Türkiye Değerler Atlası 2012

03.10.2012

TÜRKĠYE DEĞERLER ATLASI 2012YILMAZ ESMER

• SOSYOLOJĠK ANLAMDA DEĞER NEDĠR?

• TOPLUMUN DEĞERLERĠNĠ BĠLMEK NE ĠġE

YARAR?

http://www.bahcesehir.edu.tr/files/files/bau1.jpg

03.10.2012


ÖNYARGIMIZ

BĠR TOPLUMDA

SĠYASETĠ, EKONOMĠYĠ, SOSYAL YAġANTIYI vs

ANLAYABĠLMEK ĠÇĠN

O TOPLUMUN

KÜLTÜREL YAPISINI (ZİHİN YAPISINI)

ANLAMAK GEREKİR


03.10.2012


Saf âdem odur ki tahrir-i kâideden umar

medet,

Cümle kâideyi rezil eden değil mi ki zihniyet?

Hâlisâne tanzimi dahi ifsad eyler sui niyet,

Gam kanunla biteydi çeker miydi beĢer hep

eziyet?

Mustafa Nafi


03.10.2012


BĠR ÜLKENĠN ANAYASASINDAN:

YurttaĢların,

• Ġfade özgürlükleri,

• Basın özgürlükleri,

• Bir araya gelme ve kitlesel toplanma özgürlükleri,

• Her türlü gösteri özgürlükleri

YASA ĠLE TEMĠNAT ALTINA ALINMIġTIR.

YurttaĢların,

KĠġĠ DOKUNULMAZLIKLARI YASAL GARANTĠ ALTINDADIR.

MESKEN DOKUNULMAZLIĞI VE HABERLEġMENĠN GĠZLĠLĠĞĠ KANUNLA KORUNUR.


03.10.2012


SORU:

ACABA BU MADDELER (VE ÖZGÜRLÜKLERĠ VE KANUN

ÖNÜNDE EġĠTLĠĞĠ EN ĠLERĠ DÜZEYDE KORUYAN DAHA

BĠRÇOK MADDE) HANGĠ ÜLKENĠN ANAYASASINDAN?

CEVAP:

• SOVYETLER BĠRLĠĞĠ

• HEM DE SSCB’NĠN “STALĠN ANAYASASI” OLARAK DA

BĠLĠNEN 1936 ANAYASASINDAN!


03.10.2012


“Ve son bir söz: Ġnsanların geleceklerine

güvenmeleri, barıĢ içinde, özgürlük içinde,

kardeĢlik içinde yaĢayacaklarına inanmaları,

demokrasinin düzgün iĢlemesi, bu güvenin temel

unsurlarından. Buna güvenen insan yatırım yapar,

tasarruf eder. Dolayısıyla ben sadece ekonomiye

odaklanıyorum ama ekonomi içinde siyasal güven

ve insanları barıĢtıran bir siyasi yapı çok önemli.”

Kemal DerviĢ, Vatan 26.9.2012


03.10.2012


Güven demiĢken.....

Güvenle devam edelim....

a. Geleneksel toplumda güven

b. Modern toplumda kiĢilerarası güven

c. Kurumlara güven


03.10.2012


Bulgularımızla ilgili 4 soru soruyoruz:

1. Son durum

2. Yıllar boyu değiĢim

3. Bölgelere göre farklılıklar

4. Avrupa ile karĢılaĢtırma


03.10.2012


*Türkiye, dünyada kiĢilerarası güvenin en düĢük

olduğu ülkelerden biri.

*Bu durum 1990’dan beri hiç değiĢmiyor. (Ancak

10 kiĢiden biri, genelde insanlara

güvenebileceğini söylüyor.

*En düĢük: Batı Anadolu ve Trakya (%7)

*En yüksek: Orta Anadolu (%16)


03.10.2012



03.10.2012



03.10.2012


KURUMLARA GÜVEN

ORDU: 2008’den itibaren düĢüĢ var. En son %76.

TBMM: Bugün, 1990 ile aynı noktada.

(1990:%58; 2011-12:%58)

HÜKÜMET: 1996-2001 arasında dramatik düĢüĢ.

Sonra, bir artıĢ trendi. (2001:%29;son:%62.

