ

หมายเหต ตวชวด 2.4 เปนตวชวดระดบกรมหรอเทยบเทา



2�


ตวชวดท 2.5 การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปฏบตราชการ

ระดบคะแนน เกณฑการประเมน 5 คะแนน 1. ตามคะแนนระดบท 4 และ

2. ใหประชาชนตามเกณฑทระบไวในระดบ 4 คะแนน เขามามสวนรวม

ตามภารกจหลกของหนวยงานตามนโยบายได 70 % ของจำนวน

ภารกจทดำเนนการขนไป


2. ให ประชาชนเข ามาม ส วนร วมตามภารก จหล กของหน วยงาน

ตามนโยบายได 50 % โดยประชาชนดงกลาวอาจมคณสมบต เชน

ผทรงคณวฒ นกวชาการ ผเชยวชาญ ประชาชนผไดรบประโยชน


2. มนโยบายใหประชาชนเขามามสวนรวมโดยระบประเดนทตองการสราง

การมสวนรวม ซงตองเปนประเดนทมความสอดคลองกบภารกจหลก


2. ม การเปดร บฟงความคดเห นของประชาชนและผ ม ส วนไดส วนเส ย

(stakeholder) ทเกยวของผานชองทาง และกระบวนการตางๆ ในภารกจหลก

ไมนอยกวา 50 %

1 คะแนน เผยแพรงานตามภารกจหลกของหนวยงานใหสาธารณะชนไดรบทราบโดยชอง

ทางใดชองทางหนง เชน website หรอเอกสารรายงานประจำป

- หนวยงานนโยบายการบรหาร ประเดนการกำหนดนโยบายสาธารณะ

- หนวยงานบงคบใชกฎหมาย ประเดนการควบคม กำกบดแล ตดตาม ตรวจ

สอบ ใหเปนไปตามกฎหมาย กฎระเบยบการ การพจารณาอนมต อนญาต

ในแตละเรอง

- หนวยงานสนบสนนวชาการ ประเดนเกยวกบกจกรรม/โครงการทจะเปน

ประโยชนตอการพฒนาประเทศตามภารกจของหนวยงาน

- หนวยงานบรการ ประเดนภารกจหลกการบรการของหนวยงาน

0 คะแนน ไมเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปฏบตราชการ


2. การมสวนรวมของประชาชน หมายถง กระบวนการทประชาชนและผทเกยวของมโอกาสได

เขารวมในการรบร เรยนร ทำความเขาใจ รวมแสดงทศนะ รวมเสนอปญหา/ประเดนทสำคญ

ท เก ยวของ รวมคดแนวทาง รวมแกไขปญหา รวมในกระบวนการตดสนใจ และรวม

กระบวนการพฒนาในฐานะหนสวนการพฒนา

3. ชองทาง/กระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน และผมสวนไดสวนเสย เชน โทรศพท/