AB: Çok dalgalı. (1990:%36;En son:%39)


03.10.2012


DĠNĠ DEĞERLER

*TÜRK TOPLUMU, AVRUPA’NIN, HATTÂ DÜNYANIN EN DĠNDAR TOPLUMLARINDAN

*DĠNĠN, TÜRKLERĠN YAġANTISINDA ÇOK ÖNEMLĠ YERĠ VAR

*BÜYÜK ÇOĞUNLUK DĠNĠ BU DÜNYA ĠLE DEĞĠL, ÖLÜMDEN SONRASI ĠLE ĠLĠġKĠLENDĠRĠYOR


03.10.2012


DĠNĠN ESAS ANLAMI"Din Esas Olarak Ölümden Sonrasına Anlam Kazandırır" Diyenlerin Oranı

77

7574

75 75

81

85

80

73

66

71

85

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

Erke

k

Kadı

n

18-2

4 ya

Ģ

25-3

4 ya

Ģ

35-4

9 ya

Ģ

50+

yaĢ

Diplo

mas

ız

Ġlkok

ul

Orta

-Lise

Ünive

rsite

Kent Kır

Cinsiyet YaĢ Grubu Eğitim YerleĢim Yeri

%


03.10.2012



03.10.2012


Dinin Esas Anlamının Kurallara Uymak Olduğunu DüĢünenler

67

62

58

60

65

73

69 69

62

55

60

72

40

45

50

55

60

65

70

75

Erke

k

Kadı

n

18-2

4 ya

Ģ

25-3

4 ya

Ģ

35-4

9 ya

Ģ

50+

yaĢ

Dip

lom

asız

Ġlkok

ul

Orta

-Lis

e

Üni

vers

ite

Kent Kır


%


03.10.2012



03.10.2012


Bazı Avrupa Ülkelerinde Tanrı'nın Önemi Cetveli

Ortalama Puanları

(ülkeler oran olarak en yüksek dini gruba göre sınıflandırıldı)

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Türkiye 1996

Türkiye 2001

Türkiye 2008

Türkiye 2011

Arnavutluk

Azerbaycan

KKTC

Kosova

Fransa

Hollanda

Ġrlanda

Ġtalya

Malta

Ġsveç

Danimarka

Norveç

Britanya

Bulgaristan

Belarus

Rusya

Yunanistan

Gürcistan

Çek Cum.

MÜ

SLÜ

MA

NK

AT

OLĠ

KP

RO

TE

ST

AN

OR

TO

DO

KS

Çek Cumhuriyeti'nde çoğunluk bir dine bağlı

değil


03.10.2012


30 Gün Oruç Tutan VE 5 Vakit Namaz Kılan (Toplam Örneklem Üzerinden)

29

21

36

14

19

27

49

61

38

1514

28

30

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

TÜRKĠYE Erkek Kadın 18-24 yaĢ 25-34 yaĢ 35-49 yaĢ 50+ yaĢ Diplomasız Ġlkokul Orta-Lise Üniversite Kent Kır


%


03.10.2012



03.10.2012


KENDĠLERĠNĠ 'DĠNDAR' OLARAK TANIMLAYANLARIN ORANI:1990-2011

75

80

82

85 8586

90

9392 92

58

60 60

6766

7374

7975

80

70

76

8280

75

88

96

88

48

73

57

7978 81

8583

40

50

60

70

80

90

100

1990 1996 2000 2001 2006 2011

Erkek

Kadın

Diplomasız

Üniversite mezunu

18-24 yaĢ

Toplam18-24 yaĢ

Erkek

TÜRKĠY

E

Kadın

Üniversite

mezunu

Diplomasız


03.10.2012


90 90 9195 97

100

85

32 32 32

41 4245

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100S

ırb

ista

n

Aze

rba

yca

n

Arn

avu

tluk

Bo

sna

-He

rse

k

Gü

rcis

tan

Ko

sova

TÜ

RK

ĠYE

Be

laru

s

Çe

k C

um

.

Ġsve

ç

Est

on

ya

Fra

nsa

Bri

tan

ya

En çok dindar En az dindar

KĠġĠLERĠN KENDĠLERĠNĠ 'DĠNDAR' OLARAK TANIMLAMA ORANLARININ

EN DÜŞÜK VE EN YÜKSEK OLDUĞU AVRUPA ÜLKELERĠ


03.10.2012


10 maddelik dindarlık ölçeği:1- Din sizin için önemli mi?

(çok önemli = 1 puan)

2- Çocukta dindarlık önemli mi?

(evet = 1 puan)

3- Oruç tutar mısınız?

(kaç gün tuttuğuna bakılmaksızın, evet = 1 puan)

4- Namaz kılar mısınız?

(ne sıklıkta kıldığına bakılmaksızın, evet = 1 puan)

5- Son kurban bayramında ailenizde kurban kestiniz mi?