ตรบขอคดเหน/ต ปณ. รบเรองจากประชาชน /เวบไซต /เวบบอรด การจดกจกรรม/สมมนา/

เวทเพอรบฟงความคดเหน


2�



ตวชวดท 3.1 การลดการใชดลยพนจของเจาหนาทผปฏบตงาน


5 คะแนน 1. มแนวทางในการปฏบตงานทอยในภารกจหลกของหนวยงาน

2. มคมอหรอมการกำหนดมาตรฐานการปฏบตงาน 5 กระบวน

งานขนไป



งาน



งาน


2. มค มอหรอมการกำหนดมาตรฐานการปฏบตงานอยางนอย

2 กระบวนงาน

1 คะแนน มแนวทางในการปฏบตงานทอยในภารกจหลกของหนวยงาน

0 คะแนน เจาหนาทปฏบตงานโดยใชดลยพนจสวนตว ไมมคมอ ไมมการกำหนด

มาตรฐานการปฏบตงานหรอไมมการใชเทคโนโลย


2. การลดการใชดลยพนจของเจาหนาทสามารถดำเนนการไดโดยวธการตาง ๆ เชน การมหลก

เกณฑท ชดเจน การเปดเผยขอมลท เก ยวของ การใชเทคโนโลยและขอมลทางวชาการ

ประกอบการตดสนใจ การพจารณาเปนคณะบคคล/กรรมการ การลดการใชดลยพนจน

เปนการลดความเสยงตอโอกาสทจะเกดการใชอำนาจโดยมชอบโดยตรง



2�


ตวชวดท 3.2 การใชดลยพนจในการบรหารงานบคคล



2. มการประกาศผลการพจารณาความดความชอบ หรอเลอน

ตำแหนง พรอมระบเหตผลอยางชดเจน


2. มการรบฟงความคดเหนจากบคลากรภายในประกอบการ

พจารณาความดความชอบ หรอเลอนตำแหนงบคลากร


2. มระบบฐานขอมลบคลากรท มคณภาพเพ อใชเปนหลกฐาน

ประกอบการพจารณาความดความชอบ หรอเล อนตำแหนง

บคลากร


2. มการประกาศเผยแพรขอมลผ สมครเพ อเล อนตำแหนงหรอ

พจารณาความดความชอบ

1 คะแนน มการกำหนดหลกเกณฑในการพจารณาแตงต งใหดำรงตำแหนง

การพจารณาความดความชอบของบคลากร และประกาศเผยแพร

หลกเกณฑดงกลาวใหบคลากรไดทราบ

0 คะแนน ไมมหลกเกณฑในการพจารณาแตงตงใหดำรงตำแหนงและพจารณา

ความดความชอบของบคลากร



2�



ตวชวดท 3.3 การมระบบบรหารความเสยงดานความโปรงใส



2. มการตดตามผล และกำหนดแนวทางเฝาระวงความเสยง

ทจะเกดขนในอนาคต


2. มการดำเนนกจกรรมตามแผนฯอยางเปนรปธรรม


2. มการจดทำแผนหรอกลยทธ และกจกรรมในการจดการกบ

ความเสยงดานความโปรงใส


2. มการวเคราะหและระบความเสยงดานความโปรงใส และความ

เสยงทอาจเปนเหตใหเกดการทจรต หรอละเวนการปฏบตหนาท

โดยมชอบ หรอการปฏบตราชการเปนไปในลกษณะทขาดหรอม

ความรบผดชอบไมเพยงพอ ขาดความเชอถอในความมคณธรรม

จรยธรรม คำนงถงผลประโยชนส วนตนมากกวาประโยชน

สวนรวม และการไมยดมนในหลกธรรมาภบาล

1 คะแนน มการกำหนดเปาหมายการบรหารความเสยงดานความโปรงใส

0 คะแนน ไมมระบบบรหารความเสยงดานความโปรงใส


2. ระบบบรหารความเสยงดานความโปรงใส หมายถง ระบบการบรหารปจจย แลควบคม

กจกรรม รวมทงกระบวนการการดำเนนการตางๆ โดยลดมลเหตของแตละโอกาสทจะเกดการ

ทจรตคอรรปชนและทำใหเกดความเสยหาย เพอใหระดบของความเสยงและผลกระทบทจะ

เกดขนในอนาคตอยในระดบทสามารถรบไดประเมนได ควบคมได และตรวจสอบไดอยางม

ระบบ

3. ความเสยงของหนวยงานแตละประเภทอาจแตกตางกน ขนอยกบภารกจหลกและจำนวน

งบประมาณทไดรบ



2�


ตวชวดท 4.1 การมหนวยงาน/ผรบผดชอบโดยตรงในการดำเนนการตอเรอง

รองเรยน


5 คะแนน 1. มการมอบหมายหนวยงานภายในสำนก/กองใหรบผดชอบ

รบเรองรองเรยนทกเรองและมการสงตอใหผรบผดชอบและ

2. มการสอสารประชาสมพนธใหบคลากรภายในและภายนอก

กรมทราบ (วาไดมการมอบหมายหนวยงาน/ผรบผดชอบ)

4 คะแนน 1. มการมอบหมายหนวยงานภายในสำนก/กองใหรบผดชอบรบ

เรองรองเรยนทกเรองและมการสงตอใหผรบผดชอบและ

2. มการส อสารประชาสมพนธใหบคลากรภายในกรมทราบ

(วาไดมการมอบหมายหนวยงาน/ผรบผดชอบ)

3 คะแนน มการมอบหมายหนวยงานภายในสำนก/กองใหรบผดชอบรบเรอง

รองเรยนทกเรองและมการสงตอใหผรบผดชอบ

2 คะแนน มการมอบหมายหนวยงานภายในสำนก/กองใหรบผดชอบรบเรอง

รองเรยนทกเรอง

1 คะแนน มการกำหนดหนวยงาน/มอบหมายเจาหนาทภายในสำนก/กองใหรบ

ผดชอบรบเรองรองเรยนเฉพาะเรอง

0 คะแนน ไมมการกำหนดหนวยงาน/มอบหมายผรบผดชอบโดยตรงภายในสำนก/

กองในการดำเนนการตอเรองรองเรยน

หมายเหต 1. ตวชวด 4.1 เปนตวชวดระดบสำนก/กอง ซงเปนโครงสรางตามกฎหมายของสวนราชการทก

สำนก/กอง

2. เรองรองเรยน หมายถง เรองรองเรยน/รองทกขทหนวยงานไดรบผานชองทางการรองเรยน

ตาง ๆ รวมทงการไดรบการประสานงานจากสวนราชการอนมาเพอทราบหรอพจารณาดำเนน

การแกไขตามอำนาจหนาท


�0



ตวชวดท 4.2 การมระเบยบปฏบตในการดำเนนการตอเรองรองเรยน



2. มการรายงานผลการดำเนนการตอเรองรองเรยน


2. เผยแพรระเบยบและขนตอนการปฏบตใหหนวยงานภายใน

และภายนอกทราบ


2. มขนตอนการปฏบตในการดำเนนการตอเรองรองเรยน


2. มระเบยบการปฏบตในการดำเนนการตอเรองรองเรยน

1 คะแนน มการจดตงคณะทำงานเพอกำหนดระเบยบในการดำเนนการตอเรอง

รองเรยน

0 คะแนน ไมมการกำหนดระเบยบในการดำเนนการตอเรองรองเรยน


ภาคผนวก


ก


��แบบฟอรมท 1

ใชในการประเมนสำนก/กองกอนนำมาหาคาเฉลย



��

ประ

เดนหลก

(ตวช

วด)