(evet = 1 puan)

6- Ramazanda öğle yemeklerinde lokantalar kapatılmalı mı?

(evet = 1 puan)

7- Kadınların mayo giymesi günah mı?

(evet = 1 puan)

8- Kendinizi dindar bir kiĢi olarak mı görürsünüz?

(evet = 1 puan)

9- Tanrı’nın sizin hayatınızdaki önemi

(cetvelde 9 veya 10 = 1 puan)

10- Evrim mi yaratılıĢ mı?

(yaratılıĢ = 1 puan)


03.10.2012


10 MADDELĠK DĠNDARLIK ÖLÇEĞĠ ORTALAMALARI

6.946.84

7.04

6.59 6.59

7.00

7.46

8.10

7.44

6.48

6.02

6.79

7.20

5

5.5

6

6.5

7

7.5

8

8.5T

ÜR

KĠY

E

Erk

ek

Ka

dın

18

-24

ya

Ģ

25

-34

ya

Ģ

35

-49

ya

Ģ

50

+ y

aĢ

Dip

lom

ası

z

Ġlko

kul

Ort

a-L

ise

Ün

ive

rsite

Ke

nt

Kır



03.10.2012



03.10.2012


SĠYASAL ĠDEOLOJĠ:

SOL-SAĞ YELPAZESĠ


03.10.2012


CETVEL ORTALAMALARINA GÖRE:

TÜRKĠYE,

47 AVRUPA ÜLKESĠ ĠÇĠNDE EN SAĞDA

Türkiye 2011 ortalama puanı 6.4.

47 Avrupa ülkesi içinde en sağda olan Gürcistan’ın puanı

6.3


03.10.2012



03.10.2012


KĠMLĠK, AĠDĠYET, MĠLLĠYETÇĠLĠK

*Türk ve Müslüman kimliklerinin önceliği

sorulduğunda, üçte iki çoğunluk Müslüman

kimliğine öncelik veriyor. 1990’dan bu

yana oran pek değiĢmiyor.

*Toplumun dörtte üçü Türk olmaktan “son

derece gururlu”. Ancak bu oran bölgelere

göre değiĢiyor.


03.10.2012



03.10.2012


KADIN-ERKEK ĠLĠġKĠLERĠ

Değerler Açısından,

TÜRK TOPLUMUNU AVRUPA

TOPLUMLARINDAN AYIRAN EN

ÖNEMLĠ ÖZELLĠKLERDEN BĠRĠ:

KADIN-ERKEK EġĠTSĠZLĠĞĠ ve KADINA

BĠÇĠLEN TOPLUMSAL ROL


03.10.2012


INGLEHART VE NORRIS’ĠN

CĠNSĠYET EġĠTLĠĞĠ ÖLÇEĞĠNDE,

TÜRKĠYE

60 ÜLKE ARASINDA 48inci SIRADA


03.10.2012


"Ailenin Reisi Erkek Olmalıdır" Ġfadesine Katılanlar

76

81

71

67

75

7980

87

81

73

63

72

84

30

40

50

60

70

80

90Er

kek

Kadı

n

18-2

4 ya

Ģ

25-3

4 ya

Ģ

35-4

9 ya

Ģ

50+

yaĢ

Dip

lom

asız

Ġlkok

ul

Orta

-Lis

e

Üni

vers

ite

Kent Kır

TÜRKĠYE Cinsiyet YaĢ Grubu Eğitim YerleĢim Yeri

%


03.10.2012


"Kadın Her Zaman Kocasına Ġtaat Etmeli" GörüĢüne Katılanlar

64

69

59

56

66

61

71

76

70

60

51

59

74

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Erke

k

Kadı

n

18-2

4 ya

Ģ

25-3

4 ya

Ģ

35-4

9 ya

Ģ

50+

yaĢ

Dip

lom

asız

Ġlkok

ul

Orta

-Lis

e

Üni

vers

ite

Kent Kır


%


03.10.2012


"Üniversite Eğitimi Kız Çocuklardan Çok Erkek Çocuklar Ġçin Önemlidir" GörüĢüne Katılanlar

33

35

31

3332

31

36

46

32 32

25

28

41

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50E

rkek

Kad

ın

18-2

4 ya

Ģ

25-3

4 ya

Ģ

35-4

9 ya

Ģ

50+

yaĢ

Dip

lom

asız

Ġlkok

ul

Ort

a-Li

se

Üni

vers

ite

Ken

t

Kır


%


03.10.2012



03.10.2012


ĠĢsizlik Sorunu Varsa ĠĢe Almada Erkeklere Öncelik Verilmesi Gerektiğini DüĢünenler, 1996-2011