คะแ

นนกา

รประ

เมน

ขอเส

นอแน

ะ รว

ม

ไมม

ม

0 1

2 3

4 5

มตท 1

ดาน

นโย

บาย

/ผบรห

าร แ

ละค

วามพยา

ยาม/รเร

มขอ

งหนวย

งาน

ในกา

รสรา

งควา

มโป

รงใส

1.1

มนโ

ยบาย

ทชดเ

จนเก

ยวกบ

ความ

โปรง

ใส

1.2

บทบ

าทขอ

งผบ

รหาร

ในกา

รสงเ

สรมเร

องคว

ามโป

รงใส

ในอง

คกร

1.3

ควา

มพยา

ยาม/

รเรม

ของห

นวยง

านใน

การส

รางค

วามโ

ปรง

ใส

มตท 2

ดาน

ควา

มเป

ดเผ

ย การ

มระ

บบตรว

จสอบภาย

ในองค

กร

และ

การม

สวน

รวม

2.1

การ

เปดเ

ผยขอ

มลขา

วสาร

2.2

การ

มมา

ตรฐา

นการ

ใหบ

รการ

ประ

ชาชน

และป

ระกา

ศใหท

ราบ

2.3

การ

มระ

บบ

ตรว

จสอบ

ภาย

ในท

ดำเ

นน

การต

รวจส

อบม

ากกว

าเรอ

ง

เงน/

บญ

ช

2.4

การ

เผย

แพรผ

ลก

ารป

ฏบ

ตงา

นแล

ะผล

การ

ประ

เมน

ตน

เองต

อ

สาธา

รณะ

2.5

การ

เปดโ

อกาส

ใหป

ระชา

ชนเข

ามาม

สวนร

วมใน

การป

ฏบ

ตราช

การ

เครอ

งมอวด

ความโปรง

ใสและการตรวจสอบไดขอ

งสวน

ราชก

าร

แบบ

ฟอร

ท 1


��


ประ

เดนหลก

(ตวช

วด)

คะแ

นนกา

รประ

เมน

ขอเส

นอแน

ะ รว

ม

ไมม

ม

0 1

2 3

4 5

มตท 3

ดาน

การใ

ชดลยพ

นจ

3.1

การ

ลดกา

รใชด

ลยพ

นจขอ

งเจา

หนาท

ผปฏบ

ตงาน

3.2

การ

ใชดล

ยพนจ

ในกา

รบรห

ารงา

นบคค

ล

3.3

การ

มระ

บบ

บรห

ารคว

ามเส

ยงดา

นควา

มโป

รงใส

มตท 4

กา

รมระ

บบ/ก

ลไก

จดกา

รรบเร

องร

องเ

รยน

4.1

การ

มห

นวย

งาน

/ผรบ

ผด

ชอบ

โดยต

รงใน

การด

ำเน

นกา

รตอ

เรอ

ง

รองเ

รยน

4.2

การ

มระ

เบยบ

ปฏ

บตใ

นการ

ดำเน

นการ

ตอเร

องรอ

งเรย

น

เครอ

งมอวด



งสวน

ราชก

าร

แบบ

ฟอร

ท 1


��แบบฟอรมท 2

สวนราชการนำคะแนนของแตละสำนก/กอง มารวมกน

แลวหารดวยจำนวนสำนก/กอง เพอเปนคะแนนเฉลย

ในชองคะแนนประเมนแลวอธบาย ขยายความรวมทง

ระบหลกฐานอางองท ใชประกอบการใหคะแนน



��

ประ

เดนหลก

(ตวช

วด)

คะแ

นน

ประ

เมน

คำอ

ธบาย

กจกร

รม/ก

ารดำเ

นนกา

ร

หลกฐ

าน

ทใช

อาง

อง

มตท 1

ดาน

นโย

บาย

/ผบรห

าร แ

ละค

วามพยา

ยาม/รเร

มขอ

งหนวย

งาน

ในกา

รสรา

งควา

มโป

รงใส

1.1

มนโ

ยบาย

ทชดเ

จนเก

ยวกบ

ความ

โปรง

ใส

1.2

บทบ

าทขอ

งผบ

รหาร

ในกา

รสงเ

สรมเร

องคว

ามโป

รงใส

ในอง

คกร

1.3

ควา

มพยา

ยาม/

รเรม

ของห

นวยง

านใน

การส

รางค

วามโ

ปรง

ใส

มตท 2

ดาน

ควา

มเป

ดเผ

ย การ

มระ

บบตรว

จสอบภาย

ในองค

กร

และ

การม

สวน

รวม

2.1

การ

เปดเ

ผยขอ

มลขา

วสาร

2.2

การ

มมา

ตรฐา

นการ

ใหบ

รการ

ประ

ชาชน

และป

ระกา

ศใหท

ราบ

2.3

การ

มระ

บบ

ตรวจ

สอบ

ภาย

ในท

ดำเ

นน

การต

รวจส

อบม

ากกว

าเรอ

ง

เงน/

บญ

ช

2.4

การ

เผย

แพรผ

ลก

ารป

ฏบ

ตงา

นแล

ะผล

การ

ประ

เมน

ตน

เองต

อ

สาธา

รณะ

2.5

การ

เปดโ

อกาส

ใหป

ระชา

ชนเข

ามาม

สวนร

วมใน

การป

ฏบ

ตราช

การ

เครอ

งมอวด



งสวน

ราชก

าร

แบบ

ฟอร

ท 2


�0


ประ

เดนหลก

(ตวช

วด)

คะแ

นน

ประ

เมน

คำอ

ธบาย

กจกร

รม/ก

ารดำเ

นนกา

ร

หลกฐ

าน

ทใช

อาง

อง

มตท 3

ดาน

การใ

ชดลยพ

นจ

3.1

การ

ลดกา

รใชด

ลยพ

นจขอ

งเจา

หนาท

ผปฏบ

ตงาน

3.2

การ

ใชดล

ยพนจ

ในกา

รบรห

ารงา

นบคค

ล

3.3

การ

มระ

บบ

บรห

ารคว

ามเส

ยงดา

นควา

มโป

รงใส

มตท 4

การ

มระ

บบ/ก

ลไก

จดกา

รรบเร

องร

องเ

รยน

4.1

การ

มห

นวย

งาน

/ผรบ

ผด

ชอบ

โดยต

รงใน

การด

ำเน

นกา

รตอ

เรอ

ง

รองเ

รยน

4.2

การ

มระ

เบยบ

ปฏ

บตใ

นการ

ดำเน

นการ

ตอเร

องรอ

งเรย

น

เครอ

งมอวด



งสวน

ราชก

าร

แบบ

ฟอร

ท 2



ข


��Radar Chart

(กราฟใยแมงมม)


��


การแสดงผลการประเมนตาม Radar Chart

เพอใหเหนผลของการประเมนและมการเปรยบเทยบในทกมต สวนราชการจงควร

จดทำ Radar Chart

Radar Chart: เปนกราฟรปหลายเหลยมซงจะแสดงการเปรยบเทยบปรมาณความ

มาก-นอย ของแตละสวน โดยการกำหนดตำแหนงจดลงในแตละเสนแกนของกราฟ ซง

การกำหนดจดลงบนแกนน จะมจดกอนและหลง การแกไขปรบปรง หรออาจใชในการ

เปรยบเทยบเมอเวลาเปลยนแปลงไป

Radar Chart ดงกลาวนนนอกจากจะแสดงผลในเชงเปรยบเทยบระหวางมตแลว

ตอๆ ไป เมอสวนราชการมการปรบปรงตนเองในมตตางๆกสามารถแสดงพฒนาการหรอ

การปรบปรงทชวยใหคะแนนสงขน เปรยบเทยบกบผลการประเมนเดมลงใน Radar Chart

นทำใหเกดความเขาใจไดชดเจนยงขน

หนาทของกราฟใยแมงมม - ใชสำหรบเปรยบเทยบความสมพนธในแตละดานของขอมลแตละจด

- เพอดความแตกตางระหวางเปาหมายกบปจจบน

- เพอดความแตกตางระหวางกอนเรมกจกรรมและหลงจากทำกจกรรมแลว

หลกสำคญในการสรางกราฟใยแมงมม - กำหนดจำนวนแกนทตองการจะแสดงขอมล

- แตละชนของใยแมงมมจะตองเทากนและมคามากทสดเทากนดวย

ทมา : www.tjs.co.th/document/MSS/04.05-Graph.doc

ตวอยาง

(สามารถใชโปรแกรม Microsoft Office Excel ชวยดำเนนการ โดยใสคะแนนเฉลยทง 4 มตหลก 13 ตวชวดยอย

และเลอกเมน Radar Chart)