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

1996 2000 2001 2006 2008 2011

%


03.10.2012



03.10.2012


"Henüz Ġlkokula Gitmeyen Bir Çocuk, Annesi ÇalıĢırsa Bundan Zarar Görür" Ġfadesini Onaylayanlar

9

20 20

37

43

50

69

73 73

80

85

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Danimarka Norveç Ġsveç Belçika Bulgaristan Almanya KKTC G. Kıbrıs Yunanistan TÜRKĠYE Azerbaycan

%


03.10.2012


“ERKEKLER KADINLARDAN DAHA ĠYĠ

SĠYASETÇĠ OLUR” GÖRÜġÜNE

KATILANLAR:

1996 %66

2000 %62

2006 %62

2011 %71


03.10.2012


“Hâli vakti yerinde her bekâr erkeğin,

mutlaka [karısı olacak] bir eĢe ihtiyacının

bulunduğu, evrensel kabul görmüĢ bir

gerçektir.”

Jane Austin, Pride and Prejudice


03.10.2012


"Evlilik Modası GeçmiĢ Bir Kurumdur" GörüĢüne Katılanlar

4

6

8

10

11

12

18

27

29

31

31

34

35

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Gürcistan

TÜRKĠYE 2011

TÜRKĠYE 2008

Malta

Ġzlanda

Kosova

Polonya

Bulgaristan

Almanya

Avusturya

Ġspanya

Belçika

Fransa

%


03.10.2012


Bir Erkekle Sürekli Bir Hayatı Olmayan Kadının Çocuk Yapmasını Onaylayanların Oranı

7

7

11

12

28

33

40

40

42

46

49

56

57

58

58

68

70

80

89

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

TÜRKĠYE 2008

TÜRKĠYE 2011

Azerbaycan

KKTC

Arnavutluk

Ġtalya

Ġrlanda

Kosova

Almanya

Yunanistan

Polonya

Belçika

Hollanda

Bosna-Hersek

Fransa

Danimarka

Hırvatistan

Ġspanya

Ġzlanda

%


03.10.2012


1990-2011/12

NELER DEĞĠġTĠ?

NELER AYNI KALDI?


03.10.2012


6.98 7.01

2.613.01

2.382.04

3.38

4.02

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Dindarlik Kadının Toplumsal Statüsü Siyasal Katılım HoĢgörü

1990-2011/12 KarĢılaĢtırması (0-10 puan arası ölçekler)

1990

2011


03.10.2012


ve muhafazakârlık...

Türkiye muhafazakârlaĢtı mı?


03.10.2012


Muhafazakârlık Ölçeği’nin boyutları:1. Din (4 soru)

2. Kadın hakları (4 soru)

3. Aile (3 soru)

4. Siyasal ideoloji (1 soru)

5. Milliyetçilik (2 soru)

6. Cinsel özgürlük (2 soru)

7. Otoriter eğilim (1 soru)

8. Kadercilik/özgür irade (1 soru)


03.10.2012


Muhafazakârlık Ölçeği:

100 üzerinden Türkiye ortalamaları

1990 60.34

2001 64.80

2011 63.00


03.10.2012


Demografik DeğiĢkenlere Göre Muhafazakârlık Ölçeği Ortalamaları: 1990 ve 2011

55.4

66.2 68.0

38.5

61.359.2 57.3

64.059.7

65.568.8

54.8

63.2 62.8 62.065.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

18-24 yaĢ 50+ yaĢ Diplomasız Üniversite

mezunu

Erkek Kadın Kent Kır

1990

2011


03.10.2012



03.10.2012



03.10.2012


Ġstanbul

Batı Anadolu

Akdeniz Orta Anadolu

Karadeniz

G.D. Anadolu

Doğu Anadolu

Ġzmir

0Hayatı idame ettirme

değerleri

Kendini ifade etme

değerleri

Ge

len

ek

sel

De

ğe

rle

rS

ek

üle

r-R

asy

on

el

De

ğe

rle

r


03.10.2012


Erkek

Kadın

18-24 yaş

25-34 yaş

35-49 yaş

50+ yaş

Diplomasız

İlkokul

Orta-Lise

Üniversite

Kent

Kır

AKP

CHP

MHP

Geleneksel

Değerler

Seküler-

Rasyonel

Değerler

Hayatı idame ettirme

değerleri0

Kendini ifade etme

değerleri


News & Politics

Türkiye Değerler Atlası 2012