การแสดงผลการประเมนตาม Radar Chart เพอใหเหนผลของการประเมนและมการเปรยบเทยบในทกมต สวนราชการจงควรจดทา Radar Chart

Radar Chart : เปนกราฟรปหลายเหลยมซงจะแสดงการเปรยบเทยบปรมาณความมาก-นอย ของแตละสวน โดยการกาหนดตาแหนงจดลงในแตละเสนแกนของกราฟ ซงการกาหนดจดลงบนแกนน จะมจดกอนและหลง การแกไขปรบปรง หรออาจใชในการเปรยบเทยบเมอเวลาเปลยนแปลงไป

Radar Chart ดงกลาวนนนอกจากจะแสดงผลในเชงเปรยบเทยบระหวางมตแลว ตอๆไป เมอสวนราชการมการปรบปรงตนเองในมตตางๆกสามารถแสดงพฒนาการหรอการปรบปรงทชวยใหคะแนนสงขน เปรยบเทยบกบผลการประเมนเดมลงใน Radar Chart นทาใหเกดความเขาใจไดชดเจนยงขน

หนาทของกราฟใยแมงมม

-ใชสาหรบเปรยบเทยบความสมพนธในแตละดานของขอมลแตละจด - เพอดความแตกตางระหวางเปาหมายกบปจจบน - เพอดความแตกตางระหวางกอนเรมกจกรรมและหลงจากทากจกรรมแลว

หลกสาคญในการสรางกราฟใยแมงมม - กาหนดจานวนแกนทตองการจะแสดงขอมล - แตละชนของใยแมงมมจะตองเทากนและมคามากทสดเทากนดวย ทมา : www.tjs.co.th/document/MSS/04.05-Graph.doc

ตวอยาง

(สามารถใชโปรแกรม Microsoft Office Excel ชวยดาเนนการ โดยใสคะแนนเฉลยทง 4 มตหลก 13 ตวชวดยอยและเลอกเมน Radar Chart)



ค



��

1. ตวอยาง คำสงแตงตงคณะทำงาน : องคประกอบและอำนาจหนาท

คำสงกรม………………

ท……………

เรอง แตงตงคณะทำงานจดทำมาตรฐานความโปรงใสของกรม………………

ดวยกรม......ไดพจารณาเหนความจำเปนในการจดทำมาตรฐานความโปรงใสใหเกด

ขนในองคกรเพอใหเปนไปตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการงบรหาร

กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ตามหลกการบรหารกจการบานเมองทดและยทธศาสตร

การสงเสรมคณธรรม จรยธรรมในภาครฐ จงแตงตงคณะทำงานจดทำมาตรฐานความ

โปรงใสของกรม........... โดยมองคประกอบ ดงน

1. รองอธบด หรอผทไดรบมอบหมาย ประธานคณะทำงาน

2. ...................................................... รองประธานคณะทำงาน

3. ผอำนวยการสำนก/กอง................ คณะทำงาน





8. หวหนากลมตรวจสอบภายใน คณะทำงาน

9. ...................................................... คณะทำงานและเลขานการ

10. ...................................................... คณะทำงานและผชวยเลขานการ

ใหคณะทำงานมอำนาจหนาทและความรบผดชอบ ดงตอไปน

1. ดำเนนการดานการศกษาและจดทำมาตรฐานความโปรงใสของกรม.........ให

เปนไปตามเกณฑในมตตางๆ ของค มอ แนวทางการสรางมาตรฐานความ

โปรงใสในองคกร


��


2. ประสานงานกบหนวยงานภายในกรมและหนวยงานอนทเกยวของเพอใหการ

ประเมนผลการจดสรางมาตรฐานความโปรงใสบรรลวตถประสงค

3. ดำเนนการอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

สง ณ วนท.... เดอน............ พ.ศ. .......

(ลงชอ).........................................

(อธบดกรม)



��

2. ตวอยาง คำสงแตงตงคณะกรรมการประเมนฯ : องคประกอบและอำนาจหนาท

คำสงกรม……………

ท…………….

เรอง แตงตงคณะกรรมการประเมนผลการจดทำมาตรฐานความโปรงใสของกรม…………

ดวยกรม.............ไดพจารณาเหนความจำเปนในการจดทำมาตรฐานความโปรงใส

ใหเกดขนในองคกร เพอใหการบรหารราชการเปนไปอยางมประสทธภาพเปนทเชอถอ

ไววางใจแกประชาชน

ดงนน เพอใหการจดทำมาตรฐานความโปรงใสของกรม................บรรลผลตาม

แนวทางคมอของสำนกงานก.พ. จงแตงตงคณะกรรมการประเมนผลการจดทำมาตรฐาน

ความโปรงใสของกรม.............. โดยมองคประกอบและอำนาจหนาท ดงน

1. รองอธบด หรอผทไดรบมอบหมาย ประธานคณะกรรมการ

2. ผเชยวชาญดานเนอหาและกระบวนงาน คณะกรรมการ

3. ผเชยวชาญดานความโปรงใสและการตรวจสอบได คณะกรรมการ

4. ผแทนกลมผใชบรการ คณะกรรมการ

5. นกวชาการอสระ คณะกรรมการ

6. ผแทนสอมวลชน คณะกรรมการ

7. ..................................................... คณะกรรมการและเลขานการ

8. ..................................................... คณะกรรมการและผชวยเลขานการ


�0


ใหคณะกรรมการมอำนาจหนาทและความรบผดชอบ ดงตอไปน

1. ดำเนนการตรวจสอบและประเมนผลการจดทำมาตรฐานความโปรงใสของ

กรม......... ใน 4 มต 13 ตวชวดยอยตามคมอแนวทางการสรางมาตรฐานความ

โปรงใสในองคกร

2. ดำเนนการอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

สง ณ วนท.... เดอน............ พ.ศ. .......

(ลงชอ).........................................

(อธบดกรม)



�1

3. ตวอยางประกาศนโยบายเกยวกบความโปรงใสและตรวจสอบได

ประกาศนโยบายเกยวกบความโปรงใสและตรวจสอบได

กรม.....................

เพอใหเปนไปตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

2550 พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 และพระราชกฤษฎกาวาดวย

หลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 รวมทงใหสอดคลองกบ

แผนการบรหารราชการแผนดน (พ.ศ. 2551-2554) นโยบายท 8 นโยบายการบรหารจดการ

ท ด ท กำหนดใหเสรมสรางมาตรฐานดานคณธรรม จรยธรรม ใหแกขาราชการและ

เจาหนาทของรฐและพฒนาความโปรงใสในการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐ พรอมทง

ปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบของขาราชการและเจาหนาทของรฐ

อยางจรงจงเพอใหภาคราชการเปนทเชอถอไววางใจแกประชาชน

กรม.................จงไดกำหนดนโยบายเกยวกบความโปรงใสตรวจสอบไดขน เพอเปน

มาตรฐานและเปนแนวทางปฏบตของกรม รวมทงเปนคานยมรวมสำหรบองคการและ

บคลากรทกคนพงยดถอเปนแนวทางปฏบตควบคกบกฎ ขอบงคบอนๆ อยางทวถง

นโยบายเกยวกบความโปรงใสและตรวจสอบไดของกรม................ มดงน

1. นโยบายดาน ..............................................................

แนวปฏบต : .....................................................................................................

: .....................................................................................................

: .....................................................................................................

2. นโยบายดาน ..............................................................

แนวปฏบต : .....................................................................................................

: .....................................................................................................

: .....................................................................................................

(ลงชอ).....................................................

อธบดกรม

วนท ...... เดอน ............... พ.ศ. ........

News & Politics

Transparent manual